در این تحقیق وضعیت موسیقی کلاسیک در قزوین از دوران صفوی تا انتهای دوران پهلوی مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوا با استفاده از اسناد کتابخانه ای و مصاحبه است. دوران مورد بررسی را می توان به دو صورتبندی تقسیم کرد. صورتبندی نخستین بر اساس گفتمان های دو نیروی مهم اجتماعی متاثر از مذهب تشیع دوازده امامی صورت گرفت. وضعیت موسیقی در نگرش و رفتارهای اجتماعی این صورتبندی در محدوده ی احتیاط یا ممنوعیت قرار می گرفت. ممانعت برای لایه های برتر اجتماعی کمتر و برای دیگر سطوح اجتماعی بیشتر بود. پارادایم مذکور در شان اجتماعی اهل موسیقی‏‏ طبقه بندی اجتماعی کارکرد موسیقی آوازی و سازی و نظام تئوریک تاثیرات ژرفی را بر جای گذاشت. موسیقی قزوین در دوران پایتختی و رواج تعزیه در دوران ناصری از روند پویا برخوردار شد. با شکل گیری جنبش مشروطه و تمایل برخی از جریانات این جنبش به مدرن شدن با تمایل غربی صورتبندی دیگری شکل گرفت. در این صورتبندی موسیقی دیگر در گفتمان محدودیت یا ممنوعیت های حکومتی قرار نداشت. در نگرش و رفتارهای اجتماعی روند دیگری در حال شکل گیری بود. نیروهای مذهبی به طور غیر مستقیم بر تحولات تاثیر داشتند. دو جریان نوگرا و سنت گرا در این صورتبندی نقش ایفا کردند. نخستین بر پایه ی تمایلات غربی و دومین بر پایه ی حفظ ارزش های سنتی. تفوق گفتمان نوگرا در قزوین چندان عمیق نبود و تحولات سنتی کماکان ادامه داشت. در این دوران مناسبات اجتماعی اهل موسیقی طبقه بندی آنها و کارکرد موسیقی دستخوش تغییرات بنیادی شد. نقش رسانه ها در موسیقی آوازی و سازی تاثیرات مهمی را بر جای گذاشت. نظام تئوریک موسیقی بر همان روند سنتی بود و متاثر از استادان تهران. به طور کلی موسیقی این دوره در روندی ایستا جریان داشت. در هر دو صورتبندی نفس موسیقی و کارکرد اجتماعی آن به نوعی تفسیر شد و حقیقت این هنر تنها در بازخورد دانش و قدرت تعریف می شد.

این رساله دکتری تحت عنوان" روایت شناسی فیلم : بررسی و تحلیل ساختار روایت در سینما و تلویزیون" به بحث در ساختار روایت سینمایی به عنوان نوعی ادراک یا استنباط، بر آمده هم از سوی مولف و هم از سوی مخاطب، می پردازد. رساله حاضر نقش عنصر تصویری و نیز نقش سایر عناصر، اعم از عناصر مشترک یا متفاوت، در ساخت و تألیف ادبیات و سینما همچون: داستان، پیرنگ، رویداد، زمان، مکان/ فضا، و غیره را با تأکید بر فرم و ساختار مورد تحلیل قرار می دهد. در این فرآیند ، چالش های نظری و موقعیت روایت در مطالعات سینمایی و تلویزیونی، از رهیافت های کلاسیک تا مدرن و نیز،آثار نظریه پردازان مشهور از پراپ تا هیث، و از بارت تا ژنت ،بوردول، برانیگان، و دیگر محققان بررسی می شود. رساله حاضر در پنج فصل به همراه پیشگفتار و نتیجه، تنظیم شده است. پیشگفتار، در بارهٌ طیف وسیع مباحثات در باب روایت روایت در بیان سینمایی است. فصل اول تحت عنوان"درک و دریافت روایت" به مرور و تحلیل این شیوه تفکر ریشه دار می پردازد که فیلم های داستانی، به طور کلی، ابتدا از جنبه روایتشان درک و دریافت میشوند و هر چیز دیگری در آنها جنبهٌ ثانوی دارد. در این جا، موضوع اصلی پیرنگ است. فصل دوم به نام" چالش های نظری در زمینهٌ روایت سینمایی: یک نگاه تاریخی" به مرور و تحلیل تئوری های روایت(و روایت سینمایی) در طول تاریخ معاصر این تئوری ها، از سوسور تا پراپ، و از آن جا تا بارت، متز، هیث، بلور، مالوی...و نیز وجوه فلسفی آن تئوری ها نظر دارد. در فصل سوم با نام،"شکل و ساختار درتئوری های روایت" تمرکز بحث بر تئوری های زبان شناختی و ساختاری روایت سینمایی و نیز فرمالیسم به عنوان مبنای ساختاری درک و ساخت روایت است. این فصل ضمناً، تاٌکیدی دارد بر شیوهٌ "فیلمیک" درک روایت. فصل چهارم، تحت عنوان "ساخت روایت: از ادبیات تا سینما" شرح جامعی است بر اندیشه ها و آراء مربوط به ویژگی های مشترک و متمایز ساخت روایت در ادبیات و سینما. محوریت این اندیشه ها عموماً بر داستان، پیرنگ، رویداد، زمان و غیره است. و سرانجام، فصل پنجم به نام،"جایگاه روایت در مطالعات سینمایی و تلویزیونی" شامل گستره ای از موضوع های مطرح در مطالعات سینمایی است. که به روایت و تحقق آن مربوط می شود. این موضوع ها، از "زبان" گرفته تا "بینامتنی"، واز "بازیگری" تا "موسیقی"، یا با مفهوم روایت فیلم رابطهای متقابل دارند یا دارای کارکرد روایتی ویژهٌ خوداند.

