چکیده این پژوهش با عنوان بررسی معناشناختی ذنب در قرآن کریم با دوازده لفظ متقارب المعنی به انجام رسید. هر واژه بعد از بررسی های لغوی تفسیری مورد تأمل قرار گرفت و ویژگی های خاص ومشترک آن ها استخراج گردید.که ویژگی های هر لفظ به این شرح می باشد : در واژه ی إثم ، کندی و تأخیر. جرم ، قطع رابطه ی با خدا وند. جناح ، میل و انحراف از حق و در حرج ، ویژگی ضیق و تنگی. حوب نیز منع و راندن از گناه. درحنث ، مفهوم عهد شکستن. خطیئه ، عدول از حق و صواب . ذنب ، از جهت عاقبت وپیامد وخیم و بد.سوء ، رنج و ناراحتی های دنیوی و اخروی. عصیان ، سر پیچی و نافرمانی از امر الهی. در عنت، معنای مشقت و سختی. لفظ (وزر) را در استعمال حمل بارهای سنگین مادی و معنوی مشاهده می کنیم . بررسی این الفاظ ، ما را به فصاحت و بلاغت و اسلوب خاص نظم معانی و الفاظ در قرآن رهنمون می کند. این الفاظ قریب المعنی در عین تشابهاتی که با یکدیگردارند ،هریک در جایگاه خاص خود قرار گرفته اند و امکان جایگزینی آن ها با دیگر الفاظ وجود ندارد .

تحقیق پیش رو، کوششی در راستای تبیین و بررسی دیدگاه های امام خمینی پیرامون اعتبار و کابرد روایات تفسیری است؛ نگارنده نهایت کوشش خود را در دست یافتن به نظریات معظم له با تتبع گسترده در آثار به جامانده از ایشان به کارگرفته است. گرچه از برخی بیانات امام خمینی قول به حجیت روایات تفسیری برداشت می شود، اما ایشان در بحث های اصولی خود قائل به عدم حجیت این گونه روایات شده، عرصه روایات غیر فقهی تفسیری را حق طلق عقل می دانند نه تعبّد. از دیدگاه امام ، این براهین عقلی است که محک صحت و سقم روایات تفسیری قرار می گیرد و تعبّد در پذیرش روایات- چنانکه برای روایات فقهی مطرح است- در حیطه روایات تفسیری غیر فقهی، جایی ندارد. شیوه عملی ایشان در پذیرش یا ردّ روایات تفسیری، شیوه ای مضمون محور است؛ لذا در بررسی های رواییِ آثار غیر فقهی شان، ضعف و قوت سند و مصادر روایات تفسیری، پس از صحت و علوّ مضمون و مفاد روایت، در اولویت دوم قرار دارد. از منظر امام ، میزان در صحت و علوّ مضمون نیز، مطابقت آن با آیات قرآن و سنّت قطعی و براهین مسلّم عقلی است. امام خمینی معتقد است روایات تفسیری دچار آسیب هایی از جمله جعل و وضع، ضعف متنی و سندی، مخالفت با قرآن، مخالفت با سنّت قطعی، مخالفت با عقل و مخالفت با علوّ مقام معصومان (ع) است. این در حالی است که نقل های روایی خود امام نیز، دچار ضعف هایی چون نقل از منابع نامعتبر و نقل دگرگون متن و سند حدیث است. ایشان علاوه بر روایات تفسیری معصومان- که به طور مستقیم به تفسیر آیه مربوط است- از گونه های دیگر روایات تفسیری از جمله ادعیه و زیارات، احادیث قدسی و احادیث صحابه در جهت تبیین آیات استفاده کرده اند. نوع کاربردهای روایات تفسیری در آثار امام ، متفاوت است. کاربرد در تأویل آیات، تطبیق بر مصادیق خارجی، تفسیر واژگان و عبارات آیات و جز آن ها، از جمله استفاده های ایشان از روایات تفسیری است.

