مراد از عبادت ها در این پایان نامه نماز ، روزه ، حج ، اعتکاف و زکات است. روند کار ، این گونه است که این عبادت ها به ترتیب زمانی از آخر تا اول پیش رفته تا روشن شود که همان عبادت هایی که در اسلام - آخرین و کامل ترین دین - از طرف خداوند قرار داده شده ، به ترتیب در دو دین مسیحیت و یهودیت نیز موجود بوده و به عنوان تکلیف های بسیار مهم مورد توجه پیامبران بزرگوار این دو دین بوده است. با وجود تغییرات و تحریفات بسیاری که در کتاب مقدس مورد قبول مسیحیان و یهودیان وجود دارد ، می توان گفت که این عبادت ها هرچند در زمان حال بسیار کمرنگ شده ، اما به نوعی در میان پیروان این دو دین وجود دارد یا حداقل ، در کتاب ایشان اشاره هایی به این عبادت ها شده است. هم چنین برای تکمیل و تأیید موضوع مورد بحث ، بخشی هم درباره ی عبادت های دیگر پیامبران الهی ( غیر از سه دین ذکر شده ) بیان شده و شواهدی از آیات و احادیث نیز آورده شده است.

در این مطالعه به منظور تعیین رفتار مصالح سنگریز، الگوی خمیری desai (1994,2001) که برپایه مفهوم حالت آشفته قرار دارد، برای اینگونه مصالح در نظر گرفته شده است. این مدل قابلیت استفاده از فاکتورهایی مانند: نامتغیرهای کرنش پلاستیک، سخت شوندگی پلاستیک، جنبه های غیر همراه (اصطکاکی) و کاهش کیفیت به علت شکستگی ذرات (در مصالح سنگریز مشاهده می شود) را فراهم میسازد. به اعتقاد محققین، این مدل نسبت به سایر مدل های خطی و غیرخطی الاستیک موجود، جهت شبیه سازی رفتار مصالح سنگریز عملکرد بهتری دارد. "مصالح مهندسی " فقط زیر مجموعه ای از مصالح موجود در هستی اند و در خود پیچیدگی ها و نشانه هایی از مصالح کلی را دارند. در هر مرحله از تغییر شکل مصالح ،یک المان معین ممکن است به صورت یک مجموعه و مخلوط شامل ،یک بخش مصالح اولیه نسبتا سالم و بی عیب (ri) و بخش دیگر مصالح بصورت انتقال یافته از حالت اولیه به حالت کاملا تعدیل یافته در فرآیند خود تطبیقی(fa) عمل کند. با توجه به نتایج آزمایش ها، اثر هریک از عواملی مورد تحلیل قرار می گیرد. زاویه ی اصطکاک مصالح تابعی از تنش همه جانبه و درصد خردشدگی مصالح می باشد. همچنین زاویه ی اتساع در مصالح سنگریزه ای تابعی از تنش همه جانبه، درصد خردشدگی، گردگوشگی، دانه بندی و یکنواختی مصالح، جنس مصالح، چگالی و تخلخل مصالح می باشد. با توجه به یکسان بودن وضعیت تراکمی نمونه ها، می توان از اثر تخلخل و تراکم صرفه نظر کرد. کلیه ی عوامل موثر در رفتار مصالح سنگریزه ای، خود به نوعی زیر مجموعه ی یکدیگر بوده و تفکیک اثر مستقل هر یک، در تغییرات زاویه ی اتساع دشوار است. در این مطالعه به بررسی تأثیر این عوامل در زاویه ی اتساع مصالح پرداخته می شود. مقصود از لفظ زاویه ی اتساع، زاویه ی اتساع متناظر با بیشینه ی تنش انحرافی می باشد. همچنین مقصود از مصالح نرم، مصالحی است که مقاومت سنگدانه های آن به نسبت، کمتر است. مصالح سنگریز در سطح وسیعی در پروژه های مهندسی عمران مورد استفاده می گردند. پیش بینی مناسب منحنی تنش کرنش این مصالح و همچنین برآورد مناسب رفتار اتساعی آنها نقش حائز اهمیتی در طراحی بهینه این سازه ها دارد. در سدهای سنگریز با توجه به بالا بودن سطح تنش های همه جانبه این نکته از اهمیت بالاتری برخوردار است.

یکی از تاثیرگزارترین تفاسیر در دو ،سه دهه قبل از انقلاب اسلامی ایران تفسیر پرتوی از قرآن بود . «پرتوی از قرآن» تفسیری ناتمام و به زبان فارسی، تالیف سید محمود طالقانی می باشد. این تفسیر در شرایط خاص زمانی و مکانی با هدف بازگشت به قرآن و بهره گیری از هدایت آن نگاشته شده و از روش تفسیر قرآن به قرآن، روش روایی، و عقلی برای بیان ابعاد هدایتی قرآن استفاده شده است. همچنین گرایش اجتماعی و روش علمی مفسر در این تفسیر مشهود است . توجه به الفا ظ قرآن و دقت در آهنگ کلمات از جنبه های زیبای این تفسیر می باشد .

مفسرین، عرفا و علمای علم کلام هر کدام به نوعی از دیر باز، توجه ویژه ای به بحث اسماء و صفات خدای متعال داشته و بعضا در تفاسیر و مکتوبات خود بدان پرداخته اند. با نگاهی به آیات کریمه ی قرآن در می یابیم که تعداد قابل توجهی از این آیات، در بر دارنده ی دو صفت-یا بیشتر- از صفات خدای متعال در کنار هم هستند که ارتباطات ممکن میان آنها از جمله مسائل مهمیست که ما را در جهت فهم هر چه بهتر آیات نورانی قرآن یاری می کند. این پژوهش ضمن بررسی منابع معتبر تفسیری و روایی و همچنین سایر منابعی که به نحوی به موضوع اسماء الحسنای الهی پرداخته اند، این موضوع یعنی تناکح یا همان زوجیت صفات خداوند را مورد بررسی قرار داده و در این باره به نتایج قابل توجهی دست یافته است. قاطعانه باید گفت که میان زوج صفاتی که در پایان برخی آیات آمده اند و همچنین میان این زوج صفات و آیات ی در بردارنده آنها، ارتباطی دقیق و متقن وجود دارد تا جاییکه هیچ کدام از این صفات را با صفتی دیگر نمی توان جایگزین نمود. چون در اینصورت نظم آیات و ارتباط میان صدر و ذیل آنها به هم خواهد خورد. همچنین تقدم و تأخر هر کدام از این صفات نسبت به یکدیگر بی دلیل نبوده و مرتبط با صدر آیات و مفاد کلی آنها می باشد. تحرک و تکامل بر اساس خوف و رجای حاکم بر زوج صفات، دریافت پیام های اجتماعی و کاربردی، تخلق به اخلاق الهی بر اساس موارد اخلاقی قابل برداشت از زوجیت صفات و در نهایت دلایل اهمیت بیشتر برخی از این صفات و التفات خدای متعال بدانها، از جمله دیگر نتایج مهم این پژوهش است.

