نام پژوهشگر: بیژن کرمی
محمد مرادحاصل بیژن کرمی
در این رساله به بررسی تشبیهات به کار رفته در قرآن کریم برداخته شده است که چه نوع آثار تربیتی دارد.در حقیقت تشبیهات قرآن می تواند چگونه بر جان کسانی که دلهای آماده دارند تاثیر بسزایی داشته باشد.همچنین در این رساله به بررسی بلاغی و ادبی نیز برداخته شده است.این رساله سه اثر مهم را بررسی می کند 1ـ تحول آفرینی در انسانها.2ـ تاثیر گئاری عمیق.3ـ رشد هماهنگ عواطف بشری
عبدالمحمد آبروشنایی بیژن کرمی
چکیده الف. موضوع و طرح مسئله (اهمیّت موضوع و هدف): ب. مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسشها و فرضیه ها: پ. روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روشهای نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: ت. یافته های تحقیق: ث. نتیجه گیری و پیشنهادات: الف: موضوع این پایان نامه، زهد ورهبانیّت در نزد جبران خلیل جبران میباشد و از آنجا که شاعران مهجر، توانستند بر کشورهای عربی چه از نظر ادبیات و شعر و چه از نظر اصول اخلاقی و دینی و اعتقادی تأثیرگذار باشند، این مسأله مورد بحث قرار گرفت. ب: منابع مورداستفاده در این بحث شامل ادب المهجر، التجدید فی شعر المهجر، الشعر العربی المهجری، قصه الأدب المهجری، الفکر الدینی فی الأدب المهجری. ث: عده ای از شاعران و ادیبان لبنان و سوریه در اواخر قرن نوزدهم به امریکای شمالی مهاجرت کردند و در آنجا به فعالیت های ادبی و گاه? سیاسی نیز پرداختند و از این طریق به کشور خود خدمت شایان توجهی کرد ند. سپس شاعران معروف مهجر موردبحث و بررسی قرار گرفتند، شاعرانی چون جبران خلیل جبران، میخائیل نعیمه، ایلیا ابوماضی، نسیب عریضه و رشید ایوب. در پایان به مسأله گرایشات دینی و اعتقادی پرداختم و معانی مختلف آن را مانند انسانیت واقعی و سعادت حقیقی و زهد و عبادت حقیقی و محکوم کردن فاسد، تحریک مردم به قیام علیه ظلم و ستم حکام و مردان متزاهد،وحدت و یکپارچگی و بررسی نمودم و این معانی رااز افکار شاعران مهجر استخراج نمودم.
زهرا زارع مجید صالح بک
شریف از برجسته ترین شاعرانعصر عباسی دوم است.ستاره شهرت وی بواسطه غزلیات عاشقاته اش حجازیات در اسمان ادب عربی درخشید چرا که او برای اولین بار در تاریخ ادب عربی سبک جدیدی را در غزل عفیف بنیانگذاری کرد و حقا که در این حیطه بسیارخوش درخشید.او دراین غزلیات تقریبا ازتمام ارایه ها وصنایع ادبی استفاده کرد تا به بهترین شکل ممکن بتواند احجساسات پاکش را نسبت به محبوب محرم وحج گزارش بیان کند.شاعران بسیاری این شیوه غزلسرایی راپسندیده وبه تقلید از سبک ومعانی او پرداختند.
عباس راستگو بیژن کرمی
چنانکه از عنوان این پایان نامه بر می آید محور اصلی بحث، رئالیسم سوسیالیستی در شعر عبدالوهاب البیاتی و احمد عبدالمعطی حجازی است. و در جهت رسیدن بدین هدف، مطالب پایان نامه در شش فصل تدوین یافته است که در فصل اول آن شرح مختصری از مکتب های ادبی غرب و مکتب ها و انجمن های ادبی عرب ارائه شد و در ادامه مکتب رئالیسم سوسیالیستی در غرب و کشورهای عربی بررسی گردید . فصل دوم و سوم شرحی بر زندگی شخصی،ادبی و محیط پیرامون دو شاعر می باشد که تلاش شده است از این طریق به بررسی اوضاع و احوال سیاسی،اجتماعی و..... جامعه ی دو شاعر بر اشعار آن دو پرداخته شود. اما آنچه انگیزه ی اصلی این تحقیق می باشد در فصل های چهار و پنج گرد آمده است که در هر فصل به بحث و بررسی مباحث چهارگانه ی «مفهوم انقلاب»، «فقر و طبقات زحمتکش و ظلم اجتماعی»، «سیاست و سرکوب سیاسی» و «خوش بینی و بد بینی» در اشعار دو شاعر پرداخته شده است. و در فصل پایانی به وجوه اختلاف و اشتراک دو شاعر با محوریت مکتب رئالیسم سوسیالیستی اشاره شده است. در این تحقیق از روش تحلیلی نقدی با بهره گیری از منابع موجود در کتابخانه و اینترنت استفاده شده است.از جمله نتایجی که در این تحقیق به دست آمده، می توان به این موارد اشاره کرد:عبدالوهاب البیاتی رویکرد دائمی انقلاب را باور دارد در حالی که احمد عبدالمعطی حجازی به دنبال پایان مرحله انقلاب و استقرار دمکراسی است. ادیئبان عرب بعد از جنگ جهانی دوم و قضیه ی فلسطین به تدریج از مدرسه رمانتیک دور شده و به سمت مدرسه رئالیسم خصوصا رئالیسم سوسیالیستی روی آوردند.هر دو شاعر فراتر از مسائل سیاسی _ اجتماعی کشور خویش به مسائل دیگر کشورها نیز می پردازند. پیشنهادات 1. بررسی این مکتب در شعر دیگر شعرای عرب مثل صلاح عبدالصبور و بدر شاکر السیاب 2. مقارنه ی این مکتب در نزد ادیبان فارسی زبان و عرب زبان مثل جلال آل احمد و نجیب محفوظ. 3. بررسی دیگر مکتب های ادبی در شعر عبدالوهاب البیاتی و احمد عبد المعطی حجازی به عنوان مثال بررسی مدرسه ی سورئالیسم و اگزستانسیالیسم در شعر عبدالوهاب البیاتی. 4. شهر و روستا(المدینه و الریف) در شعر بیاتی و حجازی. 5. الغربه و المنفی در شعر بیاتی و حجازی.
