چکیده آب و هواشناسی توریسم گرایشی از علم اقلیم شناسی است که از یک سو ریشه در مباحث آب و هواشناسی کاربردی مانند شاخص های مرتبط با فیزیولوژی انسان که از معادله بیلان انرژی بدن انسان مشتق گردیده اند و در مطالعات زیست اقلیم انسانی جایگاه ویژه ای دارند و از سوی دیگر با مباحث اجتماعی و اقتصادی توریسم پیوند دارند.شاخص های رقومی متعددی برای مطالعه زیست هواشناسی و زیست اقلیم شناسی از طرف دانشمندان پیشنهاد شده است که امروزه در مطالعات آب و هواشناسی توریسم نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از آن میان شاخص های ترکیبی دما- فیزیولوژی که مبتنی بربیلان انرژی بدن انسان می باشند از اعتبار بیشتری برخوردار هستند. دراین مطالعه با استفاده از متوسط نظرسنجی پیش بینی شده (pmv)زمان مناسب گردشگری دراستان کردستان مورد بررسی قرارگرفته است. در این مطالعه ابتدا تمام آمارهای مورد نیاز روزانه مربوط به شش متغیر دمای هوا ( برحسب درجه سانتی گراد)، بارندگی(میلی متر)، سرعت باد(نات)، ساعات آفتابی، فشار بخار آب(میلی بار)، رطوبت نسبی(درصد) از هر ایستگاه برای هر روز از 12 ماه سال و در دوره آماری مشخص یعنی به عنوان مثال برای سنندج 816=68×12 جدول آمار روزانه برای هر ایستگاه تنظیم گردید.6 ایستگاه هر کدام به تناسب دوره آماری جدول اولیه داشته اند. پس از این مرحله داده های دسته بندی شده برای 30 روز از 12 ماه دوره آماری برای هر ماه میلادی وارد نرم افزار excelگردید و میانگین30روزه هر ماه برای دوره آماری سال بدست آمد. بعد از آن تمام داده های روزانه با توجه به محدوده های ارزش گذاری شده به صورت درصد فراوانی وقوع به جدول تبدیل و نمودار آنها رسم گردید. سپس محدوده های آسایش اقلیمی با استفاده از نرم افزار(pmv ) مشخص گردید. نتایج حاصله بیانگر آنست که به طورکلی در: 1- ایستگاه سنندج: در بازه زمانی ماه می(دهه دوم) تا ماه اکتبر(دهه سوم) دارای محدوده آسایشی می باشد. 2- ایستگاه سقز: در بازه زمانی ماه می(دهه سوم) تا آخر سپتامبر دارای محدوده آسایشی می باشد. 3- ایستگاه بیجار: در بازه زمانی ماه می (دهه سوم) تا آخر ماه سپتامبر دارای محدوده آسایشی می باشد. 4- ایستگاه قروه: در بازه زمانی ماه ژوئن تا آخر ماه سپتامبر دارای محدوده آسایشی می باشد. 5- ایستگاه مریوان: در بازه زمانی ماه می تا آخر ماه سپتامبردرشهرمریوان دارای محدوده آسایشی می باشد. 6- ایستگاه زرینه اوباتو: در بازه زمانی ماه ژوئن(دهه دوم) تا ماه سپتامبر(دهه سوم ) دارای محدوده آسایشی می باشد. نتایج حاصل از بررسی میانگین روزانه پارامترهای اقلیمی ایستگاه های استان نشان داد که مناسب ترین ماه ها برای گردشگری دراستان کردستان ماه های ژولای و آگوست می باشد. البته این محدوده زمانی برای ایستگاه های سنندج و سقز افزایش یافته ماه های ژوئن و سپتامبر را نیز در برمی گیرد. ایستگاه زرینه اوباتو و مریوان نیز به غیر از ماه های ژولای و آگوست ماه ژوئن را نیز شامل می شود. چون برای تمام ایستگاه ها محدوده آسایش درفصول گرم سال واقع هستند، می توان گفت در این ماه ها حدودا از ساعت 12تا 16 به علت بالا بودن درجه حرارت خارج از محدوده آسایش قرار می گیرند. کلمات کلیدی: اقلیم توریسم ، آسایش اقلیمی ،شاخص pmv ، استان کردستان

خشکسالی پدیده ای است که به صورت مکرر و تقریبا در در هر نوع آب و هوایی به وقوع می پیوندد. این پدیده از جمله عوارضی است که همگام با دخالت مطالعه نشده انسان در طبیعت، محدودیت منابع آب را تشدید می کند. قرار گرفتن بر روی کمربند خشک جهان و ایجاد شرایط خاص سینوپتیکی، همواره سبب وقوع پدیده خشکسالی در کشور ایران گردیده است. لذا بررسی و مطالعه آن برای به حداقل رساندن خسارات ناشی از این پدیده ضروری به نظر می رسد. استان زنجان نیز مانند بیشتر استان های کشور از این پدیده مصون نبوده و به دفعات آن را تجربه نموده است. در تحقیق حاضر به ارزیابی توالی روزهای خشک متوالی در سال های وقوع خشکسالی شدید در ایستگاه های استان زنجان پرداختیم. در ابتدا با استفاده از شاخص spi، سال های وقوع خشکسالی را در ایستگاه ها مشخص نموده و در جداول و نمودارهایی نمایش دادیم. این نمودارها در نرم افزار exell ترسیم شدند. در مرحله بعد به بررسی توالی روزهای خشک در سال های وقوع خشکسالی شدید و سپس مقایسه نحوه توزیع توالی ها در ایستگاه های استان پرداختیم. برای این منظور از نرم فزار instat بهره گرفتیم. همچنین فراوانی روزهای خشک متوالی را در ایستگاه های استان مورد بررسی قرار دادیم. به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد که ایستگاه های استان از نظر توالی روزهای خشک شرایط همگونی ندارند. فراوانی روزهای خشک متوالی نیز عمدتا 10- 0 روزه می باشند.

