سرزمین به معنای محیطی فیزیکی است که شامل اقلیم، پستی و بلندی، خاک، هیدرولوژی و پوشش گیاهی می شود که از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده پتانسیل زمین برای کاربری های مختلف هستند.استفاده نادرست از زمین خسارات جبران ناپذیری را بر منابع زیست محیطی وارد می کند. برای استفاده در خور از سرزمین امروزه آمایش سرزمین مطرح می باشد که با ارزیابی تناسب زمین برای کاربری های معین، پتانسیل بالقوه زمین را کشف کرده و به کاربران پیشنهاد می کند. به واسطه تحلیل کاربری زمین ما می فهمیم که آیا یک قطعه از زمین برای فعالیت معین مناسب می باشد یا نه؟ همچنین ما پیامدهای فعالیت های انسانی واینکه آنها چشم اندازها را چگونه تغییر می دهد را می فهمیم. در این تحقیق از روش ارزیابی چند عامله برای تحلیل کاربری های صنعتی منطقه آزاد ارس استفاده شده است بدین معنی که در تحلیل تناسب زمین برای صنایع سنگین از معیارهای شیب، جهت شیب، باد، جنس سنگ بستر، مناطق مسکونی، زمین های کشاورزی، راههای اصلی، رودخانه دائمی، مناطق حفاظت شده، خطوط لوله گاز و خطوط راه آهن استفاده شده است. بررسی بر اساس دو روش همپوشانی وزن دار و فرایند تحلیل سلسله مراتبی صورت گرفته است.نتایج تحقیق نشان می دهد که کاربری های صنعتی منطقه آزاد ارس به طور مناسب مکان گزینی شده است. و به طور کلی بهترین مکان برای توسعه کاربری های صنعتی در سمت جنوب غربی منطقه مورد مطالعه موجود است و بهتر است صنایع جدید در این مکان مستقر شوند.

توسعه پایدار معلول ضرورت محدودیت انگاره های تک بعدی و تقلیل گرایانه اقتصادی و الگوهای رشد ملی در تعیین سمت و سوی تغییرات کلان اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی - محیطی است. از دهه 1970 این مفهوم ادبیات غنی و سنت تاثیر گذاری را در میان سیاستگذاران و دانشگاهیان بوجود آورده است. پایداریِ توسعه پایدار و ظرفیتهای حامل زیست بومهای محلی و منطقه ای در گرو توسعه اجتماعی و آگاهی مسئولانه در حفظ کالاهای بین نسلی تداوم خواهد یافت. با توجه به انتظام نامعقول شبکه شهری استان آذربایجان شرقی و ماکروسفالی کلان شهر تبریز در طی دهه های گذار به اقتصاد صنعتی شاخصها و عوامل اجتماعی نقش موثر و مفیدی در توسعه پایدار شهری بازی خواهند کرد. در این رساله با استفاده از مدلهای تحلیل عاملی، ضریب پراکندگی(cv)، شاخص ترکیبی توسعه انسانی(hdi) و نیز الگوریتم تصمیم گیری چندمتغیره تاپسیس(topsis)، 18 شاخص متغیر مستقل تحقیق (عوامل اجتماعی) متناظر بر 23 شاخص متغیر وابسته (توسعه پایدار) قرار گرفته اند. همچنین برای تحلیل تجربی فرضیات، علاوه بر مدلهای کمی فوق از آزمون آماری t-value برای تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها استفاده کرده ایم. جامعه آماری این تحقیق مناطق هشتگانه کلان شهر تبریز در سال 1385می باشد که با انتخاب تعداد 300 نفر به صورت تصادفی حجم نمونه را تشکیل داده اند. خروجی الگوریتم topsis حاکی از آن است که تنها مناطق 2 و 7 در وضعیت پایداری توسعه قرار دارند منطقه 3 نیمه پایدار و مناطق 1،4،5، 6 و 8 از نظر شاخصهای اجتماعی و پایداری در وضعیت نامطلوبی می باشند.