مدل تصحیح سیگنال عمودی-کمترین مربعات جزیی برای اندازه‎گیری هم‎زمان فنل، 4-نیترو فنل و هیدروکینون به کار برده شد. نتایج به دست آمده نشان می‎دهد که روش پیشنهادی برای تعیین هم‎زمان فنل، 4-نیترو فنل و هیدروکینون در نمونه های سنتزی، پساب، آب رودخانه و آب آشامیدنی رضایت بخش می‎باشد. همچنین یک روش اسپکتروفوتومتری جهت اندازه‎گیری هم‎زمان ایزومر‎های ساختاری آمینو فنل با استفاده از برخی روش‎های کمومتریکس نظیر کمترین مربعات کلاسیک، رگرسیون جزء اصلی و کمترین مربعات جزیی بر اساس جذب‎های اندازه‎گیری شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده با به کارگیری روش‎های مختلف کمومتریکس بحث و مقایسه شدند. روش پیشنهاد شده با موفقیت برای اندازه‎گیری هم‎زمان هر سه جزء در نمونه‎های آبی (پساب و آب رودخا.....

حسگر نوری حاصل از نشانش واکنشگر (2-کربوکسی-?2-هیدروکسی-?5-سولفو فرم آزیل بنزن)، بر روی غشاء تری استیل سلولز همراه با روش های کالیبراسیون چندمتغیره حداقل مربعات جزئی و تصحیح سیگنال عمودی- حداقل مربعات جزئی در دو حالت داده های معمولی و مشتق اول داده ها برای اندازه گیری هم زمان یونهای روی و مس مورد استفاده قرار گرفت.دامنه خطی غلظت برای یون های روی و مس به ترتیب 00/2–05/0 و 30/9–50/0 میکروگرم بر میلی لیتر و حد تشخیص برای روی 02/0 و برای مس 10/0 میکروگرم بر میلی لیتر محاسبه گردید. تعداد اجزاء اصلی با استفاده از مشتق اول osc-pls برای روی و مس 7 به دست آمد مقدار مجموع مربعات خطای پیشگویی برای روی با pls معمولی 007/0، مشتق pls 005/0، osc-pls معمولی 006/0، و مشتق osc-pls 0003/0 و برای مس با pls معمولی 253/0، مشتق pls 197/0، osc-pls معمولی 145/0، و مشتق osc-pls067/0 حاصل گردید. حسگر نوری همراه با روش پیشنهادی به طور موفقیت آمیزی برای اندازه گیری همزمان یونهای روی و مس در نمونههای حقیقی شامل آب و موی انسان مورد استفاده قرار گرفت.

در بخش اول این تحقیق نسبت به مطالعه، بررسی و مقایسه میزان حذف رنگهای بروموکروزول گرین، بروموتیمول بلو و اسید رد (mr) توسط نانو لوله کادمیم هیدروکسید تثبیت شده بر روی کربن فعال و کربن نانو لوله ی چند دیواره اکسید شده اقدام و اثر شرایط مختلف آزمایشگاهی نظیر ph محلول، ابعاد ذرات جاذب، اثر دما، اثر مقادیر کربن فعال و کربن نانو لوله چند لایه، غلظت اولیه رنگ، قدرت یونی واثر زمان هم زدن بر روی سینتیک و ترمودینامیک فرایند حذف و روی میزان حذف رنگ اقدام شد. اثر پارامتر های مختلف بر حذف رنگ بررسی و بهینه گردید و پارامترهای ترمودینامیکی مختلف مانندانرژی فعال سازی، انرژی آزاد گیبس، آنتروپی و آنتالپی ، پارامترهای سینیتیکی مدل های الویچ، نفوذ درون ذره ای، سینتیک شبه درجه اول و دوم، ایزوترم های جذبی مدل های لانگمویر، فرندلیچ، تمکین، دوبینین- رادوشکویچ و هارکینز- جورا برای جذب رنگ بروموکروزول گرین روی نانو لوله کادمیم هیدروکسید تثبیت شده شده بر روی کربن فعال و رنگهای بروموتیمول بلو و اسید رد (mr) بر روی مشتق کربوکسیلیک کربن نانو لوله چند لایه محاسبه