یکی از مهم ترین مسائل در استفاده از انرژی باد تعیین مکان استفاده از آن می باشد که تاثیری در کارایی تجهیزات و وسایل تولید برق بادی دارد . تعیین مکان مناسب برای احداث توربین های بادی نیازمند توجه به معیارها و عوامل مختلفی است . در این پایان نامه مطالعه ای برای اولویت بندی مناطق مختلف استان آذربایجان شرقی برای استفاده از تجهیزات توربین های بادی صورت گرقته است . در این راستا، ضمن شناسایی پارامترهای مهم در تعیین مکان مناسب برای احداث توربین های بادی نظیر اقلیمی، فیزیوگرافی و جغرافیایی ، نقش و میزان تاثیر گذاری هر یک از عوامل فوق در مکان یابی توربین های بادی مشخص گردید . سپس با توجه به ویژگی های خاص منطقه مورد مطالعه (استان آذربایجان شرقی) وضعیت لایه های اطلاعاتی موجود منطقه ، انجام به مکانی یابی صورت گرفت . در این تحقیق بر اساس نقش و تاثیر متفاوت فاکتورهای مختلف در تعیین مکان مناسب برای احداث توربین های بادی نقشه های تهیه گردید سپس با توجه به اهمیت موضوع تلفیق اطلاعات، مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) انتخاب و با بهره گیری از نرم افزار expert choice پیاده سازی گردید و از محیط نرم افزاری gis برای مدل سازی و و تلفیق اطلاعات استفاده شد و استان آذربایجان شرقی از نظر قابلیت احداث توربین های بادی به چهار بخش ضعیف، متوسط، خوب و عالی پهنه بندی گردید. مناطق مجاز جهت احداث توربین های در کلاس چهار(طبقه عالی)، در محدوده غرب، جنوب غرب، قسمت های از شمال و شمال غرب و مناطق محدودیت دار استان با پتانسیل ضعیف در محدوده های شرق و جنوب شرق با دربرمی گیرد.و نتایج حاصله نشانگر آن است که gis به عنوان یک سیستم حامی تصمیم گیری، می تواند مختلف بسیار کارآمد باشد و طراحان را در انتخاب مکان مناسب جهت توربین های بادی یاری نماید. همچنین فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) نسبت به روش های دیگر از قابلیت انعطاف بالایی در رابطه با مدل کردن روابط منطقی و تاثیرات متقابل پارامترها بر یکدیگر و بر پدیده مکان یابی برخوردار می باشد

خشکسالی از جمله ناهنجاریهای اقلیمی است که بر جنبه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، و طبیعی تاثیر زیاد می گذارد و در سال های اخیر استفاده از تکنیک سنجش از دور در مطالعات وابسته به اقلیم از جمله بررسی تحولات پوشش گیاهی و ارتباط آن با پدیده های طبیعی نظیر تغییر در عناصر اقلیمی گسترش یافته است . در تحقیق حاضر با استفاده از تصاویر ماهواره¬ای سال¬های 2011-2000 سنجنده modis و داده¬های بارش ماهانه و سالانه ایستگاههای سینوپتیک در محدوده استان آذربایجان شرقی به بررسی اثرات خشکسالی بر روی پوشش گیاهی پرداخته شده است. در این بررسی با استفاده از شاخص ndvi و روش آماری احتمالاتی spi به تحلیل تغییرات پوشش گیاهی پرداخته شده و با استفاده از تفریق تصاویر میزان تغییرات پوشش گیاهی طی سال¬های مورد مطالعه بدست آمده است و برای بررسی میزان بارش بر پوشش گیاهی از همبستگی پیرسون استفاده شده و نتایج حاصل از همبستگی پیرسون نشان داد که شاخص ndvi و spi دارای ضریب همبستگی مثبت r=0/67 در سطح معنی داری 05/0 می باشد و همچنین نتایج حاصل از بررسی تغییرات پوشش گیاهی در ماه¬های رشد پوشش گیاهی (آگوست، سپتامبر، اکتبر و نوامبر) نشان می¬دهد که هر چه از آگوست به سمت نوامبر پیش می¬رویم از میزان پوشش گیاهی منطقه کاسته می¬شود.