سرچشمه و منشأ قداست خداوند است و همه امور مقدس، قداست خود را از خداوند اخذ کرده اند. مقدسات، اشخاص و اموری هستند که در میان حامیان یک آیین از احترام ویژه ای برخوردارند و بایستی از اهانت و استهزاء مصون باشند. بر اساس آیات قرآن اموری چون ذات اقدس الهی، کتب آسمانی، آیات الهی پیامبران،دین، مومنان و معاد مقدّس شمرده می شوند.مشرکان به طرق مختلف از جمله استهزاء، دشنام، عیب جویی و نسبت های ناروا به مقدسات توهین می کردند. خداوند متعال در قرآن کریم، برای پیشگیری از توهین به مقدسات مسلمانان، آنان را از اهانت به مقدسات مشرکان باز داشته است. قرآن کریم در برابر اهانت به مقدسات به تناسب موقعیت، برخوردهای متفاوتی دارد. وشیوه هایی چون موعظه و نصیحت، ترک هم نشینی و دوستی و در عین حال صبر و به یاد خدا بودن و در نهایت مقابله به مثل را به مسلمانان ارائه می کند.

هدف از این تحقیق تبیین ایجاز حذف و بررسی اسلوب های آن در کلام الهی است. سخنور بلیغ با حذف در کلام خویش، تاثیر شگرفی در فهم معنا و انتقال پیام به مخاطب دارد و مقصود و غرض خویش را زیباتر و پر جاذبه تر می کند. حذف و تعیین نوع محذوف و تقدیر کلام در آیات قرآن کریم یکی از بحث برانگیزترین مسائل میان مفسران است. در فصل نخست مقدمه، اهمیت، هدف، پیشینه، روش و سوال های تحقیق و هم چنین تعریف مصطلحات در علم بلاغت پرداخته شده است. در فصل دوم معنای لغوی و اصطلاحی ایجاز حذف، تفاوت آن با واژگان مترادف، ارتباط حذف با مجاز و قرائت، شروط حذف و اغراض حذف مورد بحث قرار گرفته است. در فصل سوم که مبحث اصلی پایانامه به شمار می رود اسلوب های ایجاز حذف بیان شده و موارد محذوف در آیات قرآن کریم بر اساس اسلوب ها و گونه های مختلف آن دسته بندی شده است که عبارتند از: اسلوب اختزال، اسلوب تضمین و اسلوب احتباک. در میان این اسلوب ها، اسلوب اختزال بیشترین فراوانی و اسلوب احتباک کمترین فراوانی را در قرآن کریم به خود اختصاص داده است. هم چنین اغراض عام حذف در قرآن کریم شامل احتراز از عبث و آشکار بودن کلام، تخفیف در کلام، رعایت فواصل در آیات قرآن، تعظیم، تحقیر، ناتوانی کلام از توصیف مقصود و تعین است که از این میان احتراز از عبث و آشکار بودن کلام بیشترین تعداد و تعین کمترین تعداد را داراست. علاوه بر این اغراض عام، اغراض خاص بسته به نوع و موقعیت سخنی که در آن حذف رخ داده وجود دارد که شامل بیان پس از ابهام، قصد عموم، تهدید و بشارت و شنیع بودن سخن است که بیان پس از ابهام که مختص حذف مفعول است، بیشترین میزان و تهدید و بشارت و شنیع بودن سخن که مختص حذف جمله است کمترین میزان را در قرآن کریم به خود اختصاص داده است. در دو مورد با توجه به نوع محذوف غرض حذف می تواند قصد عموم یا تعظیم و نیز تعظیم یا احتراز از عبث و آشکار بودن کلام باشد. بیشترین تعداد مورد حذف در اسم و کمترین مورد حذف در حرف روی داده است که در این میان در 42 مورد مفسران محذوف را دو نوع ذکر نموده اند و ترجیحی برای آن قائل نشده اند که 37 مورد آن به اسم یا به جمله بازمی گردد و در 5 مورد یا به اسم یا به حرف اختصاص دارد. کلید واژه: بلاغت قرآنی، ایجاز حذف، اسلوب های ایجاز حذف، اسلوب اختزال، اسلوب تضمین، اسلوب احتباک، قرآن.

وجوه و نظائر اصطلاحاتی علوم قرآنی می باشند که پیدایش آن به اواسط قرن ششم هجری قمری باز می گردد و ما هفت تعریف متفاوت برای آن یافته ایم. در این تعاریف، برخی وجوه و نظائر را دو اصطلاح متمایز دانسته اند و برخی آن را یکی انگاشته اند. برخی بین وجوهِ معنایی و وجوهِ تفسیری یک واژه، خَلط کرده اند و نظائر را به معنای مترادف گرفته اند. عده-ای نیز وجوه و نظائر را با مشترک لفظی و معنوی یکسان دانسته اند. به اعتقاد ما وجوه و نظائر دو اصطلاح جدا از هم می باشند. وجوه، معانی متعدد یک واژه در سیاق های متفاوت است و نظائر، حداقل دو لفظ متعدد است که در قرآن به یک مفهوم مشترک استعمال شده اند. رابطه نظائر با مترادف عام و خاص مطلق می باشد نه تساوی. از آنجا که هیچ منبعی در خصوص گردآوری نظائر یافت نمی شود در این رساله بر اساس کتب وجوه به این امر پرداخته ایم. جهت گرد آوری نظائر، کتابهای «الوجوه و النظائر فی القرآن» از حسین بن محمد دامغانی(م478هـ ق)؛ «وجوه القرآن» از حبیش تفلیسی(م 558هـ ق) و «نزهه الاعین النواظر فی علم الوجوه و النظائر» از ابن جوزی(م597هـ ق)»؛ اصل قرار گرفته است. از جمله دلایل انتخاب این کتب، دقت نسبی و کثرت کلمات بررسی شده در آنها نسبت به دیگر کتب، می باشد. حاصل کار، 468 مفهوم می باشد. از این کتب برای هر مفهوم حداقل دو واژه مختلف به عنوان نظائر، یافت شد، که در مجموع 1845 واژه می باشند. این مجموعه ی نظائر، در تفسیر موضوعی قرآن می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

