جشن های ایرانی، از دیرباز مورد توجه نویسندگان و شاعران کهن، قرار داشته است. اینکه این آیین ها، که گاهی مقدس و دینی، و گاهی ملی و میهنی نمود پیدا می کنند، به چه صورت در میان اقشار مخلتف جامعه ایران، از روزگاران دور تا کنون، اجرا می شده و می شود، موضوع بسیار گسترده ای است؛ اگر کسی بخواهد، در متون نظم و نثر، از کهن ترین آنها تا جدیدترین شان، موضوع جشن های ایرانی، تنها جشن های «ایرانی» و آداب و رسوم مربوط به آن ها را مورد بررسی همه جانبه قرار دهد، چه بسا سالیان سال به طول خواهد انجامید. تلاش نگارنده در این پژوهش، بر آن بوده است تا از لابلای اوراق «متون نثر فارسی تا قرن پنجم هجری»، جشن های ایرانی و آداب و رسوم مخصوص آنها را بیرون آورد و معرفی کند. ترس از آنکه گستردگی موضوع، از دقت پژوهش بکاهد، موجب شد به همین دوره زمانی بسنده شود. این پژوهش در شش فصل سامان گرفته است: در فصل اول، کلیات پژوهش و سپس در فصل دوم؛ گاهشماری ایرانی، از دیرباز تا عصر حاضر بررسی و تحقیق شده است. در فصل سوم، گاهنبارها بررسی و تحلیل شده و در فصل چهارم، جشن های سالانه شامل نوروز، مهرگان و سده، با مراجعه به متون ادب فارسی بررسی شده است. در فصل پنجم جشن های ماهانه که در ایران پیش از اسلام و گاه تا پس از اسلام، مورد توجه بوده اند، بررسی شده اند. فصل ششم به بنیانگذاران برخی آداب و رسوم اختصاص داده شده است.

چکیده موضوع و طرح مساله: بررسی سبک شناختی وزن شعر فارسی یکی از موضوعات مهم و مهجور حوزهء ادبیات فارسی است که تا کنون کمتر به آن پرداخته شده است.در این تحقیق بسامد اوزان بکار رفته در دیوان رودکی،ناصرخسرو و خاقانی مورد بررسی قرار گرفته است و وجه اشتراک و تفاوت آنها از این نظر بیان شده است، هدف از این کار نشان دادن سیر بکار گیری اوزان در دوره های مختلف بوده است و اینکه این بسامد های وزنی در دوره های مورد نظر چه اشتراکاتی دارند ودر چه مواردی باهم متفاوتند. مبانی نظری: تحقیق حاضر با این پیش فرض آغاز شده که اوزان شعری در دوره های مختلف مانند ویژگی های زبانی و ادبی می تواند گرایشات خاصی داشته باشد ، برای همین منظور به طرح چند پرسش پرداخته ایم و در پایان سعی شده که در حد تحقیق حاضرپاسخ هایی برای این سوالات بیابیم، این سوالات عبارتند از: الف. پرکاربرد ترین وزن شعر فارسی در این سه دیوان کدام است؟ ب. وزن های مشترک این سه دیوان چه وزن هایی هستند؟ ج. چه تفاوت هایی از نظر نوع وزن و تعداد بکارگیری آنها در این سه دیوان وجود دارد؟ روش تحقیق : مقصود از بسامد در این تحقیق تعداد دفعات استفادهء هر وزن می باشد، که با احصا وزن های هر دیوان وطبقه بندی وزن ها براساس وزن اصلی انجام گرفته است، ودر پایان هر فصل نمودار بسامدی بخش مورد نظر نیز رسم شده است. یافته های تحقیق : در تحقیق حاضر این نظر که بحر مجتث پرکاربرد ترین وزن شعر فارسی است رد شده، و با ارائه مستندات وزنهای پرکاربرد هر دوره را مشخص کرده ایم. ث. نتیجه گیری و پیشنهادها : با نتایج حاصل از این تحقیق پیشنهاد می شود که تحقیقات گسترده تری در رابطه با سبک شناسی وزن شعر فارسی انجام پذیرد. کلمات کلیدی: وزن ، سبک دوره ، بسامد ، بحر ،شعر فارسی

