نام پژوهشگر: حمید رضا اسماعیلی
سمیه باغبانی حمید رضا اسماعیلی
چکیده ریخت شناسی استخوان یوروهیال، اتولیت و فلس و اهمیت آنها در رده بندی شماری از ماهیان آبهای داخلی ایران بوسیله ی: سمیه باغبانی این پژوهش به منظور مطالعه ای درباره ساختارهای سخت ماهیان آب های داخلی ایران و بررسی اهمیت آنها در رده بندی ماهیان انجام گردید. نتایج نشان می دهد که هر کدام از این ساختارهای مطالعه شده در بین گروههای مختلف ماهیان تنوع ریختی جالبی را از خود نشان می دهند. استخوان یوروهیال در ماهیان مورد مطالعه از نظر شکل نمای شکمی، وجود یا عدم وجود زایده در ناحیه قدامی، موقعیت زوائد (در ناحیه شکمی و یا فوقانی)، وجود و یا عدم وجود شکاف در ناحیه خلفی، تعداد زوائد ناحیه ی قدامی، شیب و ارتفاع تیغه پشتی و چندین ویژگی دیگر دارای تنوع هستند. . همچنین به نظر می رسد ارتباط مستقیمی بین مورفولوژی استخوان یوروهیال (طول و عرض آن، شکل پهنه شکمی، ارتفاع تیغه ی پشتی و غیره) و شکل ظاهری ماهی وجود داشته باشد. اتولیت نیز از ساختارهای سخت در ماهیان می باشد که تنوع شکلی جالبی را از خود نشان می دهد. ). بیشترین تفاوت های سیستماتیکی در ریخت شناسی سنگریزه شنوایی را می توان در ماهیان استاریوفیزی و دیگر گونه های ماهیان استخوانی مشاهده نمود در ماهیان nonotophysi سنگریزه ی شنوایی ساژیتا از نظر اندازه بزرگتر و نیز تنوع قابل توجهی را نسبت به دیگر سنگریزه ی های شنوایی دارد و در ماهیانotophyshi ، آستریسکوس دارای اندازه بزرگتری است. تنوع بیشتر و بزرگتر بودن در این ماهیان باعث شده است که بیشتر مطالعات بروی این سنگریزه شنوایی انجام شود. به طور کلی در ماهیان آب شیرین فلس، غالبا از نوع دایره ای می باشد. بررسی های ریختی در فلس های ماهیان مورد مطالعه نشان دهنده ی سه نوع فلس شامل: دایره ای (cycloid)، تنوئید (ctenoid) و کلوپید (clupeid) می باشد. به طور کلی نتایج مشاهده شده نشان می دهد که ریخت شناسی یوروهیال، اتولیت وفلس نقش مهمی در تاکسونومی ماهی ایفا می کند. لذا مطالعه مقایسه ای این ساختار ها در دیگر ماهیان آب شیرین نیز پیشنهاد می گردد.
حسن صفی یاری محمد حسین ریوفت
امروزه علم درجه بندی و تجهیزات مربوطه به آن برای انواع محصولات دریایی در جوامع پیشرفته به سرعت در حال رشد می باشد به طوری که در اکثر واحد های بزرگ شیلاتی و یا در مجاورت آن ها انواع تجهیزات درجه بندی یافت می شود. ماشین بینایی دارای توانایی بالقوه ای است که می تواند به عنوان یک روش دقیق برای تشخیص و ارزیابی خصوصیات ظاهری استفاده گردد. در تحقیق حاضر رقم بندی ماهی بر اساس گونه، اندازه و وزن به کمک فناوری ماشین بینایی مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام این تحقیق، ماهی های شیر، شوریده و حلواسفید انتخاب شدند. ابتدا هریک از نمونه ماهی ها وزن شد و سپس از همان ماهی درون اتاقک نورپردازی عکس گرفته شد. برای بخش بندی تصاویر و عملیات پردازش تصویر از محیط برنامه نویسی matlab استفاده شد. به منظور تخمین وزن ماهی از روابط رگرسیون خطی و غیر خطی (تک متغیره و چند متغیره) استفاده گردید. این معادلات به کمک 8 متغیر مستخرج از پردازش تصویر (طول، ارتفاع، مساحت، محیط، قطر معادل، بزرگترین قطر، کوچکترین قطر و ضریب رعنایی ماهی) و با استفاده از 4 روش ریاضی (خطی، لگاریتمی، نمایی و توانی) ایجاد شدند. به دلیل زیاد بودن متغیر ها از تحلیل عاملی به منظور دسته بندی متغیر ها و حذف معادلات اضافی استفاده شد. ضرایب تبیین روابط تخمین وزن ماهی های شیر، شوریده و حلواسفید به ترتیب 92، 4/95 و 94 درصد بدست آمد. نتایج نشان داد که بین وزن واقعی و وزن تخمین زده شده اختلاف معنی داری در سطح احتمال 5 درصد وجود ندارد. همچنین بر اساس واسنجی که بر روی سامانه ماشین بینایی جهت تخمین طول انجام گردید مشخص شد که این سامانه می تواند در محدوده طول ماهی های اندازه گیری شده با دقت بالا طول ماهی را اندازه گیری کند. این الگوریتم توانست سه گونه ماهی شیر، شوریده و حلواسفید را با دقت 100درصد از یکدیگر تفکیک کند.