یکی از بزرگ ترین مشکلاتی که بشر در صدسال گذشته همواره با آن روبرو بوده وزندگی اجتماعی وی را با خطرات زیادی مواجه کرده است «مسئله آلودگی محیط زیست» است. با توجه به اهمیت تهران در سلسله مراتب شهری و نقشی که در جامعه شهری کشور ازلحاظ سیاسی و اقتصادی ایفا می کند مطالعه همه جانبه ی آلودگی هوا در این شهر ،ضروری می باشد. حجم زیاد خودروهای درحالی که تردد، استقرار کارخانه ها و صنایع به طور گسترده در اطراف شهر در نوار شرقی و غربی، ازجمله عواملی هستند که باعث افزایش آلودگی هوای تهران شده اند . گسترش فضایی شهر تهران به ویژه بعد از انقلاب اسلامی و همین طور موقعیت جغرافیایی شهر تهران و نحوه قرارگیری آن در حصار کوهستانی البرز ازجمله عواملی هستند که موجب تراکم آلودگی در برخی از مناطق نسبت به مناطق دیگر می شوند.از طرف دیگر تغییرات در عوامل جغرافیایی به ویژه عناصر اقلیمی نظیر باد،دما و بارش سبب می شود در برخی مواقع وضعیت به حد هشدار و بعضاً بحران برسد. هدف این تحقیق بررسی نحوه توزیع آلودگی در مناطق مختلف شهر تهران و مطالعه نقش هرکدام از عناصر اقلیمی در میزان آلودگی هوای تهران می باشد. برای این منظور از تکنیک های سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین تصاویر ماهواره ای استفاده شده است. علاوه بر موارد مذکور از نرم¬افزارهای arc gis، excel ، spss و wrplot برای استخراج میزان آلودگی ها و پهنه بندی آلودگی هوا و عوامل اقلیمی و تجزیه وتحلیل آن ها مورداستفاده قرار گرفتند. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که نواحی جنوب و جنوب غرب شهر با 54% بیشترین آلودگی هوا و نواحی شمال و شرق شهر با 9% کمترین آلودگی هوا را در دوره موردمطالعه (1388 - 1391) داشته است و همچنین عامل توپوگرافی 6/21%، عامل باد 3/24%، عامل افت دما 5/13%، عامل رطوبت نسبی 6/21% و عامل وارونگی دما (اینورژن) 19% بر توزیع و پراکندگی آلودگی هوای شهر تهران در دوره زمانی موردمطالعه (1388 - 1391) تأثیرگذار بوده است.

اکوتوریسم، یکی از مهمترین فعالیت های اقتصادی در نقاط مختلف جهان می باشد. به طوری که آن را گردشگری با هدف مشاهده و مطالعه طبیعت بکر، حیات وحش و فرهنگ های مختلف و نیز رسیدن به آرامش در محیط طبیعی تعریف کرده اند. بررسی جغرافیای طبیعی و نیز ارزیابی هر کدام از جاذبه های بوم شناختی قابل سرمایه گذاری در ایران بیانگر آن است که در کشورمان، اکوتوریسم یک منبع اقتصادی کم نظیر، خاص، بسیار مستعد و البته رها شده به حال خود است. از طرف دیگر توسعه اکوتوریسم در مناطق بدون توان، تمرکز شدید آن در یک منطقه و همچنین عدم توزیع آن در مناطق مناسب و بهره برداری بیش از حد منابع و امکانات، اثرات زیان بخش و نامطلوبی را به بار خواهد آورد. منطقه مورد مطالعه در این پژوهش استان اصفهان می باشد. از آن جایی که این منطقه از منابع غنی از جمله؛ ویژگی های اقلیمی، جغرافیایی، توپوگرافی، پوشش گیاهی، منابع آب، مناطق سرسبز، حیات وحش و شکارگاه های متعدد برخوردار است که در معرض بیشترین بهره برداری قرار دارد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، و از روش کتابخانه ای و اسنادی برای گردآوری اطلاعات استفاده شده و از ابزارgis و مدل اکولوژیکی گردشگری برای تجزیه و تحلیل داده ها و ارزیابی توان اکولوژیکی بهره برده شده، تا عرصه های طبیعی استان را به منظور مکان یابی دهکده های گردشگری و استقرار فعالیت های اکوتوریستی گسترده و متمرکز معرفی کند. داده های مورد استفاده شامل شیب، خاک، زمین شناسی، جهت شیب، اقلیم، پوشش گیاهی و آب می باشد؛ که ابتدا این لایه ها رقومی شده و سپس به تجزیه و تحلیل آن پرداخته و در نهایت توان گردشگری متمرکز و گسترده برای مکان یابی دهکده های گردشگری در سطح استان مشخص شده است. اکوتوریسم گسترده نسبت به اکوتوریسم متمرکز توان بالایی را به خود اختصاص داده است. که قسمت های شمالی و جنوب شرقی بیشترین پهنه و به صورت پراکنده نقاطی از مرکز استان و نواحی غربی استان دارای پهنه های مناسب توسعه اکوتوریسم گسترده می باشد.

