یکی از ضروریات دین اسلام و پیام همه انبیاء، حیات پس از مرگ است. پیامبران پس از دعوت به خداشناسی، مهمترین اصلی که مردم را به آن متذکر می ساختند؛ یادآوری اوضاع و احوال پس از مرگ بوده است علاوه بر این که انسان دوست دارد از سرنوشت خود در آینده آگاه شود و بداند که آیا با فرا رسیدن مرگ نابود می گردد یا زندگی او در سرای دیگر ادامه خواهد داشت؛ پی گیر آن است که بفهمد پس از مرگ چه عوالمی وجود دارد؛ ویژگی های آن عوالم چیست؟ آیا حیات برزخی همانند حیات دنیوی است؟ آیا حیات برزخی همه افراد در آن سرا یکسان می باشد یا به کیفیت ایمان و اعتقادات و اعمال دنیوی آنان بستگی دارد؟ آیا در آن جا نعمت و عذاب وجود دارد؟ از آن جا که قرآن راه گشای صحیح در هدایت انسان به سوی ادامه حیاتش و معرفی جهان های پس از مرگ از جمله جهان برزخی است لذا هدف در این پژوهش اثبات وجود عالم برزخ از دیدگاه قرآن است به گونه ای که راه کاری در تنظیم زندگی دنیایی باشد. در این تحقیق مسائلی همچون مرگ و قبر و موارد مربوط به آن ها و سپس موضوع برزخ مستقلا مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین برای پی گیری اثبات عالم برزخ به منظور بیان حالت های آن عالم و ارتباط آن با دنیای قبل از مرگ، از قرآن و کلام ائمه اطهار علیهم السلام و نظر مفسرین استفاده شده است. امید است برای طالبان علم راه گشا باشد. کلید واژه ها: انسان، جسم، روح، قبر، مرگ، برزخ

پژوهش حاضر با هدف نشان دادن آثار انس با قرآن بر شخصیت دانش آموزان دختر دبیرستان های شهر کرمان به روش علی مقایسه ای انجام گرفت. بدین منظور 377 نفر از دانش آموزان دختر نواحی 1 و 2 آموزش و پرورش شهر کرمان به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به سوالات پرسشنامه های ویژگی های فردی، انس با قرآن و شخصیت (neo-ffi) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل به وسیله آزمون t و تحلیل واریانس یک طرفه در نرم افزار spss انجام شد و نتایج حاصل از مقایسه دانش آموزان مأنوس با قرآن و سایر دانش آموزان نشان داد که دانش آموزان مأنوس با قرآن دارای ویژگی روان آزرده گرایی و گشودگی به تجربه کمتری نسبت به سایر دانش آموزان بوده و دارای ویژگی برونگرایی و موافق بودن و با وجدان بودن بیشتری نسبت به سایر دانش آموزان می باشند. و میزان انس با قرآن بر حسب پایه تحصیلی، معدل و تحصیلات پدر آن ها تفاوت معنا داری را نشان نداد.

نظریه عرفی بودن زبان قرآن بر این باور است که قرآن کریم به زبان قوم پیامبر اسلام (صلی‏الله‏علیه‏و‏آله) یعنی به همان واژگان و معانی معهود و قواعد دستوری و خصوصیات بلاغی و فرهنگی موجود در میان آنان نازل شده است در قرآن هیچ لفظ و تعبیری که عرب عصر نزول مراد از آن را نداند، وجود ندارد؛ طبق این نظریه در قرآن این موارد نیست: متشابه ، مجمل ، غریب، بطون ، اعجاز علمی ، عموم و اطلاق ، حقیقت شرعی . مهمترین بحث این نظریه نوع مخاطب این نظریه است که تنها مخاطبان قرآن اعراب عصر نزول هستند؛ ولی با توجه به قابلیت های زبان و گستره مخاطبان قرآن و شیوه محاوره عقلایی قرآن و حکیم بودن خداوند و معانی عمیق قرآن و استناد به آیات و روایاتی که نشان دهنده عمومی بودن خطابات قرآن هستند، این ادعا رد می شود. در مورد اصطلاحات غریب و متشابه و بطن و ظهر و مجمل در قرآن که نظریه مطرح کرده است با توجه به تعاریف این اصطلاحات و روایات و نظرات علما فن این ادعاها رد می شود و در مورد مسائل تفسیر تاریخی و اعجاز علمی و حروف مقطعه باید گفت تفسیر تاریخی با توجه به اصول تفسیری و روایات و نقایصی که در اسباب نزول هست رد می شود و دیدگاه این نظریه را در مورد عدم وجود اعجاز علمی در قرآن با توجه به شواهد قرآنی و نظرات صاحب نظران و شواهد عقلی در این مورد نقد می شود و در نهایت هم حروف مقطعه نقطه نقضی بر این نظریه است .