علی شیر زهرایی جلال مرامی
وصف ، یکی از فنون بارز شعری است که در دوره های مختلف ادبی شاعران زیادی در آن طبع آزمایی کرده و هنر خویش را با این فن به نمایش گذاشته است . نازک خیالی ، کمال تأثّر از مناظر زیبای طبیعت و محیط پر زرق و برق پادشاهی ، گرمی عاطفه و لطافت روح ، خوش گذرانی و هم نشینی با شاعران و شب نشینی با می گساران ، ابن المعتز را به جانب وصف طبیعت کشاند . با دقت در دیوان او ، در می یابیم در همه مضامین شعری که نغمه سرایی کرده ، با طبیعت می سراید و با آن خاموشی می گزیند . بنابراین وصف طبیعت بر دیگر اغراض شعری اش چیرگی دارد . برجسته ترین دست افزار شاعر در وصف طبیعت ، تشبیه و تشخیص می باشد . مهمترین ویژگی سبکی تشبیهات ابن المعتز – حس و مرسل بودن آنها می باشد و در میان مانواژها (ادوات تشبیه) «کاًنّ» از بالاترین بسامد برخورد است به گونه ای که میتوان آنرا برجسته ترین ویژگی دانست که وی را از دیگر شاعران متمایز می کند. شاعر شیفته طبیعت است . گویی با آن به سخن می نشیند لذا به مظاهر طبیعت جان و زندگی می بخشد . عنایت به کلی نگری در تصاویر ، انسجام درونی تصاویر ، پیوستگی و تراکم ، سطحی بودن از دیگر ویژگی های برجسته در تصویر پردازی های ابن المعتز می باشد و حسی بنیادی هنر شعری وی ، وصف و بنیاد وصف او تشبیه و تشخیص و بنیاد تشبیه او ، حسی و مرسل بودن می باشد و به حق که پادشاه میدان تشبیه در شعر ادبی می باشد .
ثریا رحیمی علی گنجیان خناری
موضوع و طرح مسأله ( اهمیت موضوع و هدف): شعر سیاسی شعری است که امور حکومت را تایید و با نقد میکند وبه مسائل داخلی و خارجی دولت پرداخته وآن را مورد مذمت قرار داده یا مدح میکند، و از حکام و برنامه های آنان و اعمالشان سخن میگوید ودر کنکاش حقایق سیاسی مشارکت نموده و دیدگاهش را در صحنه حزب ها و حکومت ها بیان میکند و از آنچه در میان مردم جاریست و از آرزوها وآرمان های آنان سخن میگوید. در نیمه نخست قرن نوزدهم میلادی، هنوز اثری از شعر سیاسی در ایران و عراق نبود و شعر وابسته به دربار و حاکمان بود، اما در نیمه دوم همین قرن، همراه با تغییر اوضاع سیاسی و ورود بیگانگان به این دو کشور، وهمزمان با پیوند شرق وغرب و پیشرفت حرکت ترجمه، شعر وارد مقوله های جدیدی همچون مسائل سیاسی و اجتماعی گشت. واما درمورد جمیل صدقی الزهاوی و ابوالقاسم لاهوتی، این دو شاعر از دو کشور همسایه اند و هردو تقریبا در یک دوره زمانی واحد زیسته اند وشرایط حاکم بر کشورشان تا حد زیادی شبیه به هم است، همانطور که شرایط سیاسی و اجتماعی که آندو درآن زیسته اند متشابه است. وبا وجود عدم ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم بین دو شاعر، ما میتوانیم پدیده ای را که در شعرشان مشترک است برسی کنیم ، و آن پدیده مشترک، مضامین سیاسی است. این پایان نامه تحقیقی است در مورد دو شاعر پیشگام در ادبیات فارسی و عربی و هدف آن ایجاد پلی است بین ادبیات ایران و عراق بواسطه معرفی دو شاعرشان.
مالک عبدی سیّدحمیدرضا میرحاجی
بحث این رساله راجع به شاعر کبیر دوره ی عباسی اول «ابوتمام طائی» و شیوه ی تعبیری و نحوه ی کاربردی بیان او در ترسیم قاعده های فکری است که در ذهن او بعنوان یک شاعر عقل گرای اندیشه ور نقش می بندد، تا بدانیم که چگونه این شاعر مقتدر توانسته است مضامین فکری و اندیشه ای خود را در قالبی محکم و متین از قوالب تعبیری زبان به رشه ی تحریر و انشاء شعری در آورد؛ و در این راستا خواهیم دید که این شاعر تفکر در بسیاری از سامانه های فکری خود فردی پیروز و توانمند در اختیار پررونق ترین أسالیب زبانی بوده است؛ اسالیبی که هر یک به نوبه ی خود در سامانه های نحو و صرف و لغت و بلاغت و موسیقی به بهترین شکل معنای مورد نظر را در قالبی تصویری مُحَرِّک وپویابه مرحله ی تجسیم وخودنمائی رسانده است. ابوتمام طائی شاعری است که به لحاظ پیچیدگی های فکری و أطوار ذهنیِِ- أحیاناً- پرتعقیدی که بر صفحه ی ذهن او نقش می بندد،گهگاه در انتخاب و چینش پیکره ی زبانی تعبیرگر خود طراوت و استرسال در نحوه ی بیان و تجسیم را از دست داده و به موازات سنگینی افکار نقش بربسته بر پرده های ذهنش اسالیبی سنگین و پر چین و شکن و سخت إدراک را برای بیان آن اختیار نموده که همین مساله باعث شده که در پاره ای از مواقع فهم شعر او و محتوای کلام او و منظور شعری که بسوی آن میل کرده است قدری بر خواننده ی ابیات او سخت و دشوار آید. این امر غریبی در نزد او نیست، چرا که همانگونه که در شاخصه های شعری و اندیشه ای این شاعر سراغ داریم او سراینده ایست که عموماً در انشاد قصایدش اهتمام به اسلوب سخت و سنگین قدیم دارد، و برخلاف جریان شعری رایج در این دوره که غالباً جریانی نوگرا همراه با تجدید و تجّدد در فرهنگ و ادب و زبان و آداب سخنوری است دارای سبکی قدیمی، متصّف به سنگینی در لفظ، و طول بحور شعری، و شدت جرس و آهنگ، و فخامت در کلمات است، که همین میل او به أسالیب قدیم گرایشهای عربی رصین و اصیل او را تقویت نموده و مسیرهای سخت گذر و پرپیچ و خمی را به لحاظ فهم مضامین شعری فراروی او قرار داده است. در کنار این، زیاده روی او در استعمال بدیع و افراط او در جلوه گری بدیعی اش در شعر، و تعقید او در این امر، بهمراه آمیختگی و امتزاج شدید در نزد او میان الوان بدیعی مختلف باعث شده که ذهن و چشم و گوش خواننده بیشتر از آنچه که متوجّه فهم مضمون شعری او شود درگیر فهم و توضیح معنای واژگان و ایجاد ارتباط منطقی و عقلی میان آرایه هی بدیعی مورد استفاده و مقصود شعری سراینده می شود، تاجائیکه احیاناً در بعضی از ابیات و استعارات آنچنان دامنه ی فهم واژگان دراز ناک و جلوه گری اصناف بدیع پررونق است که ذهن مخاطب هیچ راهی به سوی معنای او پیدا نمی کند.