جامع نگاری احادیث فقهی با نگارش کتب اربعه آغاز شد. از قرن یازدهم کتاب وسایل الشیعه مرحوم حر عاملی? توانست به عنوان مهمترین مرجع روایی فقها جایگزین کتب اربعه شود. در دوره معاصر نیز آیت الله بروجردی? با اشاره به کاستی های وسایل، طرح نگارش جامع احادیث شیعه را درانداخت. در این تحقیق تلاش شده است تا ابعاد مهم نگارش جوامع حدیثی فقهی در این دو کتاب مورد بررسی قرار گیرد. به همین جهت ابتدا این ابعاد به اختصار معرفی شده و سپس اشاره کوتاهی به سیر تاریخی آنها در کتب اربعه و سایر جوامع پیشین شده است. پس از آن به تفصیل به بررسی این ابعاد در کتابهای وسایل الشیعه و جامع احادیث شیعه پرداخته شده است. اولین مساله مورد بررسی، مصادر این دو کتاب است. کتابهای منبع و مورد استناد در این دو کتاب، جایگاه مصادر اهل سنت در روایات این کتابها، و ذکر فهرستی از آیات الاحکام از مباحث مورد اشاره در این زمینه است. مساله دوم شیوه تبویب است. ساختار دسته بندی مطالب فقهی در این دو کتاب، عناوین ابواب و ساختار داخلی هر باب در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است. شیوه تعامل با پیچیدگی های ناشی از مختصر سازی در اسناد جوامع پیشین از قبیل اضمار، اشاره، تحویل و تعلیق و روش های جدید به کار گرفته شده در این دو کتاب سومین محور بررسی است. میزان دقت در نقل متن روایات و اشاره به تفاوت های هرچند جزئی مصادر مختلف نیز چهارمین مساله مورد اشاره در این تحقیق است. به عنوان پنجمین مساله نیز تقطیع های کتاب وسایل و شیوه تعامل جامع احادیث با این موارد مورد بررسی قرار گرفته است. موضوع شناسایی روایات متحد و روش شناسی دو کتاب در این باره که برای اولین بار در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته نیز آخرین مساله مورد اشاره در شیوه تدوین این دو کتاب به عنوان دو جامع مهم حدیثی است.

روایات تفسیری بر جای مانده از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اوصیای گرانقدرش (علیهم السلام) یکی از منابع معتبر تفسیر و مطمئن ترین راه برای دست یافتن به بخشی از معانی قرآن می باشد. سخنان تفسیری آن بزرگواران میراثی است گرانقدر و مورد نیاز هر مفسری. آمیخته شدن روایات مذکور به آفاتی چون جعل و تدلیس و ارسال، بایسته بودن مطالعه و تنقیح روایات تفسیری را آشکار می سازد. تفسیر قرآن به قرآن، قرآن به سنت، بیان تمثیلی و تفسیر قرآن با استفاده از قواعد عقلی از جمله روش هایی است که امام ششم در روایات تفسیری به کار بسته اند. جامع نبودن، ضعف سند و در آمیختگی تفسیر و تاویل، ظاهر و جری و بطن از جمله کاستی های روایات تفسیری به شمار می آیند. "بررسی روایات تفسیری امام صادق (علیه السلام) در جزء نوزدهم قران کریم"، پژوهش سندی و متنی و دلالی مجموع 142روایت تفسیری ایشان در ذیل آیات جزء نوزده قرآن کریم با رویکرد احیاء روش تفسیر روایی است. روایات مربوط به هر آیه از تفاسیر نور الثقلین و البرهان، استخراج گردید و با منبع اصلی آن روایت، تطبیق داده شد؛ ترجمه روایات به بررسی سندی- رجالی پرداخته شد و نوع سند آن مشخص گردید؛ لغت های مشکل موجود در احادیث توضیح داده شد؛ دلالت حدیث مورد مطالعه قرار گرفت. از مجموع روایات یاد شده، 35 روایت صحیح، 4 روایت حسن، 12 روایت موثق، 91 روایت ضعیف می باشند.

موضوع این پژوهش عبارت است از: «ضرورت وجود امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف و شیوه های اثبات وجود ایشان در روایات». در این نوشتار این موضوع از دیدگاه ادله نقلی و تاریخی مورد بررسی قرار گرفته است. ادله ای که در اثبات وجود امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف به کار رفته اند دو دسته می باشد: ادله عام (کلی) و ادله خاص. در ادله عام، احادیث «اثنا عشر، امان، ثقلین، لوح، معرفت و زمین از حجت خدا خالی نخواهد ماند» مورد بررسی قرار گرفته اند که از لحاظ سند و دلالت موثق و قطعی می باشند. در ادله خاص، احادیث «بشارت ائمه درباره مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف» و احادیث «ولادت آن حضرت» بیان شده است که این دسته از احادیث نیز از اعتبار قطعی سند و دلالت برخوردار هستند. در آخر نیز شبهات وارد شده به برخی از احادیث (ثقلین و اثنا عشر) و وجود و ولادت حضرت ذکر و به آنها پاسخ داده شده است. واژگان کلیدی: امام عصر، احادیث «اثنا عشر، امان، ثقلین، لوح، معرفت، خالی نبودن زمین از حجت»