شد. نتایج نشان می دهند جذب این رنگها گرماگیر و خود به خودی است, حذف بروموکروزول گرین بر روی نانو ذره کادمیم هیدروکسید از سینتیک درجه دوم و نفوذ درون ذره ای به عنوان مرحله محدود کننده سرعت و حذف رنگ بروموتیمول بلو بر روی کربن نانو لوله چند لایه از سینتیک درجه دوم، الویچ و نفوذ درون ذره ای به عنوان مرحله محدود کننده سرعت و همچنین حذف رنگ اسید رد (mr) بر روی نانو لوله ی کربنی اکسید شده از نفوذ درون ذره ای و سینتیک درجه دوم به عنوان مرحله محدود کننده سرعت تبعیت می کند. حذف بروموکروزول گرین، بروموتیمول بلو و اسید رد (mr)، به ترتیب بر روی کادمیم هیدروکسید تثبیت شده روی کربن فعال و کربن نانو لوله چند لایه از مدل ایزوترم جذبی لانگمویر تبعیت می کند.

در قسمت اول تحقیق، با استفاده از رو شهای رگرسیون اجزاء اصلی، کمترین مربعات جزئی و مشتق اول آن ها اندازه گیری همزمان اسپکتروفتومتری آسکوربیک اسید، تیروزین و اپی نفرین در 0/7 =ph انجام گرفت. با استفاده از روش مشتق اول کمترین مربعات جزئی نتایج رضایت بخشی به دست آمد. روش در شرایط بهینه در دامنه غلظتی برای آسکوربیک اسید، تیروزین و اپی نفرین به ترتیب 35-8/0، 145-0/1 و 72-0/1 میکروگرم بر میلی لیتر بود. حد تشخیص برای آسکوربیک اسید، تیروزین و اپی نفرین به ترتیب 1/0، 28/0و 35/0میکروگرم بر میلی لیتر به دست آمد. تعداد اجزاء اصلی برای آسکوربیک اسید، تیروزین و اپی نفرین با استفاده از روش پیشنهادی به ترتیب 2، 3 و 3 می باشد. مجموع مربعات خطای نسبی پیشگویی برای آسکوربیک اسید، تیروزین و اپی نفرین به ترتیب 37/2، 57/2 و 91/0 است. مجذور میانگین مربعات خطای پیشگویی به ترتیب35/0، 60/0 و 16/0می باشد. روش پیشنهادی بکار برده شده برای اندازه گیری همزمان آسکوربیک اسید، تیروزین و اپی نفرین در نمونه های ادرار، سرم و پلاسمای خون و همچنین اندازه گیری آسکوربیک اسید و اپی نفرین به ترتیب در قرص وآمپول دارای نتایج رضایت بخشی بود.در قسمت دوم تحقیق، یک حسگر نوری بر پایه ی نشاندن واکنشگر اریوکروم سیانین آر بر روی غشاء تری استیل سلولز برای اندازه گیری یون آلومینیوم (iii) طراحی شد. این حسگر نوری دارای پاسخ برگشت پذیر و تکرار پذیر می باشد. در اثر بر همکنش انتخابی اریوکروم سیانین آرموجود در غشاء با یون آلومینیوم ، رنگ غشاء از صورتی به بنفش در0/6ph= تغییر می کند. درشرایط بهینه، روش دارای پاسخ خطی غلظت یون آلومینیوم (iii) 5-10×19/3–8-10×22/3 مولار و حد تشخیص آن(s/n=2) 8-10×2/1 واحد می باشد. انحراف استاندارد نسبی تکرارپذیری اندازه گیری یون آلومینیوم (n=5) با استفاده از یک حسگر نوری، 6/1درصد و برای اندازه گیری یون آلومینیوم بوسیله پنج حسگر تهیه شده در شرایط یکسان، 3 درصد به دست آمد. زمان پاسخ حسگرنوری بسته به غلظت یون های آلومینیوم 16 دقیقه می باشد. محلولedta (1/0 مولار) و اسید فسفریک (5/0 مولار) به عنوان مناسب ترین عوامل بازیابی کننده انتخاب گردیدند. حسگر نوری مذکور در اندازه گیری مستقیم آلومینیوم در آب آشامیدنی و شربت آلومینیوم ام جی مورد استفاده قرار گرفت.