محمد رومیانی بیژن کرمی
عنوان پایان نامه "معجزاحمد و مسائل نقدی آن همراه با ترجمه قسمت دوم از جلد دوم" می باشد.محور اصلی پایان نامه بررسی مسائل نقدی شرح ابوالعلاء معرّی بر اشعار متنبّی و ترجمه نیمه دوم از جلد دوم کتاب معجز احمد است که به تحقیق عبدالمجید دیاب و توسط نشر دار المعارف به چاپ رسیده است .پایان نامه در چهار فصل نگاشته شده که مقدمه ای در ابتدا و خاتمه ای در انتها ، این پایان نامه را در بر می گیرد .مجموعه ای از فهرستها که در بردارنده آیات قرآنی و احادیث بکار رفته و اشعار دیگر شعرا و خطاهای چاپی و یا غیر چاپی است ، به عنوان ملحق در پایان آورده شده است. فصل اول : شامل بررسی زندگی متنبّی از ابتدای حیات تا زمان حضورش در بارگاه سیف الدوله می شود.در این قسمت سعی شده تا زندگی شاعر از زمان حضورش در دربار بدر بن عمار و بعد از آن تا حضورش نزد سیف الدوله به صورت پررنگتر بررسی شود . فصل دوم به شعر متنبّی و ویژگی های شعر او در این دوره پرداخته شده است . در فصل سوم ابتدا خلاصه ای از تاریخچه نقد تا قرن چهارم هجری آمده و سپس چهار تن از ناقدان نامی شعر متنبّی که شعر او را از زوایای مختلف به نقد کشیده اند ، انتخاب نموده و بعد از شرحی کوتاه از زندگی آنها و شیوه آنها در نقد اشعار متنبّی ، تعدادی از شواهد نقدی موجود در اشعار ترجمه شده را انتخاب نمودیم و بعد از بیان نظر هر یک از ناقدان در مورد بیت مورد نظر ، عقیده ابوالعلاء در آن مورد ذکر شد . در فصل آخر و قبل از ترجمه متن ، ابتدا مطالبی در مورد شارح و اثر او بیان شده و بعد از تشریح شیوه ترجمه و با هدف ارائه ترجمه ای روان و دور از ابهام ، متن ترجمه گردید. در ادامه نتایج گرفته شده از تحقیق آمده است که برخی از آنها عبارتند از : دورانی که شاعر در آن زیسته هرچند بدون ثبات بوده اما از منظر تفکر و اندیشه دوره ای شکوفا را شاهد بوده است . شاعر در کودکی مادر خود را از دست داده است و زیر نظر مادربزرگ خود رشد یافته است .شاعر در محضر بدر بن عمار زندگی آسوده داشته است .قصیده او ساختاری کلاسیک داشته و اغلب با مقدمه ای غزلی آغاز می شود و این که معرّی در خلال شرح خود به مسائل مختلف معنایی ، صرفی و نحوی ، و سرقتهای ادبی نظر داشته و دیدگاه خود را در خلال شرح ابیات بیان نموده است.
مریم ترکاشوند بیژن کرمی
برخی از بلاغیون کنایه را جزء مجاز و برخی دیگر آن را تعریض می دانند و هیچ تفاوتی بین آن دو قائل نیستند. و اما در خصوص انواع کنایه می توان گفت سکاکی نسبت به بلاغیون دیگر اقسام دقیقتر و جامعتری را ارائه کرده است و به تعریف و اختلافات بین آنها پرداخته است و اکثر بلاغیون بعد از او از وی تقلید نموده اند. ابن رشیق در کتاب خود العمده به صراحت تعریفی ار کنایه ارائه نداده است بلکه در جایی آن را نوعی از انواع اشاره می داند، و در جایی دیگر کنایه را جزء مجاز می داند.
مینا جوادی جلال مرامی
این پایان نامه ضمن بررسی اوضاع سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی حاکم بر عصر دو شاعر می کوشد به حضور آنها در عرصه های مختلف سیاسی چامعه بپردازد .همچنین محقق به بررسی چداگان? اشعار سیاسی وارد شده در دیوان دو شاعر پرداخته و سپس به بررسی تطبیقی میان این اشعار می پردازد و وچوه تفاوت و تشابه میان آن دو را از حیث مضامین سیاسی تبیین می سازد و خواننده را به این نکته رهنمون می سازد که دو شاعر دربکارگیری بسیاری از مضمین سیاسی با هم متشابه هستند .از حیث ویژگی های فنی نیز نقاط مشترک زیادی میان دو شاعر وچود دارد از جمله اینکه هر دو شاعر با کناره گیری از زبان پیچیده درباری کوشیده اند با زبانی ساده و عامه فهم مردم را از افکار و آراء سیاسی خود آگاه سازند .بکارگیری موسیقی متناسب با اغراض سیاسی یکی دیگر از وجوه تشابه میان دو شاعر است
زهرا دلاور مجید صالح بک
در فصل دوم به بررسی چهر های شاخص ادبیات فارسی درشعر معاصر عراق می پردازیم شخصیت هایی چون خیام،فردوسی،حافظ،حلاج،سهروردی،حسین قدس نخعی،احمد شاملو،فروغ فرخزاد.سپس بازتاب شهرهای مهم و تاریخی ایران از جمله شیراز،اصفهان،تهران،اهوازو ...را در شهر عراقی جستجو می کنیم و نگاهی نیز به شخصیت های سیاسی پیش از انقلاب و پس از انقلاب در اینه شعر عراقی داریم و در فصل سوم از سفرهای جواهری به ایران سخن گفته ایم و اشعار وصفی او در مورد طبیعت زیبای ایران را مورد بررسی قرار داده ایم و از ارتباط او با حافظ و مولانا سخن رانده ایم
سوده ترقی بیژن کرمی
