نام پژوهشگر: محمدرضا کاظمی گلوردی
فاطمه اسلامی بنیاد محمدرضا کاظمی گلوردی
حدود از مجازات های اسلامی است که شارع با جرم انگاری برخی افعال، خود به تعیین مجازات آن مبادرت نموده است. این مجازات در عصر رسول اکرم9و حضور ائمه: اجرا می شده است. اهتمام شریعت به حفظ نفس و مال و عرض و...، ضرورت بررسی اجرای حدود در عصر غیبت را دو چندان می کند. در این زمینه دو قول مشهور در فقه شیعه وجود دارد: بعضی با تکیه بر عمومیت ادله حدود، جواز اجرای حدود در عصر غیبت را برگزیده اند و در مقابل، برخی دیگر از فقها با استناد به ادله مورد نظر خود، نظر به عدم جواز اجرای حدود در زمان غیبت امام7را ترجیح می دهند. پژوهش پیش رو که به روش تحلیلی اجتهادی تدوین و مطالب آن به صورت کتابخانه ای گردآوری شده است، ضمن طرح و بررسی فرضیاتی چون: اجتناب ناپذیر بودن اجرای حدود در عصر غیبت، جواز تعطیلی آن در بعض زمانها و ضرورت تقدیم جانب مصلحت در عصر حاضر، به این نتیجه نائل آمده است که اجرای برخی از حدود در عصر حاضر با عنایت به رعایت مصلحت نظام اسلامی به صورت موقت تعطیل و تعزیر مناسب جایگزین آن شود و به محض رفع مصلحت مزبور اجرای آن با توجه به اهمیت آن از سر گرفته شود. واژگان کلیدی حدود، اقامه، عصر غیبت، ولایت فقیه.
سمانه پرویان محمدرضا کاظمی گلوردی
در بینش سیاسی و حقوق اساسی اسلام، وظایف حکومتها تنها به تأمین نیازهای مادی و دنیوی انسانها محدود نمیشود. بلکه جهان بینی اسلام مبتنی بر این است که دنیا را مقدمهای برای به کمال رسیدن انسان میداند. حاکمان موظفند علاوه بر تأمین حقوق اساسی افراد جامعه همه عوامل تأمین کننده کامیابی جامع انسان را فراهم کنند. برخلاف این دیدگاه در اندیشه سیاسی غرب که مبتنی بر نگاه مادینگر به انسان و جهان است، وظایف حاکمان تنها تأمین نیازهای این سرایی است. پژوهش حاضر درصدد تبیین دیدگاه اسلام بر آمده و روشن نموده است که در اندیشه اسلامی برقراری عفت عمومی در جامعه که امری مورد تأکید آیات و روایات بوده از وظایف حکومت اسلامی است. این پژوهش در پنج فصل تدوین یافته، در فصل اول به مفهوم شناسی پرداخته شده و مفاهیمی مانند عفت عمومی و حکومت اسلامی تبین گردیده است. عفت عمومی انطباق افکار، اعمال و گفتارها بر ارزشهای مورد قبول جامعه است و رعایت عفت و رویه اعتدال در ابعاد و مصادیق مختلف آن در روابط فردی و اجتماعی، تحقق بخش عفت عمومی میباشد. حکومت اسلامی نیز نهاد و سازمانی دانسته میشود که تمام ارکان آن در راستای اهداف دین مبین اسلام تنظیم میگردد. فصل دوم به دیدگاه اندیشمندان غرب پیرامون اهداف و وظایف حکومت اختصاص یافته است. در این دیدگاه اندیش? جدایی دولت و دین نمود بیشتری پیدا کرده و از آنجا که اندیش? بشری، بر انسانشناسی مادهگرایانه استوار است در این میان عدهای که به اخلاق و کمال بشری اشاره نمودهاند چون از بینش توحیدی برخوردار نبوده این امور را نیز برای رفاه بیشتر دنیا خواستارند. در فصل سوم اهداف و وظایف حکومت اسلامی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان بررسی گردیده و هدف برتر حکومت، رسیدن به قرب الهی و تعالی و سعادت انسانها دانسته شده است. در چنین حکومتی سایر اهداف در راستای رسیدن به این هدف عالی و برتر سازمان میگیرد. فصل چهارم به تبیین ادل? مسئولیت داشتن حکومت اسلامی در برقراری عفت عمومی در نگاه فقه اختصاص یافته است و به دو دلیل عقلی حفظ نظام و تأمین مصلحت و تأمین حقوق مردم شامل حق کرامت انسانی، حق امنیت و حق برخورداری از فضای سالم و دو دلیل نقلی امر به معروف و نهی از منکر و ادله دال بر حدود و اجرای قوانین استناد میشود. در نهایت فصل پنجم با نگاهی به قوانین پیرامون مسئولیت حکومت در برقراری عفت عمومی پایان مییابد. با استفاده از فحوی و موادی از قانون اساسی، قانون مجازات اسلامی، قانون جرایم رایانهای، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و اعلامیه اسلامی حقوق بشر، حکومت اسلامی در زمین? برقراری عفت عمومی دارای مسئولیت است.