نام پژوهشگر: فرهاد ذوالفقارپور

بررسی و مطالعه توابع ساختار و توزیع زاویه ای پراکندگی لپتون ها از هسته های al27، 28si و 56fe
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی 1389
  مهناز جدی چروده   فرهاد ذوالفقارپور

در این تحقیق اثرهای هسته ای حرکت فرمی و انرژی بستگی را روی توابع ساختار هسته های al27، 28siو fe56 مورد بررسی قرار داده ایم. که برای محاسبه ی تابع ساختار هسته های ذکر شده از تابع ساختار پروتون و نوترون آزاد گروه grv و همچنین از تابع ساختار نوکلئونی که از برازش نقاط تجربی بدست آمده استفاده کرده ایم.آزمایش های مربوط به پراکندگی ناکشسان ژرف هسته در x < 1 و مقیاس تکانه انتقالی که بزرگتر از حدود gev2 4 است پارتون های تشکیل دهنده هسته را تعیین می کند نتایج تجربی حاصل از پراکندگی ناکشسان ژرف لپتون-هسته نشان می دهد که سطح مقطع پراکندگی هسته با جمع سطح مقطع پراکندگی نوکلئون های تشکیل دهنده هسته برابر نیست و از جمله اثرهای هسته ای که باعث ایجاد این پدیده می شود، انرژی بستگی و حرکت فرمی[14] است. محاسباتمان را یکبار با در نظر گرفتن هر دو اثر هسته ای انرژی بستگی و حرکت فرمی و بار دیگر با در نظر گرفتن فقط اثر هسته ای حرکت فرمی انجام داده ایم و بعد برای اینکه ثابت کنیم تابع ساختارهای محاسبه شده تابع ساختار هسته های مورد بررسی ما را بخوبی بدست می دهد نسبت emc را که نشان دهنده اختلاف بین تابع ساختار نوکلئون آزاد و نوکلئون مقید است و سطح مقطع پراکندگی ناکشسان ژرف و همچنین نسبت سطح مقطع پراکندگی واحد نوکلئون هر هسته به واحد نوکلئون هسته ی دوترون را محاسبه کرده ایم. از توافق بین نتایج محاسبات ما و نتایج تجربی می توان نتیجه گرفت که تابع ساختار های بدست آمده برای هسته فوق با بکار بردن توابع توزیع کوارک های ظرفیت گروه grv تابع ساختار هسته های مورد بحث ما را بخوبی بدست می دهد.

بررسی ومطالعه ی نقش شکست تقارن ایزواسکالری در کاهش انرژی پیوستگی در اثر emc هسته های آهن و آلومینیم
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم 1389
  مینا میرزایی   فرهاد ذوالفقارپور

تابع ساختار نوکلئون مقید در هسته در اثر برهمکنش با محیط هسته، نسبت به تابع ساختار نوکلئون آزاد تغییر می کند که به اثر emc معروف گشته است. کارهای قبلی نشان داده اند که تابع ساختار هسته به شدت به حرکت فرمی و انرژی بستگی وابسته است. اما مقادیر انرژی بستگی که در کارهای قبلی برای توضیح این اثر استفاده شده است بیشتر از مقدار مورد انتظار است. یکی از دلایل این امر آن است که آنها از یک پارامتر نوسانگر برای تمام لایه های هسته ای استفاده کرده اند. اما لایه های مختلف هسته ای دارای شعاع های متفاوتی هستند. بنابراین ما می توانیم برای پوسته های مختلف از پارامترهای نوسانگر مختلف مربوط به آن استفاده کنیم. ما در این پایان نامه با استفاده از این فرض، اثر emc را برای هسته های آهن و آلومینیوم بررسی کرده ایم. نکته ی قابل توجه دیگر آن است که در کارهای قبلی از تابع ساختار نوکلئونی که سازگاری خوبی با نتایج تجربی نداشته اند استفاده شده است. اما در این تحقیق تابع ساختار نوترون و پروتون را متفاوت فرض کرده و از تابع ساختار نوترون و پروتون گروه grv استفاده کرده ایم. به عبارت دیگر نقش شکست تقارن ایزواسکالری را در تابع ساختار هسته ای نیز مورد بررسی قرار داده ایم. هر دو عامل ذکر شده باعث کاهش انرژی بستگی شده اند. همچنین نشان داده ایم نتایج به دست آمده با استفاده از فرض های بالا برای اثر emc سازگاری بسیار خوبی با نتایج تجربی دارند. برای این منظور ابتدا تابع ساختار نوکلئونی را مورد بحث قرار داده و سپس اثر emc را بررسی خواهیم کرد. در نهایت نتایج به دست آمده از فرض های بالا را با نتایج تجربی مقایسه خواهیم کرد.