چکیده این مطالعه در پی شناخت ویژگی های تذهیب در دوره قاجاریه به ویژه نیمه دوم از تاریخ 1264 تا 1324 ه.ق بوده است. در این رابطه، ابتدا به مراکز مهمی از جمله کتابخانه و موزه ملی ملک، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کاخ گلستان، موزه رضا عباسی و... مراجعه و کتاب های خطی مذهب موجود و مربوط به نیمه دوم انتخاب و تا حدامکان، تصاویر آنها تهیه گردید. سپس از میان آثار فوق تعدادی کتاب انتخاب و به شرح ذیل طبقه بندی گردیدند: کتاب های دینی، ادبی، علمی و فرهنگی و هر گروه از این کتاب ها، از نظر نقوش، ترکیب بندی، تزیینات متون، حواشی و سرلوح در صفحات آغازین، میانی و پایانی بررسی و در انتها ویژگی های کلی سبک تذهیب کتب در نیمه دوم قاجاریه از دیدگاه زیبایی شناسی سبک، یعنی فرم و محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. رشد سواد و افزایش آگاهی در میان طبقات مختلف جامعه، حمایت و سفارش نسخه-های بسیاری از سوی آنان را در پی داشته است. همچنین کتاب های دینی به دلیل تقدس و تعدادی از کتب ادبی، همیشه و در همه دوران ها، مورد توجه خاص و سفارش بسیاری از افراد بوده است، که اکثراً دارای تذهیب و ارزشهای زیبایی شناسی قابل توجه و بررسی هستند. واژگان کلیدی: هنر ایران، کتاب آرایی، تذهیب، زیبایی شناسی، دوره قاجاریه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه

چکیده عدم توجه به ابعاد مختلف صنایع دستی ایران و به ویژه قالیبافی سنتی ایران، هم چنین نادیده گرفتن قابلیت ها و پتانسیل های موجود در این صنایع منجر به تمرکز بیش از حد بر استفاده کاربردی و اقتصادی هنرهای سننتی ایران شده است. این شرایط منجر به رکود و کاهش کارآیی این صنایع شده و لزوم مطالعه و تحقیق در زمینه ی ایجاد کاربردهای نوین را بیش از گذشته ایجاب می کند. در پژوهش حاضر با تمرکز بر ویژگی های قالیبافی، به طراحی و تنظیم روشی ساده از بافت، برگرفته از قالیبافی سنتی ایران که با اصول هنردرمانی شناختی-رفتاری هماهنگ شده باشد، پرداخته و سپس تأثیر این شیوه با عنوان "بافت درمانی" بر کاهش افسردگی و افزایش خودکارآمدی معلولین بستری مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این منظور، 20 نفر از معلولین جسمی، به صورت در دسترس از جامعه آماری مورد نظر (معلولین بستری در آسایشگاه خیریه کهریزک) انتخاب شدند، سپس به طور تصادفی به دو گروه آزمایش (10 نفر) که شیوه ی بافت درمانی بر آن ها طی 20 جلسه انجام گرفت و گروه گواه (10 نفر) تقسیم شدند. آزمودنی ها در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون توسط مقیاس خودکارآمدی شرر و افسردگی بک مورد ارزشیابی قرار گرفتند. در نهایت جهت تجزیه و تحلیل آماری داده ها از آماره های توصیفی شامل میانگین، انحراف استاندارد و آماره های استنباطی شامل خی دو استفاده شده و تجزیه و تحلیل فرضیات پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر انجام شده است. نتایج حاصله نشان داد که انجام شیوه "بافت درمانی" بر کاهش افسردگی و افزایش خودکارآمدی معلولین بستری تأثیر معناداری را نشان می دهد. کلید واژه ها: هنردرمانی، بافت درمانی، قالیبافی، افسردگی، خودکارآمدی.