پیشگفتار با توجّه به جایگاه والا و رفیع علمی و شخصیّتی « سیّد مرتضی » درنزد شیعه و سنّی ،وبا توجّه به علم و سواد و تقوا و نسب ایشان که از طرف مادری با ده واسطه به حضرت علی (ع) و از طرف پدری با پنج واسطه به حضرت موسی بن جعفر ، امام کاظم (ع) می رسد واز طرفی نیز آل بویه ، دایی مادری ایشان محسوب می شد که در قرن چهارم در مقابل ضعف حکومت عبّاسی به قدرت رسیدند و از شاهان روزگار بودند ، سیّد مرتضی در این فرصت ها با بهره مندی از پدر و مادر و استادان خبره در علوم گوناگون از جمله : « شیخ مفید » : در عـلم کـلام و فـنّ مـناظـره ، « عـبد الرحـیم بن نباته » : در عـلـوم ادبی و فـنّ خـطابه و سـخـنـوری ؛« مرزبانی » در شعر و ادبیّات ؛ « ابو الحسن علی بن حبش کاتب » : در علم حدیث ؛ و ... توانست در تمام زمینه های علمی ، به مدارج بالا دست یابد و نهضت فرهنگی عظیمی را در احقاق حقوق مسلمانان و گسترش تشیّع ، پایه ریزی کند و در کنار مسئولیّت های اجتماعی و سیاسی اش که به او واگذار شده بود ، از جمله : نقابت سادات و إمارت مظالم ، مجالس درسی را تشکیل دهد و کتب متعددّی را در زمینه های : ادبی ، کلامی ، فقهی ، اصولی و تفسیری ، تألیف نماید و مردم ، ایشان را با القاب بسیار محـتـرمی از جمله : ذو الـثـمانـیـن ؛ ذو المجـدیـن ؛ شـریـف ؛ عـلـم الهـدی و مجـدّد الإسـلام می خواندند . از مـیان ده ها کـتـاب تـفـسیـری ایشان ؛ کتاب « غرر الفواید و درر القلائد » ایـشـان ( معروف به : أمالی سیّد مرتضی ) که شامل 80 مجلس درس تفسیری ایشان بوده ( تفسیر آیات و روایات ) و توسّط شاگردانش املاء شده و سپس توسّط استاد تنظیم شده است ؛ از جمله کتبی است که کمتر به عنوان یک کتاب تفسیری به آن اشاره شـده و شایـد به این علت باشد که اکــثر دانشمنـدان وی را در زمینه ی کــتب فـقـهی می شناسند ونظریات تفسیری ایشان به سبک و اسلوب غیر جامع است و تمام آیات قرآن را شامل نمی شود و به ترتیب سور نگاشته نشده . البته : سیّد در میان آثار تفسیری خود در عین اینکه به صورت پراکنده به تفسیر پرداخته ولی آیات قرآن را با چنان مهارتی به یکدیگر ارتباط می دهد که این آیات، مثل زنجیری به یکدیگر متّصل گردیده اند و این نشان از تسلّط و احاطه ی کامل او به آیات قرآن است . و به دلیل تبحُّری که درعلم لغت و ادبیات عرب دارد و احادیث صحیح را به خوبی می داند ،می تواند برای تمام سخنان خود شاهد مثال آورد و با آنها برای مخاطب ،زمینه سازی کند . و در برخی موارد به تفاسیر قبل از خودش نیز نظر داشته است . ازجمله : معانی القرآن فرّاء .( م 207 ) و غریب القرآن ابن قتیبه ( م 206 ) و معانی القرآن و إعرابه از زجّاج ( م 311 ) و جامع البیان عن تأویل آی القرآن از طبری ( م 310 ) ولی به آن هـا إکـتفاء نکـرده و گـامی جـدید در تحلیل آیات و روایات برگـزیـده است ، کـه بی سابقه بوده و هست . تا جایی که در تأیید اغلب نظریات او ، مفسران بعدی نیز نظر و دیدگاه او را در تفاسیرشان ذکر کرده اند : از جمله : التبیان فی تفسیر القرآن از شیخ طوسی ( م 460 ) و مجمع البیان فی تفسیر القرآن از طبرسی ( م 548 ) و روحُ الجِنان و روح الجَنان از ابوالفتوح رازی ( م حدود 550 ) و تفسیر الکبیر فخر رازی ( م 606 ) و تفسیر المیزان علامه طباطبایی و تفسیر نمونه و ..... در این رساله ، مباحث تفسیری آیات قرآن در کتاب أمالی تحت عنوان ( تأویل الآیه ) و دریک مورد ، تحت عنوان ( مسأله) از جهت اسلوب ها و فنون بیانی و بلاغی ، بررسی شده، [ از مجموع 80 مجلس درس سید ، تنها 70 مجلس تحت عنوان « تأویل الآیه » می باشد که به 66 مجلس آن که دارای مباحث بلاغی است، پرداخته شده ، البته حدود 10 مجلس از جمله [ مجالس 10/ 11/ 12/ 13/ 17/ 18 / 19 / 20 / 21 / 32 ] بطور کامل به تأویل خبر اختصاص دارد و در میان حدود 20 مجلس از جمله [ مجالس 1/ 3 / 4 / 5/6/8/15 / 25 / 27 / 30 / 31 / 34 / 37 / 48 / 49 / 53/ 64/ 65 / 68 / 79 ] مبحثی تحت عنوان تاویل خبر ذکر شده که تحقیق آن از حیطه ی کار نگارنده خارج بود] لازم به ذکر است ، با توجه به اینکه متن کتاب امالی سید مرتضی موسوم به ( غررالفواید و دررالقلائد ) به زبان عربی است و تاکنون ترجمه ی آن به چاپ نرسیده ، ابتدا متن عربی این مجالس به فارسی ترجمه شده و در این زمینه به برخی از پایان نامه ها ی مربوط به ترجمه مباحث تفسیری سید مرتضی در دانشگاه های مختلف مراجعه شده است . و در ترجمه مباحث تفسیری هرکجا ، عنوان و کلمه یا جمله ای به مطالب سید مرتضی جهت توضیح ، اضافه شده ، داخل کروشه قرار گرفته است . و در مواردی که سید در تفسیر آیه ای ، به ذکر قسمتی از آیه پرداخته و فهم معنای قسمت مزبور ، نیازمند آگاهی از تمامی آیه بوده ، تمامی آیه در صدر کلام عنوان شده است . مباحث بلاغی در کتاب أمالی تحت سه محور: علم بیان ومعانی و بدیع بررسی شده ، و سید گاهی به نام این اسالیب به طور مستقیم و گاه به صورت [غیر مستقیم : یعنی تنها شرح داده و نام اسلوب را نیاورده ] اشاره کرده که جهت سهولت فهم مخاطب و روشن شدن بیشتر آن اسلوب و تأیید وجه بیان شده توسّط سیّد ، با مراجعه به کتب