خرافات شامل باورها و رفتارهایی هستند که پشتوان? علمی، عقلی و دینی ندارند؛ولیعدّه ایاز افراد به آنها معتقد و پایبندند. خرافات در طول تاریخ بشر، افکار انسان های زیادی را به انحراف کشانده و تبعات شوم فراوانی را بر جای گذاشته اند. این پژوهش در پی راهیابی به اصلی ترین علل و عوامل گرایش افراد به خرافات است که در آن، با شیوه تطبیقی و تحلیلی، از منابع معتبر اسلامی و روان شناختی استفاده شده است. نتیجه ای که از این پژوهش به دست می آید، این است که مهمترین علل و عوامل گرایش اشخاص به خرافات را باید در درون افراد و خلق و خو و زمینه های روان شناختی آنان جستجو کرد. این عوامل، شاملجهل و نادانی، تقلید کورکورانه، ترس و اضطراب، پیشداوری ها و ... می باشد. در قرآن کریم و روایات اسلامی،نقاط آسیب پذیر بشر در مقابل خرافات و انحرافات مورد عنایت قرار گرفته و راهکارهای مناسبی جهت مقابله با آنها ارائه شده است که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد

یکی از آسیب های روایات تفسیری، نفوذ اندیشه ها و باورهای وارداتی بیگانه و غیر اسلامی به ویژه یهودی در میان فرهنگ و آموزه های ناب و اصیل اسلامی است که از آن با عنوان اسرائیلیات یاد می شود. مفسران مسلمان در مواجهه با این روایات و نقل و نقد آن ها یکسان عمل نکرده و عملکردهای متفاوتی داشته اند. علامه طباطبایی( ره) در تفسیر المیزان جز در مواردی اندک، از نقل اسرائیلیات احتراز نموده و با بهره گیری از معیارهایی ویژه نظیر عرضه به قرآن، سنت قطعی، تاریخ و علم، به نقد وردّ این روایات مبادرت کرده است. مخالفت با شخصیت و عصمت پیامبران از مهمترین معیارهای علامه در تشخیص روایات اسرائیلی به شمار می رود. در این پژوهش که در سه فصل گردآوری شده است به شیوه برخورد علامه طباطبایی با روایات اسرائیلی و معیارهای ایشان در شناسایی اسرائیلیات اشاره شده است.