رسول زمانیان نژاد حمید رضا اسماعیلی
چکیده مطالعه فونستیکی ماهیان پائین دست حوضه دجله با رویکرد حفاظتی حوضه ی آبریز دجله یکی از 19 حوضه آبریز شناخته شده ایران می باشدکه دارای زیرحوضه هایی شامل کارون، جراحی، زهره، کرخه، زاب کوچک و سیروان می باشد. دو رودخانه اخیر از ایران خارج شده و در کشور عراق به دجله می ریزند. طی عملیات میدانی متعدد و بررسی نمونه های موجود در موزه ی جانورشناسی دانشگاه شیراز جمعا 2729 نمونه مورد مطالعه قرار گرفت که این نمونه ها متعلق به 49 گونه، 10 خانواده و 6 راسته بودند. از این 49 گونه ی شناسایی شده 14 گونه بومزاد (اندمیک)، 3 گونه پیوندزده شده، 3گونه غیربومی(اگزوتیک) هستند. راسته cypriniformes با 37 گونه دارای بیشترین تنوع گونه ای است که 9 گونه آن متعلق به خانواده nemacheilidae و 28 گونه آن متعلق به خانواده cyprinidae می باشد. زیرحوضه ی کرخه با 28 گونه بیشترین و زاب کوچک با 8 گونه کمترین تنوع گونه ای را دارا هستند. هیچ یک ازگونه های شناسایی شده در لیست قرمز (iucn redlist) قرار ندارند. خشک شدن تالابها، آلودگی ها، احداث مزارع پرورش ماهی، سدها و کارخانجات شن و ماسه در حاشیه رودخانه ها جمله تهدیدات اکولوژیکی حاکم بر این حوضه هستند. مقایسه فون ماهیان این حوضه با دیگر حوضه های ایران و حوضه های مجاور از جمله خلیج فارس و عراق نشان داد که این حوضه ها عناصر فونی مشترکی دارند که تاثیرپذیری آنها از هم را نشان می دهد. گونه های غیربومی این حوضه با هدف آبزی پروری، کنترل بیولوژیکی و یا به صورت تصادفی به این حوضه معرفی شده اند. در مورد گونه هایی مثل capoeta sp., oxynoemacheilus sp., paraschisturs sp., capoeta cf. capoeta و جنس هایی از جمله cyprinion, alburnoides, capoeta و alburnus مشکلات تاکسونومیکی وجود دارد. همچنین گزارشات جدید شاملaphanius sophiae, aphanius mesopotamicus, alburnus hohenacheri, hemiculter leucisculus, alburnus hohenacheri نشان دهنده این است که مطالعه روی این حوضه کامل نشده و می بایست مطالعات بیشتری بر روی این حوضه صورت گیرد. واژه های کلیدی: تنوع گونه ای، حوضه دجله، cypriniformes، ایران
زینب شمس الدینی صابر صادقی
در این مطالعه 2465 نمونه که شامل 1226 نر و 1239 ماده از جنسberosus leach که طی سالهای 1348 تا 1392 از حوضه های آبریز جنوب ایران نمونه برداری شده بودند مورد بررسی قرار گرفت. این حوضه ها شامل استان های بوشهر، فارس، کرمان، کهگیلویه و بویر احمد و هرمزگان می باشند، هفت گونه از این جنس عبارتند ازb. chinensis, b. asiaticus, b. bispina, b. spinosus, b. insolitus, b. nigriceps, b. pulchellus. این تعداد گونه شامل 58 درصد تعداد کل گونه های جنسberosus گزارش شده از ایران است (تا کنون 12 گونه). بنابراین تنوع گونه ای نسبتاً خوبی در حوضه های آبریز جنوب ایران وجود دارد. بیشترین تعداد نمونه از استان فارس، حوضه های آبریز خلیج فارس، مهارلو و کر و کمترین تعداد نمونه از استان کرمان، حوضه های آبریز جازموریان، کرمان-نائین، سیرجان و لوت میباشد. بیشترین تنوع گونه ای در استان های فارس و هرمزگان از حوضه های آبریز خلیج فارس، مهارلو، کر و هرمز و کمترین تنوع گونه ای در استان های کرمان و کهگیلویه و بویر احمد از حوضه های آبریز جازموریان، کرمان-نائین، سیرجان، لوت و دجله وجود داشت. در زیستگاه های آب های راکد، آبگیرها و جویبارها بیشترین تنوع گونه ای را در برداشتند. ظاهراً بهترین زیستگاه برای گونه های b. chinensis،b. bispina و b. nigriceps تالاب ها، برای گونه های b. insolitus وb. pulchellus آب های راکد، برای گونه b. asiaticus دریاچه ها و نیز برای گونه b. spinosus رودخانه ها می باشند. نمونه برداری های اخیر در مقایسه با نمونه برداری های سال های گذشته نشان می دهد که عواملی از قبیل خشک سالی و در نتیجه بارندگی کم، آلودگی منابع آبی و تخریب زیستگاه ها می تواند باعث کاهش تعداد نمونه ها و در نتیجه کاهش تنوع گونه ای این جنس شده باشد.این شرایط بحرانی و تهدید کننده است و خطر انقراض گونه ها بدنبال آن خواهد بود. کلمات کلیدی: حوضه های آبریز، زیستگاه ها، berosus، ایران.