تفسیر ادبی قرآن ، این اسالیب شنایایی شده و در پایان هر مجلس تحت عنوان « تحقیق » اشاره شده است که در برخی موارد به جهت وضوح متن عربی آنها و جلوگیری از طولانی شدن کلام ، از ترجمه ی آنها خود داری شده است. و به جهت اینکه آشنایی قبلی با اسالیب به کار رفته در کتاب أمالی لازم بود ، ابتدا در فصل دوم ، یک یک این اسالیب بیانی با مثال های قرآنی [ غیر از کتاب أمالی ] تعریف شده . در ضـمـن ، متـن عـربی آیـات قـرآن در ایـن رسـالـه از خـط بـه کـار رفـتـه درنـرم افـزار «جامع التفاسیر قرآن» گرفته شده و شاید نوع خط با خط معمول قرآن در برخی کلمات تفاوت داشته باشد ، همچنین در ترجمه آیات ، از ترجمه ی فارسی و روان و دقیق آقای مکارم شیرازی استفاده شده. و درذیل بیان مجالس تفسیری سید مرتضی اگر نام شخصی داخل گیومه ، برده شده ، در قسمت آخر پایان نامه شرح حال مختصری از او تحت عنوان « فهرست اعلام » آمده است. وخلاصه ی تمامی اسالیب بیانی نام برده شده در این رساله به صورت یک جدول در فصل آخر بیان شده است . همانطور که می دانیم ، قرآن کریم ، سراسر اعجاز است و این اعجاز بیشتر در زمینه ی فصاحت ( در محتوا) و بلاغت ( در الفاظ ) آیات آن می باشد . و از همان سال های آغازین نزول آن ، حضرت علی (ع) در میان مباحث تفسیری خود ، به جنبه های بلاغی آیات اشاره کرده اند همانطور که در کتاب نفیس خود « نهج البلاغه » دریای فصاحت و بلاغت ایشان به چشم می خورد . پیرو سخنان ایشان ، افرادی همچون جاحظ ، ابن قتیبه ؛ إبن معتز ، مبرّد ؛ عبد القاهر جرجانی ؛ إبن أبی الأصبع ؛ سکاکی ؛ خطیب قزوینی ؛ ابو عبیده ؛ سیّد مرتضی و ... با تألیف کتب بلاغی خود این علم را مخصوصاً در زمینه ی اعجاز آیات قرآن پرورش دادند . و از جمله دلایلی که سیّد به این عـلم روی آورد ، این بود که : ازمتکلمان شـیـعـه به شمار می رفت و به ناچار ؛ باید معانی و تفاسیر مختلف کلام و آیات را می دانست تا بتواند آنها را از معانی ظاهری اش که با اصول اعتقادی او به ظاهر ناسازگار می آمد ؛ درک کند و آن را از معنای ظاهری ودر بعضی مواضع ، معنای حقیقی ، به معانی مجازی برگرداند ، تا مردم گرفتار دام شبهه نگردند و در مراتب بالاتر بگوییم که : مرتکب شرک خفی نشوند . زیرا اسلوب و روش قرآن منحصر به خود آن است و نظیری ندارد و باید آن را از زبان اهل بیت شناخت و إلّا ( نعوذ بالله ) به گمراهی خواهیم رفت و بر گمراهیمان افزوده خواهد شد ، همچون مردابی که هر لحظه ما را در ظلمت بیشتر فرو می برد و مصداق آیات زیر خواهیم شد :«وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شفاءٌ وَ رَحْمَهٌ لِلْمُوْمِنینَ وَ لا یَزیدُ الظَّالِمینَ إِلاَّ خَساراً » (إسراء : 82 ) : یعنی : و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است برای مومنان، نازل میکنیم و ستمگران را جز خسران (و زیان) نمیافزاید. و« هُوَ الَّذی جَعَلَکُمْ خَلائِفَ فِی الْأَرْضِ فَمَنْ کَفَرَ فَعَلَیْهِ کُفْرُهُ وَ لا یَزیدُ الْکافِرینَ کُفْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِلاَّ مَقْتاً وَ لا یَزیدُ الْکافِرینَ کُفْرُهُمْ إِلاَّ خَساراً » (فاطر : 39 ) یعنی : اوست که شما را جانشینانی در زمین قرار داد هر کس کافر شود، کفر او به زیان خودش خواهد بود، و کافران را کفرشان جز خشم و غضب در نزد پروردگار چیزی نمیافزاید، و (نیز) کفرشان جز زیان و خسران چیزی بر آنها اضافه نمیکند. و« وَ لَقَدْ صَرَّفْنا فی هذَا الْقُرْآنِ لِیَذَّکَّرُوا وَ ما یَزیدُهُمْ إِلاَّ نُفُوراً »( الإسراء : 41) یعنی : ما در این قرآن، انواع بیانات موثر را آوردیم تا متذکر شوند! ولی (گروهی از کوردلان،) جز بر نفرتشان نمیافزاید. و برعکس اگر به آیات آن ( ثقل اکبر ) ایمان آورده و از راه درست با استمداد از ثقل اصغر ( اهل بیت ) بنابر سفارش پیغمبر اکرم در حدیث ثقلین ؛ که قرآن و اهل بیت از یکدیگر جدا نخواهند شد و استمداد از هر دو این ها ما را به سعادت دنیا و آخرت خواهد رسانید ، عمل صالح کنیم ،به ایمانمان روز به روز افزوده خواهد شد و قرآن مانند موجود صاحب روح و زنده به ما کمک می کند تا به اُفق های بلند معنا پرواز کنیم و مصداق آیات زیر باشیم : « فَأَمَّا الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَیُوَفِّیهِمْ أُجُورَهُمْ وَ یَزیدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ أَمَّا الَّذینَ اسْتَنْکَفُوا وَ اسْتَکْبَرُوا فَیُعَذِّبُهُمْ عَذاباً أَلیماً وَ لا یَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِیًّا وَ لا نَصیراً » ( نساء : 173 یعنی : امّا آنها که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، پاداششان را بطور کامل خواهد داد و از فضل و بخشش خود، بر آنها خواهد افزود. و آنها را که ابا کردند و