الف. موضوع و طرح مسأله ( اهمیت موضوع و هدف ) : پایان نامه حاضر با عنوان « بررسی تطبیقی بین شرح ابن عقیل و مبادی العربیه در بخش فعل مضارع و مرفوعات با استناد به مهمترین کتابهای نحوعربی » ، پژوهشی است در باره نحوعربی که در دو بخش فعل مضارع و مرفوعات به بررسی تطبیقی بین دو کتاب شرح ابن عقیل و مبادی العربیه می پردازد . ب . مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع ، چارچوب نظری و پرسش ها و نظریه ها : پرسش ها : 1- کدام یک از دو کتاب « شرح ابن عقیل » و « مبادی العربیه » از لحاظ ذکر قواعد نحوی در دو قسمت بررسی شده کامل تر است ؟ 2- اختلاف دو مؤلف در چه موضوعاتی است ؟ 3- در موضوعات مورد اختلاف ، کدام یک از نظرات مورد توافق نحویان است ؟ منابع شامل قرآن کریم و بسیاری از کتابهای نحو است . پ . روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم،روش تحقیق ،جامعه مورد تحقیق،نمونه گیریو روش های نمونه گیری ، ابزار اندازه گیری ، نحوه اجرای آن ، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها : تحقیق حاضر به روش کتابخانه ای و به صورت تجزیه و تحلیل نمونه های جمع آوری شده از کتاب های نحوی و سپس بررسی آن و نتیجه گیری می باشد . ت . یافته های تحقیق : 1- کتاب « مبادی العربیه » قواعد کلی را بیان می کند و در صورت وجود نظرات مختلف پیرامون یک موضوع به ذکر یک نظریه بسنده می کند . 2- ابن عقیل ضمن شرح ابیات ابن مالک ، در صورت وجود نظریه های مختلف، آنها را ذکر می کند ولی در ببیشتر موضوعات ، نظر خود را بیان نمی کند . 3- دربسیاری از موضوعاتی که ابن مالک ذکر نکرده است ابن عقیل نیز از ذکر آنها غفلت می کند . 4- ازلحاظ ذکر قواعد دربعضی ازموضوعات کتاب « مبادی العربیه »کامل تر و در بعضی دیگر « شرح ابن عقیل» کامل تر است . ث . نتیجه گیری و پیشنهادات : به نظر می رسد با توجه به موارد مطرح شده در این رساله اگر سعی شود در آموزش صرف و نحو به جنبه های استدلالی توجه کنیم و نظرات مطرح شده را با علت و استدلال بازگو کنیم ، فایده بیشتری متوجه دانشجو خواهد شد . از سوی دیگر با در نظر گرفتن موارد مذکور اگر برای رشته زبان و ادبیات عرب کتاب مناسب تری تألیف شود که خالی از اشکالات مطرح شده باشد ، بسیار پسندیده خواهد بود .

الملخص إنّ النّحو العربیّ من العلوم ذات الشأن فی الحقل اللّغویّ و الأدبیّ و قد ترک لنا هذا العلم تراثا ضخما من المعطیات الثمینه، حیث إنّ الباحث فی دراساته بحاجه إِلی الإلمام بها، فعدم الاهتمام بالنحو یساوی إسکات النّص وصمته. و موضوع هذه الرّساله « المقارنه بین ما جاء فی مبادئ العربیّه و شرح ابن عقیل فی قسمی المنصوبات و التوابع دراسه تطبیقیّه فی أمهّات الکتب النحویّه » من المواضیع الهامّه الّتی لا نستغنی عنها فی دراساتنا و بحوثنا العلمیّه. فی هذه الرّساله تکلّمت عن النحو و ما یرتبط به من المواضیع نظریّاً و قد جئت بخلاصه عن حیاه صاحب الکتابین مبادی العربیّه و شرح ابن عقیل و اهتممت بالخلافات الموجوده فی الکتابین و کذلک أشرت إلی بعض المواضیع التی جاءت فی واحد و خلت فی واحدٍ آخر، ثمّ بعد ذلک راجعت عدّه کتب من الکتب النحویّه، فعیّنت ما یشبه أو یقرّب من رأی کلّ واحدٍ منهما، فبینت جذور بعض الخلافات الموجوده عند هذین المولفین و فی نهایه کلّ بحث قد أتیت بما خطر ببالی حول تقییم هذه الآراء و انتخاب واحدٍ منهما و أیضا بعد تقییم الآراء قدأتیت بجدول و رسمت فیه خلاصه الأقوال و النظریات بجعل العلامات داخل کلّ خانه من الخانات المرتبطه بالموضوع حتّی یتبیّن أنّ الآراء الموجوده فی هذین الکتابین موافقه مع أیّ مصدر من المصادر النّحویّه.

موضوع محوری این رساله، بررسی نقش التفات در فرایند فهم متن قرآن است. برای نیل به این هدف، در ابتدا موضوعاتی در ارتباط با معنا و انواع آن و نیز مسایلی که در فرآیند فهم متن باید به آن ها اهتمام ورزید مطرح می شود. همچنین مفهوم متن و ابزاری که برای رسیدن به معنای آن مورد استفاده قرار می گیرد، بیان خواهد شد. در ادامه سخن از خروج از مقتضای ظاهر، عدول و نیز مقایسه بین بلاغت و اسلوب به میان خواهد آمد. سپس موضوع "التفات" به عنوان یکی از موارد خروج از مقتضای ظاهر خواهد آمد که شامل؛ تعریف التفات، تاریخ و تطور آن، جایگاه التفات، انواع و شروط آن می باشد. در نهایت به بررسی تطبیقی انواع التفات در آیات قرآن کریم و نیز بیان اغراض آن می پردازیم.لازم به ذکر است که در این بررسی از تفاسیر مهم شیعه و سنی و نیز کتاب های مهم بلاغی مدد گرفته ایم.