درهم تنیدگی کوانتومی در فیزیک ذرات بنیادی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی 1389
  سودا میرزایی   قادر نجارباشی

در این پایان نامه درهم تنیدگی کوانتومی را در برخی ذرات همچون کائون، -bمزون، فوتون و نوترینو با جزئیات مطالعه می کنیم. برای این منظور از انواع نامساوی ها نظیر نامساوی های بل (bell)، chsh، ch و ویگنر استفاده می کنیم و آن ها را به نقض cp، در ذرات ارتباط می دهیم. با در نظر گرفتن ساختار کوارکی، مقدار درهم تنیدگی را در هشت تایی باریون ها محاسبه می کنیم. همان محاسبات را با در نظر گرفتن درجه آزادی رنگ برای حالت های پادمتقارن باریون ها و حالت های متقارن مزون ها انجام می دهیم. در پایان به علت غیر هرمیتی بودن هامیلتونین ها در ذرات، که از ناپایداری ذرات ناشی می شود، درهم تنیدگی حالات بل (bell)، ghzو w را برای سیستم های غیر هرمیتی محاسبه می کنیم.

اختلاط ذرات و ماتریس ckm در نظریه میدان کوانتومی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم 1389
  نوید اله یار   قادر نجارباشی

در این پایان نامه ابتدا مقدمه ای در مورد ذرات بنیادی اعم از تاریخچه، چگونگی تولید و آشکارسازی و طبقه بندی آنها ارایه کرده و سپس تقارنهای گسسته پاریته، همیوغی بار و وارونی زمانی در مکانیک کلاسیک و مکانیک کوانتومی و در حد نسبیتی برای میدانهای اسپین صفر و اسپین یک بررسی می کنیم. اختلاط و نوسان نوترینوعا و نقض cp و t را در نوسانات نوترینو به همراه تصویر شماتیکی و همچنین درهمتنیدگی را نیز تحقیق می کنیم. اختلاط کوارکها و ماتریس اختلاط کوارکها یعنی ماتریس ckm و چگونگی ارتباط پارامتر نقض cp با ماتریس ckm را نشان می دهیم. اختلاط فرمیونها را از دیدگاه نظریه میدانهای کوانتومی بررسی کرده و تعمین تبدیلات اختلاط، ساختار جریان و همچنین فرمول دقیق برای نوسانات نوترینو را بدست می آوریم. در آخر اختلاط میدانهای بوزونی را از دیدگاه نظریه میدانهای کوانتومی بررسی کرده و تمام مواردی که برای میدانهای فرمیونی بدست آوردیم را برای میدانهای بوزونی نیز محاسبه می کنیم.

بررسی و مطالعه توابع ساختار و توزیع زاویه ای پراکندگی لپتون ها از هسته های 12c ,4he ,40ca
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی 1389
  میرحمید موسوی   فرهاد ذوالفقارپور

ما در این تحقیق ابتدا سعی کردیم با در نظر گرفتن اثر حرکت فرمی و انرژی بستگی هسته ای، تابع ساختار هسته های he4 ، c12 و ca40 را مورد بررسی قرار دهیم که برای این کار با استفاده از مدل نوسانگرهارمونیک، با در نظر گرفتن پارامتر مختلف برای پوسته های مختلف داخل هسته که با جذر میانگین مربع شعاع هسته در ارتباط است و هم نیز با استفاده از توابع ساختار نوکلئونهای آزاد ، توابع ساختار هسته های فوق را محاسبه کردیم که در اینجا محاسباتمان را یک بار با در نظر گرفتن هر دو اثر هسته ای انرژی بستگی و حرکت فرمی و بار دیگر با در نظر گرفتن فقط اثر هسته ای حرکت فرمی و در غیاب اثر انرژیی بستگی انجام داده ایم و بعد برای اینکه ثابت کنیم تابع ساختارهای بدست آمده تابع ساختار هسته های مورد بررسی ما را بخوبی بدست می دهد نسبت emc را که نشان دهنده اختلاف بین تابع ساختار نوکلئون آزاد و نوکلئون مقید است را محاسبه کرده ایم و سپس سطح مقطع دیفرانسیلی پراکندگی لپتونها از هسته های فوق را حساب نموده که نتایج حاصل توافق خوبی با نتایج تجربی و تئوری موجود نشان می دهند از توافق بین نتایج محاسبات ما با نتایج تجربی می توان نتیجه گرفت که تابع ساختار و سطح مقطع دیفرانسیل پراکندگی بدست آمده برای هسته فوق با بکار بردن توابع توزیع کوارک های ظرفیت گروه grv تابع ساختار هسته های مورد بحث ما را بخوبی بدست می دهد.

بررسی و مطالعه نقش شکست تقارن ایزواسکالری در کاهش انرژی پیوستگی در اثر emc هسته های 63cu و107ag
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم 1389
  نگین ستاری نیکخو   فرهاد ذوالفقارپور