علوم بلاغی و بالأخص علم معانی به بررسی چگونگی تأثیرگذاری یک اثر، بر مخاطب می پردازد. اینکه چگونه یک نویسنده از ابزارهای بیانی در جهت القای مفهوم، مضمون و یا احساس مورد نظر خود به مخاطب بهره می گیرد، موضوع این علم است. اثرگذاری انکارناپذیر حکایات به ظاهر ساده ی «اسرارلتوحید فی مقامات شیخ ابوسعید ابوالخیر» انگیزه ی نگارش این رساله شده است. این تحقیق بر این است که جنبه های بلاغی اسرارالتوحید را بررسی نماید و شامل سه فصل است: 1- معرفی اسرارالتوحید و ابوسعید و ساختار حکایات 2- ارزیابی اسرارلتوحید از منظر علم معانی 3- بررسی زبان ابوسعید در دو سطح تناقضی و محاکاتی

چکیده پند و اندرز و فرا¬خواندن افراد به رعایت اصول و موازین اخلاقی، همواره وجه غالب بسیاری از آثار ادب فارسی بوده است. غنای ادبیات فارسی در زمینه¬ی آثار تعلیمی و اخلاقی شاهدی بر این مدعاست. با وجود این، سبک و شیوه¬ی اندرز¬گویی و تعلیم ، همیشه به یک صورت نبوده است و تفاوت¬های فراوانی از این حیث میان سخن شاعران و نویسندگان ادب فارسی وجود دارد. این تفاوت در شیوه¬ی بیان بیشتر نتیجه¬ی تفاوت¬های زمانی و مکانی، تفاوت در اعتقادات و جهان¬بینی و اوضاع و شرایط اجتماعی شاعران و نویسندگان مختلفی است که به تعلیم مخاطبان همت گماشته¬اند. البته در این میان، ذوق و قریحه و توانمندی برخی گویندگان بزرگ ادب فارسی در عرصه¬ی سخنوری غیر قابل انکار است. بررسی و مقایسه¬ی سخن گویندگان بزرگ ادب فارسی از این منظر، می¬تواند روشی برای سنجش میزان توانمندی شاعران و نویسندگان فارسی زبان در بیان اندیشه¬های خویش به شیوه¬های متفاوت، برای تاءثیر-گذاری هر چه بیشتر بر مخاطبان باشد. دانشی که این میزان و معیار را در اختیار ما قرار می¬دهد، دانش معانی است. در این پژوهش سعی بر آن است تا مقایسه¬ای بین اندرز¬های سعدی و ناصرخسرو از نظرگاه دانش معانی انجام گیرد. بررسی و مقایسه¬ی شعر سعدی و ناصرخسرو از این منظر، گویای تفاوت¬هایی است که در سخن این دو شاعر از لحاظ به کارگیری اصول و موازین این علم وجود دارد. بخش عمده¬ای از پذیرش سخن شاعر و نویسنده از جانب مخاطبان به رعایت همین اصول وابسته است.