عنوان این پایان نامه ویژگی های سبکی متون دعا با محوریت دعای عرفه می باشد. هدف از این پایان نامه بررسی ویژگی های سبکی متون دعا به طور کلی ودر دعای عرفه در سه سطح زبانی، ادبی وفکری است که برای این منظور پایان نامه در 5 فصل نگاشته شده است. در فصل اول که امور نظری را مورد بررسی قرار می دهد، به امور کلی وضروری در باب سبک شناسی، دعاء ودعای عرفه می پردازد. در فصل دوم که به بررسی ویژگی های سبکی متون دعا می پردازد، ابتدا به ویژگی دعا در قرآن کریم در سه محور دعا کننده، دعا شونده ودعا می پردازد وتأثیر آن را بر أدعیه منقول بررسی می کند که نشان دهنده تأثیر فراوان آن است. در مبحث دوم نیز آرایه های بیانی که شامل تشبیه، مجاز، استعاره وکنایه است، را در این دعا استخراج می کند که این امر، ساده بودن متن دعا نسبت به متون ادبی مانند خطبه ونامه را نشان می کند. در فصل سوم نیز دعای عرفه را از لحاظ موسیقی متن که همان موسیقی داخلی است که از تکرار ومحسنات بدیعی تشکیل شده است، بررسی می کنیم. سپس به مطالعه انزیاح در دعای عرفه در سطح ترکیبی واستبدالی می پردازیم. پس از آن سطح دلالی را در دعای عرفه مورد توجه قرار می دهیم و در آخر این فصل نیز بینامتن قرآنی را در این دعا استخراج نمودیم که نشان از ارتباط تنگاتنگ متن این دعا با قرآن است. فصل چهارم نیز به بررسی متن دعا از لحاظ ادبی می پردازد که طی آن وجود آرایه های تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه وتضاد را با انواع مختلف آن بررسی ودلالت های زیباشناختی آن مورد مطالعه قرار می گیرد. در فصل پنجم که آخرین فصل است، دعا به زنجیره ای تشبیه می شود که از سه حلقه صفات خدا وافعال او، صفات انسان وتقصیر او و طلب تشکیل می شود. سپس هر کدام از این حلقه ها به طور جدا مورد بررسی قرار می گیرند.

چکیده نقش نماهای کلامی یکی از عناصر مهم کلامی هستند که بر رابطه بین دو گزاره دلالت می کنند بدون اینکه ، این معنی به صراحت بیان شود. بدین ترتیب که ما به طور تلویحی متوجه رابطه بین دو گزار از طریق تاثیر بافتی آنها در کلام می شویم ، هر چند این عناصر در ابتدای امر، بیهوده به نظر می رسند ، ولی همین اجزای کوچک گفتمانی، نقش مهمی در تفسیر و خوانش پاره گفتار دارند ،در نتیجه حذف آن از پاره گفتار و یا بی توجهی به آنها ، منجر به این می شود که ما نتوانیم ، معنای حقیقی پاره گفتار را دریابیم ، و همین سوء فهم ،باعث به وجود آمدن اختلافات بسیاری بین مفسرین و مترجمین می شود ،بدین خاطر حرف فاء را به عنوان یکی از عناصر کلامی ( گفتمانی) برگزیدم ، و آن را در پنج فصل مورد بررسی قرا ر دادم . در فصل اول به بررسی نظریه ربط و تاثیر بافتی آن در کلام پرداخته شده و محوریت بحث بیشتر در مورد نقش نماهای کلامی و نقش آنها در بافت کلام است ، و نیز بر دیدگاه بلیک مور در خصوص تحلیل نقش نماهای کلامی و ارتباط آن به نظریه ربط و توجه خاص او به بافت و نقش بافت در فهم معنی پرداخته می شود. در فصل دوم به بررسی فای عاطفه و انواع آن و تحلیل نقش فا در رساندن معنی با توجه به نظریه ربط پرداخته شده ، و در فصل سوم فای سببیه و موارد مختلف آن با توجه به نقش فا در بافت پرداخته شده ، و در فصل چهار ، فای جزا و موارد مختلف آن همراه با فای فصیحه و فای زایده پرداخته شده ، و در فصل پنجم ،به بررسی کاربردی فا در ترجمه های مختلف خصوصا در ترجمه فولادوند پرداخته شده تا برخورد مترجمین را با ترجمه این حرف در ساختارهای مختلف نحوی بررسی کنیم ، و ببینیم که آیا در زبان فارسی مترادف مناسبی برای این حرف وجود داردیا نه؟ و در نهایت رساله به بیان مهم ترین نتایجی که محقق در خلال این پژوهش به آن دست یافته است .پایان می یابد. کلید واژه ها: نظریه ربط ، نقش نماهای گفتمانی ، فاء ، ترجمه ، فولادوند