تکبّر ورزیدند، مجازات دردناکی خواهد کرد و برای خود، غیر از خدا، سرپرست و یاوری نخواهند یافت.) و« وَ یَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ یَبْکُونَ وَ یَزیدُهُمْ خُشُوعاً »(إسراء : 109 ) یعنی:آنها (بیاختیار) به زمین میافتند و گریه میکنند و(تلاوت این آیات، همواره) بر خشوعشان میافزاید. « لِیَجْزیَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ ما عَمِلُوا وَ یَزیدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ یَرْزُقُ مَنْ یَشاءُ بغَیْرِ حِسابٍ » ( نور : 38 ) یعنی : (آنها به سراغ این کارها میروند) تا خداوند آنان را به بهترین اعمالی که انجام دادهاند پاداش دهد، و از فضل خود بر پاداششان بیفزاید و خداوند به هر کس بخواهد بی حساب روزی میدهد (و از مواهب بیانتهای خویش بهرهمند میسازد). « لِیُوَفِّیَهُمْ أُجُورَهُمْ وَ یَزیدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَکُورٌ » (فاطر : 30 ) یعنی : (آنها این اعمال صالح را انجام میدهند) تا خداوند اجر و پاداش کامل به آنها دهد و از فضلش بر آنها بیفزاید که او آمرزنده و شکرگزار است! «وَیَسْتَجیبُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ یَزیدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ الْکافِرُونَ لَهُمْ عَذابٌ شَدیدٌ» (شوری : 26 ) یعنی : و درخواست کسانی را که ایمان آورده و کارهای نیک انجام دادهاند میپذیرد و از فضل خود بر آنها میافزاید امّا برای کافران عذاب شدیدی است! « وَ یَزیدُ اللَّهُ الَّذینَ اهْتَدَوْا هُدیً وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ مَرَدًّا » (مریم : 76) یعنی : (امّا) کسانی که در راه هدایت گام نهادند، خداوند بر هدایتشان میافزاید و آثار شایستهای که (از انسان) باقی میماند، ثوابش در پیشگاه پروردگارت بهتر، و عاقبتش خوبتر است! زمخشری در مقدمه ی تفسیرش به این نکته اشاره نمود که : بدون احاطه بر دو دانش « معانی » و « بیان » نمی توان به تفسیر قرآن پرداخت و ژرفای معانی آن را شناخت . (منبع :زمخشری ، الکشاف ، زمخشری ، جار الله محمود بن عمر ، « الکشاف عن حقایق التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل»، ج1 ، ص 16 ) و از آنجا که خداوند متعال با نزول این معجزه عظیم ، سخت ترین دشمنان و سخنور ترین امیران بلاغت و بیان را در برابر خویش ، به خموشی کشانده ، چندان که از وضوح این عجز و ناتوانی ، نه تنها به هماوردی آن ، بر نخاسته اند ، که حتّی چـنین انـدیـشه ای را در سـر نـپـروریـده اند ، ازطـرفی هـم امکـان نـدارد ، کـسی که ابـزار فـهـم بلاغی نـظم قـرآن ( علم فصاحت و بلاغت ) را ندارد ، بتواند پی به اعجاز آن ببرد . و من الله التوفیق سوده ترقـّی
سمیرا افشاری سید خلیل باستان
این رساله تحت عنوان (الصبر فی الکتاب و السنه و عند أعلام الشعر العباسی]در سه فصل نگارش یافته است . در فصل اول ابات حاوی کلمه صبر و مشتقات آنرا از نظر موضوعی تقسیم سپس از لحاظ بلاغی مورد بررسی قرار دایم. در فصل دوم نیز برخی از احادیث صبر رااز نظر موضوعی و بلاغی مورد بررسی و شرح قرار دادیم و در فصل آخر اشعاردوره عباسی حاوی کلمه صبر و مشتقاتش را مورد نقد ادبی قرار دادیم. آنچه روشن و مبین است تاثیر زیاد ائمه معصومین و شعرا از ایات شریفه قرآن چه از نظر ترکیب چه از نظر معناست اما باید گفت در کنار این تاثیرات و تقالید دارای ابتکارتی بودند . آنان صبر را در قالب استعارات و تشبیهات جدید به تصویر کشاندند که مانند آنرا در قرآن مشاهده نکردیم . در طلیعه شعرا، ابوتمام است که با ابتکارات معانی جدید صبر را به اشیای مختلف تشبیه نمود که سایر شعراء به ویژه شریف رضی و ابوفراس از او در این رمینه تاثیر بسزایی گرفته اند.
محمد برغمدی بیژن کرمی
ابوعادی و ابتهاج از پیشگامان ععر رمانتیک در ایران و کشورهای عربی به عمار می روند. ابوعای با تاسیس انجمن ادبی آپولو سهم بسزایی در تحو و پیشرفت ععر معاصر عرب داعته است، همان طور که ابتهاج با متحو کردن غز و ایجاد سلاست و روانی در آن و ورود به نوعی رمانتیسم اجتماعی در دوره های مختلف رویدادهای سیاسی اجتماعی، نقش موثری در تحو این نوع ععر داعته است. در ععر ابوعادی مانند دیگر اعضای انجمن آپولو، رویکرد عاطفی و تاملی و وصفی و اجتماعی و انسانی دیده می عود که می توان همین رویکردها را با اندکی تفاوت در ععر ابتهاج نیز دید. طبیعت گرایی و ذوب عدن و محو عدن در طبیعت و گرایش تصوف گرایانه از دیگر موضوعاتی است که در ععر هر دو عاعر دیده می عود. به طور کلی می توان گفت که ععر این دو عاعر در صور خیا و اسلوبهای ععری و تلاش برای تحو بخشی در عکل و مضمون ععر اعتراکات زیادی دارد که در این پژوهش به برخی از ویژگی های مشترک و تفاوت های این دو عاعر اعاره عده است.