تعیین اسپکتروفوتومتری ثابت های اسیدی برخی از مشتقات سنتزی تیوزانتون در مخلوط دوتایی حلال های آب- دی متیل فرمامید چکیده: ثابت تفکیک اسیدی برخی از مشتقات سنتز شده تیوزانتون در مخلوط دوتایی حلال های آب- دی متیل فرمامید با روش اسپکتروفوتومتری اندازه گیری شد. ثابت اسیدی این ترکیبات به ماهیت حلال آلی و اثر ساختار مولکولی ترکیبات تیوزانتون بستگی دارد. برای مطالعه اثرات طبیعت حلال روی قدرت اسیدی، ثابت اسیدی ترکیبات در چهار ساختار مختلف آب و دی متیل فرمامید محاسبه گردید. برنامه آنالیز داده برای تحلیل داده-های اسپکتروفوتومتری و ثابت های اسیدی این ترکیبات به کار گرفته شد. رابطه خطی بین ثابت های تفکیک اسیدی و کسر مولی دی متیل فرمامید در مخلوط حلال برقرار است. مقادیر pka مشتقات تیوزانتون با افزایش درصد وزنی دی متیل فرمامید در مخلوط حلال افزایش می یابد. افزایش ثابت اسیدی این ترکیبات با توجه به گروه عاملی استخلاف ها به ترتیب زیر می باشد: 4-hmt (p-ch3 ) < 3-ct (p-cl) < 4-hnt (p-no2) و اندازه گیری همزمان اسپکتروفوتومتری پاراستامول، سودوافدرین و دیفن هیدارامین در نمونه های دارویی توسط برخی از روش های کالیبراسیون چند متغیره مدل های کالیبراسیون چند متغیره pcr، pls و osc-plsبرای اندازه گیری همزمان پاراستامول، سودوافدرین و دیفن هیدارامین در برخی فرمولاسیون های تجاری قرص کلد استاپ به کار برده شد. دامنه غلظتی خطی برای پاراستامول، سودوافدرین و دیفن-هیدارامین به ترتیب 08/12-6/0، 56/11-33/0و 27/11-51/0 میکروگرم بر میلی لیتر بدست آمد. مجذور مربعات خطا در پیش-گویی (rmsep) برای پاراستامول، سودوافدرین و دیفن هیدارامین به ترتیب 5232/0، 6008/0 و 4296/0 با مدل pcr، 4339/0، 5732/0 و 4486/0 با مدل pls و 3675/0، 4516/0 و 4025/0 با مدل osc-pls حاصل شد. درصد بازیابی خوبی برای مخلوط سنتزی و نمونه حقیقی بدست آمد. روش پیشنهاد شده با موفقیت برای اندازه گیری همزمان سه آنالیت در اشکال دارویی به کار برده شد و نتایج رضایت بخشی حاصل گردید. کلمات کلیدی: اسپکتروفوتومتری، تیوزانتون، ثابت اسیدی، اندازه گیری همزمان، کالیبراسیون چند متغیره، کلد استاپ

در قسمت اول تحقیق، یک حسگر نوری بر پایه ی نشاندن واکنشگر اریوکروم سیانین آر بر روی غشاء تری استیل سلولز برای اندازه گیری یون وانادیوم (iv) طراحی شد. این حسگر نوری دارای پاسخ برگشت پذیر و تکرار پذیر می باشد. در اثر بر همکنش انتخابی اریوکروم سیانین آر موجود در غشاء با یون وانادیوم (iv)، رنگ غشاء از صورتی به آبی در0/6ph=، تغییر می کند. درشرایط بهینه، روش دارای پاسخ خطی غلظت یون وانادیوم (iv) 5-10×25/8–7-10×90/9 مولار و حد تشخیص آن 7-10×03/1 مولار می باشد. انحراف استاندارد نسبی تکرارپذیری اندازه گیری یون وانادیوم (iv) (n =4) با