نتایج بدست آمده از پراکندگی ناکشسان ژرف الکترون از نوکلئون آزاد در شتاب دهنده خطی استانفورد در دهه 60، بیانگر وجود ساختار داخلی برای نوکلئون های آزاد بود. تصور بر این بود که ساختار داخلی نوکلئون آزاد با ساختار داخلی نوکلئون مقید در داخل هسته یکسان باشد. گروه تحقیقاتی اروپایی در سال 1983 با استفاده از پراکندگی ناکشسان ژرف میون از هسته ها نسبت تابع ساختار هسته آهن به تابع ساختار هسته دوترون را در واحد نوکلئون اندازه گیری نمودند اما این نسبت برخلاف انتظار برابر یک نبود. این پدیده به عنوان اثر emc شناخته شد و بیانگر این بود که توزیع اجزای تشکیل دهنده نوکلئون های مقید نسبت به نوکلئون های آزاد متفاوت است. از جمله اثرات هسته ای که در به وجود آمدن این اختلاف نقش دارند می توان به اثر حرکت فرمی و انرژی بستگی اشاره کرد. در این تحقیق نسبت emc را برای هسته های cu و ag با در نظر گرفتن تابع ساختار پروتون و نوترون آزاد مدل grv و مقایسه آن با تابع ساختار نوکلئون آزاد اکولینیچو و تابع توزیع تکانه بر اساس مدل نوسانگر هماهنگ ساده با پارامتر hw مختلف برای لایه های انرژی به همراه دو اثر هسته ای، حرکت فرمی و انرژی بستگی بررسی می کنیم. برای هسته های مورد مطالعه شکست تقارن ایزواسکالری، اختلاف موجود بین تابع ساختار نوترون و پروتون آزاد مدل grv، را در نظر گرفته ایم. از روی نتایج که بدست آمده مشاهده می کنیم که در هسته های نیمه سنگین از جمله cu، با در نظر گرفتن شکست تقارن ایزواسکالری تابع ساختار نوکلئون ها با نتایج تجربی از توافق خوبی برخوردار است و اثر انرژی بستگی نسبت به پیش بینی های انجام شده قبلی کاهش می یابد، ولی با بزرگ شدن هسته ها و قرار گرفتن نوکلئون ها در تراز های بالاتر به هنگام پر شدن تراز 1d بر اساس مدل لایه ای مرسوم، به علت قوی بودن نیروهای هسته ای و گسترده بودن تراز 1d، تراز ها درهم فرو رفتگی بیشتری پیدا می کنند، و نتایج تئوری بدست آمده نسبت به نتایج تجربی دچار انحراف می شود. نمونه ای از این انحراف در فیزیک اتمی به هنگام پر شدن تراز 4s که زودتر از تراز 3d صورت می گیرد، را می توان مشاهده نمود.

بررسی و مطالعه نقش ابر پایونی در توابع ساختار هسته 56fe
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی 1390
  سارا حاتم پناه هره دشت   فرهاد ذوالفقارپور

نتایج حاصل از پراکندگی الکترون از نوکلئون در سال 1969 در شتاب دهنده خطی استانفورد بیانگر وجود ساختار داخلی برای نوکلئون های آزاد بود و نشان می داد که پروتون ها و نوترون ها ذرات بنیادی نبوده و دارای ساختار داخلی اند. تحقیقات انجام گرفته در این زمینه نشان می داد که پروتون ها و نوترون ها از سه نوع ذره به نام کوارک تشکیل شده اند و دارای ساختار داخلی هستند. گروه تحقیقاتی emc در سال 1983 با استفاده از پراکندگی ناکشسان ژرف میون از هسته ها نسبت تابع ساختار هسته آهن به تابع ساختار دوترون را در واحد نوکلئون اندازه گیری نمودند که این نسبت بر خلاف انتظار برابر یک نبود و بیانگر این بود که ساختار داخلی پروتون ها و نوترون های مقید که در داخل هسته اتم ها قرار دارند متفاوت از ساختار داخلی این ذرات در حالت آزاد هستند. دلایل متفاوتی برای این تغییر توزیع کوارکی داخل نوکلئون های مقید و آزاد بیان شد که از جمله می توان به اثر حرکت فرمی، اثر انرژی بستگی، اثر ابر مزونی (پایونی) و ... اشاره کرد. در این تحقیق ابتدا تابع ساختار مزون پایون را حساب کرده سپس تابع توزیع پایون را در داخل هسته (_^56)fe حساب می کنیم و نیز تابع ساختار و اثر emc هسته (_^56)fe را با در نظر گرفتن اثر ابر پایونی حساب کرده و به بررسی نتایج حاصل و مقایسه آنها با نتایج تجربی می پردازیم که نتایج حاصل توافق خوبی با نتایج تجربی نشان می دهند.

محاسبه سطح مقطع تولید مزون های افسون d^± ، ¯d^0 و d^0 در برخورد پایون با هسته سرب در انرژی های بالا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1391
  جواد محمدی   فرهاد ذوالفقارپور

در این پایان نامه ابتدا فرض می شود که پایون ها دارای ساختار کوارکی بوده و از یک کوارک و پاد کوارک تشکیل یافته اند. برای این کار ابتدا توابع توزیع کوارک ها و پاد کوارک ها را در داخل پایون محاسبه می کنیم. همچنین فرض می کنیم که پروتون ها و نوترون ها نیز از سه کوارک ظرفیت و دریای کوارک و پاد کوارک تشکیل یافته اند و توابع توزیع کوارک های ظرفیت و دریا را در داخل آنها به دست می آوریم. با مشخص شدن توابع توزیع کوارک ها و دریای کوارکی در داخل پایون ها و پروتون ها و نوترون ها، می توان توابع توزیع کوارکی در داخل هسته سرب را محاسبه نمود و با استفاده از آنها در چارچوب مدل های موجود در qcd و فرآیند درل یان، سطح مقطع تولید مزون های افسون d^± ، ¯d^0 و d^0 تولید شده در برخورد پایون با هسته سرب در انرژی های بالا را حساب نمود. برای به دست آوردن نتایج عددی قابل مقایسه از محاسبات این پایان نامه با نتایج تجربی، یک برنامه فرترن نوشته ایم. در انتها سطح مقطع تولید مزون های فوق به دست آمده از برنامه فرترن، با نتایج تجربی در دسترس مقایسه شده است.

