چکیده هدف از انجام این تحقیق، بررسی ارتباط بین مشارکت در فعالیت های ورزشی اوقات فراغت و کیفیت زندگی در افراد جانباز و معلول فعال و غیر فعال می باشد. جامعه آماری تحقیق را کلیه افراد جانباز و معلول جسمی فعال و غیرفعال شهر تهران تشکیل می دهند که تعداد 240 نفر به عنوان نمونه در دو گروه معلولین ورزشکار (120نفر) و معلولین غیر ورزشکار(120 نفر) انتخاب شدند که در هرگروه مردان و زنان به تعداد مساوی و به روش نمونه گیری تصادفی و از نوع خوشه ای انتخاب شدند. روش انجام تحقیق حاضر توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد. روابط بین متغیر ها از نوع همبستگی و همچنین مقایسه ای می باشد. ابزار اندازه گیری این تحقیق پرسشنامه های فعالیت بدنی شارکلی(sharkly) و کیفیت زندگی(whoqol.bref) می باشد. جهت ارزیابی پایایی پرسشنامه از روش بازآزمایی استفاده گردید و میزان آلفای کرونباخ به دست آمده برای پرسشنامه شارکلی86/0 و پرسشنامه کیفیت زندگی95/0 گزارش شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آماری ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون t گروه های مستقل و آزمون "u" مان- ویتنی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که : بین سلامت جسمانی معلولین فعال و غیرفعال تفاوت معنی داری وجود دارد. بین وضعیت روحی- روانی معلولین فعال و غیرفعال تفاوت معنی داری وجود دارد. بین وضعیت ارتباطات اجتماعی معلولین فعال و غیرفعال تفاوت معنی داری وجود دارد. بین قلمرو محیطی معلولین فعال و غیرفعال تفاوت معنی داری وجود دارد. بین کیفیت زندگی معلولین فعال و غیرفعال تفاوت معنی داری وجود دارد. بین شرکت در فعالیت ورزشی و سلامت جسمانی در افراد معلول فعال ارتباط معنی دار و معکوسی مشاهده شد (005/0=p ،256/0-=r ). بین شرکت در فعالیت ورزشی و وضعیت روحی- روانی در افراد معلول فعـال ارتباط معنی داری وجود ندارد (207/0=p ،116/0-=r). بین شرکت در فعالیت ورزشی و ارتباطـات اجتماعی در افـراد معـلول فـعال ارتباط معنی داری وجود نـدارد (463/0=p ،068/0=r ). بیـن شرکت در فعـالیت ورزشی و قلمـرو محیطـی در افـراد معـلول فعـال ارتباط معنـی داری وجود ندارد (134/0=p ،138/0-=r ). بین شرکت در فعـالیت ورزشی و کیفیت زندگـی در افراد معلول فعال ارتباط معنی داری وجود ندارد (101/0=p ،151/0-=r). به طور کلی یافته های تحقیق بیانگر آن بود که کیفیت زندگی و نیز ابعاد چهارگانه آن در جانبازان و معلولین جسمی فعال بهتر از جانبازان و معلولین غیر فعال است.اگرچه برخی از فرضیات این تحقیق مورد قبول واقع نشد اما می توان گفت شرکت در فعالیت های ورزشی اوقات فراغت می تواند در بهبود شرایط معلولین بسیار مفید باشد. به هر حال پیشنهاد می نماییم که تشویق این افراد برای انجام ورزش و فعالیت های بدنی در اوقات فراغت، راهی است برای ارتقای کیفیت زندگی این قشر از جامعه. واژه های کلیدی: فعالیت ورزشی، اوقات فراغت، کیفیت زندگی، جانباز، معلول