چکیده آن چه که در قرآن و روایات اهل بیت(علیهم السلام) آمده می تواند به عنوان قوانین وارزش های اسلامی برای-آداب وسلوک اجتماعی زنان دراجتماع مطرح شود، وبیانات مفسران در شرح و توضیح آیات و روایات از منابع مهم در این باره بحساب می آید از آن جا که تفسیر المیزان از اعتبار وارزش والایی برخوردار است در این تحقیق به عنوان اصلی ترین منبع قرار گرفته است، این پژوهش در پی آن است که از یک طرف نظرات علامه را پیرامون سلوک اجتماعی زنان استخراج کند و تحت عناوین مناسب ذکرشان نماید و از طرف دیگر پی گیر آن است که تفسیر المیزان تا چه حد به ارائه معارف صحیح و راهکار مناسب برای آداب وسلوک اجتماعی زنان پرداخته است و جا دارد که در این مسیر آسیب ها وآفات سلوک اجتماعی زنان بازشناسی شود و راهکارهای رفع و دفع آن آسیب ها بر اساس تفسیر المیزان ارائه شود. باید گفت که مرحوم علامه در موضوع سلوک اجتماعی زنان به طورشفاف و جداگانه سخنان جامع و مبسوطی را ارائه ندادند و در بسیاری موارد به جملات کلی و کوتاه اکتفا نموده اند وما در ادامه سخن علامه ارزش های دینی، فرهنگی واجتماعی زنان را استخراج نموده ایم که بخش عمده ی شکل گیری سلوک اجتماعی زنان در نظرعلامه در تربیت فرزندان در محیط خانه رقم می خورد.

در واقع مناظره همان گفتگو ومکالمه ی دوطرفه و یا جمعی است که هریک از اشخاص سعی می-کنند که نظرات و اندیشه های خود را بیان کنند. هرشخصی که مناظره می کند بایستی آداب، آفات و شیوه های صحیح مناظره کردن را بداند تا بتواند مناظره ی احسن و نیکویی را داشته باشد. رسالت اصلی پیامبران و انبیای الهی هدایت نمودن مردم به سوی سعادت حقیقی می باشد. انبیا با استفاده ی شایسته از آیات قرآن و وحی الهی و آن چه که بر دوش آنان و پیامبران پیشین گذاشته شده بود و براهین قاطع، مخالفان و معاندان را محکوم و مبهوت می کردند. جا دارد که به آثار هدایتی مناظرات انبیا نیز پی برده و در همان مسیر حرکت کنیم. از جمله آثار هدایتی مناظرات انبیا موضع گیری مردم در برابر پیامبران، مراجعه و بازگشت مردم به درون خودشان، حرکت سوی مدینه ی فاضله و...می باشد که درفصل آخر به آن ها اشاره خواهد شد. مباحث لغوی مناظره، آداب و آفات آن وآیاتی از قرآن کریم درباره ی مناظرات برخی از انبیا و شیوه های انبیا در مناظراتشان از مباحثی است که در این پایان نامه به آن اشاره می شود و همچنین آثار هدایتی آنان نیز به شکل شایسته و به دور از تفسیر به رأی گوشزد می گردد.

چکیده ارزش ها و فضایل اخلاقی را باید در پرتو سیره معصومین شناخت ،زیرا ائمه خود تجسم ارزش های اخلاقی می باشند ، با توجه به این که، بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، امام علی(علیه السلام)، مصداق عینی این ارزش هاست . این پژوهش در پی آن است تا زهد گرایی و تولید ثروت در سیره علوی را بررسی نماید و چگونگی جمع بین این دو مقوله به ظاهر متضاد را اثبات کند و مولفه های زهدگرایی و تولید ثروت را از آموزه های علوی استخراج و آن ها را برای جویندگان راه حقیقت بهتر معرفی کند. در این پژوهش از منابع سیره شناسی،روایی،تاریخی ، به ویژه نهج البلاغه و شروح آن استفاده شد و با بهره گیری از شیوه گردآوری داده ها با مطالعه ی کتابخانه ای ، مسئله مورد بررسی قرار گرفت و به این نتیجه دست یافتیم که در سیره علوی زهد گرایی با ثروت اندوزی در تضاد است ، اما با کار،تلاش و تولید ثروت در نهایت انسجام و هماهنگی است، زیرا التزام به کارهای نیک،احسان به دیگران،انفاق به نیازمندان و پرهیز از محرمات از مولفه های مهم زهد علوی است ،بنابراین زهد مطلوب در سیره علوی، امری تکلیف مدار است و انسان زاهد با توجه به وظیفه ی دینی خود، به رفع نیازهای مادی جامعه و تولید ثروت اقدام می کند، وبا فقر مادی و عقب ماندگی اقتصادی مبارزه می کند. کلید واژه ها: زهد گرایی، تولید ثروت،تضاد، مولفه ها، سیره علوی.