بر اساس گزارشهای تاریخی و روائی در زمان های مختلف برخی افراد،اهل بیت (ع) را از حد بشری تا مقام الوهیت بالاتر برده اند. این تجاوز از حد و اندازه در اصطلاح قرآن و روایات، "غلو"، و این افراد "غالی" نامیده شده اند. در این نوشتار روایاتی که حاکی از برخوردهای اهل بیت (ع) با جریان غلو و غالیان است، مورد ارزیابی قرار گرفته است؛ تا پس از جداسازی روایات صحیح از سقیم، میزان تأثیر شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زمان اهل بیت (ع) و نیز شخصیت غالیان را در نوع موضع گیریهای اهل بیت (ع) ارزیابی نماید؛ تا از این ارزیابی، نحوه برخورد صحیح با غالیان در زمانهای بعدی تشخیص داده شود. از بررسیها چنین به دست آمده است: 1. از میان 104 روایتی که نگارنده در مورد نحوه برخورد و موضع گیری اهل بیت (ع) با جریان غلو و غالیان جمع آوری نموده است، 13 روایت از پیامبر اکرم (ص)، 10 روایت از امیرالمومنین (ع)، 2 روایت از امام سجاد (ع)، 3 روایت از امام باقر (ع)، 45 روایت از امام صادق (ع)، 3 روایت از امام کاظم (ع)، 12 روایت از امام رضا (ع)، 3 روایت از امام جواد(ع)، 10 روایت از امام هادی (ع)، یک روایت از امام حسن عسگری (ع) و 2 روایت از امام زمان (عج) است. 2. از میان این 104 روایت، سند 22 روایت صحیح، یک روایت حسن، 5 روایت موثق و 76 روایت ضعیف ارزیابی شد. 3. صدور موضع گیری ها و برخوردهایی مانند تشبیه امیرالمومنین (ع) به عیسی (ع) از جهت اینکه گروهی از پیروانش در مورد او غلو می کنند، اظهار بیم پیامبر اکرم (ص) از غلو مردم در مورد امیرالمومنین (ع) در آینده، نهی از هرگونه ارتباط با غالیان، دستور امام هادی (ع) به شکستن سر علی بن حسکه قمی، شبیه دانستن غالیان به کسانی که به خدا، رسول خدا (ص) و ائمه (ع) دشنام می دهند و مباح دانستن خونشان، دستور ترور افرادی مانند ابوالسمهری و ابن ابی زرقاء به اسحاق انباری یا دستور کشتن فارس بن حاتم قزوینی با ساطور مخصوص به جنید، به علت ضعف سندی روایات قابل اثبات نیستند؛ ولی با این وجود، حکم به جعلی بودن آنها نیز به راحتی ممکن نیست؛ زیرا تقریباً ضعف تمام اسناد این روایات به علت ارسال سند و یا مهمل یا مجهول بودن راویان آنها بوده و به جز موارد بسیار اندک که راوی متهم به غلو شده، سایر روایات به سبب جرح و قدح راوی به اموری مثل کذب، وضع حدیث و مانند آن تضعیف نشده اند. 4. برخورد ها و موضع گیری هایی مانند: معرفی محبت به عنوان منشأ غلو، خبر امام سجاد (ع) از پیدایش غلو در آینده، تأکید بر محرومیت غالی از شفاعت پیامبر اکرم (ص)، تأکید بر عبودیت و مربوب بودن خود، نفی بندگی مردم برای خود، رد علم به تعداد قطرات باران، ستارگان، برگ های درختان، ذرات دریا و خاک ها به خداوند، نفی علم غیب از خود و اسناد سخنانشان به روایات پیامبر اکرم (ص)، محتاج بودن شیطان به دروغ گوئی غالیان، نمایان شدن شیطان بر بنان، سری و بزیغ، کافر، مشرک و فاسق دانستن غالیان از جمله بشار، بدتر از یهود و نصارا بودن آنها، جدا دانستن دین خود از دین علی بن حسکه و قاسم یقطینی، بیرون کردن غالی از نزد خود، لعن غالیان، برائت از قائلان به الوهیت و نبوت ائمه (ع)، لعن اشخاصی مانند: عبدالله بن سبا، بنان، ابوالخطاب، بشار، یونس بن ظبیان، ابو عمرو، جعفر بن واقد و هاشم بن ابی هاشم توسط اهل بیت (ع)، دستور قتل بزیغ به عبدالله بن ابی یعفور، سوزاندن غیر مستقیم گروه غالی، سوزاندن عبدالله بن سبا، از سندهای صحیح، حسن و یا موثق برخوردارند، بنابراین احتمال صدورشان از اهل بیت (ع) بیشتر است. 5. دلایل علامه عسگری (ره) برای انکار وجود خارجی فردی غالی به نام عبدالله بن سبا در زمان امیرالمومنین (ع) قابل نقد است. 6. روایاتی که در آن اهل بیت (ع) به لعن و برائت غالیان اقدام کردند یا دیگری را به قتل برخی غالیان دستور دادند؛ علاوه بر اینکه از صحت سندی روایت برخوردار بودند، با قرآن و روایات دیگر معصومین نیز سازگارند و با توجه به فقه شیعه نیز تأیید می شوند. 7. دلیل قانع کننده ای برای رد روایاتی که طبق آن امیرالمومنین (ع)، عبدالله بن سبا و برخی غالیان را سوزاند، وجود ندارد؛ پس این روایات معتبر هستند و می توانند در فقه برای حکم حد غالیان مورد استناد واقع شوند. 8. شرایط و مقتضیات زمان و یا نوع باور و عملکرد غالیان در نحوه برخورد اهل بیت (ع) با آنان موثر بوده است؛ به عنوان مثال امیرالمومنین (ع) به علت اینکه حکومت در اختیار داشتند، دستشان برای اقدام جدی با غالیان باز بود و غالیانی را که پس از نصیحت و توبه خواهی حاضر به دست کشیدن از اعمالشان نبودند، با آتش سوزاند؛ ولی سایر اهل بیت (ع) به علت شرایط سخت زمانه خود- که در نوشتار مذکور است- تنها می توانستند جدائی راه خود از غالیان را اعلام و آنها را طرد و لعن کنند و از آنها برائت بجویند و تنها در یک مورد به قتل یکی از غالیان دستور دادند و از برخورد جدی و اجرای حد در مورد آنان ناتوان بودند، و بیشتر تلاش می کردند تا با کار فرهنگی و علمی شیعیان را از افتادن در ورطه غلو بازدارند. همچنین برای تأثیر نوع باور و عملکرد غالیان در نحوه برخورد اهل بیت (ع) می توان به شدت و ضعف برخوردهای اهل بیت (ع) با سران غالی و پیروان آنان اشاره کرد. 9. علاوه بر اینکه شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زمان اهل بیت (ع) در نحوه برخورد آنها با غالیان موثر بوده است، این شرایط در بروز و ظهور غالیان، کمیت و گستاخی آنها نیز تأثیر داشته است. با این توضیح که در زمان امام حسن (ع) و امام حسین (ع) به علت شرایط سختی که معاویه برای شیعیان به وجود آورده بود، خبری از فرقه منحرفه غالیان که خود را به شیعیان منتسب کنند نبود. پس از شهادت امام حسین (ع) و به ویژه در زمان صادقین (ع) که توجه به اهل بیت (ع) زیاد شده بود، فرقه های بسیاری با عقاید غالیانه به وجود آمد. از زمان امام جواد (ع) به بعد که رفته رفته ارتباط اهل بیت (ع) با شیعیان کاسته می شد، برخی از سران غالیان به نام اهل بیت (ع) اموال مردم را چپاول می کردند.