در مناطق شمال¬غرب کشور، بارش برف خصوصا در فصل زمستان، به عنوان یکی از مهم-ترین عناصر اقلیمی این مناطق شناخته می¬شود. بارش برف در فصل بهار، شاید در ابتدا اندکی غیرمنتظره به نظر رسد؛ لیکن این نوع بارش، هر ساله در مناطقی از شمال¬غرب کشور رخ می-دهد. استان زنجان نیز یکی از محدوده¬های اقلیمی در شمال¬غرب کشور به شمار می¬رود که بهار هر سال شاهد بارش¬های جامد است. در این پایان نامه داده¬های مربوط به عنصر اقلیمی بارش برف در سه ماه از فصل بهار (21 مارس تا 21 مه)، در یک دوره آماری 14 ساله (2009- 1996) برای ایستگاههای سینوپتیک استان زنجان که دارای این دوره آماری هستند (ایستگاههای زنجان، خدابنده و خرمدره)؛ جهت تحلیل آماری و سینوپتیکی داده¬ها، محاسبه، پیش¬بینی و تعیین الگوهای بارش برف بهاره مورد استفاده قرار گرفته است. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش، روش آماری که عبارت از دو آزمون نیکویی که برازش چهار توزیع آماری اعم از توزیع¬های یکنواخت، هندسی، دوجمله¬ای منفی و پواسن را در بر می¬گیرد. در بخش سینوپتیکی تحقیق، به کمک نقشه¬های وزش دما، وزش رطوبت، امگا و جبهه¬زایی در دو سطح 500 و 1000 هکتوپاسکال و نقشه¬های فشار سطح دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل سطح میانی جو، بارش برف در فصل مورد نظر از طریق رویکرد محیطی به گردشی علت¬یابی می¬گردد. نتایج حاصله نشان می¬دهد بارش برف بهاره از توزیع احتمال خاصی پیروی می¬کند. تکرار 1 تا 3 بار بارش برف در بهار هر سال از احتمال بالایی در تمامی ایستگاهها برخوردار است. نتایج مربوط به تحلیل نقشه¬های سینوپتیکی نشان می¬دهد که علل مهم بارش برف در بهار حضور پرفشار سیبری و ریزش هوای سرد عرضهای بالا به همراه انتقال رطوبت و توده-های سرد روی اروپا و دریای مدیترانه به شمال¬غرب کشور است. هم¬چنین گرادیان شدید دمایی و تشکیل جبهه به همراه حرکات صعودی جو می¬تواند مهم¬ترین علل بارش باشد.

چکیده: پژوهش حاضر جهت تحلیل آماری و سینوپتیکی بارش تگرگ در منطقه شمال غرب ایران صورت گرفت. به منظور پهنه بندی بارش¬های تگرگ دوره آماری (2009-1992)، کدهای مربوط به بارش تگرگ (27، 90-87، 93، 94، 96 و 99) از 100 کد مربوط به گروه هفتم (ww هوای حاضر) از داده¬های مربوط به 25 ایستگاه سینوپتیکی شمال غرب کشور استخراج و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان داد که در دوره 18 ساله بیش¬ترین فراوانی بارش تگرگ به ترتیب مربوط به ایستگاه¬های مریوان، مراغه، سردشت و بیجار بوده است و در مقابل ایستگاه¬های پارس آباد و جلفا از کم¬ترین فراوانی برخودار بوده¬اند. از نظر زمانی، ساعت 9 إلی 15 (با اوج بارش در ساعت 12) به وقت گرینویچ و در بین ماه¬های سال نیز به ترتیب، ماه¬های آوریل، می و مارس حداکثر فراوانی را داشتند. نتایج بررسی¬ها نشان داد که در حداکثر بودن فراوانی وقوع در نواحی جنوب غرب، جنوب و مرکز منطقه مطالعاتی علاوه بر عوامل محلی چون توپوگرافی آن¬ها (با ارتفاع زیاد از سطح دریا)، محل ورود سیستم¬های بارش¬زا مانند بادهای غربی نقش موثری داشته است. که محل ورود این سیستم¬ها به منطقه مطالعاتی بیش¬تر از سمت جنوب غرب منطقه بوده و به همان نسبت نیز این مناطق بیش¬تر تحت تأثیر قرار گرفته¬اند. قرارگیری سردچال¬های ناشی از فعالیت¬های بادهای غربیِ دارای هوای بسیار سرد عرض¬های شمالی، رطوبت دریای مدیترانه و سیاه بر روی منطقه، اختلاف دمای شدید بین سطح زمین (ناشی از فرارفت¬های هوای گرم و مرطوب در سطح زمین) و ترازهای بالا (همراه با جبهه¬های سرد) و صعود توده هوای سطح زمین منجر گشته که بیش¬ترین فراوانی وقوع تگرگ در ماه مارس تا می با اوج بارش در آوریل باشد. در این پژوهش بر اساس یک ماتریس 25 (ایستگاه¬های سینوپتیکی) در 27 (متغیر اقلیمی و غیر اقلیمی) بر اساس روش تحلیل عاملی، 7 عامل مهم در مولفه¬های سازنده اقلیم منطقه شناسایی شد که در مجموع 89/81 درصد از رفتار اقلیم منطقه را توجیه می نمایند. در تحلیل خوشه¬ای به روش ادغام وارد، شمال غرب ایران به 4 ناحیه اقلیمی همگن تقسیم گردید. همچنین آزمون نیکویی برازش تعداد روزهای همراه با تگرگ در منطقه نشان می دهد، که توزیع پواسون با سطح اطمینان بالای 90/99 درصد، برازش مناسبی برای داده¬های سالانه تگرگ منطقه محسوب می گردد. در بررسی ترمودینامیکی جو منطقه نیز 7 شاخص ناپایداری جوی (si,li, sw, ki, c.t, v.t, t.t) منطقه مربوط به 23 مورد وقوع تگرگ مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه این شاخص¬ها با استانداردهای-های ناپایداری جوی مغایرت¬هایی را بین ارقام مشاهداتی و ارقام پیشگویی شده نشان داده است و نهایتاً شاخص¬های ناپایداری منطقه به شرح زیر تعیین شده¬اند: si ? ،71/20 li ? ،63/16sw ،99/19 ? ki ،30/14 ? c.t ،50/11 ? v.t و 70/24? t.t80/41?