چکیده: بررسی تأثیر هنر سفالگری بر عزت نفس، افسردگی، اضطراب و استرس بیماران اسکیزوفرنیک مزمن مرد بستری در مرکز آموزشی درمانی رازی شهر ری تهران در سال 1389 زمینه: در طی سه دهه اخیر از هنر برای درمان بیماری های روانی سود جسته اند. بیماری های روانی بخصوص اسکیزوفرنیا ماهیتی ناتوان کننده، عود کننده و مزمن شونده دارند و کشورها هزینه زیادی را جهت درمان و توان بخشی آنها متحمل می شوند. اضطراب و استرس و در پی آن افسردگی از جمله پیامد های بیماری های روانی هستند که باعث کاهش شدید عزت نفس می شود. عزت نفس پایین در این بیماران اغلب مانع از روابط بین فردی و عملکرد روانی- اجتماعی موثر در بیماران با اسکیزوفرنیا می باشد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر هنر سفالگری بر عزت نفس، افسردگی، اضطراب و استرس بیماران اسکیزوفرنیک مزمن بستری در مرکز آموزشی درمانی رازی شهر ری تهران در سال 1389 بوده است. روش: در یک مطالعه شبه آزمایشی و مداخله ای 30 نفر از 170 نفر بیمار اسکیزوفرنیک مزمن مرد بستری با روش تصادفی به دو گروه 15 نفری شاهد و مداخله تخصیص داده شدند. هنر سفالگری با دست طی 12 جلسه دو ساعته اجرا گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه دموگرافیک و عزت نفس کوپراسمیت و مقیاس اندازه گیری dass(21) بودند. روایی و پایایی ابزار تعیین شد. جهت تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزار spss ویرایش 15 و آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر استفاده گردید. یافته ها: قبل از سفال درمانی بین عزت نفس، افسردگی، اضطراب و استرس گروه های مداخله و شاهد متغیر عزت نفس (830/0=p)، افسردگی (432/0=p)، اضطراب (854/0=p) و استرس (220/0=p) بوده است درحالیکه بعد از مداخله سفالگری بین گروه های مداخله و شاهد اختلاف معناداری مشاهده شد (000/0 p=). نتایج نشان داد که هنر سفالگری اثر معناداری بر چهار متغیر وابسته نام برده داشته است. نتیجه گیری: هنر سفالگری موجب افزایش عزت نفس و کاهش افسردگی، اضطراب و استرس بیماران اسکیزوفرنیک مزمن مرد بستری می شود. کلید واژگان: اسکیزوفرنیا، سفالگری، عزت نفس، افسردگی، اضطراب و استرس

ایران دوران قاجار به سبب همزمانی با انقلاب صنعتی در اروپا ، بازاری برای ارائه کالاهای تولید صنعتی از جمله شیشه می گردد که تاثیرات آشکاری بر شکل گیری این صنعت بر جای می نهد. این پژوهش با بررسی شیشه های وارداتی و تولید داخلی ، به این هدف که چرا تلاشهای ایران برای تبدیل کارگاههای شیشه گری سنتی به کارخانه های صنعتی نا موفق بوده است؟ می پردازد. برای نیل به این هدف، با مطالعه تلاشهای ایران در مقابله با روند واردات و تاثیر آشکار این محصولات بر تولیدات ایرانی به چگونگی تبدیل این آثار به کالایی صنعتی می پردازیم. دولت ایران برای مواجه با روند افزایش واردات کالاهای شیشه ای برای رفع نیازهایی که در نتیجه گسترش شهرنشینی و تجمل گرایی حاصل شده بود، تلاشهایی برای احداث کارخانه های صنعتی انجام می دهد که به جهت عوامل متعددی عقیم می ماند. عوامل موثر بر عدم موفقیت این کارخانه ها ، فقدان مواد اولیه و نیروی کار مناسب و... بوده است که در این پژوهش به آن پرداخته می شود. در این رساله که به روش استقرایی بوده است، جامعه آماری؛ آثار موزه ها و مجموعه های خصوصی است که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به مطالعه مجموعه ای از آثار پرداخته می شود.

زیلو نوعی زیرانداز با بافتی محکم، سطحی صاف و بدون پرز می باشد که قدمت آن را به پیش از اسلام نسبت می دهند. تار و پود به کار رفته در بافت زیلو غالباً از جنس پنبه است که با مواد طبیعی رنگ شده اند. زیلو از نظر نوع بافت و نقوش، منحصر به فرد بوده، دار آن نیز با فرش و دیگر زیراندازها متفاوت است. این هنر و صنعت در سال 1390، با شماره 246 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. در حال حاضر قسمتی از کاروان سرای شاه عباسی(دوره صفوی) میبد به منظور نمایش زیلوها به عنوان موزه زیلو اختصاص داده شده است. اغلب زیلوهای موجود در موزه از قدمتی 600 ساله برخوردار می باشند که در حال حاضر در شرایط مناسبی قرار ندارند. با توجه به این که موزه زیلوی میبد تنها موزه از این نوع در ایران و حتی جهان به شمار می آید و آثاری که در آن نگهداری می شود، غالباً منحصر به فرد و بی جایگزین می باشد، لذا لازم است جایگاه آن در بین پژوهشگران و سازمان میراث فرهنگی ارتقاء یابد. محور اصلی این پایان نامه در ابتدا بیان پیشینه و ویژگی های فن شناسانه زیلو بوده و در ادامه، نقش موثر و کلیدی حفاظت پیشگیرانه و راهبردهای آن در حذف یا به حداقل رسانیدن آسیب ها و شیوه های استاندارد نمایش و انبارش زیلوها را روشن می سازد. اطلاعات به دست آمده در این پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، میدانی، آزمایشگاهی و آنالیز دستگاهی حاصل شده است. با استفاده از روش های ft-ir، plm، و شیمی تر به شناسایی الیاف، ترکیبات آلی و رنگ های استفاده شده در زیلوها پرداخته شد. میزان تأثیر شرایط محیطی در موزه و پیامدهای ناشی از آن ها نیز به منظور تعیین عوامل آسیب رسان به وسیله ی دستگاه ها و ابزار های اندازه گیری و میکروسکوپ نوری مورد پایش و بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این یافته ها، علاوه بر غیراستاندارد بودن شرایط نگهداری، نشان می دهد که شرایط آب و هوایی و گرد و غبار از جمله عوامل مخرب بوده که در این میان بیشترین تخریب به عوامل انسانی تعلق دارد.