دروغ پردازی در مورد پیامبر(ص) در زمان حیات خود ایشان شکل گرفت و پس از رحلت پیامبر(ص) به سرعت گسترش یافت. این روایات جعلی تمام جنبههای زندگی و شخصیّت پیامبر(ص) اعم از رسالت، هجرت، منزلت، و نحوه رفتار و عملکرد اجتماعی، سیاسی و خانوادگی ایشان را در برمیگیرد که بخش عمده آن مربوط به زمان پس از هجرت پیامبر اسلام(ص) است. بنابراین، شناخت صحیح سیره و شخصیت پیامبر(ص) به ویژه اگر در تبیین آیات قرآن به کار گرفته شود، بسیار اهمیّت دارد. این پایان نامه در پنج فصل به نقد روایات موضوعه در تبیین آیات درباره پیامبر اکرم(ص) از هجرت تا رحلت می پردازد. فصل اول به کلیات و مقدمات اختصاص یافته و در چهار فصل به بررسی روایات در جوانب مختلف از جمله روایاتی که به عصمت ایشان خدشه وارد می کند پرداخته است.

تشکیل خانواده یک نیاز حیاتی انسان است که تأمین اهداف و مقاصد پنهان و آشکار آن نیازمند بهره مندی از یک راهنمایی دقیق و جامع می باشد. پژوهش حاضر کوشیده است تا ابعاد گوناگون این مسأله را در پرتو آیات قرآن و روایات معصومین( مورد بررسی قرار دهد. ازدواج، اهداف متعددی را تأمین می کند؛ خودکفایی و استقلال، آسایش و آرامش، تأمین نیازهای جنسی، بقای نسل، تکامل، سلامت و امنیت اجتماعی، عشق و محبت، و تعاون در اطاعت و عبادت، از جمله اهدافی هستند که آیات و روایات به آن اشاره دارد. آموزه های اسلامی تأکید بسیاری بر تحقق ازدواج میان زن و مرد داشته و تجرد را مورد نکوهش قرار داده است. افراد مجرد اثر کمتری در فعالیت های مثبت اجتماعی دارند، و تجرد همچنین موجب افزایش انحرافات رفتاری و جنسی در جامعه می شود. از سوی دیگر، انتخاب همسر باید بر اساس معیارهای خاصی صورت بگیرد؛ سنخیت در ایمان، سنخیت در احصان و پاکدامنی، و همچنین کفو بودن زن و مرد، جزء معیارهای اسلام برای انتخاب همسر است. با آن که اسلام دستورات ساده ای برای ازدواج وضع نموده، اما مشکلات اقتصادی، تشریفات و رسوم غلط ازدواج را برای جوانان بسیار سخت می کند، و این امر می تواند موجب افزایش انحراف ها و اضطراب اجتماعی و تعطیلی امر ازدواج گردد. در آئین اسلام، تأمین نیازمندی های زن به عهده مرد نهاده شده و مهریه نیز به عنوان هدیه ای از سوی مرد و پشتوانه ای برای زن واجب گردیده است. همچنین آئین اسلام برای استحکام بنیان خانواده، وظایفی را برای هر یک از زوجین، و نیز وظایف متقابلی را برای والدین و فرزندان مقرر نموده است. تربیت اخلاقی، تعلیم، تأدیب، آموزش قرآن و احکام دین، و تزویج اولاد از وظایف والدین است. از فرزندان نیز خواسته شده تا با گفتار و کردار نیک با والدین خود روبرو شوند، دستورات ایشان را اطاعت نمایند و نهایت تواضع و فروتنی را نسبت به آنان رعایت کنند.