محاسبه ی سهم اثر تبادل کوترکی و سهم ابر پایونی در تابع ساختار هسته های هلیوم 3 و تریتیوم
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1391
  فرهاد ذوالفقارپور

در این تحقیق به مطالعه ی توابع توزیع کوارک ها در داخل نوکلئون های مقید در هسته ها و توابع توزیع کوارک ها در داخل نوکلئون های آزاد که با هم تفاوت دارند و علت آن وجود محیط هسته ای است، می پردازیم. چندین پدیده ناشی از وجود محیط هسته ای در این تغییر توابع توزیع کوارکی نقش دارند. در صورتی که این اثرهای هسته ای در محاسبه توابع ساختار هسته ها درنظر گرفته شود به نظر می رسد نتایج نظری مربوط با نتایج تجربی سازگاری خوبی نشان بدهند. در این پروژه دو اثر هسته ای ابر پایونی و اثر تبادل کوارکی را درنظر گرفته و سهم آنها را در توابع ساختار هسته های he3 و h3 محاسبه می کنیم. برای این کار ابتدا محاسبات لازم را انجام داده و سپس با نوشتن برنامه فرترن توابع ساختار هسته های فوق را با درنظر گرفتن این دو اثر هسته ای به دست می آوریم و در آخر نتایج حاصل را با نتایج تجربی در دسترس مقایسه می کنیم.

محاسبه سطح مقطع لپتون و پادلپتون های تولید شده در پراکندگی پروتون از هسته مس با استفاده از فرآیند درل یان.
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم 1391
  فاطمه محمودجانلوگلوگاهی   فرهاد ذوالفقارپور

در این تحقیق فرض می شود که پروتون از سه کوارک ظرفیت تشکیل شده و این سه کوارک توسط دریای کوارک و پادکوارک احاطه شده اند. با توجه به اینکه کوارک و پادکوارک در برخورد رودررو نابود شده و می توانند تولید لپتون نمایند لذا می توان با محاسبه ی تابع توزیع کوارک ها و دریای کوارکی در داخل پروتون و هسته ی مس، سطح مقطع تولید لپتون و پادلپتون ها را در برخورد پروتون به هسته ی مس در انرژی های بالا بدست آورد. در این تحقیق ابتدا تابع توزیع کوارک های ظرفیت و دریا را در داخل پروتون و هسته ی مس در چارچوب مدل لایه ای هسته ها بدست آورده و سپس با استفاده از فرآیند درل یان محاسبات لازم را برای بدست آوردن سطح مقطع مربوط به تولید لپتون و پاد لپتون ها انجام داده ایم و سطح مقطع بدست آمده را بر حسب جرم ناوردای لپتون های تولید شده و نسبت جرم ناوردا به انرژی در مرکز جرم آنها رسم نموده ایم و نتایج حاصل را با نتایج تجربی مقایسه کرده ایم.

محاسبه سهم اثر تبادل کوارکی در تابع ساختار هسته fe56
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم 1391
  سیده نرجس علوی   فرهاد ذوالفقارپور

نتایج حاصل از پراکندگی الکترون از نوکلئون در سال 1969 در شتاب دهنده خطی استانفورد بیانگر وجود ساختار داخلی برای نوکلئون های آزاد بود و نشان می داد که پروتون ها و نوترون ها ذرات بنیادی نبوده و دارای ساختار داخلی اند. تحقیقات انجام گرفته در این زمینه نشان می داد که پروتون ها و نوترون ها از سه نوع ذره به نام کوارک تشکیل شده اند و دارای ساختار داخلی هستند. گروه تحقیقاتی emc در سال 1983 با استفاده از پراکندگی ناکشسان ژرف میون از هسته ها نسبت تابع ساختار هسته آهن به تابع ساختار دوترون را در واحد نوکلئون اندازه گیری نمودند که این نسبت بر خلاف انتظار برابر یک نبود و بیانگر این بود که ساختار داخلی پروتون ها و نوترون های مقید که در داخل هسته اتم ها قرار دارند متفاوت از ساختار داخلی این ذرات در حالت آزاد هستند. دلایل متفاوتی برای این تغییر توزیع کوارکی داخل نوکلئون های مقید و آزاد بیان شد که از جمله می توان به اثر حرکت فرمی، اثر انرژی بستگی، اثر تبادل کوارکی اشاره کرد. در این پروژه ابتدا فرض می شود تابع موج هسته با درنظر گرفتن ساختار داخلی پروتون ها و نوترون ها باید پاد متقارن درنظر گرفته شود. از آنجایی که این اثر یک اثر کوانتومی بوده و شبیه تبادل کوارک بین نوکلئون ها است، سهمی در چگونگی ساختار داخلی هسته ها خواهد داشت. با توجه به این که هسته ی آهن شبیه به ماده هسته ای بوده و محاسبات در آن ساده است لذا در این پروژه در تابع موج هسته ی آهن ساختار کوارکی نوکلئون های تشکیل یافته آن را وارد کرده و سهم این اثر را در تابع ساختار هسته ی فوق بدست می آوریم. برای این کار ابتدا محاسبات مربوط به این کار انجام یافته سپس برنامه فرترن مربوط برای بدست آوردن سهم تبادل کوارکی که یک اثر محیط هسته ای می باشد و حرکت فرمی نوشته می شود و در نهایت نتایج بدست آمده از محاسبات و برنامه فرترن نوشته شده با نتایج تجربی در دسترس مقایسه می شود.