بدلیل روابط مهمی که بین میزان تولید محصولات کشاورزی و شرایط آب و هوایی وجود دارد، می¬توان این نکته را بیان نمود که امکان کشت بهینه محصولات کشاورزی بدون توجه به شرایط اقلیمی و محیطی هرگز امکانپذیر نخواهد بود. در واقع محدودیت¬های تولید محصولات کشاورزی به شرایط اقلیمی وابسته می باشد. البته باید به این مطلب نیز توجه نمود که تولید محصولات کشاورزی تحت تاثیر سایر عوامل محیطی هم می باشد. در این مطالعه نیز به پهنه¬بندی اقلیمی مناطق مستعد کشت مرکبات در استان فارس پرداخته شده است. از عناصر اقلیمی حداقل مطلق دما، حداکثر مطلق دما، میانگین دما، بارش، درجه – روزهای رشد، رطوبت نسبی و ساعات آفتابی در طول دوره آماری 17 ساله (1374 – 1390) و از عوامل زمینی ارتفاع، شیب و نوع خاک به عنوان فاکتورهای مهم جهت پهنه-بندی مورد استفاده قرار گرفته است. جهت پهنه¬بندی نقشه¬های مربوط به پارامترهای اقلیمی مربوطه از روش¬ میانیابی در محیط نرم افزار arc/gis بهره گرفته شد. بعد از تهیه¬ی نقشه-های میان¬یابی شده مربوط به هر یک از پارامترهای مورد بررسی، بر اساس نظرات کارشناسان و منابع تئوری مطالعه شده، اقدام به وزن¬گذاری لایه¬ها و سپس reclass نمودن آنها توسط نرم افزار arc/gis گردید. در نهایت با محاسبه وزن هر یک از معیارها توسط روش تحلیل سلسله مراتبیahp و اختصاص نمودن وزن محاسبه شده (اهمیت) مربوط به هریک از معیارها، از طریق الگوریتم weighted overlay تمامی نقشه¬های تهیه شده در محیط نرم افزار arc/gis با همدیگر ترکیب گردید. نقشه¬ی تولید شده، مناطق مختلف استان فارس را از لحاظ مستعد یا غیر مستعد بودن جهت کشت مرکبات نشان می¬دهد. بدین ترتیب در نقشه نهایی به روش ahp، مناطق چهارگانه با استعداد زیاد به مساحت 20/3604229 هکتار، با استعداد متوسط به مساحت 56/2396475 هکتار، با استعداد ضعیف به مساحت 29/5396280 هکتار و فاقد استعداد به مساحت 95/863814 هکتار از لحاظ کشت مرکبات در استان فارس بدست آمد.

خشکسالی مهم¬ترین و مخرب¬ترین پدیده اقلیمی است که اثرات آن معمولا در مقیاس منطقه-ای اهمیت بیشتری دارد. در این تحقیق برای شناسایی الگوهای سینوپتیکی خشکسالی، بارش ماهانه 17 ایستگاه سینوپتیک طی دوره آماری (1987-2009) از سازمان هواشناسی دریافت گردیده است. به منظور شناسایی این الگوها در منطقه از روش تحلیل عاملی، 11 عامل (نقطه تلاقی) تعیین کننده و تاثیرگذار در خشکسالی در این منطقه شناسایی گردیده و با بهره گرفتن از روش ادغام ward، سه الگوی اصلی خشکسالی استخراج گردید. الگوهای استخراجی ماه¬های سرد سال هستند که در آن¬ها خشکسالی اتفاق افتاده است. در نقشه¬های سطح زمین غالبا نشان از استقرار سیستم¬های فشار در اکثر مناطق ایران به ویژه منطقه مورد مطالعه داشته و فعالیت پرفشارهای سیبری، عربستان، آزور و تبت قابل روئیت می¬باشند. هم¬چنین ناوه کمفشار ایسلند بر روی قسمت¬های شرق اروپا تا دریای سیاه مستقر می¬باشد که بر روی شمال غرب ایران پشته یا ناوه خیلی ضعیفی تشکیل داده است. در نقشه¬های ترازهای مختلف گسترش خطوط همفشار به صورت مداری بوده که نشان از عدم ناپایداری و تاکید بر پایداری هوای منطقه دارد و هم¬چنین به نوعی از شدت ناپایداری¬ها کاسته است. هر چقدر پرفشار سیبری در مکان تشکیلش از قدرت بیشتری برخوردار باشد، امکان تبدیل از خطوط همفشار پشته به خطوط همفشار موازی مستقر بر ایران بیشتر خواهد بود. علاوه بر این در نقشه¬های وزش رطوبتی هم نشان داده شده که مقدار وزش رطوبت در این ماه¬ها خشک بوده، و منطقه از لحاظ رطوبت تغذیه نشده و به پایداری هوا شدت بخشیده است.