نام خانوادگی:صحرائیان جهرمی نام :فاطمه رشته وگرایش:الهیات و معارف اسلامی(علوم قرآن و حدیث) مقطع تحصیلی:کارشناسی ارشد تاریخ دفاع:27/3/91 استادراهنما:دکتر مهدی احمدی بررسی نقش اسباب صدور حدیث در فهم حدیث بهترین راه آشنا شدن با رهنمود های پیامبر اکرم (ص) وائمه ی اطهار (ع) استفاده از احادیث ایشان است. حدیث به عنوان دومین منبع تشریع از جایگاه و اعتبار ویژه ای در دین اسلام برخوردار است. آن چه در قرار گرفتن حدیث دراین جایگاه و اعتبار بخشی به آن نقش اساسی ایفا می کند فهم درست حدیث است. علوم مختلفی در فهم حدیث دخیل اند. یکی از علومی که به فهم درست حدیث کمک شایانی می کند، اسباب صدور حدیث است؛ یعنی آن چه موجب شده که معصوم(ع) سخن بگوید و حکمی رابیان و مسأله ای را طرح و یا رد و انکار کند و یا حتی کاری را انجام دهد. منظور از سبب صدور در این نوشتار مفهومی اعم است که اسباب خاص و فضای صدور و حتی تاریخ را شامل می شود. شناخت حدیث مسبب(حدیث دارای سبب) فواید زیادی دارد از جمله:تخصیص عام، تقیید مطلق، تبیین مجمل، رفع غرابت و استبعاد، شناخت روایات تقیه ای و... پژوهش حاضر گامی است در راه آشنایی با اسباب صدور حدیث و نقش آن در فهم هر چه بهتر و عمیق تر احادیث پیامبر (ص) و معصومین (ع) . کلید واژه ها: حدیث، فهم حدیث، سبب صدور(ورود)، تقیه، تاریخ نام خانوادگی:صحرائیان جهرمی نام :فاطمه رشته وگرایش:الهیات و معارف اسلامی(علوم قرآن و حدیث) مقطع تحصیلی:کارشناسی ارشد تاریخ دفاع:27/3/91 استادراهنما:دکتر مهدی احمدی بررسی نقش اسباب صدور حدیث در فهم حدیث بهترین راه آشنا شدن با رهنمود های پیامبر اکرم (ص) وائمه ی اطهار (ع) استفاده از احادیث ایشان است. حدیث به عنوان دومین منبع تشریع از جایگاه و اعتبار ویژه ای در دین اسلام برخوردار است. آن چه در قرار گرفتن حدیث دراین جایگاه و اعتبار بخشی به آن نقش اساسی ایفا می کند فهم درست حدیث است. علوم مختلفی در فهم حدیث دخیل اند. یکی از علومی که به فهم درست حدیث کمک شایانی می کند، اسباب صدور حدیث است؛ یعنی آن چه موجب شده که معصوم(ع) سخن بگوید و حکمی رابیان و مسأله ای را طرح و یا رد و انکار کند و یا حتی کاری را انجام دهد. منظور از سبب صدور در این نوشتار مفهومی اعم است که اسباب خاص و فضای صدور و حتی تاریخ را شامل می شود. شناخت حدیث مسبب(حدیث دارای سبب) فواید زیادی دارد از جمله:تخصیص عام، تقیید مطلق، تبیین مجمل، رفع غرابت و استبعاد، شناخت روایات تقیه ای و... پژوهش حاضر گامی است در راه آشنایی با اسباب صدور حدیث و نقش آن در فهم هر چه بهتر و عمیق تر احادیث پیامبر (ص) و معصومین (ع) . کلید واژه ها: حدیث، فهم حدیث، سبب صدور(ورود)، تقیه، تاریخ بررسی نقش اسباب صدور حدیث در فهم حدیث بهترین راه آشنا شدن با رهنمود های پیامبر اکرم (ص) وائمه ی اطهار (ع) استفاده از احادیث ایشان است. حدیث به عنوان دومین منبع تشریع از جایگاه و اعتبار ویژه ای در دین اسلام برخوردار است. آن چه در قرار گرفتن حدیث دراین جایگاه و اعتبار بخشی به آن نقش اساسی ایفا می کند فهم درست حدیث است. علوم مختلفی در فهم حدیث دخیل اند. یکی از علومی که به فهم درست حدیث کمک شایانی می کند، اسباب صدور حدیث است؛ یعنی آن چه موجب شده که معصوم(ع) سخن بگوید و حکمی رابیان و مسأله ای را طرح و یا رد و انکار کند و یا حتی کاری را انجام دهد. منظور از سبب صدور در این نوشتار مفهومی اعم است که اسباب خاص و فضای صدور و حتی تاریخ را شامل می شود. شناخت حدیث مسبب(حدیث دارای سبب) فواید زیادی دارد از جمله:تخصیص عام، تقیید مطلق، تبیین مجمل، رفع غرابت و استبعاد، شناخت روایات تقیه ای و... پژوهش حاضر گامی است در راه آشنایی با اسباب صدور حدیث و نقش آن در فهم هر چه بهتر و عمیق تر احادیث پیامبر (ص) و معصومین (ع) . کلید واژه ها: حدیث، فهم حدیث، سبب صدور(ورود)، تقیه، تاریخ