بسیاری از مستشرقان در مورد تاریخ قرآن شبهاتی را در کتب خود وارد کرده اند و یا مطالبی را که بیان نموده اند مغایر با مطالبی است که در متون دست اول تاریخی قرآنی مسلمانان آمده است یکی از این مستشرقین آقای ریچارد بل است که در این پایان نامه به نقد دیدگاه های وی پیرامون تاریخ قرآن پرداخته ایم.

امنیت بخشی در جهان یکی از مهم ترین دغدغه های جوامع بشری است؛ گرچه که امنیت به این شکل، مربوط به طیف ها و مسائل کوچکی می شود؛ اما باید دانست که بحث امنیت دارای ریشه ای خداوندی است، خداوند در زمین و آسمان واسطه های فیضی را قرار می دهد تا از نابودی مخلوقات خود جلوگیری کند؛ این واسطه های فیض نیز، با انتشار هدایت و رحمت الهی بر کل جهانیان آن ها را به ادامه زندگی سوق می دهند. حدیث امان، روایتی متواتر از امان بخشی نجوم به آسمان و ائمه اطهارb به زمین است؛ این حدیث در حقیقت از ولایت تکوینی امامj پرده برمی دارد و حجت ظاهر و حجت غائب را در این مقام یکسان می انگارد. این مقال از سخن در باب ولایت تکوینی و جایگاه امام معصومj در نظام هستی آغاز می کند و با نگاهی فراگیر به فواید امام غائبf و با بررسی فقه الحدیثیِ روایت امان، سعی بر یافتن شباهت هایی میان نجوم و ائمه j در امان بخشی به آسمان و زمین دارد. این پژوهش در گام بعدی احادیث مشابه را مطرح ساخته و با معرفی حدیث سفینه، حطه، حصن و... امام را با شروطی، امان بخش از آتش جهنم عنوان می کند. این تحقیق درمی یابد که گرچه امام عصر? هم اکنون از موقعیت تشریعی عینی برخوردار نیستند ، اما در جایگاه تکوین ، سیطره و حفاظت کل جهان بشر به ایشان سپرده شده است و حضرت اند که چون اقسام مختلف نجوم ( کواکب‏، بروج، شهاب و طارق و...)از آزار شیاطین جلوگیری می نمایند و راهنمایی همه جانبه انسان را برعهده گرفته اند و ایشان را در جهت تکامل به پیش می برند ؛گرچه گاهی این به مقصود رسیدن به همراهی دوسویه امام و مأموم نیازمند است.

از قرن دوم هجری هجوم اسرائیلیّات علیه مفاهیم دینی و قرآنی آغاز شد. نفوذ این روایات اسرائیلی به تفاسیر قرآنی سبب وارونه نشان دادن برخی حقایق دینی، تخریب چهره ی پیامبران الهی گردید. از جمله خرافات بسیاری در ذیل داستان حضرت یوسف(ع) وارد گردیده، به طوری که مفاد برخی از آن ها باور عمومی مردم تلقّی شده است. پژوهش حاضر با عنوان « نقد و بررسی اسرائیلیّات در داستان حضرت یوسف(ع) بر اساس تفاسیر فریقین» در صدد آن است که با زدودن خرافه ها و پیرایه های موجود در تفاسیر مربوط به سوره یوسف(ع)، ضمن شناسایی اسرائیلیّات، به نقد و بررسی آن ها بپردازد. همچنین با طرح و دسته بندی شبهات، به نوعی به چگونگی تعامل مفسّران شیعه و سنّی در قبال اسرائیلیّات داستان حضرت یوسف(ع) پی برده شود. این رساله مشتمل بر مقدّمه، چهار فصل و نتیجه گیری است. در فصل اوّل به مفاهیم لغوی اسرائیلیّات و چهره ها و زمینه های پدیدآورنده ی آن پرداخته شده است و سه فصل بعدی به نقد و بررسی برخی اسرائیلیّات در تفاسیر مربوط به سوره ی یوسف(ع) اختصاص داده شده-است که به صورت موضوعی با عنوان حضرت یوسف(ع) از رویا تا رویارویی با زلیخا، حضرت یوسف(ع) از زندان تا اعاده حیثیت و کید یوسف(ع) تا وصال پدر، دسته بندی شده است. کلیدواژه ها: اسرائیلیات، حضرت یوسف(ع)، احسن القصص، تفاسیر قرآن، نقد حدیث، روایات تفسیری، اهل کتاب؛