سیکلون ها از مهم ترین اغتشاشات جوی هستند.این سامانه های کم فشار در ایجاد بارش نقش بسزایی ایفا می کنند. به همین دلیل علم آب وهوا شناسی سینوپتیک به بررسی ساختار، نحوه عمل و ردیابی آن ها می پردازد تا بتواند الگوی مشخصی را از مسیر چرخندها ارائه دهد. به منظور ردیابی سیکلون ها در بارش-های ایران مرکزی از دو پایگاه داده ای استفاده گردید. ابتدا داده های بارش روزانه 15 ایستگاه سینوپتیک از استان های اصفهان ویزد طی سال های 1994-2009 برای شش ماه سردسال(ژانویه، فوریه، مارس، اکتبر، نوامبر و دسامبر)از سازمان هواشناسی ایران استخراج گردید. و داده های جو بالا (ncep/ncar) شامل متغیرهای فشار تراز دریا(هکتوپاسکال)، ارتفاع ژئوپتانسیل(متر)، مولفه بادمداری، مولفه باد نصف النهاری، رطوبت ویژه و دما برای تهیه نقشه در محدوده 0 تا 100 درجه شرقی و 15 تا 75 درجه شمالی به کار گرفته شد. برای نمونه گیری مطالعاتی در قدم اول رویدادهای بارشی(یک یا چند روز متوالی بارشی که میزان بارش از 0/1 میلیمتر کمتر نباشد) انتخاب و آستانه میانگین و بیشتر از میانگین بارش هر ایستگاه برای سامانه هایی که حداقل 50 درصد ایستگاه ها را در روز بارشی پوشش دهد در نظر گرفته شد. در کل 77 سامانه بارشی به دست آمد و نقشه های این روزها از 48 ساعت قبل از شروع بارندگی تا خاتمه بارش برای سطح زمین و سطح 750 هکتوپاسکال در نرم افزار grads و مسیر سیکلون ها طبق نقاط به دست آمده در نرم افزار arc gis ترسیم گردید. مسیرهای به دست آمده برای دو استان مذکور شامل: مسیر 1، ادغام سامانه مدیترانه وسودانی در عراق. مسیر2 ، ادغام سامانه مدیترانه وسودانی در شرق مدیترانه. مسیر3، ادغام سامانه مدیترانه وسودانی درشمال شرق مدیترانه(جنوب ترکیه). مسیر4، سودانی از روی خلیج فارس و بوشهر. مسیر5، سودانی از روی تنگه هرمز. بررسی های آماری در زمینه پراکندگی زمانی-مکانی بارش و تغییرات آن با روندهای بارشی به روش من-کندال محاسبه شد و طبق نتایج به دست آمده به جز در دو ایستگاه اردستان وکاشان که روند معنا دار بارش از نوع افزایشی و ایستگاه های کبوتر آباد و بافق روند کاهشی مشاهده می شود در سایر ایستگاه ها روند معنا دار رخ نداده است. همچنین با وجود رابطه تنگاتنگ بین سیکلون ها با بارش، روش همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی به شیوه کمینه مربعات خطا بر عدم رابطه خطی بین سیکلون های سطح زمین و سیکلون های جو hp750 در ایجاد بارش دلالت دارد. کلیه روش های آماری فوق به کمک نرم افزارهای excel و spss انجام گردیده است.

خشکسالی پدیده ای است که به صورت مکرر و تقریبا در در هر نوع آب و هوایی به وقوع می پیوندد. این پدیده از جمله عوارضی است که همگام با دخالت مطالعه نشده انسان در طبیعت، محدودیت منابع آب را تشدید می کند. قرار گرفتن بر روی کمربند خشک جهان و ایجاد شرایط خاص سینوپتیکی، همواره سبب وقوع پدیده خشکسالی در کشور ایران گردیده است. لذا بررسی و مطالعه آن برای به حداقل رساندن خسارات ناشی از این پدیده ضروری به نظر می رسد. استان زنجان نیز مانند بیشتر استان های کشور از این پدیده مصون نبوده و به دفعات آن را تجربه نموده است. در تحقیق حاضر به ارزیابی توالی روزهای خشک متوالی در سال های وقوع خشکسالی شدید در ایستگاه های استان زنجان پرداختیم. در ابتدا با استفاده از شاخص spi، سال های وقوع خشکسالی را در ایستگاه ها مشخص نموده و در جداول و نمودارهایی نمایش دادیم. این نمودارها در نرم افزار exell ترسیم شدند. در مرحله بعد به بررسی توالی روزهای خشک در سال های وقوع خشکسالی شدید و سپس مقایسه نحوه توزیع توالی ها در ایستگاه های استان پرداختیم. برای این منظور از نرم فزار instat بهره گرفتیم. همچنین فراوانی روزهای خشک متوالی را در ایستگاه های استان مورد بررسی قرار دادیم. به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد که ایستگاه های استان از نظر توالی روزهای خشک شرایط همگونی ندارند. فراوانی روزهای خشک متوالی نیز عمدتا 10- 0 روزه می باشند.