آثار و بقایای شی ءباوری همواره در میان فرهنگ عوام از جمله فرهنگ عامیانه ایران به جا مانده است. در این رویکرد توجه به منشأ باور به برخی اشیاء و چگونگی عملکرد و اثربخشی آن ها در فرهنگ جوامع ابتدایی و باورهای عامیانه در اولویت قرار دارد. و روشن شدن نظریه شیءباوری در ایران نیازمند شناخت باورهای ریشه دار و کهن در فرهنگ مردم ایران در رابطه با استفاده از اشیایی خاص نیز است. همچنین شناخت باورهای عوام و تأثیر آن در خلق هنر سنتی در حیطه فلکلر از اهداف این پژوهش است. به این منظور ابتدا به چیستی شیءباوری و چگونگی پدید آمدن آن در میان جوامع ابتدایی بر اساس نظریات مردم شناسان پرداخته شد. همچنین شیءباوری در فرهنگ مردم ایران به همراه آداب و رسوم و باورهای مرتبط با آن اشیاء بررسی گردید. داده های حاصل از این بررسی ها به روش استقرایی و بر اساس اشیای باورشده در فرهنگ سقاخانه مورد تحلیل قرار گرفت و از آن جا پژوهش حاضر به این نکته منتج گردید که آثار هنری سنتی نه تنها اشیایی برخاسته از باورهای جمعی و اعتقادات آیینی-مذهبی در فرهنگ عامیانه هستند، بلکه توده مردم جهت رسیدن به نیازها و خواسته های معنوی خویش به این اشیاء توسل جسته، و آن ها را باور دارند. واژگان کلیدی: هنرسنتی، شیءباوری، فرهنگ عامیانه

با همگانی شدن ابزار کتابت به تدریج قلمدان به عنوان محفظه ای برای نگهداری قلم پا به عرصه هنرهای تزئینی نهاد. از زمان ساخت اولین قلمدانها اطلاعات دقیقی در دسترس نیست .اما شواهد نشان می دهد قلمدان های سده نهم ه.ق اغلب فولادی و نقره یا طلا کوب بودند. در قرون بعد ، تا قبل از دوره صفویه قلمدانها از چوب یا فلز ساخته و گاهی برای تزئین آن ازمفتولهای زرین و سیمین استفاده می شد. این قلمدانها که اغلب سنگین بودند هنرمندان را بر آن داشت تا قلمدانهایی سبکتر بسازند. در این دوره هنرمندان توانا، در کارگاههای قلمدان سازی شهرهای تهران، اصفهان و شیراز قلمدانهایی ساختند که امروزه ارزش خاصی دارند. برخی از این قلمدانها دارای جا دواتی از جنس طلا، نقره و برنج، همچنین چمچه (قاشق کوچک پیمانه آب و مرکب)، قلم تراش و قیچی مخصوص بودند قلمدان های دوره قاجار از جمله اشیا تزئینی روزگار ما هستند که غالباً در موزه ها یافت شده و بعضاً مورد بازدید عموم قرار می گیرند. با توجه به شواهد، عمده مطالبی که تا کنون در قالب کتاب و مقاله درباره قلمدان نگاشته شده به روش های ساخت قلمدان اختصاص داشته و موارد نادری هم که به نقوش روی قلمدان ها پرداخته اند، اغلب ضمن معرفی یک قلمدان خاص و در حد پرداختن به نوع نقش بوده است.با این حال معدود کتاب های موجود پیرامون این موضوع با توجه به تنوع نقش ها طبقه بندی هایی از آن ها ارائه داده اند که تقریباً همه آن ها در حد معرفی بوده و بدون در نظر گرفتن عوامل موثر در شکل گیری آن ها انجام گرفته است. در این رساله بعد از معرفی فضای هنری وتحولات جامعه قاجار در قالب عوامل تاثیر گذار داخلی و خارجی به اختصار، تاریخچه ، تکنیک، ابعاد ،نقوش قلمدان ها ، تکنیک، ابعاد و نقوش متداول بر روی عموم قلمدان ها، بر مضامینشان مورد بررسی قرار خواهد گرفت. مجموعه قلمدانهای موزه ملی ملک با بیش از ?? قلمدان دوره های صفوی و قاجار از جنس عاج ، چوب ، کاغذ ؛ قاب آیینه ، لفاف قلم دان و ... یکی از غنی ترین مجموعه لاکی کشور محسوب می شود. در انتها آثار مربوط به دوره قاجار در این موزه از نظر هنری مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت.