روایات عالم ذر دو گونه هستند:روایات مفسره که در تفسیرآیه 172 سوره اعراف وارد شده اند وعدد آن ها به ده ها روایت می رسد وروایات فراوان دیگری که ناظر به آیه 172 سوره اعراف نیستند اما معارفی را از آن عالم بیان کرده اند. ارتباط این روایات با آیه ذر (آیه 172سوره اعراف)قابل انکار نیست واز ملاحظه ومطالعه آن ها به خوبی معلوم می شود که از ماجرایی سخن می گوید که آیه بدان اشاره دارد به ویژه آن که بسیاری از آن ها در جواب سوال راوی از این آیه بیان شده اند.اکثر مخالفین قول به عالم ذر آیه وروایات را حمل بر تمثیل ومجاز نموده اندعده ای آن را عالم ملکوت انسان ها دانسته ،وبرخی نیز قائل به عالم ارواح شده انداما آنچه به نظر می رسد این است که با توجه به روایات مختلف که ادعای تواتر در مورد آن شده وبعضی از آن ها صحیح وموثق هستند انکار وجود عالمی به نام عالم ذر که خدا فرزندان آدم را در آن جمع کرده واز آن ها بر ربوبیت خود اقرار گرفته کار دشواری است وتحقق عالم ذر بر روی زمین وپیش از مقطع کنونی نه محال است نه مخالف آیات وروایات می باشد بلکه امری ممکن وبر خاسته از قرآن وروایات است واگر بنا باشد مطلبی را که این همه روایات برآن دلالت می کند نفی کنیم چیزی برای ما باقی نمی ماند واین که آن عالم را به یاد نمی آوریم دلیل بر انکار آن نمی شود

موضوع وحیانی بودن ساختار قرآن شامل مباحث وحیانی بودن الفاظ قرآن و وحیانی بودن ترتیب آیات و سوره ها می باشد. در بحث وحیانی بودن الفاظ قرآن ابتدا به بحث امکان تکلم خداوند و ایجاد الفاظ پرداخته شده است. تاکنون بهترین دیدگاهی که در رابطه با این مسئله ارائه شده است دیدگاهی است که شهید مطهری از حکمای اسلام نقل کرده است. البته از این دیدگاه برخی تلقی دیدگاه گزاره ای کرده اند که بیانگر نیاز این دیدگاه به بررسی بیشتر و برطرف کردن نواقص آن می باشد. دلایل وحیانی بودن الفاظ قرآن، اعجاز آن، تفاوت چشمگیر آن با حدیث پیامبر، تعبیر به کلام الله در قرآن و غیره می باشد. برخی در رابطه با وحیانی بودن الفاظ قرآن شبهاتی را مطرح کرده اند و قرآن را تجربه دینی و الفاظ آن را ساخته پیامبر دانسته اند، در حالی که وحی تعریف شده در دیدگاه تجربه دینی تفاوت قابل ملاحظه ای با وحی اسلامی دارد. در مورد دیدگاه این افراد پیرامون غیر وحیانی بودن الفاظ قرآن نیز تناقضاتی وجود دارد و بالاخره این که این دیدگاه با توجه به فوق بشری بودن لفظ و محتوای قرآن و جنبه ی اعجاز قرآن دیدگاهی نادرست می باشد. در مورد وحیانی بودن ترتیب آیات و سوره ها صاحبان دیدگاه وحیانی بودن ترتیب آیات و سوره ها به دلایلی استناد کرده اند که دارای اشکالاتی از جمله مخالفت آن با روایات جمع و غفلت از مستندات تاریخی می باشد. به نظر نگارنده ترتیب سوره ها عمدتاً به اجتهاد صحابه صورت گرفته است و دلیل آن تفاوت زیاد ترتیب سوره ها در مصحف های صحابه می باشد. همچنین ترتیب آیه ها در مواردی غیر توقیفی بوده و به وسیله صحابه صورت گرفته است که در مورد دو آیه اکمال و تطهیر این دخالت صحابه روشن می باشد.

چکیده شادی از منظر آیات و روایات به کوشش فاطمه افشارپور عدّه ای همیشه بر این بوده اند که اسلام را دین غم و اندوه معرفی کنند و وجود هر گونه شادی و نشاط را در این دین انکار نمایند، حال آن که، با نگاهی محقّقانه و واقع بینانه به دین مبین اسلام، می توان دریافت که این دین، نه تنها با شادی و نشاط مخالفتی ندارد، بلکه در سایه ی تعالیم بلند خود شادمانی حقیقی را برای انسان به ارمغان می آورد، وجود احادیثی در خصوص تأیید عنصر شادی، ثواب و پاداش شاد کردن دیگران، و احادیثی که برای دست یابی به شادمانی راه کار ارائه می دهند، و نیز برخی آیات قرآنی که به امر شادی توصیه می کنند، این امر را اثبات می نماید. لیکن در اسلام، شادی بر اساس اصول و ضوابطی به دو نوع پسندیده و ناپسند تقسیم می شود، و بدیهی است که تنها شادی های پسندیده مورد تأیید آیات، روایات و فقه اسلامی قرار دارد. کلید واژه ها: شادی، اسلام، قرآن، روایات.

چکیده: از جمله اموری که در قرآن و روایات به آن اشاره شده است، مسأل? زینت و آرایش می باشد. زینت در قرآن در تمام ابعاد آفرینش مصداق دارد، مانند زینت آسمان، زینت زمین،زینت و عمل و زینت اندیشه و.... آیات زیادی در قرآن کریم وجود دارد که این مسأله را مورد تأکید قرار می دهند. از آن جا که ائمه مبیّن و مفسرقرآن هستند، در این زمینه هم با تکیه بر آیات، روایات فراوانی از ایشان نقل شده است. با توجه به سخن ائم? اطهار(علیهم السلام) می توان روش های صحیح و اسلامی زینت نمودن و آرایش کردن را فرا گرفت و در عمل مبنا قرار داد، به طوری که هم آراسته گردید و هم معرّف دین مبین اسلام بود. این روایات علاوه بر این که تمام ابعاد زینت را بیان کرده اند، زینت و آرایش در مورد انسان را مورد توجه قرار داده و به آن پرداختهاند و دستورات جامعی در این زمینه ارائه نموده اند. تحقیق حاضر نیز تلاشی در بیان همین دستورات می باشد. کلمات کلیدی: زینت، آرایش، فطرت، پوشش، خود آرایی.