فهم صحیح آیات قرآن وابسته به احاطه ی بر کیفیت اجزاء جمله است. نحوه ی ارتباط کلمات در قرآن، وجوه متعدد اعراب و ترکیب های نحوی را به دنبال داشته است. اعتقاد به یک اعراب و ترکیب خاص، در برخی موارد وابسته به مبنای عقیدتی است به طوری که با یک مبنای کلامی الزاما باید به نوع خاصی از اعراب معتقد شد. امّا بهترین ضابطه برای انتخاب وجه یا وجوه اعراب، مطابقت با عقل و نقل (اعم از آیات دیگر قرآن و روایات) می باشد.

پایان نامه پیش رو با عنوان بررسی و نقد روایات خشونت های قیام مهدوی به بیان سه دیدگاه متفاوت درباره قیام مهدی موعود عج پرداخته است،دیدگاه اول که دیدگاه افراطی است مسئله اصلی تحقیق بوده و در باره آن میتوان گفت که متأسفانه ذهنیت رایج مسلمانان این است که حضرت مهدی عج با چهره ای خشن ظهور کرده و جمعیت قابل توجهی از مخالفان خود را به قتل می رساند ،در مقابل این دیدگاه برخی دیگر برعکس قائلند که به هنگام ظهور حضرت، اصلا از جنگ با مخالفان خبری نیست و حتی به اندازه خونریزی حجامت هم خونریزی رخ نمی دهد.ما در این نوشتار با بررسی سندی و دلالی به نقد و بررسی این دو دیدگاه نادرست پرداخته و در نهایت با مدد از روایات صحیح به این نتیجه می رسیم که سیره حضرت مهدی عج همان سیره رسولخدا (ص) و امیرالمومنین (ع) بوده است و ابتدا به روشنگری و هدایت مخالفان پرداخته و سپس به درگیری و جنگ با دشمنان و نااهلان می پردازد و زمین را از لوث وجود آنها خالی کرده و عدل و داد را در تمام عالم فراگیر می سازد. کلمات کلیدی:مهدویت،خشونت،قتل،قیام به سیف،آخر الزمان،نقد حدیث

شناخت فضای صدور روایات معصومان آنچنان اهمیت دارد که گاه بدون در نظر گرفتن آن، به فهمی نادرست و چه بسا گمراه کننده خواهیم رسید به عبارت دیگر در بسیاری از موارد باید بدانیم که معصوم، در هنگام بیان سخن یا انجام عمل خود در چه شرایطی هست یا مخاطب در چه وضعیتی قرار دارد و از این دست مجهولات که باید به آنها پاسخ روشنی داده شود. احادیث امام رضا(علیه السلام) هم از این قاعده مستثنی نیستند و برای شناخت بهتر و صحیح آنها باید به قرائن مقامی (فضای صدور) عصر حضرت دقت بیشتری مبذول داشت. به کمک روایات حضرت رضا(علیه السلام) و دیگر معصومان، کتب تاریخی و ملل و نحل می توان به فضای صدور احادیث امام دست پیدا کرد. اهل حدیث، معتزله، واقفیه، غلات، خوارج، مرجئه، خلفای بنی العباس (مأمون) و سادات حسنی و حسینی از فرق و جریان هایی هستند که در جای جای روایات حضرت حضور دارند بنابراین با دقت در عقاید و فعالیت های آنها می توان شناخت نسبتا کاملی از احادیث امام به دست آورد به طوری که با حضور آنها بود که امام به رد عقایدی چون؛ تشبیه و تجسیم، اختیار محض، جبر مطلق، قائم بودن امام هفتم پرداختند و با جریان ها و اقداماتی مثل؛ غصب خلافت، ادعای دروغین امامت و اسرائیلیات مقابله کردند و همچنین به اثبات و تبیین مباحثی مانند؛ بداء، عصمت انبیاء، نبوت پیامبر اکرم، جایگاه الهی و فضیلت اهل بیت، اهمیت ایمان و عمل و احکام فقه شیعه مبادرت ورزیدند.