این پژوهش با استفاده از چارچوب نشانه شناسی اجتماعی تصویر که کرس و ون لیوون بر اساس زبان شناسی نقش گرای هلیدی ارائه کرده اند، تصاویر کتاب های درسی دوره ی راهنمایی را تحلیل کرده است. در این الگو، سه دسته معنا در هر تصویر بررسی می شوند: معنای بازنمودی، معنای تعاملی و معنای ترکیبی. تصاویر مختلف کتاب ها با محوریت سه موضوع بررسی و انتخاب شدند؛ نخست بازنمایی جنسیت ،دوم بازنمایی اقلیت ها و دیگری بازنمایی جنگ ایران و عراق. برای درک معنای بازنمودی در بازنمودهای روایتی، کنش ها و واکنش ها در تصاویر دسته بندی شدند. بازنمودهای مفهومی نیز به تفکیک جنسیت یا با توجه به حضور اقلیت ها طبقه بندی شد و بخش هایی از داده ها به کمک روش های تحلیل محتوا جمع بندی شدند. چیدمان، اجزا و اشیای موجود در تصاویر نیز از جهت بازنمایی مفاهیم اجتماعی مرتبط با موضوع مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی معنای تعاملی، تصاویر از جهت زاویه دید، قاب بندی و میزان ارتباط موضوع تصویر با بیننده بررسی شدند و معادل اجتماعی هرکدام در تحلیل ها لحاظ شد. در مورد معنای ترکیبی نیز ترکیب بندی تصاویر که با شاخص های ارزش اطلاعات، برجستگی و تنظیم قاب به معادل های اجتماعی متصل می شوند بررسی شدند. مدالیته ی تصاویر نیز، که عمدتا جهت گیری رمز گذاری شان طبیعت گرایانه بود، در تحلیل ها به حساب آمد. این تحلیل ها نشان داد که در تصاویر کتاب ها سوگیری جنسیتی دیده می شود. تقسیم کنش ها و واکنش ها بین زنان و مردان چه از جهت کمیت و چه از جهت تنوع شبیه نیست و به سمت نقش های قالبی جنسیتی گرایش دارد. در بازنمایی اقلیت ها گفتمان مرکز/حاشیه یا خود/دیگری غالب است: گروه های به حاشیه رانده شده ی اجتماعی در بازنمایی ها غایب اند یا حضور کمرنگی دارند و به عنوان «دیگری»، در مقابل گروه های مسلط به عنوان «خود»، بازنمایی می شوند. در بازنمایی گفتمان غالب عدم تقارن ما/آن هاست. دشمن یا در تصاویر بازنمایی نمی شود یا شیطان صفت، احمق و بی عرضه و تا زشت تصویر می شود. در حالی که نیروهای

امروزه در سرزمین کهن ایران، آیین¬ها و سنت¬ها و مراسمی وجود دارد که سینه به سینه و نسل به نسل از گذشته¬های دور منتقل شده است. آیین¬های باستانی همچون نوروز و مراسم دینی و مذهبی همچون ایام تاسوعا و عاشورا از مهم¬ترین و برجسته¬ترین آیین¬های ایرانی است. اما، فرهنگ غنی ایران، از آداب و رسوم کوچکی سرشار است که در زندگی روزمرۀ ما وجود دارد و کمتر به آن پرداخت شده است. آیین بدرقۀ مسافر، یکی از این آداب و رسوم زیباست که با اعمال و اشیاء مختص خود انجام می¬شده است. اشیاء و وسایلی همچون آیینه، آب، اسفند و کتاب آسمانی قرآن و غیره در بدرقۀ مسافر کاربرد داشته است که امروزه به¬جز قرآن و آب، از بقیۀ عناصر خبری نیست. در این تحقیق، سعی شده است ضمن پرداختن به هرکدام از اشیاء مورد استفاده در آیین بدرقۀ مسافر، آداب و اهمیت آن در گذشته بررسی شود. و با توجه به این که صنایع¬دستی به عنوان یکی از ارکان «فرهنگ مادی» می¬تواند در احیا و گسترش «فرهنگ معنوی»، یعنی آیین¬ها، نقش به¬سزایی ایفا کند، تلاش می¬شود با الگوبرداری از «سفالینه¬های کتیبه¬دار نیشابور»، کاسه¬هایی طراحی شود که مخصوص و منحصر به استفاده در بدرقۀ مسافر باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و شیوۀ گردآوری مطالب، بیشتر بر اساس مطالعات کتابخانه¬ای است که در این راستا، از کتب، مجلات و مقالات مردم¬شناسی، آداب و رسوم و تاریخ و سفرنامه¬ها بهره گرفته می¬شود. در بخش عملی نیز برای طراحی و ساخت «کاسه¬های بدرقه» از روش «قالب یک طرفه» و دست برای شکل دادن ظروف و برای لعاب¬کاری از روش «نقاشی زیر لعابی» استفاده شده است. واژگان کلیدی: آیین، بدرقۀ مسافر، سفر، سفال، ظروف کتیبه¬دار نیشابور.

بیرجند به دلیل موقعیت ویژه جغرافیایی به لحاظ اقتصادی، منطقه ای نه چندان غنی به حساب می آید؛ چرا که علیرغم وابستگی اقتصاد منطقه در گذشته و حال به کشاورزی و دامداری، از شرایط آب و هوایی مناسبی برخوردار نمی باشد. هر جا که کشاورزی به خاطر محدودیت عوامل آب و خاک ضعیف باشد، صنایع دستی به عنوان حامی و تقویت کننده بخش کشاورزی و تأمین کننده قسمتی از درآمد خانوار، اهمیت سازنده ای در حیات نظام اجتماعی روستائی و شهری ایفا می نماید. صنایع دستی در محدوده مورد مطالعه از توانمندی های بالقوه و بالفعلی برخوردار است که می توان با ایجاد فرصت های شغلی در زمینه صنایع دستی، موجبات افزایش درآمد و رفاه و کاهش مهاجرت های روستا ـ شهری را فراهم کند. این مطالعه بر آن است که با معرفی صنایع دستی شهرستان بیرجند، نقش و جایگاه صنایع دستی را در اقتصاد منطقه مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق از نوع میدانی و کتابخانه ای بوده و در نهایت سعی شده است تا با استناد به بررسی ها و تحقیقات و همچنین رجوع به منابع مستند ویژگی های این صنایع عنوان شده و راهکار های لازم تا حد امکان پیشنهاد شود. لذا در این پایان نامه، صنایع دستی به عنوان عاملی که میتواند در رشد اقتصادی شهرستان بیرجند موثر باشد مورد مطالعه قرار گرفته و راهکارهایی جهت رشد و توسعه اشتغال مربوط به آن ارائه گردیده است. نتایج این بررسی نشان می دهد با توجه به تنوع صنایع دستی شهرستان بیرجند از یک سو و توانمندی های بالای این هنر- صنعت از سویی دیگر، با ظرفیت سازی، برنامه ریزی وآموزش مناسب در این زمینه می توان از اقتصاد رو به رشد در منطقه مورد مطالعه بهره برده و شاهد نقش مثبتی در اقتصاد و فرهنگ این منطقه باشیم.