چکیده رحمت از واژگان کلیدی قرآن کریم و از مفاهیم اساسی دین است که اندیشمندان اسلامی از منظرهای مختلف به بررسی مفهومی آن پرداخته اند. با این حال، کاربردهای متنوع و مختلف آن در قرآن کریم موجب شده است که در بطن جمله، معنای مختلفی را بر خود بپوشاند. از این رو بررسی معنایی آن نیازمند به استفاده از روش های نوین تحلیل معنا همچون علم معناشناسی و مکاتب و روش های گوناگون آن همچون مکتب بن (معناشناسی فرهنگی-بومی) است. در این روش معناشناسی با سیر در گذشته و حال واژه و شرایط فرهنگی خاص هر دوره می توان به دو معنای هم زمانی و درزمانی واژه دست یافت و مسیر تغییر و تحول واژه را روشن ساخت؛ همچون( رحم به معنای خوراک، عذاب کردن در سال های 200-2500 و اشتقاق واژگان رحمن و رحیم از آن به عنوان اوصاف فعلی خداوند در قرآن کریم) و همچنین با تکیه بر آیاتی که واژه رحمت و مشتقاتش در آن بکار رفته و سیاق آن آیات توانسته است به جایگاه وازه رحمت از بعد هم نشینی های توصیفی، ابزاری، تاثیرگذار و تاثیرپذیر دست یابد و از سوی دیگر با پرداختن به بعد جانشینی این واژه در آیات، توانسته است جایگاه واژه رحمت در قرآن کریم را روشن سازد و از آن مهم تر ، مفاهیم این واژه در آیات و جایگاه های مختلف آن روشن سازد. کلید واژه: معناشناسی، هم نشینی، جانشینی، قرآن کریم، رحمت

چکیده آسیب شناسی حجاب و عفاف از منظر قرآن و حدیث و راه کارهای مقابله با آن به کوشش: فاطمه بیگم فقیهی در ارتباط با موضوع پژوهش با دو سئوال اساسی مواجه هستیم: 1- از منظر دین چه عواملی سبب وقوع و بروز ناهنجاری های اجتماعی در زمینه عفاف و حجاب است؟ 2- برای جلوگیری از این آسیب اجتماعی یا اصلاح آن چه راه کارهایی وجود دارد؟ در پاسخ به سئوال اول باید گفت: عوامل متعددی هم‏چون عوامل اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی، تربیتی، اخلاقی و جامعه شناختی، در این زمینه نقش آفرین هستند که باید به عنوان عوامل آسیب رسان مورد توجه جدی واقع شوند. مهم ترین مصادیق و مواردی که تحت این عوامل قرار می گیرند را می توان چنین برشمرد: ضعف در معرفت دینی و ایمان افراد جامعه، ضعف در فرهنگ دینی و تهاجم فرهنگ بیگانه، کم رنگ بودن الگوهای رفتاری، احساس بی اعتقادی در مربیان، فقر و تنگدستی، کم توجهی خانواده ها نسبت به تربیت دینی فرزندان، ارائه مفهوم معیوب از دین در محیط های تربیتی، برخورد های تند و سرزنش های افراطی برخی خانواده ها نسبت به فرزند خاطی، خواسته های نفسانی، ثروت طلبی و دنیاخواهی، و رواج بد حجابی. در پاسخ به سئوال دوم نیز می توان چنین گفت: در زمینه اقدامات پیش گیرانه ، فعالیت های فرهنگی و تلاش آگاهانه برای تحول در نظام اعتقادات و ارزش های ذهنی متربیان و در نظر گرفتن نقش محیط در تأثیرگذاری بر فعالیت های فرهنگی و نگاه مسئولیت پذیر متولیان فرهنگ در قبال ترویج حجاب و عفاف به عنوان مهم ترین اقدام مطرحند. هم چنین در ارتباط با اقدامات اصلاحی و تربیتی و نیز تأدیبی، احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر و در نظر گرفتن عواقب بی تفاوتی در قبال این فریضه بزرگ الهی و توجه به نقش خانواده در اصلاح و تربیت فرزندان به عنوان مهم ترین راه کار در مواجهه با ناهنجاری های موجود در جامعه در زمینه حجاب و عفاف قابل پی گیری است. کلید واژه : حجاب، عفاف، حیا، فرهنگ دینی، تربیت اسلامی.

بررسی آثار جسمی و روحی غذا از دیدگاه قرآن و علم تغذیه به کوشش : فاطمه فزونی موضوع پژوهش در این نوشتار بررسی آثار جسمی و روحی غذا از دیدگاه قرآن و علم تغذیه است.قرآن کریم نسبت به بعد جسمانی انسان اهمیّت ویژه ای قائل است،چرا که جسم انسان میزبان روح اوست و با اعتلای روح است که به نهایت رشد و کمال خود خواهدرسید، بدین ترتیب لازمه رسیدن به چنین هدفی بهره مندی از سلامت جسم و روان است که نوع غذا و روش تغذیه نقش اساسی در تحقق آن ایفا می کند،پس بر آن شدیم تا برخی خوراکیهای مطرح شده در قرآن رامورد بررسی قرار دهیم. در این پژوهش با یک سوال اساسی روبرو هستیم ، اینکه آیا غذا همانطور که بر جسم انسان تأثیرگذار است بر روح او نیز اثری دارد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت :که طبق نظر قرآن کریم در سوره عبس آیه 24 (فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلی‏ طَعامِهِ) که مهمترین دلیل قرآنی بر اهمیّت و لزوم توجه به غذا می باشد و بر اساس روایات مختلف، تأثیر مستقیم غذا بر روحیه و اخلاق بر کسی پوشیده نیست و خداوند نیز به خاطر همین تأثیراتش، خوردن وآشامیدن پلیدیها را حرام وممنوع و خوردنیهای پاک را مباح و جایز دانسته و حتّی امر به آن کرده است. پس تغذیه علاوه بر جسم بر روح انسان نیز تأثیر گذاشته و بعد انسانی و روحانی انسان منفعل از آن است ، چرا که حرام ها و حلال ها ی قرآنی دارای مصلحت و حکمت هایی است که با پیشرفت علوم ، بیشتر بدان پی خواهیم برد و ما در این پژوهش، با بررسی تک تک این غذاها ، راه را برخواننده هموار و او را با فایده و ضرر جسمی و روحی هر کدام آشنا کرده ایم . تغذیه در قرآن با واژگانی چون « أکَل ، شُرب ، طَعام » مورد اشاره قرار گرفته است.