باد یکی از پدیده های مهم جوی و اقلیمی است که منشأ اثرات زیادی در سطح کره زمین است. دراین تحقیق سعی شده است زمان وقوع باد های شدید فراگیر در استان زنجان استخراج و مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور ابتدا با استفاده از داده های باد شدید 7 ایستگاه سینوپتیک استان زنجان، تعداد وقوع باد شدید در ماهها و فصول مختلف سال بررسی شده است. و همچنین جهت آنها در هریک از ایستگاههای مورد مطالعه، بررسی شده است. سپس با استفاده از روش تحلیل خوشه ای 3 روز نماینده جهت بررسی مشخص گردیده است. در ادامه با بهره گیری از تحلیل های همدیدی مربوط به نقشه های تراز 500 و فشار تراز دریا(slp) تهیه شده از سایت نووا و نرم افزار گردس در زمان های وقوع بادهای شدید سعی شده است تا اثر عوامل همدیدی در بروز این نوع بادها شناسایی شود. در این راستا از نرم افزارهای اکسل، مینی تب، گردس، سورفر و سایت نوا استفاده شده است. در نهایت سه الگوی همدید موثر بر وزش باد شدید در استان زنجان مشخص گردید. نتایج حاصله نشان می دهد وزش باد شدید بیشتر در فصل زمستان و در ماه مارس رخ می دهد و در ایستگاه خدابنده بیشترین تعداد باد شدید رخ داده است. از لحاظ بررسی همدید، الگوی مربوط به ماه ژانویه براثر برخورد کم فشار ایسلند و پرفشار مستقر برروی قزاقستان یک هسته جبهه زایی در شمال غرب ایران از جمله استان زنجان شکل گرفته و باد شدید ایجاد کرده است. در الگوی دوم قرار گرفتن استان زنجان در مرز بین دو مرکز پرفشار روسیه و مرکز کم فشار اروپا باعث افزایش شیو فشاری ( گرادیان فشار) در محل برخورد دو مرکز فشار شده باد شدید در استان ایجاد شده است.در الگوی سوم نیز قرار گرفتن استان زنجان در بین مراکز پر فشار مدیترانه و کم فشار مستقر در ترکمنستان که از کم فشار سودان منشعب شده است باعث ایجاد وزش باد شدید در منطقه شده است.

استان کردستان و همدان جز مناطق برفگیر کشور ایران می باشند، در فصول سرد سال بارش ها غالباً به صورت برف می بارد، در این پژوهش اطلاعات بارش برف 9 ایستگاه سینوپتیک استان کردستان و همدان از سازمان هواشناسی تهیه شد، وسپس با استفاده از نرم افزارmatlab به جدا سازی کدهای 70 تا 75 که مربوط به بارش برف در دیتا سازمان هواشناسی است، اقدام گردید، و بعد بوسیله نرم افزار exel دیتای بارش برف 8ماه(ژانویه، فوریه، مارس، آوریل، می، اکتبر، نوامبر، دسامبر)طی دوره آماری(2009-1992)میلادی مرتب شد، و با استفاده از نرم افزارminitab روی داده های 140 روز بارش برف که در6ایستگاه وبیشتر که بطور همزمان بارش برف در آنجا گزارش شده بود تحلیل خوشه ای انجام شد،وبدین ترتیب سه گروه بدست آمد وبرای پی بردن به روز نماینده هر یک از این گروه ها همبستگی روی هریک از روزهای این گروه ها انجام داده شد، و روزی را که بیشترین همبستگی را با میانگین کل این روزها را داشته را به عنوان روز نماینده تعیین شد، برای تحلیل سامانه های جوی که سبب بارش برف به صورت گسترده در منطقه شده اند، از سایت noaaونرم افزار gradsاستفاده شد، وبعد از نقشه های فشار تراز دریا، نقشه تابع جبهه زایی تراز1000و500هکتوپاسکال، نقشه ارتفاع ژئوپتانسیل، وزش دمایی و رطوبتی سطوح500، 700،850، 925و1000 هکتوپاسکال و نقشه های امگا تراز850 هکتوپاسکال استفاده گردید، نتایج حاصل از تحلیل سینوپتیکی عامل اصلی در بارش برف در منطقه غرب کشور را می توان سیستم های ادغامی کم فشار مدیترانه ای و سودانی وعربستان دانست، که از جانب غرب و جنوب غرب به سمت منطقه حرکت کرده و باوجود پرفشار سیبری در منطقه و برخورد با آن و ایجاد جبهه باعث بارش برف در منطقه می شود. برای تحلیل سری زمانی، از روش روند خطی ساده و پلی نومیال و آزمون معنی داری اسپیرمن استفاده شد، وبدین ترتیب فقط در ایستگاه نوژه بارش دارای روند کاهشی معنی داری است و سایر ایستگاه ها روند فاقد معنی آماری می باشد.

