چکیده «فتح علی خان صبای کاشانی»، ملک الشعرای دربار فتح علی شاه قاجاردر سده دوازدهم هجری در کاشان متولد شد. خانواده او اصالتاً اهل آذربایجان و منتسب به قبیله دنبلی ها هستند. صبا در نزد صباحی بیدگلی شعر و شاعری آموخت و با کسانی چون محمد سحاب، نشاط اصفهانی، آذر و هاتف از شاعران دوره بازگشت حشر و نشر داشت. در سال 1211 هجری در جشن جلوس فتح علی شاه، قصیده غرایی خواند که مورد پسند قرار گرفت و به دربار تقرّب یافته و به مقام ملک الشعرایی مفتخر گردید. مدتی عنوان احتساب الممالکی گرفت و حکومت قم و کاشان بدو تفویض گردید، اما به سب دوری از دربار از شغل خویش کناره گرفت و در سال 1228 به همراه فتح علی شاه عازم جنگ ایران و روس گردید، اما در چند فرسخی زنجان بیمار شد و به تهران مراجعت کرد اما در همین سفر مأمور به نظم کشیدن کتابی در بحر متقارب به نام شاهنشاهنامه گردید. او در سرودن اشعارش پیرو شاعران سبک بازگشت است. مهم ترین آثار او عبارت است از گلشن صبا، شهنشاهنامه، خداوندنامه. هنر بزرگ او در قصیده پردازی است. در این فن از انوری و خاقانی پیروی می کند. صبا از صنایع لفظی و معنوی با مهارت استفاده می نماید و حتی لغات و ترکیبات کهن و نامأنوس را با نهایت هنرمندی به کار می برد. در این رساله، به تصحیح و تعلیق حدود پنج هزار بیت از مثنوی مهم صبا، خداوندنامه، پرداخته و آن را در سه فصل تنظیم کرده ایم: فصل اول در مورد زندگی شاعر و بررسی سبک شعری او در سه سطح زبانی، ادبی و فکری و معرفی نسخه های خطی به کار رفته در این رساله؛ فصل دوم، متن تصحیح شده حدود پنج هزار بیت از خداوندنامه که شامل مقدمه، تاریخ اجداد پیامبر، و لادت آن بزرگوار و ... ؛ و فصل سوم، تعلیقات و توضیحات. کلمات کلیدی: فتح علی خان صبای کاشانی، خداوندنامه، تصحیح و تعلیق، سیره پیامبر (تاریخ اسلام)

این پژوهش به بررسی فولکلور قمصر پرداخته است. قمصر با اینکه امروزه به عنوان شهری شهرت یافته شناخته شده است,تاریخی کهن دارد و از همین رو مایه های فولکلوری قابل توجه از جمله گویش ویژه آن و واژه های کهنی که هنوز در این گویش زنده و پویا است به ویژه واژه های مربوط به نام محلات,کوه ها کوچه ها و نیز واژه های ویژه ی مشاغل سنتی مانند کشاورزی دامداری و... و به طور کلی مثل ها,مشاغل و همچنین آداب و رسوم مختلفی که در مراسم شادی ها عزاداری ها و دیگر مراسم به شکل سنتی انجام می گیرد و... . این ها همه مسائلی است که در این پژوهش بدان پرداخته شده است.شیوه گرداوری اطلاعات این پژوهش به صورت میدانی و با پرس و جوی دقیق از مردم محلات مختلف به ویژه سالمندان انجام گرفته است و سرانجام در چند بخش تنظیم گشته است.بخش نخست ویژه گویش اهالی شهر قمصر است . بخش دوم مربوط به فرهنگ شهر که شامل مثل ها,بازی ها,مشاغل,باور های عامیانه و... است,می باشد و در نهایت بخش اخر به بررسی پاره ای از آداب و رسوم اختصاص یافته است.با توجه به این پژوهش آشکار می شود که قمصر با سابقه کهنی که دارد,بسیاری از مایه های فرهنگ باستانی را در خود زنده نگاه داشته است . مایه های گوناگونی که می توانند در بررسی های زبان شناختی,جامعه شناختی,مردم شناختی و... به کار پژوهش گران آیند. به طور کلی مجموعه ای به دست آمد از واژگان فرهنگ عامه و آداب و رسوم کهنی که از گذشتگان برجای مانده است که با مطالعه و بررسی آن می توان به این نتیجه رسید که نسل کنونی تا چه اندازه به این فرهنگ و عقاید کهن پایبند هستند.

در این پایان نامه به تفاوت ها و تضادهای فردی و شیوه ی زندگی شمس و مولوی و همچنین به تفاوت ها و تضادهای آن دو عارف در نگرش به مباحث عقلی، تفسیر و تأویل آیات و عارفان بزرگ پرداخته شده است

رضاقلی خان هدایت شاعر و نویسند? بزرگ دور? قاجار، در سال 1215 در تهران چشم به جهان گشود و به واسط? خدمات دیوانی پدر و بعدها پدرخوانده اش، از همان ابتدا مورد لطف و حمایت دربار قاجار قرار گرفت،سبک هدایت در غزلیات، پی گرفتن سبک بازگشت و تقلید از شاعران سبک عراقی به ویژه سبک حافظ در شعر عرفانی ست و هم قدم با سبک بازگشت می کوشد شعرش را به بهترین وجه در لباس شعر عراقی درآورد که در این میان تا حد بسیار کمی موفق بوده و چنان-که شاهدیم به همین سبب امروزه او را بیشتر به نویسندگی می شناسند تا شاعری.

میرزا عظیما محمد اصفهانی متخلص به اکسیر(متوفّی1169) از شاعران ناشناخته، خوش قریحه و چیره دست سبک هندی ست که نه تنها دیوان و دیگر آثار وی تصحیح نشده که دو نسخه از آثار وی نیز ناپدید شده است. در تذکره ها و تاریخ نوشته ها، جز تذکر? انیس الاحبا که بیشترین اطلاعات را دربار? او دارد، سخن زیادی به میان نیامده است در تحقیق حاضر، نیمه دوم دیوان او به کمک دو نسخه خطی تصحیح انتقادی شده و در مقدمات و تعلیقات، توضیحات یا اشاراتی درباره زندگی و سبک شعری اکسیر، و شرح برخی مشکلات شعری و فهرست های لازم همراه گشته است.