مفهوم اوتوپی که اولین بارتوسط افلاطون در کتاب جمهوریت مطرح شد، بیانگرشکلی از جامعه آرمانی بشری است که در آن آدمیان در خوشبختی وسعادت کامل به سر می برند. دراین میان ادبیات بعنوان یکی از برترین تجلیات فرهنگ انسانی، سهم بزرگی در اشاعه و همگانی کردن این مفهوم داشته است. نویسندگان مختلف کوشیده اند با ارائه تصویری دقیق و تأثیرگذار ازاین جامعه آرمانی، به عمیق ترین آرمان انسان و همچنین به نقادی جامعه زمان خود بپردازند. ازسوی دیگر مفهوم اوتوپی همواره در پیوند تنگاتنگ با مفهوم رویا بوده است بطوری که گاه اوتوپی را رویای تعبیرناپذیر بشری دانسته اند. تحقیق حاضر می کوشد ردپای این دو مفهوم را در مسیرتحول قهرمانان دو شاهکار ادبیات قرن نوزدهم فرانسه یعنی مادام بواری اثر گوستاو فلوبر و ژرمینال اثر امیل زولا بیابد و به توصیف روشن و دقیق آنها بپردازد.

مفهوم پوچی که اولین بار در لغت نامه های قرن شانزدهم مطرح شد، بیانگر نوعی نقص در روح انسان و عیبی در خرد آدمی است.پوچی نوعی بیماری است که عقل و فهم آدمی باید خود را از آن محافظت کند اما هیچ مدرکی وجود ندارد که آن را غیر قابل درمان بداند. این مفهوم اغلب برای توصیف نوع خاصی از ادبیات مورد استفاده قرار میگیرد.نویسندگانی نظیر سارتر، کامو، بکت، یونسکو و سلین کوشیده اند تا تصویر دقیقی از این مفهوم را در زندگی ارائه دهند.از میان رمان های شناخته شده ای که به بررسی این مفهوم میپردازد میتوان "سفر به انتهای شب" را نام برد. تحقیق حاضر میکوشد ردپای این مفهوم را در شاهکار تمام عیار ادبیات قرن بیستم فرانسه یعنی "سفر به انتهاب شب" اثر لوئی فردینان سلین بیابد و به توصیف روشن و دقیق مفهوم پوچی در آن بپردازد.

این تخقیق برآنست تا دمان ایندیانا اولین اثر ادبی ژرژ ساند که او را به سمت دنیای ادبیات سوق داد معرفی نماید. در این اثر نویسنده به زیبایی تمام ظرافت های موجود در عشق را به تصویر میکشد. عشق و نگاه متفاوت زن ومرد به آن درون مایه اصلی داستان را تشکیل میدهند. برآن بودیم تا در این رساله به بررسی عشق ودلایل این تفاوت بپردازیم. و نیز با گریزی به زندگی نویسنده کوشیدیم تا پاسخی برای این سوال بیابیم: آیا ایندیانا حگایت واقعی زندگی نویسنده است؟

ادبیات تخیلی در زبان و ادبیات فرانسه حوزه بسیار گسترده ای را در بر میگیرد. این گونه ادبی از زمانهای دور در ادبیات ریشه داشته اما در قرن نوزده میلادی بود که به عنوان یک گونه ادبی مستقل شناخته شد. با گذشت زمان محتوای این نوع ادبی نیز دستخوش تغییرات قابل ملاحظه ای گردید در این تحقیق سعی بر آن بوده که با مقایسه دو اثر متعلق به دو دوره گوشه ای از این تفاوت ها را نشان دهیم.

ژان کوکتو ، نویسنده قرن بیستم فرانسه ، سهم بسیار چشمگیری در تحول تئاتر فرانسه داشت. وی اولین نویسنده ای بود که تئاتر یونان را به صورت نمایش های روز فرانسه تنظیم کرد و روی صحنه آورد و پس از او ژید، ژیرودو ،سارتر ،آنوی و دیگر نویسندگان هم به او تأسی جستند. شاهکار نمایش نامه های کوکتو،" دستگاه جهنمی" که یقیناً بهترین اقتباس او از تراژدی یونان است ، در سال 1932 روی صحنه رفت. کوکتو با تلخیص از تراژدی اودیپوس سوفوکل ، این نمایش نامه را در 4 پرده تنظیم کرد. در این رساله با نگاهی دقیق تر بر زندگی ژان کوکتو ، به دلیل اصلی رویکرد او به ادیپ پی می بریم و همچنین با بررسی اسطوره ادیپ در طول قرن های متمادی و مقایسه اثرکوکتو با دیگر آثار برگرفته از اسطوره ادیپ در می یابیم که این نویسنده حقیقتاً جنبه جدیدی از شخصیت اسطوره ادیپ را در اثر خود ارائه داده است.