حمید رضا اسماعیلی ابوالفضل دنکوب
جلسه اول دادرسی، جلسه ای است که اصحاب دعوی با لحاظ مهیا بودن موجبات قانونی رسیدگی به دعوا، برای اولین بار استدلال خود را در قالب ادعا و دفاع در معرض دید قضاوت دادرس قرار می دهند. اولین جلسه دادرسی برای اصحاب دعوا دارای مزایایی است که سایر جلسات فاقد این ویژگی است. قانونگذار در این جلسه، برای طرفین دعوی حقوق و تکالیفی را مقرر نموده است که عدم اعمال این حقوق، سبب از دست دادن آنها و عدم اجرای تکالیف مقرر، گاهی سبب ابطال دادخواست و گاهی سبب خروج یک دلیل از عداد دلایل خواهان یا خوانده می شود. از جمله احکام ویژه جلسه اول برای خواهان افزایش خواسته و تغییر آن، تعرض به اصالت اسناد و ارائه اصول اسناد و غیره است. اعتراض به بهای خواسته، طرح ایرادات، طرح دعوای متقابل و غیره از جمله احکام ویژه جلسه اول برای خوانده است. در برخی از مواد قانون آیین دادرسی مدنی، قانونگذار از عبارات مبهمی برای تعیین مهلت اعمال این حقوق و تکالیف استفاده نموده است. از جمله این عبارات، عبارت «تا اولین جلسه دادرسی» است که در برخی مواد قانونی بکار رفته است. این عبارت مبهم است و معلوم نیست که آیا شامل جلسه اول هم می شود یا خیر؟ خواهیم دید که عبارت مذکور تا پایان جلسه اول دادرسی را شامل می شود.
سید محمد جواد ملک حسینی صابر صادقی
تاکنون مطالعه ی جامعی درمورد جانوران غارزی در ایران صورت نگرفته است. غارها بدلیل شرایط اکولوژیکی متفاوت، جانورانی با ویژگی های خاص را در خود جای داده اند. براین اساس زیندگان غار با توجه به نحوه زندگی شان به سه گروه تروگلوبیت، تروگلوفیل و تروگلوزن تقسیم می شوند. محیط غار بر اساس میزان ارتباط با محیط خارج از غار دارای تقسیماتی است که در هر بخش جانورانی خاص زندگی می کنند. ویژگی اصلی غار، تاریکی و شرایط محیطی تقریباَ یکنواخت آن است که سازشهای غارزیان وا قعی در ارتباط با آن شکل گرفته است. هدف این مطالعه بررسی فون غارزیان غارهای استان کهگیلویه و بویر احمد و معرفی آنها بوده است. برای این منظور با حضور در تعدادی از غارهای استان بررسی محیط غارهای مورد بررسی، نمونه های مختلف جانوری با استفاده از روش های مختلف جمع آوری شده و برای شناسایی به آزمایشگاه منتقل شدند و با استفاده از کلید های تشخیصی و مکاتبات با متخصصین داخلی و خارجی تا حد امکان شناسایی شدند. نمونه های یافت شده شامل عنکبوت ها (4گونه)، عقرب های کاذب (2گونه)، کنه ها و هیره ها (5گونه)، صدپایان (2گونه)، هزارپایان (2گونه)، حشرات (23 گونه)، سخت پوستان (6گونه)، دوزیستان (1گونه)، خزندگان (4گونه)، پستانداران شامل خفاش ها (6گونه) و تشی ها (1گونه) بودند. نمونه های جمع آوری شده شامل هر سه گروه غارزیان بوده که بندپایان بیشترین تعداد را تشکیل می دادند. ویژگی های تروگلومورفیک در غارزیان واقعی مطالعه شد و جانوران آزادزی، انگل و گوانوفیلیک نیز بررسی شدند. تاکنون 5گونه از نمونه ها (از بندپایان) برای فون جهان جدید بوده و 1 جنس و 8 گونه (از بندپایان) نیز برای اولین بار از ایران گزارش شدند.