استفاده از یک حسگر نوری، 87/2 درصد و برای اندازه گیری یون وانادیوم (iv) به وسیله ی شش حسگر تهیه شده در شرایط یکسان، 36/2 درصد به دست آمد. زمان پاسخ حسگرنوری بسته به غلظت یون های وانادیوم (iv)، 15 دقیقه می باشد. محلول فسفریک اسید (5/0 مولار) به عنوان مناسب ترین عامل بازیابی کننده انتخاب گردید. با استفاده از جزء اصلی - شبکه ی عصبی مصنوعی دامنه ی پاسخ حسگر تغییر کرده و به محدوده ی 7-10×66/1 تا 5-10×09/9 مولار بهبود می یابد. با ارزیابی نتایج به دست آمده از اندازه گیری یون وانادیوم (iv) در نمونه های حقیقی با حسگر نوری طراحی شده و مقادیر حاصل از اندازه گیری نمونه های یکسان با روش طیف سنجی پلاسمای کوپل شده ی القایی( به عنوان روش مرجع ) به روش آزمون t و مقایسه ی مقدار t محاسبه شده با مقدار t بحرانی در سطح اطمینان 95%، می توان دریافت که حسگر پیشنهادی، یون وانادیوم (iv) را در نمونه های زیست محیطی و بیولوژیکی با صحت خوبی اندازه گیری می کند. در قسمت دوم این مطالعه، یک سنجش جایگزین سازی شناساگر به روش تشکیل کمپلکس با یون فلزی بر پایه ی رقابت واکنشگر زینکون با آنیون سیانید جهت بر قراری پیوند با یون روی (ii) برای اندازه گیری آنیون سیانید، مورد بررسی قرار گرفت. رنگ محلول زینکون در محلول بافری بوریک اسید - سدیم هیدروکسید با 0/9 = ph و در حضور یون های روی (ii) از قهوه ای به آبی تغییر می کند که ناشی از تشکیل کمپلکس زینکون – روی (ii) با نسبت استوکیمتری 1:1و 43/6 = log k می باشد. با اضافه کردن آنیون سیانید به محلول کمپلکس زینکون – روی (ii)، رنگ محلول از آبی به قهوه ای بر می گردد که دلیلی بر تشکیل کمپلکس روی (ii) – سیانید با نسبت استوکیومتری 4:1 و 62/23 = log k و آزاد شدن واکنشگر است. آنیون سیانید در دامنه ی خطی ??10×65/2- ??10×66/6 مولار با حد تشخیص 7?10×92/1 مولار اندازه گیری شد. انحراف استاندارد نسبی برای اندازه گیری آنیون سیانید با چهار حسگر آنیونی تهیه شده، 67/0 درصد می باشد. زمان پاسخ حسگر آنیونی بسته به غلظت آنیون سیانید، 15 ثانیه به دست آمد. حسگر پیشنهادی نسبت به آنیون سیانید در حضور آنیون های دیگر، گزینش پذیر ی بیشتری دارد. با استفاده از جزء اصلی- شبکه ی عصبی مصنوعی دامنه ی پاسخ حسگر تغییر کرده و به محدوده ی 6-10×66/1 تا 4-10×80/2 مولار بهبود می یابد. با ارزیابی نتایج به دست آمده از اندازه گیری آنیون سیانید در نمونه های بیولوژیکی با حسگر آنیونی طراحی شده و مقادیر به دست آمده از اندازه گیری نمونه های یکسان با پلاروگرافی پالس تفاضلی (به عنوان روش مرجع) به روش آزمون t و مقایسه ی مقدار t محاسبه شده با مقدار t بحرانی در سطح اطمینان 95%، می توان دریافت که حسگر پیشنهادی، آنیون سیانید را در نمونه های بیولوژیکی با صحت خوبی اندازه گیری می کند.