در دوره ی قاجار و پس از ورود چاپ سنگی به ایران شاهنامه از جمله آثاری بوده است که هنر و خوشنویسی در آن متجلی شده است. تصویرسازی شاهنامه، شامل مجالس و صحنه های نبرد، توسط نقاشان و مصوران طراحی می شده و در کتاب به چاپ می رسیده است. بنا به مستندات، نخستین شاهنامه ی چاپ سنگی در سال 1262 ه.ق در بمبئی چاپ شده است. تصویرساز این نسخه که به خط رضا حسینی شیرازی است مشخص نیست. اما نخستین شاهنامه ی چاپ سنگی ایران در تهران و با تصویرسازی میرزا علی قلی خویی منتشر شد. شاهنامه های مصور چاپ سنگی، در هند به چاپ می رسیدند و بعد از چند چاپ، شاهنامه ی مصور در ایران چاپ می شد. شاهنامه های مصور دوره ی قاجار را می توان به شاهنامه های مصور چاپ هند و شاهنامه های مصور چاپ ایران تقسیم کرد. معرفی شاهنامه های مصور چاپ هند از این جهت است که تصاویر و مجلس سازی های شاهنامه های هند، تاثیر زیادی بر تصاویر شاهنامه های چاپ ایران دارند و نقاشان ایرانی، استفاده های زیادی از تصاویر شاهنامه های چاپ هند داشته اند.

نگارگری ایرانی هنری است پیچیده و دارای لایه های مختلف، که نگاه سطحی و صرفا ظاهری به آن باعث پنهان ماندن بسیاری از معانیآن خواهد شد. استفاده از رویکردهای جدیدی مانند آیکونوگرافی، برای مطالعه نگارگری، میتواند زوایای پنهان این آثار را برای مخاطبان آشکار سازد. از آنجا که مضمون بسیاری از آثار نگارگری ایرانی مضامینی، مذهبی و عرفانی است، لذا در این پژوهش، تعدادی از نگاره های قصص قرآن، با این رویکرد مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این بررسی، ابتدا مبانی نظریآیکونوگرافی، شرح داده شده است. رویکردی که در سه مرحله توصیف ، تحلیل و تفسیر سعی دارد به معنای ذاتی و محتوایی آثار هنری برسد. برای رسیدن به این منظور، پژوهشگر باید با ترکیب داده های مختلف، از حوزه های مختلف، به بازسازی شرایط خلق اثر بپردازد. به همین منظور، در ابتدابطور مختصر، شرایط سیاسی و فرهنگی- هنری،کههمزمان با تصویرسازینسخ فالنامه و قصص الانبیاء بوده - و این نگاره ها از میان آنها انتخاب شده- توضیح داده شده و در ادامه به معرفیمبسوط این نسخ و شرایط شکل گیری آنها پرداخته شده است. در پایان پژوهش، به تحلیل منتخبی از نگاره های قرآنی این نسخ، با رویکرد آیکونوگرافیاختصاص دارد. تحلیلها نشان میدهد، در کنار روایتی که از قصه های قرآنی ارائه شده اند، نمادپردازیهایی خاص و اشاراتی ضمنی و پنهانی در آثار وجود دارد که بیانگر باورهای عرفانی و اسطوره ای و نیز برخی مسائل سیاسی و اجتماعی آن دوران، از قبیل اوضاع دربار، وضعیت معیشتی هنرمندان، مهاجرت آنها به کشورهای همسایه و ... است. واژه های کلیدی: قصص قرآن. قصص الانبیاء. فالنامه تهماسبی. آیکونوگرافی.

در دور? قاجاریه تجارت بسیاری صنعت فرش رواج بسیار یافت و پای سرمایه گذاران خارجی را به عرص? تجارت فرش ایران باز کرد. شرکت های چندملیتی فعالیت های گسترده ای را در این زمینه آغاز کردند. از مشهورترین این شرکت ها زیگلر بود. ورود شرکت های چندملیتی به اقتصاد فرش ایران سبب دگرگونی هایی در کمیت و کیفیت آن شده است. تحقیق حاضر به تجزیه و تحلیل طرح و نقش فرش های تولیدی شرکت زیگلر در منطق? سلطان آباد (اراک) می پردازد. ورود شرکت های چندملتی بر کمیت فرش بافی افزود اما از کیفیت آن کاست؛ همچنین شرکت زیگلر با بهره گیری از سنت های طراحی منطقه تغییراتی در تناسبات و شیو? سامان بندی نقوش مطابق با سلیق? بازارهای هدف ایجاد کرد که تا امروز نیز در برخی فرش های ایرانی مورد استفاده دارد.

