با توجه به پتانسیل شیوع بیماری استرپتوکوکوزیس در مزارع پرورشی قزل آلای رنگین کمان ایران و خسارات ناشی از آن بر صنعت آبزی پروری، در این تحقیق امکان سنجی کاربرد غیر مستقیم نانو ذرات نقره پوشش یافته بر روی زئولیت طبیعی (5/0 و 1%) و کربن فعال (1%) و همچنین زئولیت نقره (به صورت گرانول و الیاف پلی آمید) در سیستم فیلتراسیون نیمه مدار بسته آب پرورش بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان، با هدف کنترل باکتری استرپتوکوکوس اینیایی، مورد مطالعه قرار گرفت. پس از آزمایش موفقیت آمیز فعالیت بازدارندگی زئولیت نقره و نانو ذرات نقره بر علیه باکتری مذکور در شرایط آزمایشگاهی (in vitro)، فیلترمدیاهای ساخته شده در فیلترها بکار گرفته شدند. سپس ماهیان در آکواریوم های 80 لیتری توسط باکتری استرپتوکوکوس اینیایی با غلظت 105 سلول در میلی لیتر آلوده و کارایی فیلترهای مختلف در مهار این باکتری ارزیابی گردید. نمونه برداری از آب آکواریوم ها در ساعت های 2، 12، 24، 48 و 96 پس از آلوده سازی جهت شمارش باکتری انجام شد. همچنین در طی یک دوره 14 روزه، میزان مرگ و میر و علایم بالینی ماهیان، و نیز آلودگی کلیه و طحال آن ها به باکتری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله اختلاف معنی داری را در کاهش بار باکتریایی آب، تلفات ماهی و ظهور علایم بیماری در تیمارهای حاوی ترکیبات نقره در مقایسه با تیمار شاهد نشان داد و در مجموع از بین فیلتر مدیاهای آزمایش شده در این بررسی، به ترتیب زئولیت محتوی 5/0% نانو ذرات نقره، زئولیت محتوی 1% نانو ذرات نقره و الیاف محتوی زئولیت نقره بالاترین کارایی را جهت استفاده در سیستم فیلتراسیون آب به منظور کنترل باکتری استرپتوکوکوس اینیایی داشتند. همچنین مشخص شد که کربن فعال محتوی نانو ذرات نقره و گرانول محتوی زئولیت نقره از کارایی لازم جهت استفاده در سیستم فیلتراسیون آب به منظور کنترل باکتری استرپتوکوکوس اینیایی برخوردار نمی باشند. با توجه به نتایج مطالعه حاضر به نظر می رسد ترکیبات نقره از پتانسیل کافی در کنترل باکتری و پیشگیری از بیماری در سیستم نیمه مدار بسته پرورش قزل آلا برخوردارند.

هدف از انجام این پژوهش بررسی کاربرد و اثرات استفاده مستقیم و غیرمستقیم از نانو ذرات نقره به منظور کنترل عفونت های قارچی طی دوره انکوباسیون ماهی قزل آلای رنگین کمان بود. پس از سنجش استاندارد بودن نانو ذرات نقره مورد استفاده توسط روش های xrd، xrf، sem، tem، edx، nta، dls و طیف سنجی uv-vis، توان ضد قارچی آنها علیه قارچ ساپرولگنیا در شرایط آزمایشگاهی با موفقیت ارزیابی گردید. سپس، مقادیر متفاوت نانو ذرات مذکور بر روی زئولیت و کربن به عنوان بستر در فیلترهای تصفیه آب پوشانیده شد و به منظور ارزیابی توان فیلترها درکنترل قارچ مذکور، در سیستم انکوباسیون تخم ماهی قزل آلا بکار گرفته شدند. نتایج استفاده غیر مستقیم نشان داد که فیلترهای با بستر زئولیت محتوی 2/0 درصد نانو ذرات نقره قادر به کنترل کامل قارچ ساپرولگنیا بوده و باعث افزایش معنادار بازماندگی از زمان لقاح تا مرحله جذب کامل کیسه زرده نسبت به گروه های شاهد گردیدند. اثرات استفاده مستقیم کلویید نانو ذرات نقره، از طریق آزمون های استاندارد سم شناسی حاد و مزمن مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از مواجهه مستقیم کوتاه مدت (96 ساعت) و بلند مدت (21 روز) ماهیان قزل آلا با نانو ذرات نقره، تأثیرات این ذرات بر مرگ و میر، تجمع زیستی نقره، آسیب شناسی بافتی، بیان ژن و برخی شاخص های خونی بررسی شد. بر اساس نتایج آزمون های سم شناسی حاد، مقادیر lc50 96 ساعته نانو ذرات نقره برای ماهیان کیسه زرده دار، لاروها و ماهیان نوجوان به ترتیب معادل 25/0، 71/0 و 16/2 میلی گرم در لیتر بدست آمد، که نشان دهنده آسیب پذیری بالاتر ماهیان نسبت به نانو ذرات نقره در مراحل اولیه زندگی است. بر همین اساس، کلوئید نانو ذرات نقره مورد بررسی برای مراحل جنین کیسه زرده دار و لارو قزل آلا جزو مواد "بسیار سمی" و برای ماهیان نوجوان جزو مواد "سمی" طبقه بندی گردید. بر اساس آزمون های سم شناسی مزمن، مواجهه با نانو ذرات نقره باعث افزایش معنادار میزان بیان ژن های متالوتیونئین، گلوتاتیون اس-ترانسفراز و سوپراُکساید دیسموتاز در بافت آبشش ماهیان گردید. بر همین اساس، مهمترین تأثیرات بافت شناسی نانو ذرات نقره به ترتیب در بافت های آبشش (هایپرپلازی و هایپرتروفی) و روده (انیفلامیشن، چسبیدگی و نکروز ریز پُرزها) مشاهده گردید. همچنین بیشترین تجمع زیستی نقره به ترتیب در بافت های کبد، آبشش و روده اتفاق افتاد. جمع بندی نهایی موید آن است که با توجه به آسیب های مشاهده شده بر اثر مواجهه ماهیان با نانو ذرات نقره، استفاده مستقیم از این نانو ذرات در آبزی پروری به عنوان یک ماده ضد میکروبی و نیز رهایش آن ها به محیط زیست مجاز نمی باشد. از طرفی استفاده غیرمستقیم از این نانو ذرات در قالب فیلتر، می تواند نتایج موثری در کنترل عفونت های قارچی ماهیان قزل آلا به همراه داشته باشد و پس از مطالعات تکمیلی، در آینده به عنوان جایگزین مواد شیمیایی قارچ کُش، همچون مالاشیت گرین، استفاده گردد.