در سیره و رفتار و سخنان امامان معصوم (ع) پرهیز از خیانت یکی از معیارهای ایمان مسلمانان به خدا و رسول (ص) می باشد ، چرا که آسیب خیانت پیش از دیگران متوجه فرد خیانتکار ، خواهد شد. در نتیجه می توان گفت اگر کسی وعده می دهد و قصد دارد که به آن وفا نکند یا با کسی پیمان می بندد ، در صورتی که قصد خیانت دارد یا طبیعتاً اهمیتی به وعده های خود نمی دهد این گونه افراد مورد سرزنش بوده ، از عظمت روحی و اخلاق نیکوی انسانی دور می باشند . در منابع قرآنی و تفاسیر از واژه خیانت و مشتقات و مترادفات آن هم چون : غدر ، غش و غلل، بسیار سخن رفته است . طبق آیات و احادیث ، خیانت می تواند عوامل مختلفی هم چون ؛ حسادت ، جهل ، رشوه و...داشته باشد . انسان نیز باید با توجه به پیامدهای آن و با تقویت ویژگی هایی چون؛ یاد خدا، تقوا و ... خود را از این رذیله اخلاقی محافظت نماید.

چکیده شاخص های گفتگوی سازنده در قرآن وحدیث به کوشش زرین تاج محمدی سخن در باب ضرورت و اهمیت گفتگوی سازنده، در ادیان مختلف بسیار است اما کمتر به معرفی و آموزش شاخصهای این مهم پرداخته شده است. با توجه به احساس نیاز جامعه امروز برای فهم یکدیگر و رسیدن به تعامل و هم اندیشی ، این پایان نامه در مقام آن است که شاخصهای گفتگوی سازنده را از دیدگاه قران و احادیث بررسی کند. در این تحقیق بخشی از شاخصهای گفتگوی سازنده که زمینه تفاهم بهتر را فراهم می کند و ما را از لغزش های احتمالی ایمن خواهد ساخت، به روش توصیفی-تحلیلی در سه فصل ، مورد بررسی قرار گرفته است. پس از طرح نکات مقدماتی ، با بهره مندی از قرآن کریم، احادیث ابتدا در فصل اول ضمن بیان جایگاه گفتگوی سازنده در قران و حدیث ، فهرستی از انواع گفتگو و تعابیر مختلف آن در قران ، در فصل دوم به معرفی شاخص های کلیدی پرداخته و سپس در فصل پایانی، مهمترین شاخص مبحث یعنی رعایت آداب گفتگوی سازنده را( با توجه به اهمیت آن ) بر اساس آموزه های قران و احادیث بر نمایانده است و نتیجه میگیرد که گفتگوی سازنده در همه حال بهترین و کاربردی ترین راه برای درک حقیقت و سازندگی اخلاقی و اجتماعی و فرهنگی و... است و ایجاد فرهنگ گفتگوی سازنده، نه تنها مستلزم آموزش و رعایت شاخصهای آن بر اساس آموزه های قران وحدیث است بلکه بدون روشنی درون و صفای باطن ، میسر نخواهد شد. کلید واژه ها: گفتگو، گفتگوی سازنده ، شاخص های گفتگو،آداب گفتگو.

یکی ازنگرشهای کارآمداسلام آمیختن ارزشهای اخلاقی بااقتصاداست،چراکه برای رسیدن به سعادت پایداروابدی انسان،جامعه اسلامی ازیک سونیازمنداقتصادی پویاورشدیافته است تارفاه عمومی رامحقق سازد،وازدیگرسو،محتاج تحکیم وتقویت ارزشهای اخلاقی درفرهنگ عمومی است،تاباسالم سازی فعالتها،سعادت اخروی افراد را فراهم آورد،به ویژه آن که رشد مطلوب اقتصادی وتحکیم ارزشهای دینی،تاثیر متقابل بریکدیگردارند. موضوع این نوشتار،ارائه وتحلیل آموزه های اخلاقی اسلام درعرصه تولید،توزیع ومصرف،وتبین کارکردهای اقتصادی آن وشیوه های نهادینه ساختنش درفرهنگ عمومی است. آموزه ها و عناصر فراوانی در قرآن کریم و روایات، ارائه گردیده که هم دارای کارکردهای مثبت اقتصادی است و هم اثرات روحی ومنعوی، تا پرتو پیوند خجسته «اخلاق و اقتصاد» رفاه مادی وسعادت ابدی انسان، تامین گردد. از این رو براساس این تحقیق اصول اعتقادی و باورهای دینی زیرساخت فضیلتهای اخلاقی می باشد واز سوی دیگر اگر آداب و اخلاق جزء فرهنگ واخلاق عمومی جامعه قرار گیرد از پشتوانه الزام اجتماعی نیز برخوردار خواهد بود.