عنوان پژوهش حاضر "بررسی تطبیقی اندیشه اخباریان و اصولیان درباره حجیت ظواهر قرآن و حدیث و پیامدهای آن" است؛ محور اصلی تحقیق، تبیین و بررسی آرا و ادله هر دو جریان فکری در باب حجیت ظواهر قرآن و حدیث و پیامدهای اندیشه اخباری¬گری است. این پژوهش به روش توصیفی _ تطبیقی در شش فصل سامان¬دهی شده است. گرچه، حدیث¬گرایی و تقابل اندیشه عقل¬گرا و نقل¬گرا سابقه¬ای دیرینه در اسلام دارد؛ پیدایش اخباریان جدید با رویکردی متفاوت از پیشینیان به ¬وسیله ملا محمد امین استرآبادی? در قرن یازدهم هجری قمری، حجیت ظواهر قرآنی و احادیث نبوی? از سوی آنان مورد تردید جدی قرار گرفته، منوط به وجود موید نقلی از جانب امامان? دانسته شد. لیکن حجیت ظواهر قرآن و احادیث نبوی? در نزد اصولیان شیعه همواره امری پذیرفته شده به -شمار رفته است. اصولیان با توجه به اهمیت و نقش حجیت ظواهر در درک متون دینی و استنباط احکام به مقابله با آرای اخباریان برآمدند. اوج تقابل اصولیان با اندیشه اخباری¬گری، با تلاش و مبارزه همه¬ جانبه وحید بهبهانی? اصولی متبحر به پیروزی علمی و عملی اصولیان منجر شد. به ¬رغم شکست ظاهری اندیشه اخباری¬گری، رگه¬هایی از آن در طیفی از اندیشمندان به حیات خود ادامه داد و روح و محتوای خود را در استنباطات شماری از فقهای اصولی نیز در حوزه عمل حفظ کرد. نتیجه بررسی پیامدهای مختلف جریان اخباری-گری مبین خدماتی چند از قبیل تدوین جوامع روایی، تألیف تفاسیر روایی و تعمیق مباحث فقهی ـ اصولی است. از پیامدهای منفی اخباری¬گری نیز می¬توان به غربت و مهجوریت قرآن، عدم اعتبار عقل و رکود اندیشه و تفکر، ورود خرافات و اسرائیلیات به مذهب تشیع، غفلت از سنت نبوی? و نادیده گرفتن نقش مرجعیت و رهبری دینی اشاره کرد. روشنگری و آسیب¬شناسی نگرش اخبار¬گرایانه به متن دین می¬تواند به گسترش اندیشه اصیل دینی و ممانعت از رونق دوباره این دیدگاه در بین خواص و گرایش عوامانه به آن بیانجامد.

در قرن اخیر تفسیر علمی قرآن، مورد توجه بسیاری از مفسران و دانشمندان علوم تجربی قرارگرفته است و مطالب علمی به رشته تحریر درآمده است؛ اما در مورد مباحث تخصصی مرتبط با زمین کمتر پژوهشی نگاشته شده است. این پژوهش که به روش کتابخانه ای انجام شده است، ضمن تأکید بر جنبه هدایت گری قرآن، به موضوع «بررسی علمی قرآن: بُعد زمین شناختی» پرداخته است. در این راستا اظهارات مفسران و صاحب نظران علوم قرآنی، و نیز زمین شناسی در مورد آیات مرتبط با مباحث خلقت، اوصاف و ویژگی ها و کوه ها به عنوان مهم ترین عوارض سطحی زمین، مورد بررسی تطبیقی قرارگرفته و ضمن بیان جمع بندی تحقیق، نتیجه گیری نهایی ارائه شده است. از جمله نتایج این تحقیق، مطابقت برخی مباحث زمین شناسی از جمله تئوری های تکتونیک صفحه ای و ایزوستازی با مفاد آیات قرآن کریم، دفع شبهه ی تعارض قرآن با علم و نیز تبیین ارتباط برخی از آیات زمین با یکدیگر است.

چکیده ندارد.