محاسبه سهم ابر مزونی داخل هسته های سبک 3he و 3h در سطح مقطع دیفرانسیلی پراکندگی الکترون از آنها
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده علوم پایه 1391
  نازلی حمداللهی   فرهاد ذوالفقارپور

نتایج حاصل از پراکندگی الکترون از پروتون و نوترون در سال 1969 نشان می داد که پروتونها و نوترونها ذرات بنیادی نبوده بلکه دارای ساختار داخلی می باشند و تحقیقات انجام گرفته در این زمینه نشان می داد که پروتونها و نوترونها از سه نوع ذره به نام کوارک تشکیل شده اند و دارای ساختار داخلی هستند. آزمایشهای بعدی که در سال 1983 صورت گرفت نشان داد که ساختار داخلی پروتونها و نوترونهای مقید که در داخل هسته اتم ها قرار دارند متفاوت از ساختار داخلی این ذرات در حالت آزاد هستند. دلایل متفاوتی برای این تغییر توزیع کوارکی داخل نوکلئونهای مقید و آزاد بیان شد که از جمله می توان به اثر فرمی ، اثر انرژی بستگی، اثر تبادل کوارکی ، اثر ابر پایونی داخل هسته و اثر ذره ? اشاره کرد. با توجه به اینکه نوکلئون های داخل هسته را یک ابر مزونی (پایون) در برگرفته لذا این مزونهای تبادلی می توانند سطح مقطع پراکندگی الکترون از هسته ها را تحت تأثیرقرار دهند. بنابراین در این پروژه ابتدا تابع ساختار مزون پایون را حساب کرده سپس تابع توزیع پایون در داخل هسته های سبک3heو 3h را حساب می کنیم و سپس تابع ساختار و اثرemc این هسته ها را با در نظر گرفتن این اثر حساب می کنیم و به بررسی نتایج حاصل و مقایسه آنها با نتایج تجربی می پردازیم و برای این کار ابتدا برنامه فرترن مربوط به محاسبه تابع ساختار و تابع توزیع پایون را نوشته سپس با ترکیب آنها در برنامه فرترن تابع ساختار و اثرemc و سطح مقطع دیفرانسیلی پراکندگی الکترون از این هسته ها را محاسبه می کنیم و به این نتیجه می رسیم که تابع ساختار هسته ها با در نظر گرفتن سهم ابر پایونی افزایش می یابد.

محاسبه سطح مقطع تولید ذره j/? در برخورد هسته های سرب - سرب در انرژی های بالا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم 1391
  سید محمد طباطبایی   فرهاد ذوالفقارپور

نتایج حاصل از پراکندگی الکترون از نوکلئون در سال 1969 در شتاب دهنده خطی استانفورد بیانگر وجود ساختار داخلی برای نوکلئون های آزاد بود و نشان می داد که پروتون ها و نوترون ها ذرات بنیادی نبوده و دارای ساختار داخلی اند. تحقیقات انجام گرفته در این زمینه نشان می داد که پروتون ها و نوترون ها ازذراتی به نام کوارک تشکیل شده اند و دارای ساختار داخلی هستند. در این پروژه ابتدا فرض می شود که هسته سرب از 82 پروتون و 126 نوترون تشکیل یافته سپس برای پروتون و نوترون ساختار داخلی در نظر می گیریم. در این مدل پروتون و نوترون از سه کوارک ظرفیت و دریای کوارک و پاد کوارک و دریای گلئونی تشکیل شده اند. با توجه به اینکه کوارک و پاد کوارک ها در برخورد رودررو نابود شده و ذره j/? تولید می نماید لذا با این فرض می توان با محاسبه و مشخص کردن تابع توزیع کوارک و دریای کوارکی داخل پروتون و نوترون می توان توزیع کوارک و کوارک های دریا را در داخل هسته سرب محاسبه نمود و سپس با استفاده از آنها و فرایند درل یان سطح مقطع تولید ذره j/? را در برخورد دو هسته سرب در انرژی بالا بدست آورد. در این پروژه ابتدا با نوشتن برنامه فرترن تابع توزیع کوارک های ظرفیت و دریا را در داخل پروتون و نوترون سپس در داخل هسته سرب بدست آورده و سپس در چارچوب فرآیند درل یان محاسبات لازم برای محاسبه سطح مقطع تولید ذره j/? در برنامه فرترن در نظر گرفته می شود. در آخر نیز سطح مقطع بدست آمده با نتایج تجربی در دسترس مقایسه می شود.