سلیمان ملک زاده جلال مرامی
الف:موضوع وطرح مسئله( اهمیت موضوع وهدف) موضوع این رساله نحوه ی رویکرد ابوالعلای معری به مسأله ی دلالتهای نحوی در دیوان لزومیات، وتلاش او برای تصویر بخشی به مضامین فکری خویش در قالب این چارچوب زبانی است. واهمیت موضوع از آنجا ناشی می شود که ابوالعلای معری شاعری بشدت عقل گر واندیشه محور است که غالبا افکاری عمیق وناب درباره ی مسائل مختلف در نزد وی شکل می گیرد،و ناگفته پیداست که چنین افکار عمیق و اصیلی نیازمند ابزارهای مقتدر وخوش ساخت زبانی نیز هست تا رونق خود را در قالب آن به بهترین شکل مجسم سازد؛هدف ما در این رساله بر آنست که درست دریابیم که آیا به همان اندازه که افکار واندیشه ها در نزد وی(ابوالعلای معری)ریشه دار واصیل است،ابزارهای نحوی را که برای تجسم دادن به آن درنظر گرفته نیز دارای عمق تعبیری واقتدار بیانی دلالت بار هستند یا خیر؟واین مسأله مهمترین عامل محرکی است که پژوهنده ی بحث را به تحقیق مفصل وموشکافانه درباب این قضیه واداشته است. ب:مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع،چارچوب نظری وپرسشها وقضیه ها: منابع تحقیقی این رساله شامل:منابع دسته اول لغت وادب وبلاغت میراث کهن عرب؛وپاره ای از مهمترین منابع تازه ودست اول معاصر در باب مسائل مختلف زبان شناسی،دلالت وسبک شناسی.وپرسشها شامل:1.آیا ابوالعلای معری اساسا شاعری ابزار گرا بوده است؛2.آیا درمسیر بیان دلالت گونه ی اغراض فکری خویش توفیقاتی داشته است؛و3.آیا در کنار توانمندیهای احتمالی وی در این زمینه ی دلالی احیانا دچار ضعف،یا سستی و رکاکت در تعبیر ابزاری خود شده است یا خیر؟و اما در باب مهمترین فرضیاتی که در این تحقیق مفروض است باید گفت که فرضیه اول آنست که ابوالعلای معری یک شاعر تفکر گرای صرف جامد نبوده است که افکار ناب خود را پس پرده های جامد ویا خشک ومعمولی زبان مستور بدارد،بلکه متفکری بوده است که شاید مهمتر از تفکر برای او نحوه بیان آن اندیشه در چارچوب توانمندیهای زبان بوده است،واین حرص واهمیت موضوع را در نزد خود به خوبی در انتخاب پاره ای از اسالیب نحوی پر دلالت برای نمایاندن مخالجات درونی خود نشان داده است؛وفرضیه دوم ومهم دیگر آنست که به نظرنگارنده ابوالعلاء از میان ابزارهای نحوی از سری ابزارها مانند:«إذا»«إن»«کل»بیشتر استفاده کرده است که در قسمت تعلیقات رساله آمده است. پ:روش تحقیق شامل مفاهیم،روش تحقیق،جامعه ی مورد تحقیق،نمونه گیری و روشهای نمونه گیری،ابزار اندازه گیری،نحوه ی اجرای آن،شیوه ی گرد آوری و تجزیه وتحلیل داده ها: روش تحقیق در این عملیات پژوهشی بر اساس کار تحلیلی-کتابخانه ای-توصیفی بوده است،که پژوهنده در طی آن با ارائه ی مستنداتی از اصول پایه ای ومبنائی شاخصه های زبانی دانش زبانشناسی،مبتنی بر اصول برگرفته از متون تحقیقی قدیم وجدید،سپس عرضه ی مقاطعی از شعر شاعر که به نظر پژوهشگر حاوی اشارتهای زبانی دلالتگری بوده است سعی بر آن داشته تا بر اساس اصول مورد اعتنا در چارچوب مباحث نظری مطرح شده به بررسی تحلیلی وتطبیقی ابیات مورد نظر پرداخته،و اوج گیری و احیانا هبوط شاعر را در گذر گاههای تعبیری این حوزه روشن نماید. ت: یافته های تحقیق: مهمترین یافته های تحقیق این است که شاعر مورد بحث در این رساله در موارد بسیاری از گونه های تعبیری خود در چارچوب ابزار شناسی نحوی زبان دارای راهبردی تفکرگرا بوده است که بواسطه این توانمندی توانسته است أغلب مفاهیم فکری خود را در قالبهای نحوی زبان بیان کرده، بگونه ای که تقریبا در أکثر موارد بررسی شده در نص رساله با عنایت به محتوای فکری که شاعر بدان نظر داشته است ، ابزارهای متناسب در حوزه نحوی زبان به مدد او آمده است وتوانسته است به شیوه ای هنرمندانه قابلیتهای زبانی را در چارچوب نحوی زبان به تسخیر فکر ومعنا در آورده. ث: نتیجه گیری وپیشنهادات: نتیجه مورد نظر این رساله آنست که أبوالعلاء بنابر آنچه پیشتر گفته شد أولا: شاعری اندیشه ور ودلالت گراست ودوم اینکه در أکثر اوقات از ابزارهی نحوی مناسب در مکان مناسب به منظور القای معانی خاص،استفاده نموده است.پیشنهاد نویسنده این میباشد که دامنه این تحقیقات گسترش یابد وشعرای دیگر را نیز شامل شود تا تواناییهای هر کدام در این حیطه زبانی مشخص شود ؛ همچنین دامنه این بحث به قسمت های مختلف دیگر زبان از جمله جنبه صرفی ومفردات وغیره نیز کشیده شود.
محمد صدیق لطفی بیژن کرمی
شعوبیه از نتایج ارتباطات بین عرب و فارس و از حرکت هایی است که در جنبه های مختلف ادبیات عربی تأثیر گذاشت و به وسعت افق های آن در جنبه های اجتماعی و فرهنگی و ادبی کمک نمود. در این پایان نامه این تأثیر و تاثرات بین ادب فارسی و عربی و چگونگی آن پرداخته شده است . و این سه تن که برای بحث و بررسی انتخاب شده اند در حقیقت از بزرگترین تأثیر گذاران در ادب عربی بوده اند. بشار و ابو نو.اس از بزرگان ادب عربی بوده اند که مضامین جدیدی را وارد ادب عربی نموده اند و شعر عربی را از صحرا به سوی تمدن و شهر نشینی کشاندند و زندگی واقعی آن وقت را توصیف نمودند اما ابن مقفع او حلقه ی ارتباط بین ادب عربی و فارسی و اولین کسی بود که کتاب های زیادی را از فازسی به عربی ترجمه نمود و در ترجمه هایش به آثار و آداب و رسوم ایرانی توجه داشته است . در این پایان نامه به بررسی شعوبیه و ابعاد و مظاهر آن در ادب عربی و در آثار این سه تن پرداختیم و در نهایت متذکر شدیم که شعوبیه گری آنان در قالب هایی مختلفی از جمله فخر به گذشته و تمدن قدیمیشان و توصیف آن و فخر به پادشاهان و مقارنه بین زندگی عرب و قومشان و میل به برتری جویی با تمسک به تمدن وسیع و قدیمیشان متجلی گشته است.
مجتبی عابدی حسن حسن زاده نیری
پایان نامه ی حاضر به بررسی تطبیقی داستان های کوتاه دو نویسنده ی بزرگ ادبیات ایران و مصر، محمدعلی جمال زاده و محمود تیمور، می پردازد. از آن جایی که هر دو نویسنده متأثر از مکتب رئالیسم بوده اند، این مکتب ادبی مورد بررسی بیشتری قرار گرفته است و سبک و ویژگی داستان نویسی هر دو نویسنده با تأکید بر داستان های کوتاه آن ها مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است تا با نگاهی دقیق میزان مشابهت ها و تفاوت های سبک داستان کوتاه نویسی جمال زاده و تیمور مشخص شود. در پایان رساله یک داستان از محمود تیمور همراه با ترجمه ی آن و یک داستان از جمال زاده با نگاه تطبیقی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
عاطفه راضی کیوی مجید صالح بک
این پژوهش بر آن است تا کاربرد نماد سیاسی در اشعار نیما یوشیج و بدر شاکر سیاب در کنار اسلوب دو شاعر به همراه جنبه های اشتراک و اختلافشان را بررسی کند .