خوشبختی دست دوم همیشه به عنوان شاهکار گابریل روا در نظر گرفته شده است. او محدودیتها را در هم شکست تا ادبیات شهرنشینی در ادبیات فرانسه زبان کانادا ظاهر شود. در این رمان? نویسنده فقری که در طول جنگ جهانی دوم0شهرک کبکی سنت هنری را در بر گرفته است را نشان می دهد. موضوع این تحقیق نمایان کردن مشخصه های رئالیستی این رمان به عنوان یک رمان رئالیست شهری در ادبیات کبک می باشد. یک نگاه اجمالی بر ادبیات و رئالیسم در کانادا فرانسه زبان و همچنین رئالیسم فرانسه? تشکیل دهنده فصل اول می باشند. در فصل دوم زندگینامه و جایگاه مهم گابریل روا و اولین رمانش در ادبیات کبک مورد مطالعه قرار می گیرد. قسمت دوم صرف بررسی مشخصه های رئالیستی رمان خوشبختی دست دوم می شود. از یک سو فرم و ژانر?رویکرد جهانی و رویکرد زندگی روزمره و طبقات مختلف (فرد? خانواده? جامعه وجهان) مورد مطالعه قرار گرفته اند. از سوی دیگرساختار و تم های اصلی رمان (زن? جنگ و شهر) بررسی شده اند

خوشبختی یکی از مفاهیمی ست که همواره ذهن بشر را به خود مشغول داشته است. بسیاری از نویسندگان وجود خوشبختی را انکار کرده اند. ولتر یکی از نویسندگانی ست که به انکار خوشبختی در آثار خود به ویژه درمیکرومگاس پرداخته است. این تحقیق بر آن است تا با بررسی انکار خوشبختی در میکرومگاس، سیر تحول فکری نویسنده را درباره ی مساله ی خوشبختی نشان دهد.بدین منظوردر ابتدا سه داستان شناخته شده ی ولتر: زدیگ، کاندید و انژنو بررسی شده اند. در ادامه به مطالعه ی میکرومگاس به عنوان تصدیقی بر انکار خوشبختی پرداخته شده است

این پژوهش تلاشی لست در جهت تحلیل اجتماعی آثار سفر به انتهای شب و مرگ قسطی لویی فردینان سلین. سفر به انتهای شب، به عنوان نخستین اثر نویسنده، زندگی باردامو قهرمان اثر را در خلال جنگ جهانی اول و دوران بین دو جنگ در فرانسه ترسیم می کند. مرگ قسطی نیز، زندگی کودکی و نوجوانی فردینان راوی اثر را روایت می کند. از این روی در این مطالعه بر آنیم تا با استفاده از روش نقد جامعه شناختی کلود دوشه، که بر مبنای تحلیل متن استوار است به مطالعه ی گفتمان های اجتماعی دو اثر بپردازیم و سپس با یافتن مفهوم نشانه ها و ناگفته هایی که در ذیل هر مکان، هر شخص و هر دالی در متن نهفته است به تحلیل جامعه نگاشت این دو اثر دست یابیم. با این رهیافت که جامعه ی متن روزنه ایی به سمت جامعه ی مرجع می گشاید. در فصل نخست، روشی را که در تحلیل اجتماعی این دو اثر به کار برده ایم و بر مبنای تحلیل متن استوار است، تبیین می کنیم و سپس در فصل دوم به تحلیل اجتماعی اثر مرگ قسطی می پردازیم و در فصل سوم، کتاب سفر به انتهای شب را مورد بررسی قرار می دهیم.

از آنجایی که فصول مشترک میان ادبیات و فلسفه به میزان وسعت هر کدام است، بدون تردید از یکدیگر تاثیرات فراوانی گرفته اند.کارل مارکس از جمله اندیشمندانی است که تفکراتش بر بسیاری از علوم انسانی قرن بیستم سایه افکند. در این میان ادبیات بی بهره نبوده و بویژه دنیای نقد ادبی با ورود اندیشه های مارکس و صرفا مکتب مارکسیسم دچار تحولاتی شگرف شده است. در جوامعی که نظام سرمایه داری در آن حکمفرماست، طبیعتا گروهی بورژا نامیده خواهند شد و گروهی دیگر پرولتریا. گروه اول همواره قشر برتر است که تمامی ابزار قدرت را در دست دارد در حالیکه گروه دوم طبقه کارگر هستند که فاقد این ابزارند. دراینصورت وجود استثمار و ظلم در آن جامعه ناگزیر خواهد بود که یک سر این رشته همین سرمایه داران و نمود قدرت شان است و طرف دیگر این رشته پرولتریا یا همان طبقه کارگر خواهد بود و انواع ظلمی که به ایشان میرود از قبیل نابرابری طبقاتی، بی عدالتی اجتماعی و نیز انواع استثمار همچون اقتصادی،فرهنگی، خانوادگی و حتی مذهبی. این روند همزمان با انقلاب صنعتی شروع شده و تا به امروز به نسبت تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تغییر کرده است. البته باید متذکر شد که این روال غالبا به ضرر قشر ستمدیده کارگر بوده است و باعث هرچه ضعیف تر شدن این قشر و هرچه متمول تر و قوی تر شدن سرمایه داران شده است. در دنیای ادبیات نیز با توجه به موارد مذکور نوع خاصی از آثار بوجود آمده است که به اسم ادبیات کارگری شهرت یافته اند.نمونه های زیادی از این تجارب در آثار مختلف ادبی به تصویر کشیده میشودند. از آن میان آثار نویسندگانی چون امیل زولا بسیار حائز اهمیت هستند نه از آن جهت که او خود تفکرات و گرایشات سوسیالیست-مارکسیستی داشته است بلکه حتی بر عالم سیاست نیز دستی داشته است.

