رساله حاضر که باعنوان «مفاهیم اسطوره ای ایزدان و ایزد بانوان در تمدنهای شرق باستان (مصر، هند، بین النهرین، عیلام، ایران» به نگارش درآمده است، به بررسی ایزدان و ایزد بانوان مشترک این تمدنها و مطالعه تفاوتها و شباهتهای مفهومی و عملکردی و ظاهری آنها می پردازد. در این بررسی، همه ایزدان تمدنهای مذکور مورد بررسی قرار نگرفته، بلکه تنها به ایزدان و ایزد بانوانی که نقش عملکردی و مفهومی مشترک داشته اند پرداخته شده است. ترتیب بررسی اسطوره های تمدنهای ذکر شده بر اساس قدمت تاریخی آن هاست که به ترتیب شامل مصر، هند، بین النهرین، عیلام و ایران است. حاصل کار به صورت 7 فصل تهیه شده است. در فصل اول مفهوم واژه، تعریف، کارکرد و دلایل وجود اسطوره توضیح داده شده است. فصل دوم به اساطیر مصر پرداخته و موقعیت جغرافیایی و باورهای دینی مصر از اعصار کهن و گونه های روایت های آفرینشی مصری به اختصار توضیح داده شده است. در فصل سوم که مربوط به اساطیر هند است. نخست زیستگاه، خاستگاه نژادی و منابع اساطیری، سپس اسطوره آفرینش، خدایان عصر و دایی و هندویی توضیح داده شده اند. در فصل چهارم، ابتدا به بررسی تمدنهای اصلی بین النهرین شامل، سومر، اکد، بابل و آشور با نگاهی گذرا به موقعیت جغرافیایی، نژادی مردم این تمدنها و روایت های آفرینشی آنان و سپس ایزدان و ایزد بانوان مورد بررسی قرار گرفته اند. در فصل پنجم تمدن عیلام، با نگاهی گذرا به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی و باورهای دینی مردم آن سرزمین و سپس، ایزدان بانوان این تمدن پرداخته است. در فصل ششم تمدن ایران کهن با نگاهی به موقعیت جغرافیایی، نژاد اقدام و بررسی منابع اسطوره شناختی و پژوهش درباره اسطوره آفرینش و سپس ایزدان و ایزد بانوان این تمدن مورد بررسی قرار گرفته اند. در فصل هفتم به نتیجه گیری مورد بحث و مطالعه تطبیقی مبتنی بر تفاوتها، تشابهات عملکردی و مفهومی و ظاهری ایزدان و ایزد بانوان وصف شده می پردازد. در این رساله منابع گوناگونی چون اوستا، ریگ ودا و کتابهای منتشر شده در رابطه با اساطیر تمدنهای مذکور مورد استفاده قرار گرفته اند.

هنر ایران با ورود اسلام به این منطقه، نه تنها باورهای دیرین خود را از یاد نبرد، بلکه با بیانی نو توسط هنرمندان هوشمند؛ تجلی یافت. از سده های 3 تا 7 هجری قمری در ایران آثار سفالین قابل توجهی به دست آمده؛ که نقوش آن ها تحت تأثیر هنر ساسانی و به تبع آن، هنر سایر ادوار پیشین، قرار گرفت، که وام دار بسیاری از باورهای اساطیریِ غنی اقوام کهن فلات ایران بوده اند. بر این اساس نقوش سفالینه ها که گاه مشخصه هایی برای شناخت سفالینه های ایران در دوران اسلامی هستند، ریشه در باورهایِ کهن تر دارند و بیانگر مفهومی نمادین و اساطیری می باشند. پژوهش پیش رو در همین راستا، از دیدگاه اساطیری، به نقوش سفالینه های سده های 3 تا 7 هجری قمری ایران پرداخته و با مطالعه ی باورهای اساطیری و نقوش سفالینه ها، بر آن بوده است؛ تا ریشه های این نقوش را در باورهای اساطیری ایران بازشناسد. بررسی نقوش سفالینه های سده 3 تا 7 هجری قمری با باورها و اساطیر کهن ایران، نشان می دهد، که نقوش سفالینه های مذکور نمادین، و در ارتباط بایکدیگر، بیانگر مفاهیم اساطیر ایران نیز هستند.

اشیای سنگی باز یافته از منطقه جیرفت ، باور ها، اعتقادات و جهان بینی انسان کهن، که در جنوب شرق ایران می زیسته را بر سینه خود حمل می کند. این تمدن که به تمدن جیرفت شناخته شده، مربوط به هزاره سوم پ . م است. صحنه ها و موضوع هایی که روی آن کار می کردند، شامل چشم انداز های فلات ایران، معماری، گیاهان و جانوران آن و نیز ازگمانه زنی های کلی دربار? جمعیت و باورهای آنان صورت گرفته است. نقوش انسانی در بازیافته های جیرفت به سه صورت دیده می شود: 1. نقوش انسانی در مهر ها، 2. نقوش انسانی بر روی اشیا ساخته شده از سنگ نرم (صابون/ کلوریت)، 3. تندیسک های انسانی از سنگ و فلز. این نقوش انسانی در دو شکل ساد? انسانی و ترکیبی از انسان و حیوان وجود دارند، که هر کدام از این نقوش دارای مفهوم و معنای خاص خود است. پژوهش حاضر به منظور شناخت نقوش انسانی و انسان نمای حک شده بر روی اشیاء سنگی جیرفت و درک باورهای اعتقادی مردم این منطقه در دوران کهن در رابطه با ترسیم این نقوش انجام گرفته است. این پژوهش دارای اهدافی مانند: بررسی و تحلیل نقوش انسانی و انسان نما دربازیافته های سنگی جیرفت به لحاظ شکل و محتوای آنها. تحلیل نقوش انسان نما و سایر نقوش مرتبط با آن در ظروف سنگ کلوریتی جیرفت و همچنین دست یابی به باور های دینی و قومی مردم کهن منطقه جیرفت از طریق بررسی نقوش انسانی . برای نیل به اهداف فوق، بهید به این سوالات پاسخ داده شود: نقوش انسانی و انسان نما در بازیافته های سنگی تمدن جیرفت ، واجد چه ویژگی هایی اند؟ و این نقوش به لحاظ شکل چگونه اند ؟ و اینکه، نقوش انسانی و انسان نما در بازیافته های سنگی جیرفت دارای چه محتوایی را در بر دارند؟ این پژوهش، از نوع توسعه ای و به روش کتابخانه ای و میدانی با هدف بررسی نقوش انسانی و انسان نما به لحاظ شکل و محتوا انجام شده است. فنون گردآوری داده ها در پژوهش حاضر استفاده از اسناد مکتوب ، عکاسی از آثار موزه ها، و رفتن به مورد اکتشاف تاریخی جیرفت است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی بر روی تصاویر و مطالب انجام گردیده و تجزیه و تحلیل به روش کیفی انجام شده است. یافته های پژوهش حاضر، حاکی از حضور داستان ها و اسطوره در ترسیم نقوش انسانی و نسان نما در منطق? جیرفت است. البته نقوش مرتبط با شیو? زندگی مردم آن دوران بسیار اندک است و بیشتر نقوش به دست آمده دارای مفهومی اساطیری و ماورای طبیعی اند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.