نام پژوهشگر: مهین شریفی اصفهانی

بررسی خطاب های عتاب گونه خداوند بر پیامبر ( ص ) در قرآن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده الهیات 1389
  زینب براتی   مهین شریفی اصفهانی

تنوع نداها و خطاب های الهی در قرآن خود جنبه ای ازشگفتی های قرآن به شمار می آید. خطاب به گروههای مختلف و خطاب به افراد خاص از جمله خطاب به پیامبر اسلام (ص) به اسلوبها و روشهای گوناگون و با آهنگ های مختلفی صورت پذیرفته است. لحن این خطاب های الهی بر پیامبر(ص) نیز گاهی عتاب گونه و گاه تهدیدآمیز می باشد که در ظاهر اینگونه به نظر میرسد که با عصمت حضرت منافات دارد. ولی در واقع خطاب در آیاتی که حامل فرمانی عتاب گونه و هشدارهای تهدیدآمیز است را نمی توان تنها متوجه شخص رسول اکرم (ص) و یا دلیلی بر ارتکاب خطا و لغزش از آن حضرت دانست. همان گونه که همه اوامر و نواهی که با صیغه مفرد مخاطب و خطاب به حضرت آمده متوجه آن حضرت نیست ؛ بلکه بیشتر این عتاب ها و نکوهش ها و یا هشدارها متوجه کسانی است که در برابر پیامبر(ص) کارشکنی کرده اند و همچنین از حیث مخاطب بودن جمیع مکلّفان در برابر قرآن متوجه سایرین نیز می باشد. اما این مطلب باعث نمی شود که از پیامبر(ص) تکلیف ساقط شود و احتیاجی به رهنمون الهی نداشته باشد. از سوی دیگر از هر امر و نهی و پرسشی نمی توان برداشت عتاب و مواخذه نمود و آن را دلیلی بر ارتکاب خطا و گناه دانست بلکه باید توجه داشت که هر کلامی و خطابی و یا هر ندا، امر و نهی ، خبرو پرسشی معنای خاصی داشته و گاه کنایه از امری مهم است که با کمی تفکر می توان به آن دست یافت. بنابراین وجود اینگونه آیات منافاتی با عصمت آن حضرت نداشته بلکه موید آن است. بعلاوه وجود آیات عتاب خود دلیل محکمی بر این حقیقت است که قرآن کلام خداست و برخلاف عقیده برخی ساخته و پرداخته پیامبر(ص) نمی باشد.

پژوهشی در تواتر وصحت قرائات قرآن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1389
  سید محمد لطیفی   مهین شریفی اصفهانی

موضوع صحت و تواتر قرائات قرآن، ازمباحث مطرح در حوزه? علم القراءات می باشد. سیر تکوین و پیدایی دانش قرائات سابقه ای کهنتر از علم تفسیر و تدوین صحاح و اُصول معتبر حدیثی را می پیماید. مدار اصلی بحث در این پایان نامه ضوابط پذیرش یک قرائت و نیز تواتر و میزان اعتبار و حجّیت آن بوده و ضمن اشاره به مراحل پیدایش قرائات و سیر تدوین و تطوّر آن، معیارهای صحت قرائت با بحث در آراء صاحبنظران، سه ملاک: 1) صحت سند 2) موافقت با وجهی از وجوه زبان عرب 3) موافقت احتمالی با رسمُ الخط عثمانی تشخیص داده شده است. سپس تأثیر کتابت در پیدایش قرائات مورد بحث قرارگرفته، و این نظر که قرائات مختلف بواسطه? عاری بودن مصاحف عثمانی از إعراب و إعجام شکل گرفته، عاری از صحت می باشد. و اگر در مواردی رسمُ الخطِ غیر متکامل و ابتدایی دوره? توحید مصاحف، عامل پیدایش قرائات مختلف بوده باشد، تنها زمانی آن قرائت تلقّی به قبول می گردد که مستند به نقل از پیامبر? باشد. پذیرش این فرض که هیأت جمع عثمانی، مصاحف را عمداً عاری از نقطه و إعراب نگاشتند تا کتابت قرآن، تحمّل قرائات منقول از پیامبر? را داشته باشد، ناقض آرای گُلدزیهر مجاری است که بخش عمده ای از اختلاف قرائات را در پیکره? نوشتاری مصاحف عثمانی می بیند. استتابه? "ابن شنبوذ" و بازگشت او از رأی خود که در قرائت به نقل اعتنایی نمی کرد و عدم پذیرش قرائت "حَمّاد راوِیه" در آیه 144 سوره توبه، این رأی گُلدزیهر را مخدو ش می سازد. تواتر قرائات از پیامبر? ثابت نمی باشد، هر چند می توان در طبقات متأخِّرتر به تواتر سندی قرائات ملتزم گشت. امّا اینکه برخی تواتر قرآن را اثباتگر متواتر بودن قرائات پنداشته اند، اثباتگر مدّعا نیست و اساساً دو مقوله? قرآن و قرائات از ماهیّت متمایز برخوردارند. تواتر حدیث "أحرُف سبعه" نیز نه صراحتاً و نه تلویحاً إشعاری بر تواتر قرائات ندارد، زیرا مراد از حروف هفتگانه، قرائات هفتگانه نمی باشد و منطبق دانستن این دو بر یک معنی بلا دلیل است. در پایان با اتّکا به حُجّیت خبر واحد، اعتبار قرائات صحیح الصدورـ ولو آنکه در زمره? اخبار آحاد باشدـ و احتجاج برآن در استنباط احکام شرعیّه و صحت قرائت قرآن و خواندن نماز با آن نتیجه داده می شود. ولی قرائات شاذّ نه در قرائت قرآن و نه در استنباط أحکام هیچگونه مدخلیّتی ندارد.