بخش اول: نانولوله ی کربنی چند دیواره به عنوان یک جاذب موثر در روش استخراج در فاز جامد برای استخراج یون سرب در حضور بیس (5- برمو- 2- هیدروکسی بنزیلیدن)- 1و3- پروپان دی آمیناستفاده شد. کمپلکس ایجاد شده توسط اسید نیتریک 0/2 مولار شسته شد و مقدار یون سرب در آن به کمک طیف سنجی جذب اتمی شعله اندازه گیری شد. تأثیرپارامترهای موثر بر استخراج مانند: ph محلول، مقدار نانولوله ی کربنی،مقدار لیگاند، نوع و حجم شوینده، حجم محلول و سرعت عبور بر بازیابی کمی یون سرب بررسی شدند. منحنی کالیبراسیون در محدوده ی 10 تا 300 میکروگرم بر لیتر خطی بود و انحراف استاندارد نسبی و حد تشخیص به ترتیب برابر 1/4 درصد و 63/2 میکروگرم بر لیتر بودند. فاکتور پیش تغلیظ 100 به دست آمد. روش پیشنهاد شده،برای تعیین میزان سرب در نمونه های حقیقی نتایج رضایت بخشی داشت. بخش دوم: حذف رنگ متیل اورانژ توسط نانوذرات سولفیدمس تثبیت شده بر روی کربن فعال به عنوان جاذب به روش پخشی انجام شد و تأثیر پارامترهای موثر بر حذف رنگ مانند: ph، غلظت اولیه ی رنگ، دما، مقدار جاذب و زمان هم زدن بررسی گردیدند. پس از بررسی تأثیرپارامترهای اشاره شده،این نتیجه حاصل شد که نانوذرات سولفیدمس تثبیت شده بر روی کربن فعال، جاذبی موثر برای حذف متیل اورانژ هستند. مدل های هم دمای مختلف برای ارزیابی داده های تعادلی استفاده شدند. سازگارترین مدل ها با داده ها، هم دمای لانگمویر و فروندلیچ بودند. ملاک سازگاری داده ها با این مدل ها، ضریب همبستگی خطی 1 تعیین شد. بیشترین میزان جذب برای جاذب 0/122 میلی گرم بر گرم تعیین شد. مدل های سینتیکی مختلفی برای تعیین سینتیک فرآیند جذب سطحی استفاده شدند. بررسی ترمودینامیک فرآیند نشان داد که مقدار انرژی آزاد منفی است و جذب سطحی مطلوب است. همچنین مقدار آنتالپی فرآیند نیز مثبت به دست آمد که حاکی از یک جذب سطحی فیزیکی است. مثبت بودن میزان آنتروپی نیز بیان گر افزایش بی نظمی در سطح تماس محلول- جامد در این فرآیند است.