محاسبه ی سطح مقطع تولید مزون های افسون d^±، ¯d^0 و d^0 در برخورد پایون با هسته ی تنگستن در انرژی های بالا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1392
  هاجر فرخی   فرهاد ذوالفقارپور

در این پایان نامه برای پایون ها ساختار کوارکی در نظر می گیریم بنحوی که از یک کوارک و پادکوارک تشکیل شده اند. همین فرض را برای نوکلئون ها نیز انجام می دهیم و فرض می کنیم که آنها از سه کوارک ظرفیت و دریای کوارک و پادکوارک تشکیل یافته اند و توابع توزیع کوارک های ظرفیت و دریا را در داخل آنها در چارچوب مدل توزیع پارتونی grv بدست می آوریم. با مشخص شدن توابع توزیع کوارک ها و دریا در داخل پایون و نوکلئون ها، توابع توزیع کوارکی را در هسته ی تنگستن محاسبه می کنیم و با استفاده از توابع توزیع بدست آمده در چارچوب مدل های موجود درqcd سطح مقطع تولید مزون های افسون dدر برخورد پایون با هسته ی تنگستن را محاسبه نموده ایم و نتایج را با نتایج تجربی در دسترس مقایسه کرده ایم.

توزیع زاویه ای پراکندگی کامپتون فوتون vek 662 ازمیله های آهن، آلومینیوم و مس
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1392
  عاطفه واسع مصلی   داریوش رضایی

در این پایان نامه، برای بررسی توزیع زاویه ای پراکندگی فوتون میله های آلومینیوم، آهن و مس در قطر های متفاوت به عنوان پراکننده ی فوتون استفاده شده است. برای این منظور میله های ذکر شده در وسط صفحه ی مخصوص پراکندگی کامپتون قرار گرفته و آشکارساز nai(tl) 2 اینچی در فاصله ی 11 سانتی متر از میله ها قرار داده شده است. پرتو ی گاما یevk 662 گسیل شده از چشمه ی cs137، با شدت 100 میکروکوری در زوایایی به گستره ی 120-0 به میله های مورد نظر برخورد نموده، بعد از پراکنده شدن طبق پدیده ی کامپتون به آشکار ساز می رسند. با شمارش فوتون های پراکنده در زوایای مختلف ابتدا انرژی و سپس شدت پراکندگی مرتبه ی اول کامپتون ازمیله ها بررسی شده است. با استفاده از داده های تجربی عدد اتمی موثر برای موادی مثل پلی اتیلن برآورد شده است.

شناسایی درصد فراوانی عنصر مس موجود در یک نمونه و خاک با استفاده از فعال¬سازی نوترون
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1392
  میثم غائبی   داریوش رضایی اوچبلاغ

شناسایی درصد فراوانی یک عنصر خاص در یک نمونه، به طوری که هیچ آسیبی به نمونه نرسد و اندازه¬گیری با صرف کمترین هزینه و زمان صورت¬ گیرد، نه تنها در فیزیک، بلکه در شاخه¬های مختلف علوم و صنعت حائز اهمیت است. در این پایان¬نامه، با استفاده از فعال¬سازی نوترونی، درصد فراوانی عنصر مس در یک نمونه¬ی استاندارد را مشخص کرده و با استفاده از آن، درصد فراوانی عنصر مس موجود در نمونه¬های خاک و نمونه¬ی تهیه شده از معدن مس سونگون اهر را مشخص می¬کنیم. برای این کار، نمونه¬ی تهیه شده را در مقابل چشمه¬ی نوترونی قرار داده و با استفاده از آشکارساز یدور سدیم، میزان فعالیت آن را مشخص می¬کنیم. این کار را در فاصله¬های مختلف از چشمه¬ی نوترون، در بازه¬های زمانی یکسان انجام می¬دهیم تا فاصله¬ای که در آن بیشترین فعالیت حاصل می¬شود را مشخص کنیم. سپس در آن فاصله، نمونه¬ها را تحت تابش با نوترون قرار داده و میزان فعالیت آن¬ها را به دست آورده و با میزان فعالیت نمونه-ی استاندارد مقایسه می¬کنیم. در پایان، با استفاده از روابط موجود، درصد فراوانی عنصر مس را در نمونه-ها¬ی مورد نظر بدست می¬آوریم و دقت آنالیز را محاسبه می¬کنیم.

بررسی نقش توابع توزیع پارتونی الخین و mstw روی لپتون و پادلپتون های تولید شده در برخورد پروتون به هسته مس 63
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1393
  سعید باوقار آلیله   فرهاد ذوالفقارپور