در ادیان ابراهیمی، وحی مبنای همه ی اعتقادات دینی است و از آن جهت که از محوری ترین مسائل جهان-بینی توحیدی اسلامی و آموزه های کلامی است که اساس ضرورت هدایت آسمانی و الهی و نبوتها و بعثتها را تشکیل می دهد از اهمیت بسزایی برخوردار است. مفهوم وحی برای متن قرانی مفهوم اساسی است، آن چنان که در مواضع بسیاری با همین نام به خود اشاره می کند. خداوند در قرآن به سه نوع وحی اشاره می کند، که یکی از آن سه قسم وحی رسالی است و یکی از انحاء وحی رسالی؛ وحی در حال رویا می باشد. مطابق قرآن، پیامبران بزرگی چون حضرت محمد(ص)، حضرت ابراهیم (ع) و حضرت یوسف (ع) دارای رویای صادقه ای بودند که کاشف حقیقت بوده و یا در آن دستورالعمل هایی را دریافت می کرده اند. با این حال نزول قرآن در حال رویا نبوده و همه ی آیات و سور قرآن در حالت غیر رویا نازل شده است و همچنین در روایات آمده است که رویا جزئی از نبوت است و نیز آمده است که برخی از پیامبران تنها در حال رویا وحی دریافت می کرده اند. و فریقین نیز متفقند که آغاز وحی پیامبر (ص) با رویا همراه بوده است و در خبر است رویای پیامبران وحی است. کلید واژه: رویا، وحی، الهام، اضغاث، احلام، رویای صادقه.

بیماری های روحی و قلبی در قرآن و حدیث و راه های درمان آن به کوشش عادل زارعی در این پژوهش سعی شده است بیماریهای روحی و قلبی را از منظر قرآن و روایات بررسی و راههای درمان آن ارائه داده شود. مرض در لغت به معنای خارج شدن از حدِّ اعتدالِ مخصوص به انسان را گویند و آن بر دو قسم است: نخست: مرض جسمی و دوم عبارت است از رذایل اخلاقی از قبیل جهل، ترس، بخل، نفاق و... می باشد. مرض در اصطلاح، یعنی حالتی که در جسم یا بعضی از دستگاهها و اعضای آن اضطراب و خلل در اجرای وظایفش وجود داشته باشد. این بیماری ها اسباب و عوامل زیادی دارند از قبیل: پیروی از شیطان، وابستگی به دنیا و طول امل، کثرت گناه و اصرار بر آن، تکاسل از انجام عبادات و اعمال خیر و... می باشد. در نتیجه این بیماری ها آثار زیان باری بر فرد و اجتماع در جای می گذارند مانند: عامل اصلی شکست، بی اثر شدن دعا، باعث رواج فساد در جامعه، عامل مصائب اجتماعی و ندامت و... می باشد. قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت گر آسمانی، نسخه منحصر به فردی است که می تواند داروی التیام بخش و شفا دهنده امراض گوناگون روحی و قلبی از جمله: اضطراب، نگرانی، ناامنی های روحی و روانی، قساوت قلب و... انسانها را با کمترین هزینه، در دسترس آنان قرار دهد. همچنین: تفکر در آخرت و رخدادهای آن، توبه، توکل بر خداوند، ازدواج و... می توانند راهکارهای مناسبی برای درمان این بیماری ها باشند. کلید واژه: مرض، بیماری، قلب، درمان.

چکیده بررسی اسماء و صفات الهی در قرآن کریم و روایات به کوشش : زهرا محب پورحقیقی هدف از این پژوهش شناخت اسماء و صفات الهی بر مبنای قرآن و حدیث، بررسی آماری میزان تکرار آن ها در قرآن کریم و اعتبارسنجی دلالی برخی روایاتی که موضوع اصلی آن ها اسماء خداوند متعال است، به واسطه-ی عرضه ی آن ها بر قرآن، می باشد. بدین منظور در فصل نخست این رساله به مقدمه، اهمّیّت، هدف، روش، سوال های تحقیق و همچنین تعریف اسماء و صفات الهی و مهم ترین تقسیمات آن که عبارتند از : صفات ذاتی و فعلی، ثبوتی و سلبی، حقیقی و اضافی و مبحث توقیفیّت یا عدم توقیفیّت اسماء خداوند و نیز توضیحاتی در مورد دعای جوشن کبیر و روایت اسماءالحسنی پرداخته شده است. لازم به ذکراست که درباب توقیفیّت اسماء الهی نتیجه این شد که دلیلی بر توقیفیّت اسماء خداوند وجود ندارد، یعنی می توان اسم های نیکو و منزّه از نقصی را که در شرع ذکر نشده، بر او جلّ وعلا اطلاق نمود؛ اما از باب احتیاط و ادب بهتر است که در مقام تسمیه، خداوند سبحان به اسمائی خوانده شود که در قرآن و روایات مطرح شده اند. در فصل دوم اسماء، صفات و افعالی که در قرآن کریم و دو حدیث مذکور به خداوند سبحان نسبت داده شده، استخراج گشته و به ترتیب حروف الفبا در 565 مدخل ذکر شده-اند؛ در هر مدخل نیز مفهوم شناسی مختصر و میزان فراوانی اسم، فعل، شبه فعل و موارد مرتبط دیگری که در قرآن کریم از یک مصدر برای خداوند متعال مطرح شده، بیان گردیده است. در فصل پایانی نیز همه ی این موارد در جدولی، براساس میزان فراوانی، گرداوری شده و تحلیل ها و مقایسه هایی صورت گرفته است. برمبنای نتایج بدست آمده، در میان مجموع اسماء، افعال و شبه فعل ها، اسم جلاله ی «الله» با 2816 بار تکرار دارای بیش ترین فراوانی و ربوبیّت: 965، رحمت :514، علم: 317، عذاب : 289 و مشیّت الهی :204، در مرتبه های بعد قرار گرفتند. در بین اسماء خداوند نیز پس از اسم الله، اسم های الرّب :964، الرحیم :226، الرحمن :168، الغفور و الحکیم : 91، بیش ترین میزان تکرار را داشته اند. در مقایسه ای هم که بین اسماء و تعبیرات دعای جوشن کبیر با قرآن کریم صورت گرفت، 35% از آن اسماء و تعبیرات مطابقت کامل و 46% مطابقت نسبی با قرآن داشتند و در 19% از آن ها مطابقت لفظی وجود نداشت. اسماء وارده در روایت اسماءالحسنی نیز 76% مطابقت کامل، 17% مطابقت نسبی و 7% عدم مطابقت لفظی با قرآن کریم داشتند. کلیدواژه ها : اسماء و صفات الهی، قرآن کریم، دعای جوشن کبیر، روایت اسماءالحسنی.