روش های کمومتریکس نظیر رگرسیون جزء اصلی، کمترین مربعات جزئی وتصحیح سیگنال عمود از جمله روش های تمام طیف و تجزیه عاملی بر اساس روش های کالیبراسیون چند متغیره هستندکه امکان تعیین همزمان چندین آنالیت را علی رغم همپوشانی فراهم می کنند. با این روش ها به راحتی می توان به مدلی که متناسب با دامنه غلظتی مخلوط ها در دامنه کالیبراسیون باشد، دست یافت. اگرچه جهت طراحی مجموعه کالیبراسیون بر اساس طیف های جذبی در محدوده 350- 200 نانومتر برای 36 محلول، از تصحیح سیگنال عمود، کمترین مربعات جزئی و از رگرسیون جزء اصلی استفاده شد، در تمام حالت ها روش تصحیح سیگنال عمود توانایی پیشگویی کمی به مراتب بهتری نسبت دو روش دیگر نشان داد. دامنه خطی برای اپی نفرین، دوپامین و استامینوفن به ترتیب 00/55- 83/1، 00/55- 84/2 و00/10- 50/0 میکروگرم بر لیتر بدست آمد. جهت تعیین تعداد بهینه اجزاء اصلی، از روش ارزیابی متقاطع استفاده گردید. تعداد مولفه های اصلی برای اپی نفرین، دوپامین و استامینوفن به ترتیب با روش تصحیح سیگنال عمود3، 4 و5 و با روش کمترین مربعات جزئی4، 4 و6 و با رگرسیون جزء اصلی5 ، 4 و7 به دست آمد. مجموع مربعات خطای پیشگویی برای اپی نفرین، دوپامین و استامینوفن به ترتیب با روش تصحیح سیگنال عمود6418/2، 7158/4 و 9271/0و با روش کمترین مربعات جزئی901981/7، 461991/8 و 120421/0 و با روش رگرسیون جزء اصلی، 0124/29، 97563/11 و662421/0حاصل شد. روش پیشنهادی با نتایج رضایت بخشی جهت تعیین همزمان اپی نفرین، دوپامین و استامینوفن در نمونه های دارویی همراه بود.

صنایع مختلفی نظیر پتروشیمی ، پالایشگاه نفت ، داروسازی ،پلاستیک ، کاغذ ، فولاد و رزین مقادیر قابل توجهی فنل و مشتقات آن را تولید می کنند . با توجه به خطر مواد شیمیایی در عصر جدید بر روی سلامت انسان و محیط زیست ، باید راه هایی برای کنترل و حذف این مواد یافت. در این تحقیق با استفاده از جاذب طبیعی تولید شده از سبوس برنج امکان جداسازی و پیش تغلیظ گزینشی بیس فنول a و در نهایت اندازه گیری آن با استفاده از روش اسپکتروفوتومتری در نمونه های آب معدنی برای شناسایی گونه ذکر شده انجام داد . بیشترین حذف بیس فنل آ در0/7 ph= و غلظت 4 میلی گرم در لیتر و زمان 120 دقیقه معادل 92 درصد بود . که نشان می دهد جاذب سبوس برنج با یک سطح تماس بالا ، سریع و بسیار موثر جذب می کند . بر مبنای نتایج حاصل از این تحقیق می توان اظهار نمود که نانو ذرات تولید شده از سبوس برنج قابلیت خوبی در حذف بیس فنل a از محیط های آبی دارند . کلیدواژه: بیس فنولa، سبوس برنج، اسپکتروفوتومتری.

در این مطالعه، یک سنجش جایگزین سازی شناساگر به روش تشکیل کمپلکس با یون فلزی بر پایه ی رقابت واکنشگر پیروکتکول بنفش با سیتریک اسید جهت بر قراری پیوند با یون مس (ii) برای اندازه گیری سیتریک اسید، مورد بررسی قرار گرفت. رنگ محلول پیروکتکول بنفش در محلول بافری بوریک اسید - سدیم هیدروکسید با 8/5 = ph و در حضور یون های مس (ii) از قرمز به آبی تغییر می کند که ناشی از تشکیل کمپلکس پیروکتکوبنفش مس (ii)می باشد. با اضافه کردن سیتریک اسید به محلول کمپلکس پیروکتکول بنفش – مس (ii)، رنگ محلول از آبی به قرمز بر می گردد که دلیلی بر تشکیل کمپلکس مس (ii) – سیتریک اسیداست. حسگر پیشنهادی نسبت به سیتریک اسید در حضور اسیدها وآنیون های دیگر، گزینش پذیر ی بیشتری دارد. با ارزیابی نتایج به دست آمده از اندازه گیری سیتریک اسید در نمونه های ادرار با حسگر طراحی شده و مقادیر به دست آمده از اندازه گیری نمونه های یکسان با کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (به عنوان روش مرجع)، می توان دریافت که حسگر پیشنهادی، سیتریک اسید را در نمونه های بیولوژیکی با صحت خوبی اندازه گیری می کند

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.