نقاشی نوگرا در ایران، سیری طولانی را از اولین تلاش ها تا مقبولیت و تثبیت جایگاه، گذرانده است. عوامل زیادی در شیوه و سرعت حرکت این جنبش موثر بوده اند: تاسیس دانشکده هنرهای زیبا و حضور اساتیدی که با تحولات جدید هنر غرب آشنا بودند، میل به نوگرایی در عرصه های مختلف و چاپ نشریاتی در تبلیغ و ترویج هنر نو، به حرکت این جنبش سرعت بخشیدند و از طرف دیگر، عواملی مانند مخالفت هنرمندان سنت گرا و عدم درک عمومی نسبت به اصول و ویژگی های هنر نو، در این روند وقفه هایی اساسی ایجاد کرده اند. در این بین، انجمن هنری خروس جنگی به عنوان نهادی خودمختار، با چاپ نشریه و ارائه ی جلسات و سخنرانی ها، نقش تاثیرگذاری را در تبلیغ و ترویج این نوع از هنر بر عهده گرفت. در این پژوهش، از آراء و نظریات پی یر بوردیو، متفکر و جامعه شناس فرانسوی، در باب هنر استفاده شده و روش پژوهش، تحلیلی و کیفی است. بوردیو متفکری است که قضاوت در مورد اثر هنری را، صرفا بر پایه ی زیبایی شناسی ممکن نمی داند و بر نقش عوامل اجتماعی و فردی در قضاوت ذوقی تاکید می کند. بر این مبنا، ابتدا درباره ی روند ظهور نقاشی نوگرا در ایران توضیحاتی داده شده، بعد از آن نظریات جامعه شناختی بوردیو در باب هنر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و در آخر، شرایط و مختصات میدان تولید نقاشی در ایران و جایگاه نقاشی نوگرا در این میدان، با توجه به رویکرد پی یر بوردیو مورد ارزیابی قرار گرفته است.

تحولات سیاسی و اجتماعی و برنامه ریزی های سیاست فرهنگی ، نقش مهمی در ورود و تثبیت مدرنیسم در هنرهای تجسمی ایران و ایجاد جریان های هنری مدرن در دوره پهلوی دوم داشته است. رویکرد و نظریات منتقدین و نظریه پردازان هنر و نوشت و نقدهای آنان در مقوله ی هنر تجسمی مدرن، در کنار دخالت ها و اقدامات حکومتی ، بر سیر تحولات هنری و ساخت گفتمان هنر تجسمی مدرن دوره ی پهلوی دوم تأثیر فراوانی گذاشته است. منتقدین آثار هنری در این دوره، بیشتر از طیف روشنفکران بوده و پیشینه ای در حوزه ی فرهنگ و ادبیات و روزنامه نگاری سیاسی داشته اند و در بیشتر اوقات از تاریخچه هنرهای تجسمی مدرن و جریان های آن به صورت تخصصی بی اطلاع بوده- اند .

حفاظت پیش گیرانه ، برنامه ریزی اجرائی و اتخاذ روش هائی است برای کاهش آسیب رسانی به ثروت ها و دارائی فرهنگی و اشیاء موزه ای ، به ویژه قالی های نفیسی که از جنبه های تاریخی ،هنری ، ملی و دینی بر خوردار باشند. حفاظت پیش گیرانه شامل مولفه های مختلفی مانند ایجاد شرایط محیطی مناسب ،به کار گیری روش های استاندارد ،مدیریت یک پارچه ،کنترل آفات ، آمادگی مقابله با بحران ها است. که باتغییرات محیطی ارتباط دارد و زمان در این اقدام ،هم مهم ،هم نامحدود است و به درازای عمر و زندگی شی مرتبط است. قالی های خاندان عمو اوغلی ،گروهی از قالی های دوره پهلوی است که تعدادی از آنها در کاخ موزه ها و دیگر مجمو عه ها موجود است. در این تحقیق به یک نمونه قالی از این خاندان،(معروف به کوزه کنانی) بافته عبدالمحمد عمواوغلی به سفارش رضا شاه موجود در کاخ سبز مجموعه سعد آباد که با ابعاد بزرگ ،خوش نقش ،ریز باف از نظر تجهیزات ، نقل وانتقال ، نحوه نگهداری ،نمایش و ...مورد بررسی و کاوش قرار گرفت ، و نکته های مهم در پایش محیطی برای اثر و حداقل مراقبت های لازم بررسی شد. در این پژوهش ابتدا منابع کتابخانه ای،اینترنتی و پژوهش های صورت گرفته پیرامون قدمت و تاریخچه قالی خراسان و خصوصیات بارز قالی های خاندان عمواوغلی ومستند نگاری به وسیله عکاسی ،نرم افزار کامپیوتری ،و در حد امکان فن شناسی به روش ماکروسکوپی و میکروسکوپی ، و سپس به آسیب شناسی عوامل مختلف بر روی الیاف قالی و تقسیم بندی انواع آسیب دیدگی انجام گرفته است ، ودر ادامه پژوهش با توجه به شرایط محیطی کاخ سبز و امکان تامین شرایط ومنابع لازم ، نسبت به ارائه راه کار های حفاظتی اقدام کرده است.این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با استاده از تکنیکهای مطالعت کتابخانه ای ، مشاهده،مصاحبه وآزمونهای تجربی از جمله آنالیز فیزیکی و شیمایی انجام یافته است. در پایان یادآوری می شود که به دلیل وجود نوسان دما و رطوبت کنترل شرایط محیطی به طور منظم در موزه و کاخ موزه ها به صورت یک اصل باید مورد توجه قرار گیرد.