مریم موقوفه ای حمید رضا اسماعیلی
تا کنون حدود 220 گونه ماهی از آب های داخلی ایران گزارش شده است، که در 104 جنس، 28 خانواده، 17 راسته و 3 رده قرار می گیرند. خانواده ی کپور ماهیان با داشتن 93 گونه مقام اول را از لحاظ تنوع گونه ای در ایران دارند. برخی از جمعیت های جنس cyprinion در ایران بر اساس ویژگی های ریخت شناسی مورد شناسایی قرار گرفتند، اما از آنجایی که مطالعات مورفولوژیکی نتوانسته ابهامات این جنس را پاسخ دهد، لذا انجام کارهای مولکولی پیشنهاد گردید. بر اساس مطالعات مولکولی جمعیت های cyprinion در ایران به سه گروه تاکسونومیکی تقسیم می شوند: گروه اول شامل جمعیت های غرب و جنوب ایران می باشد که در حوضه های دجله و خلیج فارس پراکنش دارند و دارای فاصله ژنتیکی (واگرایی تکاملی)کم بوده و تحت یک گروه کمپلکس (macrostomum - kais- tenuiradius) معرفی شدند (کلاید غربی). گروه دوم جمعیت های شرق، جنوب شرق و مرکز ایران می باشد که در حوضه های جازموریان، هرمز و سیرجان پراکنش دارند و بر اساس مطالعات مورفولوژیکی و مولکولی ممکن است متعلق به گونه ی c. watsoni باشد. گروه سوم برخی جمعیت های شرق ایران را تشکیل داده اند که در حوضه های جازموریان و ماشکید پراکنش داشته و بر اساس مطالعات مورفولوژیکی و مولکولی متعلق به گونه ی c. microphthalmum می باشد. دو گروه اخیر به عنوان کلاید شرقی در نظر گرفته می شود. به هر حال مطالعات بیشتر جهت تعیین جایگاه تاکسونومیکی کمپلکس cyprinion complex- group (macrostomum- kais -tenuiradius) در حوضه های دجله و خلیج فارس مورد نیاز است.
زهرا فراهانی حمید رضا اسماعیلی
گربه ماهیان سیسورید یا sucker catfishes در آسیا از جمله ایران تا شرق بورنئو یافت میشوند. جمعیت های مختلف گربه ماهیان سیسورید ایران، تاکنون تنها در یک جنس glyptothorax blyth, 1860 قرار داده شده اند.تاکنون 5 گونه از جنسglyptothorax blyth, 1860 در حوضه دجله و فرات گزارش شده است اما وضعیت تاکسونومیکی آنهاچندان مشخص نمی باشد. در راستای هدف این پژوهش، نمونه هایی از این جنس از حوضه های دجله و فرات و خلیج فارس جمع آوری و مطالعه مولکولی با روش تعیین توالی مستقیم و در قسمتی از ژن های سیتوکروم cو rag2آنها صورت گرفت. جهت آنالیز داده های مولکولی از نرم افزار mega5 و raxmlgui1.3استفاده شد.بر اساس مطالعات انجام شده بر اساس ژن coi جمعیت گربه ماهیان سیسورید ایران در سهتبار فیلوژنتیکی اصلی قرار می گیرند: تبار اول متشکل از جمعیت های سیروان و سیمرهکه از سایر گونه های گزارش شده متفاوت از ایران بوده و به عنوانglyptothorax sp. در نظر گرفته می شود.تبار دوم شامل جمعیت های گاماسیاب و چرداول که به عنوانg.kurdistanicus در نظر گرفته شده و تبار سوم شامل جمعیت هایی از دو حوضه دجله و خلیج فارس (بشار، فهلیان،کشکان و کهمره سرخی) که به عنوان کمپلکس گونه ای g. silviae معرفی میگردد.بر اساس مطالعات حاصل از ژن rag2 تنها دو تبار اصلی شامل جمعیتهای گاماسیاب و چرداول((g.kurdistanicus و نیزسایر جمعیت های مورد مطالعه (glyptothorax silviae complex group)متمایز گردیدند.
مهرنوش امانت بهبهانی حمید رضا اسماعیلی
چکیده ندارد.