از ملکوت که به نوعی از مصادیق عالم غیب به شمار می رود، در چهار آیه از قرآن به صراحت یاد شده است و در روایات اسلامی به صورت تأویلی توضیحات بیشتری پیرامون عالم ملکوت یافت می شود. دستیابی به معارفی پیرامون حقیقت ملکوت آسمان ها و زمین و توجه به آثار معرفتی و کرداری آن با تکیه بر قرآن و حدیث اساس این پژوهش قرار گرفته است. در این نوشتار نخست آیات قرآنی مربوط به ملکوت با تکیه به بیانات روش مند مفسرین،مورد بررسی قرار گرفته و به همراه آن به استخراج نظریات دانشمندان اسلامی پرداخته شده است و بر پایه آیات و روایات، پیگیر این موارد می شویم که عالم ملکوت چیست و تا چه میزان می توان پرده از حقایق مربوط به عالم ملکوت برداشت؟ توجه و دقت در این موضوع که همه چیز در آسمان ها و زمین فراتر از حالت ظاهری اش، ملکوتی نیز دارد و قدرت و سلطنت و توانمندی خداوند بر هستی در عین تدبیر شایسته می تواند مرتبه بالاتری از یقین را در پیش روی چشم ما بگشاید و تأویلاتی همچون ولایت اهل بیت(ع) از حقیقت ملکوت آسمان ها و زمین برایمان برملا سازد، همه از نتایجی است که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است.

پژوهش های ادبی پیرامون قرآن کریم به ویژه در زمینه مباحث نحوی ، سهم بسزایی در درک، فهم و استنباط آموزه های قرآنی دارد. در این زمینه کتب ارزشمندی نظیر مشکل اعراب مکی بن ابی طالب و املاء ما من به الرحمن عکبری به رشته تحریر در آمده است . در این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و به منظور معرفی آثار مذکور و نگارندگان آنها، از خصوصیات و ویژگی های آن دو اثر ماندگار بصورت تطبیقی سخن به میان آمده است و موارد اشتراک ? وجوه افتراق ? امکان أخذ عکبری از مکی و امکان ترجیح یکی بر دیگری را مورد بررسی قرار می دهد و در پایان کاستی های دو کتاب مرد بحث قرار گرفته و پیشنهاداتی نیز ارائه گردیده است .

عدالت یکی از بنیادی ترین ضروریات دین اسلام است. خداوند اساس زندگی اجتماعی را بر پایه ی عدل قرار داده است ودر قرآن بار ها به عدالت درتمام جنبه های زندگی سفارش نموده است. لازم است عنایت شود تنها مرجع حقیقی و دقیق تشخیص عدل و تمایز آن از ظلم شریعت الهی است و خدا تنها کسی است که از قرار گرفتن هر چیزی درجای خود به طور کامل آگاه است. چرا که او خالق موضع هر چیز استو عدل که عبارت از" قرار دادن هر شی در جای خود است" بدون شناخت حد وجودی هر چیز و استحقاق ذاتی و جایگاه آن در هندسه نظام آفرینش، ممکن نیست و این امور در عالی ترین مرتبه خود نزد آفریدگار جهان است. حق آن است که خداوند نیز در قرآن جایگاه شایسته هر چیز را به بندگان شایسته ی خود معرفی کند. و برگزیدگانش یعنی اهل بیت(علیهم السلام) در شرح و توضیح آن جایگاه ها، دریغ نکرده باشند به همین دلیل هر چه در قرآن آمده می تواند به عنوان مبانی عدالت مطرح شود و سخنان معصومین در این باره راه گشا است. لذا در این پژوهش با استفاده از آیات قرآن کریم و بهره گیری از روایات اهل بیت(علیهم السلام) و کلام مفسران به مبانی عدالت اجتماعی از بعد خانواده و فراتر از آن(اقوام، همسایگان، دوستان...) و در نظام دینیپرداخته شده است البته با اقرار به این که وسع و قدرت پژوهش گر اندک و از سوی دیگر کلام خدای متعال بسیار والا است.

تفسیر عیاشی از مهمترین تفاسیر به ماثور شیعی است و شرح حال نویسنده و سرنوشت این تفسیر از نظر بحث و بررسی مبهم است لذا نویسنده با استمداد از متن تفسیر و سایر تحقیقاتی که درباره مولف و کتاب وی شده است به جستجوی از افکار و آر وی در خلال تفسیر پرداخته و از جهتی روش تفسیری او را بیان کرده است و به مناسبت به شرح و بیان موقع اجتماعی و علمی سمرقند و عیاشی پرداخته .