آن چه ضامن حیات و بقای جامعه می شود، وجود یک قانون جامع و بدون نقص است که بی شک پیروی و اجرای آن می تواند از بسیاری هرج و مرج ها، تبعیض ها، سوءاستفاده ها و نارضایتی ها پیشگیری کند.ضعف و نقص قانون،ناکارآمد بودن دستگاه های اجرایی و عدم تزکیه مسئولان می تواند از عواملی باشد که مردم را نسبت به قانون بی اعتماد و دل سرد کند و آنهارا به قانون گریزی ترغیب نماید.ضروری است که قانون را بشناسیم، بهترین و سالم ترین را انتخاب کنیم بی چون و چرا به آن عمل کرده،با احساس مسئولیت جلوی قانون شکنان را بگیریم.مهمترین فواید عمل به یک قانون خوب، جامع و کامل اجرای عدالت، نظم، امنیت و در نتیجه سعادت جامعه می باشد و در مقابل فرار از قانون که سبب ایجاد بی نظمی و هرج و مرج و حکومت ناصالحان در جامعه می شود و حتی در برخی موارد کیفر الهی رانیز در بر دارد.تمسک به آیات و روایات و بهره گیری از قانون الهی،وظایف هرکس را روشن می سازد وسعادت و به روزی را به جامعه اهدا می کند.اگر بتوانیم انگیزه دین داری را در جامعه تقویت کنیم خود به خود مردم به سمت قانون مداری سوق داده می شوند و بسیاری از مشکلات حل می شود. در خاتمه بر ما روشن می گردد که قرآن بهترین قانون را در اختیار ما می گذارد چرا که عمل و استفاده از آن یقیناً مفید، قابل اعتماد و موثر است زیرا قانون گذار آن بی غرض، بدون منفعت طلبی و با آینده نگری دقیق آن را وضع کرده است.

چکیده ندارد.

هدف از این تحقیق بررسی انحرافات جنسی ،آثار زیانبار و شوم دنیوی و اخروی آن و ارائه راهکارهای مناسب در مواجهه باآنهاست . زنا،لواط،مساحقه و استمناء مهم ترین انحرافاتی هستند که در آیات و روایات به آنها پرداخته شده و همگی به ویژه لواط مورد نکوهش قرار گرفته اند . ازدواج کردن ،خویشتنداری،کنترل نگاه،پرهیز از افکار جنسی ،روزه گرفتن و یاد مرگ مهم ترین تدابیری است که در آیات قرآن و سخنان اهل بیت برای پیشگیری از انحرافات جنسی آمده است . روانشناسان نیز بیش از ده نوع انحراف جنسی را نام برده و درباره پیامدهای بد آنها هشدار داده اند .

جایگاه و منزلت قرآن کریم به ویژه در ارتباط با نقش کلیدی آن در هدایت انسان به سمت و سوی سعادت جاودانه، می طلبد که وی در فراگیری پیام این نامه ی هدایت و نیز تفکّر و تدّبر در آیات و کلمات آن بکوشد. اندیشه و تفکّر در آیات قرآن کریم و ایمان به آیاتش و بحث و تحقیق در معانی آن و جستجوی واژه های عربی که قرآن کریم با آن نازل شده است جهت راه یافتن و هدایت به سوی راهی که معیّن شده و خلق را به سویش دعوت کرده اند و به وسیله ی آن راه مستقیم را واضح و روشن نموده اند؛ لازم و ضروری است. و هم چنین آشنایی با معنای صحیح لغات قرآن کریم در ترجمه و تفسیر تأثیر مستقیم دارد و شناخت آن از شروط مفسر است. از دیرباز برای فهم قرآن کریم قدم های بسیاری برداشته شده است که هر کدام به تنهایی در خور توجه و تقدیر است. در مورد افعال قرآن کریم که هدف این نوشتار است هم، زحماتی کشیده شده است اما متأسفانه امروزه دسترسی به آن ها دشوار می نماید لذا بر آن شدیم تا گامی در این راستا برداریم. بنابراین آن چه در پیش رو دارید در راستای تحقق بخشیدن به این مهم و بستر سازی مناسب برای فهم مفاهیم واژه های قرآن کریم است که در آن چگونگی استفاده از افعال در قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است. این رساله دارای یازده فصل و دو پیوست می باشد: فصل اول، کلیات مطلب را بیان می کند و فصل های دوم تا یازدهم هر یک به یکی از حروف الفبا اختصاص یافته است در هر فصل ذیل هر ریشه ی فعل موارد زیر بیان می گردد: معنای اصلی ریشه، معنای لغوی ثلاثی یا رباعی مجرد و مزید، جدولی که اطلاعاتی چون تعداد افعال ثلاثی مجرد و مزید، تعداد افعال لازم و متعدی و معلوم و مجهول در آن قید شده است؛ و در پایان شاهد یا شواهدی برای هر نوع فعل و یا هر معنا درج شده است. علاوه بر جداول و نمودارهایی که در پایان هر فصل درج شده است و تعداد افعال ماضی، مضارع و امر به کار رفته در آن فصل را نشان می دهد؛ در پیوستی نیز کلیه آمار و اطلاعات مربوط به کل رساله را بیان کرده ایم. لازم به ذکر است پیوست اول خلاصه و چکیده ای از کل فصول دوم تا یازدهم می باشد تا دسترسی آسان را فراهم کند. در محدوده حرف (همزه) تا (راء) در قرآن کریم از 318 ریشه 7308 فعل استعمال شده است که شامل:3124 فعل ماضی 3144 فعل مضارع و 1040 فعل أمر می گردد.

چکیده ندارد.

پرسش های اصلی این پژوهش عبارتند از : 1-آیا اساسا بررسی رجالی احادیث غیرفقهی ، لازم است؟ 2-به طورکلی حدود تاثیرگذاری دانش رجال در برداشت ها و موضع گیری های علوم قرآنی چقدر است؟ 3-در یک ارزیابی فراگیر، کدام بخش از علوم قرآنی ، انس و پیوند بیشتری با دانش رجال دارد و کدام بخش از آن پیوند چندانی یا هیچگونه ارتباطی با این دانش ندارد؟