در تاریخ ادبیات کشورمان نام سرایندگان زن بسیاری به چشم می خورد که پروین اعتصامی و فروغ فرخزاد از جمله سرایندگانی بودند که در این عرصه خوش درخشیدند.پروین با زبان شیوا و نکته سنجی های خود در آگاه کردن مردم جامعه زمان خود و احقاق حقوق اجتماعی آنان بسیار کوشید.فروغ نیز به دلیل سبک ویژه و ترکیب های تازه شعری اش از شهرت خاصی برخوردار می باشد. پایان نامه حاضر سعی نموده است بازتاب بخشی از پدیده های اجتماعی و سیاسی را در شعر این دو شاعر برجسته "پروین اعتصامی" و "فروغ فرخزاد" ، باز نماید و نوع نگرش و برداشت آنان را مورد مداقه قرار دهد تا نشان دهد که زنان شاعر، چگونه به نقش خود در اجتماع نگریسته و چگونه به بیان مسائل اجتماعی پرداخته اند. بدین ترتیب شناخت و کشف این مهم در اشعار این دو شاعر نامدار ادب معاصر فارسی، و دست یابی به اختلاف و اشتراک اشعار اجتماعی- سیاسی آنان و در نتیجه مقایسه این دو شاعر زن از این جهت، آن هم در یک دوره نزدیک به هم، هدف اصلی پایان نامه حاضر است. بنابراین ، ساختار پایان نامه پیش رو، به طور کلی در چهار فصل بیان شده است: در فصل اول به بیان مقدماتی راجع به اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر دو شاعر و زندگی و شعر آنان پرداخته شده است. در فصل دوم به بیان و تحلیل اشعار اجتماعی- انتقادی پروین اعتصامی پرداخته شده؛ بدین ترتیب که اشعار او مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و تعداد 34 شعر که دارای مضامین اجتماعی - انتقادی هستند ، آورده شده است . فصل سوم نیز در بیان و تحلیل اشعار اجتماعی - انتقادی فروغ فرخزاد است؛ بدین ترتیب که اشعار او مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و تعداد 16 شعر که دارای مضامین - اجتماعی انتقادی اند از چهار مجموعه "اسیر" ، "عصیان" ، "تولدی دیگر" و "ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد" آورده شده است . در فصل چهارم مضامین اجتماعی - انتقادی این دو شاعر با یکدیگر مقایسه و تحلیل شده است و به نقاط اشتراک و اختلاف در اندیشه های دو شاعر با توجه به مضامین مورد بحث پرداخته شده است و در نهایت از بررسی، تحلیل و مقایسه درونمایه های اجتماعی و انتقادی در اشعار این دو شاعر ، این نتیجه به دست آمد که این دو شاعر در دو مسیر مختلف، با دو جهان بینی مختلف در زمینه عقاید، افکار و بیان مسائل در اشعارشان هستند و موارد مشترک آن ها در بیان مسائل اجتماعی و سیاسی عصر خود است. از جمله: مظلومیت زن و دفاع از حقوق زنان، بیان فقر و اختلاف طبقاتی، بدبینی نسبت به ثروتمندان، بیان بی عدالتی ها، رواج دروغ ، ریا و نا مردمی در جامعه، ظلم و ستم حکام بر رعیت، توجه به طبقه رعیت و اقشار ضعیف ، انتقاد از روشنفکران سطحی و مدعیان دانش و رواج بی سوادی و جهل در جامعه . بدین ترتیب می توان گفت اصلی ترین مضامین مشترک در اشعار دو شاعر، بیان مسائل اجتماعی و سیاسی است با زبان ، بیان و سبکی متفاوت . بنابراین طرز بیان این دو شاعر در بیان مسائل اجتماعی و سیاسی با یکدیگر متفاوت اما در یک جهت می باشد .

در میان آثار تعلیمی که در ادب پارسی به نظم و نثر نوشته شده است می توان از مثنوی جام جم نیز نام برد که هرچند در ارتباط با آثاری چون حدیقه و بوستان چندان معروف نیست ولی از لحاظ مفهوم و محتوا دست کمی از این آثار ندارد. رساله ی حاضر در دو فصل به بررسی اندیشه های اخلاقی و تربیتی اوحدی مراغه ای در جام جم پرداخته است. فصل اول شامل توصیه های اخلاقی و تربیتی شاعر است که مخاطب آن انسان به طور کلی است و فصل دوم به توصیه های اخلاقی و تربیتی شاعر ، خطاب به طبقات و افراد مختلف جامعه اختصاص دارد.

یکی از اصطلاحات و مباحثی که فرمالیست ها در ادبیات و نقد ادبی مطرح کردند، شکل (فرم) است. به مجموعه ی عناصری (بیان، بدیع، وزن، قافیه و...) که ساختار اثر ادبی را به وجود می آورد، شکل می-گویند. در پژوهش حاضر، معراج نامه های جامی و نظامی- نظامی در پنج منظومه و جامی در چهار منظومه- از منظر وجوه ادبیت کاویده شده است. برای نیل بدین مقصود، در پنج فصل؛ 1- مفاهیم و کلیات 2- چهارچوب های نظری 3- متن معراج نامه ها 4- قاعده افزایی و 5- قاعده کاهی این پژوهش تدوین و به سرانجام رسیده است و در پایان نیز، با دادن درصد پراکندگی هر عنصر شکلی در مجموع ابیات معراج-نامه ها، و ترسیم جدول به نشان دادن نتایج پرداخته شده است. نتایج حاکی از این است که زبان معراج نامه های نظامی نسبت به جامی موسیقایی تر و ادبی تر است

چکیده ندارد.