تاثیر مرگ اندیشی بر سبک زندگی (مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه)
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1392
  سعید سخاوت   پروین بهارزاده

بحران هویت و تحول ارزش ها به خصوص در صد ساله اخیر موجب تشتت و تذبذب در نگرش ها، باورها، آداب و رسوم و رفتارها در جوامع مختلف شده و متاسفانه آفات زندگی مدرن مانند: مصرف گرایی مفرط، تجمل گرایی و سایر رذایل اخلاقی ، سبک زندگی جوامع مسلمان را نیز متأثر ساخته است. این امر برای مسلمانان، بالاخص شیعیان، که از سیره انبیا(ص) و آبشخور وحی، قرآن، نهج البلاغه و روایات سیراب می شوند یک آسیب اجتماعی عظیم محسوب می شود. در این پژوهش که یک پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا یا تحلیل اسنادی است، مرگ اندیشی به عنوان یک درمان موثر برای این آسیب اجتماعی ارائه شده و از آنجا که همه رفتارها، گرایش ها و وظایف فردی و اجتماعی انسان ها برخواسته از نگرش های کلی حاکم بر زندگی آنها است، بررسی تاثیر آن بر سبک زندگی از طریق اصلاح این نگرش ها، موضوع این پژوهش قرار گرفته است. مرگ اندیشی نتیجه ذاتی آینده نگری انسان و توجه او به فرجام حرکت و چشم دوختن به پایان جاده زندگی این دنیایی برای تداوم حیات و ورود به سرای جاودان است. لذا می توان آن را یکی از اثر گذارترین موضوعات در اصلاح سبک زندگی فردی و اجتماعی محسوب کرد. نگرشهای کلی حاکم بر زندگی را می توان در چهارنوع : نگرش به هستی، نگرش به خدا ، نگرش به خود و نگرش به دیگران خلاصه نمود. نگرش انسان به هستی به عنوان یک مجموعه معنادار، هدفمند، پویا و جاودانه، نتیجه مرگ اندیشی است و قطعا خالق چنین هستی، خود حکیمی هوشمند است که مشیت او عین قانونمندی و مبتنی بر رحمانیت است، اصلاح نگرش به خود به فهم هوشمندی، برخورداری از پختگی، تسلط بر نفس و کسب آرامش درونی می انجامد و نهایتاً احساس اخوت و برادری را می توان مهمترین دستاورد اصلاح نگرش به دیگران دانست. از رفتارهای منبعث از این نگرش ها و همچنین جهت گیری تمایلات و هیجانات زندگی در پرتو مرگ اندیشی می توان به پرهیز از دنیاپرستی، کسب فضایلی مانند تقوی و پرهیزکاری، زهد و قناعت و ... اشاره کرد که به طور قطع در جهت دهی رفتار اجتماعی فرد موثر خواهد بود. مجموعه این رفتارها و گرایش ها را می توان در قالب بخشی از الگوی سبک زندگی اسلامی تعریف کرد. کلید واژه ها : مرگ اندیشی ، سبک زندگی ، نگرش ها ، گرایشات ، رفتارها ، نهج البلاغه