آمینه عارفی مجید صالح بک
السخریه و هی ظاهره بارزه فی الشعر العربی التی ازدهرت فی العصر الحدیث کفنٍّ مستقلٍّ. وأمل دنقل له علاقه وثیقه بالسخریه و قد توجّه إلیها لبیان الآلام و المفاسد الإجتماعیه و السیاسیه و الإقتصادیه و الثقافیّهلأنّه رآها الوسیله الوحیده لتجسیم ما یمضی فی البلاد من المفاسد و الأکاذیب رغبهً فی إصلاح النظام و المجتمع.
ابراهیم نامداری بیژن کرمی
چکیده ندارد.
منیر دمرچلی مجید صالح بک
چکیده ندارد.
مرضیه زارع زردینی بیژن کرمی
چکیده ندارد.
علی حاجی خانی خلیل باستان
بی هیچ تعصب باید اعتراف نمود که گفتار ها و نامه های امیرالمومنین امام علی(ع) پس از قرآن کریم و سخنان پیامبر اکرم(ص)ازعالی ترین نثر ادبی و ارزشمند ترین میراث فرهنگی اسلام است. این حقیقتی است که دانشمندان، ادیبان و مترسلان از هزار سال بیش تا امروز بدان اعتراف کرده اند. زیبایی و بلاغت سخنان امام علی (ع) در کنار مفاهیم گرانسنگ و ذی قیمتی که در این سخنان برای هدایت فرد و جامعه نهفته است درهمان آغاز سبب شد بسیاری از مردم کلام امام (ع) را حفظ ودر سخنان خود از آن بهره بجویند.و عده ای نیز به جمع آوری و تدوین سخنان امام (ع) مبادرت ورزند. در این میان ، درباره ی سخنان امام علی (ع) که توسط شریف رضی در سال 400 هجری و تحت عنوان ( نهج البلاغه)جمع آوری و تدوین شده ، شبهات و تشکیکات متعددی مطرح گردیده است 0به طوری که برخی از تذکره نویسان و مولفان تراجم از میان قدماء و تعدادی از محققان معاصردر آثار خود نسبت به انتساب نهج البلاغه به امام (ع) تردید روا داشته و آن را ساخته ی جمعی از سخنوران از جمله شریف رضی یا شریف مرتضی یا متعصبان شیعی دانسته اند 0 با دقت در صفحات تاریخ روشن می شود که نخستین کسی که در صحت انتساب نهج البلاغه به امام علی ( ع) تشکیک روا داشته است، ابن خلکان ،در گذشته به سال 681 هجری، بوده که در کتاب معروف خود <وفیات الأعیان> اظهار می دارد: <میان مردم درباره گردآورنده ی نهج البلاغه که مجموعه ای از سخنان علی بن أبی طالب (رض) است اختلاف نظر وجود دارد که آیا شریف مرتضی آن را گرد آورده است یا برادرش شریف رضی ؟ وگفته شده که این کتاب از سخنان علی[ع] نیست . بلکه همان کسی که آن را گردآوری کرده به وی نسبت داده است وهمان کس ،آن سخنان را ساخته وپرداخته است والله اعلم. > پس از وی ،صلاح الدین صفدی ،عفیف الدین یافعی ، ابن عماد حنبلی ،همگی به همین سبک و سیاق عین یا مشابه نظر او را نقل کرده اند . در میان نویسندگان و محققان معاصر ، احمدامین ،طه حسین ،جرجی زیدان ،خیرالدین زرکلی ،عبد السلام محمد هارون شبهات قدماء را به شکل دیگر، و در قالب مصادیق و عناوین جدیدی عنوان نموده اند که غالب شبهات آنها مبتنی بر آراء ابن خلکان و یا حداقل متأثر از نظر اوست . البته در مقابل برخی از دانشمندان و محققان قدیم و معاصر نظیر یحیی بن حمزه علوی ،ابن أبی الحدید معتزلی ، سبط بن جوزی ،هادی کاشف الغطاء ،سید عبدالزهرا حسینی ،علامه حسین امینی ،دکتر زکی مبارک و امتیاز علیخان عرشی دلایل و براهینی را در ردّ شبهات مطرح شده در خصوص نهج البلاغه اقامه نموده اند ، که تاحدود زیادی در رفع این شبهات موثر بوده است. لیکن تکرار مجدد شبهات و طرح تشکیکات مشابه در تحقیقی که از سوی دکترصبری ابراهیم، استاد دانشگاه قطر به نام < نهج البلاغه نسخه جدیده محققه موثقه> انجام گردید و تقلیل حجم نهج البلاغه به نصف در اثر وی ،ضرورت بازبینی موضوع و ارائه ی پاسخهای جدید علمی به شبهات مذکور بویژه در قالب علوم جدیدی همچون علم سبک شناسی را دوچندان نمود. لذا صاحب این رساله در صدد برآمد تا با برگزیدن شیوه ای علمی و به دور از تعصبات و با رعایت اصل بیطرفی ،و با بکارگیری شیوه های سبک شناسی معاصر از قبیل سبک شناسی مقایسه ای و آماری و نظایر آن به شبهات مربوطه پاسخ دهد. در خصوص محتویات این رساله باید عنوان نمود که در باب اول ، به بحث سبک و سبک شناسی با رویکرد مبنایی برای تحقیق پرداخته شده و در آن نظرات محققان قدیم و دانشمندان مسلمان و صاحبنظران مدارس معاصر غربی جهت بهره برداری در باب های بعدی مورد توجه قرار گرفته است . واز آنجا که در تشکیکات مطرح شده ، مرحوم شریف رضی پیوسته در موضع اتهام به جعل قرار گرفته است در باب دوم تلاش شده ضمن بررسی ویژگیها و اوصاف شخصیتی شریف رضی ،اسلوب وی در گردآوری و تدوین نهج البلاغه مرد بررسی دقیق قرار گیرد . در باب سوم و چهارم تلاش شده است اولاً : کلیه ی شبهات پیشینیان و تشکیک کنندگان معاصر به دقت بررسی شده و محدوده ی خطبه ها و نامه ها و حکمت های نهج البلاغه که مشمول این شبهات بوده معرفی و مشخص شود.ضمن اینکه شبهات مذکوربا عنایت به نوع موضوع آن ها، به چهار دسته ی اسنادی، مذهبی ، لفظی و معنوی تقسیم شده اند .ثانیاً : با بهره گیری از روشهای سبک شناسی از جمله سبک شناسی مقایسه ای و سبک شناسی آماری یا بوزیمان واستفاده از دلایل عقلی و نقلی بر اساس دو اسلوب < روایت > و < اجازه> با شیوه ای علمی و در قالبی منسجم به کلیه ی شبهات پاسخ لازم داده شود .