کشاورزی نشان دهنده ی تمدّن و جزء نخستین فعالّیت های اقتصادی بشر به شمار می رود. یکی از راهکارهای اساسی برای توسعه کشاورزی استفاده بهینه از اراضی، متناسب با شرایط اقلیمی است و لازمه ی آن شناخت عوامل محیطی است. تولید روغن های گیاهی، نظیر زیتون، علاوه بر دارا بودن ارزش اقتصادی از نظر تأمین نیاز غذایی جوامع نیز حائز اهمیت می باشد و از سوی دیگر با توجه به موقعیت استان کردستان و برخوداری از تنوع اقلیمی، برنامه ریزی درست جهت اجرای طرح های کشاورزی و اکولوژیکی ضروری است. در این پژوهش با توجه به پارامترهای اقلیمی و زمینی به امکان سنجی کشت زیتون در استان کردستان پرداخته شد. بدین منظور به بررسی و تحلیل داده های هواشناسی روزانه و ماهانه ی مربوط به ایستگاه های سینوپتیک داخل استان و برخی از ایستگاه های همجوار، با طول دوره آماری حداقل 20 سال مشترک، در محیط نرم افزارهای excel، minitab و spssپرداخته شد. در مرحله بعد پس از مطالعه شرایط اقلیمی استان و تشکیل پایگاه اطلاعات اقلیمی و محیطی، با استفاده از عناصر و عوامل اقلیمی کارساز در محیط نرم افزار (gis) نقشه های میانیابی ترسیم گردید. همچنین با استفاده از روش فائو-پنمن- مانتیث نیاز آبی و مقادیر نیاز آبیاری برای ایستگاه های استان محاسبه و در ادامه درجه حرارت تراکمی و نیاز سرمایی محصول محاسبه شد. سپس بر اساس رابطه بین هر یک از پارامترهای اقلیمی و محیطی موثر بر کشت زیتون و عملکرد محصول زیتون به طبقه بندی نقشه های حاصله بر اساس قابلیت کشت زیتون پرداخته شد. آنگاه بر اساس مدل سلسله مراتبی (ahp)، مدل بولین(boolean) و روش رتبه ای (ranking) به تخصیص ارزش و تلفیق نقشه های حاصله در محیط (gis) پرداخته شد. در نهایت با استفاده از مدل های مذکور نقشه های پهنه بندی برای هر مدل جداگانه تهیه و مناطق مستعد و غیر مستعد جهت کشت زیتون مشخص گردید و در هر مدل منطقه مورد مطالعه با کلاس های مجزا مشخص و از همدیگر تفکیک شد. نتایج پژوهش بر اساس نقشه های استخراج شده، حاکی از پتانسیل بسیار خوب استان جهت کشت این محصول ارزشمند است و در حدود 28 کیلومتر مربع از مساحت استان(0/09درصد) اهمیت بسیار قوی جهت کشت زیتون دارد(نواحی غربی بانه). همچنین در حدود 8819 کیلومتر مربع (30 درصد) اهمیت قوی تا بسیار قوی دارد که شامل نواحی غربی و جنوب غربی استان می شود. در حدود 70 درصد استان (20363 کیلومتر مربع) اهمیت قوی و 0/11 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه (33 کیلومتر مربع) جهت کشت زیتون اهمیت متوسط تا قوی دارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

فرودگاهها به عنوان مدخلهای ورودی و خروجی هر کشور و شهری شناخته می شوند و از طرفی حمل و نقل هوایی به عنوان سریع ترین و دقیق ترین مدل حمل و نقل علاوه بر جابجایی مسافر و بار، قادر به ارائه خدمات به موقع در زمان بروز بحرانهای طبیعی نیز به شمار می رود، لذا ضرورت طرح احداث فرودگاههای جدید به منظور تسریع در بهره برداری به موقع از پتانسیلهای محیطی و اقلیمی موجود در شهرها و کشورها از جمله موضوعات مطرح در زمینه حمل و نقل می باشد. در پایان نامه حاضر، بررسی عناصر اقلیمی و غیراقلیمی استان آذربایجان شرقی، به منظور یافتن مکانهای بهینه جهت احداث فرودگاهها مد نظر قرار گرفته شده است. برای نیل به این هدف از آمار ایستگاههای سینوپتیک و کلیماتولوژی استان و چند ایستگاه مجاور با طول دوره آماری موجود برای هر یک از ایستگاهها از زمان تاسیس آنها استفاده گردید. پهنه بندی عناصر اقلیمی و عوامل غیراقلیمی مورد استفاده در این پژوهش و وزن گذاری هر یک از آنها با بهره گرفتن از آستانه های اقلیمی و غیراقلیمی مناسب، در محیط نرم افزار arc/view انجام گرفت و در نهایت مکانهای مناسب و نامناسب جهت احداث فرودگاهها مشخص گردید. بر اساس نتایج بدست آمده، از بین عناصر اقلیمی، عنصر حداکثر سرعت باد با 16درصد و از بین عوامل غیر اقلیمی، عامل شیب با 21 درصد از مهم ترین عوامل تاثیر گذار در احداث فرودگاهها در منطقه آذربایجان شرقی به شمار می روند. بر اساس نقشه های استخراج گردیده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)، 0/47 درصد از مساحت کل منطقه بدین منظور فاقد اهمیت می باشد و 19/98 درصد از اهمیت برابر تا متوسط، 31/11 درصد از اهمیت متوسط، 54/29 درصد از اهمیت قوی تا بسیار قوی، 18/51 درصد از اهمیت بسیار قوی و 0/37درصد از مساحت کل استان از اهمیت بسیار قوی تا فوق العاده قوی برخوردار می باشند.