ساختار داخلی نوکلئون¬ها و تاثیر محیط هسته¬ای روی توابع توزیع کوارکی نوکلئون¬های مقید نقش اساسی دارند در این پروژه فرض شده است نوکلئون¬ها از سه کوراک اصلی تشکیل شده که در داخل ابر کوارک (دریای کوارک، گلئون) شناورند در نظر گرفته شده است. چ.ن کوارک¬ها درصدی از جرم، تکانه و انرژی پروتون را حمل می کنند که این درصد با توزیع کوارک بیان می شود، بنابراین از این توابع توزیع برای بدست آوردن توابع ساختار هسته¬، بخصوص هسته مس 63 استفاده شده است. پس از آن با در نظر گرفتن برخورد پروتون به هسته مس و این که در برخورد¬های هسته¬ای امکان این که کوارک و پادکوارک از طرف هسته¬های برخورد کننده باهم نابود شوند وجود دارد، تولید دی لپتون¬ها را محاسبه کردیم و به همراه نتایج تجربی در نمودار¬هایی رسم نمودیم. برای بدست آوردن نتایج مناسب از مدل لایه¬ای هسته¬ای و همچنین توزیع کوارکی نوکلئون¬های تشکلی دهنده هسته مس سه گروه مختلف استفاده شده است که در نهایت نیز بررسی شده است که کدام گروه نتیجه بهتری با توجه به نتایج تجربی در این پروژه داشته است. نتایج حاصل در این پروزه نشان می-دهد که گروه mstw سازگاری بیشتری با نتایج تجربی به دست می دهد.

محاسبه ی سطح مقطع لپتون و پادلپتون های تولید شده در پراکندگی پروتون از هسته پلاتین در چارچوب مدل توزیع پرتونی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1392
  سحر رنجبری میل اغاردان   فرهاد ذوالفقارپور

برای توضیح نتایج تجربی حاصل از پراکندگی لپتون از نوکلئون و هسته¬ها و همچنین سطح مقطع هادرون و لپتون-های تولید شده در برخوردهای هادرونی از قبیل برخورد نوکلئون- نوکلئون و یا نوکلئون با یون¬های سنگین، نیاز به استفاده از توابع توزیع پارتونی در چارچوب qcd است. توابع توزیع پارتونی مختلف توسط چندین گروه تحقیقاتی مختلف ارائه شده است. در این پایان نامه ما با استفاده از توابع توزیع پارتونی گروه grv و بگارگیری مدل درل یان سطح مقطع تولید لپتون و پاد لپتون های تولید شده در برخورد پروتون به هسته پلاتین را محاسبه کرده و نتایج را با نتایج تجربی مقایسه کرده¬ایم.

محاسبه ی طیف انرژی گسیل شده از پدیده آوادرخش بر پایه مدل تجمعی هسته ای
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1393
  فرشید نجفی نژاد   فرهاد ذوالفقارپور

در این پایان نامه به دنبال ارائه مدلی جدید برای پدیده آوادرخش هستیم. در این پژوهش مدلی ارائه شد که در آن حباب درون آب حالتهای برانگیخته با مدهای نوسانی دارد که این مدها توسط موج صوتی فرودی ایجاد شده است. انرژی حالت برانگیخته به صورتی مشابه با انرژی لایهها در مدل تجمعی هستهای، کوانتیزه درنظر گرفتهشده است. انرژی حالت برانگیخته حباب با پارامترهای تکانهزاویهای، کششسطحی، دمای آب، شعاع اولیه حباب و نوع گاز درون حباب توصیف شده است. احتمال برانگیختگی را به صورت توزیع گاوسی درنظر گرفتیم که وابسته به تکانهزاویهای و فرکانس صوت فرودی است. در این مدل هنگامی که حباب از حالت برانگیخته به حالت پایه بر میگردد موج الکترومغناطیسی گسیل میکند. در این پژوهش برای محاسبه شدت نور گسیلی از توزیع آماری و تبهگنی استفاده شده است. در محاسبه طیف انرژی اثر جذب آب را برای نور عبوری از درون آب تا خروج از فلاسک آزمایش لحاظ شده است. به دلیل این که انرژی حالت برانگیخته و احتمال برانگیختگی به کششسطحی و فرکانس صوت فرودی مربوط شده بنابراین میتوان نشان داد که طیف انرژی به فرکانس صوت فرودی و دمای آب وابسته است.

محاسبه ی آهنگ تولید هسته ی دوترون حاصل از برخورد پروتون – نوترون در مهبانگ
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1393
  محمد کرمی   فرهاد ذوالفقارپور

هسته ی دوترون در برخورد نوترون به پروتون در واکنش h(n,?)d تولید شده و نرخ تولید وابسته به انرژی برخورد می¬باشد. با توجه به این که بعد از انفجار اولیه، پلاسمای هادرونی شامل نوترون ها و پروتون ها است، می توان با در نظر گرفتن نسبت فراوانی پروتون و نوترون، در صد فراوانی دوترون تولید شده را حساب نمود و در صورت همخوانی نتایج بدست آمده با نتایج تجربی، به مطالعه ی ماده ی باریونی در زمان اولیه پرداخت. در این پروژه با توجه به اینکه سطح مقطع پراکندگی پروتون - نوترون به صورت کامل اندازه گیری شده است، آن را در محاسبه ی متوسط کمیت <?v> که در آن ? سطح مقطع واکنش و v سرعت نسبی پروتون و نوترون در دستگاه مرکز جرم است، بکار خواهیم برد. در این متوسط گیری توزیع سرعت و انرژی ذرات را نیز وارد کرده و آن را در یک دمای خاص بدست می آوریم. از روی متوسط گیری کمیت فوق روی دما و در صورت مرتبط کردن آن به زمان با استفاده از روابط موجود در نسبیت عام می توان نرخ تولید در واحد زمان یا مقدار کل دوترون تولید شده را با متوسط گیری روی زمان بدست آورد. محاسبات لازم برای این کار را با برنامه نویسی فرترن انجام داده و نتایج حاصل را با داده های اندازه گیری شده ی موجود، مقایسه می کنیم.