از گذشته های دور و به خصوص به دلیل موقعیت ویژه استراتژیکی فلات ایران، هنر ساخت خنجر و تیغ در ایران رواج داشته و همین امر موجب شد تا این کشور به سطح بالایی در مهارت ساخت سلاح به ویژه خنجر و شمشیر برسد؛ به گونه ای که در دوره صفوی خنجرهای ایرانی در سراسر دنیا زبانزد بوده و این ویژگی را نه فقط به خاطر کیفیت آن، بلکه مرهون تزیینات و آرایش به کار بسته بر آن ها نیز بوده است. با توجه به تغییرات زندگی امروزی و از رونق افتادن ایه هنر، بازبینی و دقت در آن، لازم و ضروری به نظر می رسد. از همین رو تلاش شد تا ضمن گردآوری مجموعه ای از تصاویر خنجرهای ارزشمند دوره صفوی، بررسی تزیینات خنجرهای این دوره به منظور ایجاد شناخت بهتر نسبت به نقوش و شیوه های تزیین به کار رفته در آنها به عنوان هدف اصلی این پژوهش در نظر گرفته شود. روش به کار رفته در این پژوهش تحلیلی-توصیفی است و در راستای انجام این پژوهش و دستیابی به اهداف آن از منابع مطالعاتی شامل کتاب، مقاله های داخلی و خارجی و اینترنتی معتبر اعم از اطلاعات موزه های سایر کشورها استفاده شد. در ادامه روند پژوهش، جهت تکمیل اطلاعات و دریافت تصاویر کامل تر به مکاتبه با موزه ها و مجموعه های خارجی پرداخته شد. بخشی از پژوهش نیز به صورت میدانی بوده و در قالب مصاحبه با کارشناسان در زمینه های گوناگون از جمله قلمزنی، طلاکوبی، ساخت خنجر و خط شناسی انجام شد. با بررسی نمونه خنجر های دوره صفوی و پس از انجام مطالعات مربوطه روش های قلمزنی و کنده کاری و طلاکوبی به عنوان وجه مشترک در روش و همچنین نقوش گیاهی و خط به عنوان بارزترین نقوش در میان آثار یافت شد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

عمده فعالیت این پژوهش بر اساس عملیات میدانی پایه گذاری گردیده، که از طریق مصاحبه با اهل فن و خبرگان فرش، بازاریان و بافندگان که با اتکاء به عکسهای گرفته شده از منطقه و همچنین بر اساس مطالعات کتابخانه ای به شیوه توصیفی ، پژوهش مربوطه ارائه گردیده است. استان اردبیل به خاطر موقعیت جغرافیایی خاص و هم مرزی آن با یکی از مناطق مهم فرشبافی دنیا ( جمهوری آذربایجان و قفقاز ) و از سوی دیگر محل ییلاق و قشلاق یکی از ایلات بزرگ ایران و جمهوری آذربایجان ( قبل از عهد نامه ترکمنچای ) که دارای تنوع دستبافته ها و نقشمایه ها ست و بدین سان این منطقه در تعامل و تبادل طرح و نقش دیگر مناطق قرار گر فته است. و از جهتی به خاطر مهاجرت ایل شاهسون به مناطق دیگر ایران و جایگزینی یا رجعت برخی از ایل ها به منطقه با یک سری وامهای طرح و نقشی همراه بوده است به گونه ای که گذشته از داشتن اصالت طرح و نقش، برخی ویژگیهای طرحی و نقشمایه های دیگر مناطق را نیز دارا می باشد. در این پژوهش ابتدا ضمن بررسی مناطق مختلف فرشبافی استان اعم از شهری، روستایی و عشایری ویژگیهای فنی و هنری فرشها با دید کلی که همراه با نمونه فرشها و نقشه های شاخص استان به همراه می باشد و در ادامه، در بخش اصلی پژوهش اصالت طرح و نقوش و سیر تحول و تطور نقشمایه ها به همراه رنگ بندی آنها و همچنین اصطلاحهای بومی که برای آنها بکار برده می شود مورد بررسی قرار گرفته است. برای گویا بودن مطالب همراه با تصاویر فرشها، طرح کلی و نقشمایه اصلی هر فرش طراحی و به صورت جداگانه برای هر نقش جدول مشخصات به کار گرفته شده است. با بررسی های موجود مشخص گردید برخی از تقوش را منطقه اردبیل از فرشبافی قفقاز به عاریت گرفته است و در برخی مواقع تاثیراتی بر روی نقوش فرشهای مناطق دیگر گذاشته است که در این روند برخی از نقشمایه ها پیچیده تر گشته و شکلی جدا از شکل اولیه به خود گرفته و زمانی نیز برخی نقوش به اقتضای نوع مواد مصرفی، تکنیک بافت، نوع زندگی سنتی و ایلی و همچنین سنت بافندگی که بر پایه ذهنی بافی بوده ساده تر گشته است. اهداف کلی این پژوهش: 1- شناسایی سبک ها و نقشه های مختلف فرشبافی استان ( شهری، روستایی و عشایری ) 2- شناسایی اصالت طرح و نقش پیشین و رایج در منطقه و ریشه یابی نقوش بکار رفته در فرش ها 3- بررسی سیر تحول و تطور، طرح و نقش و رنگ، فرشهای منطقه و تاثیرگذاری و تاثیر پذیری از فرشهای مناطق دیگر