یکی از حوزه های پژوهشی ادبیات تطبیقی بررسی شباهت های محتوایی و ساختاری میان آثار ادبی نویسندگان فرهنگ ها و ملل گوناگون است. پژوهشگران ادبی در تمام دنیا و به خصوص در ایران، کمتربه ادبیات علمی-تخیلی توجه داشتند. این پایان نامه با رویکرد تطبیقی به آثار ژول ورن و ایرج فاضل بخششی می پردازد. ژول ورن به عنوان پدر ادبیات علمی-تخیلی جایگاه ویژه ای در میان نویسندگان این ژانر ادبی دارد. ایرج فاضل نویسنده جوان ایرانی طی چند سال اخیر به عنوان نویسنده علمی-تخیلی شناخته شده است. ژول ورن در قرن 19 و در جریان انقلاب صنعتی اروپا و پیشرفت های علمی غرب، با دیدگاهی کاملا مادی و علمی می نویسد؛ درحالیکه دغدغه فاضل در جامعه امروز و در کشوری در حال توسعه، پیامدهای پیشرفت علم و تاثیر آن بر انسانیت است. در این پژوهش ضمن مقایسه مفهوم تخیل در محتوا و ساختار روایی داستانهای منتخب از دو نویسنده دریافتیم که هرکدام متاثر از زمان و شرایط جامعه خود بودند. ایرج فاضل در خلق داستانهای علمی-تخیلی دیدگاهی مستقل دارد و از نویسنده فرانسوی تاثیر نپذیرفته است.

گوستاو فلوبر (1880 – 1821)،نویسنده فرانسوی قرن نوزدهم،درسال 1851 شروع به نوشتن مادام بواری نمود،رمانی که شاهکاررمان رئالیستی محسوب میشود. سپس در 1862 رمان تاریخی اش سالامبورامنتشرکرد. تشابه عمده این دو اثر که به صورت پیاپی نوشته و منتشر شده اند در آن است که قهرمان هر دو داستان زن هستند ولی سیمای این دو زن در دو جهان مجزا به تصویر کشیده شده است. در این تحقیق ما در جستجوی تصاویری از زن هستیم و می خواهیم ببینیم این تصاویر چگونه از رمانی به رمان دیگر تحول می پذیرند؟ مادام بواری داستان زنی است که از سکون و آرامش زندگی زناشویی دچار کسالت می شود و بعد پا به دنیای سرشار از عیشی می گذارد که برای او در پایان ثمری جز یأس ندارد. اصطلاح روانشناسی «بواریسم» یعنی اختلال روانی ناشی از شکاف عمیق میان رویاهای یک شخص و واقعیت، از نام قهرمان زن این رمان مشتق شده است. زنی تابع هوس هایش، حال و احوال او مثل ابرهای بهار ناپایدار است؛ زنی که پی درپی مرتکب اشتباه می شود. در رمان دیگرش، سالامبو، فلوبر به واکاوی تمدن باستانی کارتاژ می پردازد. اگر در مادام بوواری ما با ملال و اندوه زنی شهرستانی از طبقه ی بورژوا مواجه هستیم، در اینجا با جلال و شکوه یک پرنسس شرقی، که گاه حتی به هیأت الهه در می آید مواجهیم. در این رمان، فلوبر به طور همزمان وقایع تاریخی مربوط به نبرد مزدوران ( و کارتاژ) و هم داستان خودساخته ی سالامبو را شرح می دهد و ویژگی های زن افسونگر را بر او جلوه گر می سازد. تغییر ایماژهای زن از یک داستان به دیگری قابل تعمّق است. تأمل بر ایماژها به شناخت کامل تر و دقیق تر خواننده نسبت به جامعه ی وقت فرانسه و جایگاه زن در آن جامعه می انجامد.