طراحی مفهومی ستون شتابگر الکترواستاتیک الکترون
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1393
  رامین روزه دار مقدم   امید رضا کاکویی

شتاب¬دهنده الکترواستاتیک الکترون از قسمت¬های مختلفی تشکیل یافته است که مهمترین آنها عبارتند از: 1- چشمه الکترون 2- ستون شتابگر 3- تجهیزات خلاء 4- منبع تغذیه ولتاژ بالا. در این میان ستون شتابگر مهمترین قسمت شتاب¬دهنده می-باشد. الکترونها در داخل این ستون تحت تأثیر پتانسیل الکتریکی شتاب گرفته و به انرژی نهایی میرسند. علاوه بر شتاب دادن به ذرات در طول لوله شتابگر، باریکه به صورتی کانونی میشود که بدون اتلاف قابل توجه در اندازه در محل هدف به آن برخورد کند. به این ترتیب، شدت و ضعف میدان الکتریکی جهت کانونی کردن باریکه در طول ستون شتابگر اهمیت زیادی دارد. در ضمن گرادیان پتانسیل باید بهگونهای باشد که شتابدهی به الکترونها به شکل مناسبی انجام شود. در این پروژه ابتدا شکل ستون شتابگر و میدان الکتریکی در داخل لوله شتاب¬دهنده برای شتاب دادن به الکترون¬ها بررسی می¬¬شود. این بررسی چنان خواهد بود که باریکه خروجی الکترون¬هایی با انرژی در حدود kev 300 و شدت باریکه از مرتبه میلی آمپر باشد و باریکه خروجی خواص کانونی و موازی بودن را دارا باشد. برای طراحی از نرم¬افزار شبیه¬سازیcst که بر اساس روش مونت کارلو کار می-کند استفاده شده است. از طراحی انجام شده در ساخت لوله شتابگر الکترواستاتیک الکترون در پژوهشگاه علوم و فنون هستهای که ساخت آن به صورت یک اولویت در سازمان انرژی اتمی مطرح است، استفاده خواهد شد.

بررسی اثر کندسازی آب، پلی اتیلن و گرافیت روی نوترون am-be با اندازه گیری اکتیویته ی نمونه های تابش داده شده
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم 1393
  بهراد مرادپور   فرهاد ذوالفقارپور

دراین پژوهش نمونه های مختلفی از مس و آهن با خلوص 99 درصد را با ضخامت های مختلفی از کندسازهای آب، پلی اتیلن و گرافیت درمقابل چشمه ی نوترونیam-be قراردادیم و با اندازه گیری فاصله ای که در آن نمونه ها بیشترین فعالیت را کسب می کنند، به بررسی مکانیزم کندسازی نوترون درآب، پلی اتیلن و گرافیت پرداختیم. با استفاده از نتایج تجربی به دست آمده توانستیم سطوح بیشینه ی زیر منحنی مربوط به هر یک از کندسازهای آب، پلی اتیلن و گرافیت را بدست آوریم، مقایسه ی شکل های مربوط به نمونه های مس و آهن نشان می دهد که سطح زیر قله برای آهن بسیار کمتر از مس می باشد. این مسأله نشان می دهد که واکنش رخ داده با آهن دارای سطح مقطع به مراتب کمتری نسبت به مس است. یعنی واکنش هسته ای صورت گرفته در نمونه ی آهن مربوط به نوترون های تند بوده که دارای سطح مقطع پایینی است.

محاسبه سطح مقطع لپتون و پاد لپتون های تولید شده در پراکندگی پروتون - پروتون و پروتون - پاد پروتون با استفاده از فرآیند درل یان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - پژوهشکده علوم پایه کاربردی 1391
  رقیه زارعی ایلخچی علیا   فرهاد ذوالفقارپور

در این پروژه ابتدا فرض می شود که پروتون از سه کوارک ظرفیت تشکیل شده و این سه کوارک را دریای کوارک و پاد کوارک احاطه کرده است. با توجه به اینکه کوارک و پاد کوارک ها در برخورد رودررو نابود شده و تولید لپتون می نمایند لذا با این فرض با محاسبه و مشخص کردن تابع توزیع کوارک و دریای کوارکی داخل پروتون می توان سطح مقطع تولید لپتون و پاد لپتون ها را در برخورد پروتون – پروتون و پروتون - پاد پروتون بدست آورد. در این پروژه ابتدا با نوشتن برنامه فرترن تابع توزیع کوارک های ظرفیت و کوارک های دریا را در داخل پروتون و پاد پروتون بدست آورده و سپس در چارچوب فرآیند درل یان محاسبات لازم برای محاسبه سطح مقطع تولید در برنامه فرترن در نظر گرفته می شود. در آخر نیز سطح مقطع بدست آمده با نتایج تجربی در دسترس مقایسه خواهد شد

بررسی تاثیر پرتوگاما روی توزیع آماری میکروارگانیسم های موجود در عسل و خواص استریلیزاسیون این پرتو
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم پایه 1393
  اعظم فیضی خانکندی   اسداله اسدی

هدف از انجام این پروژه بررسی تاثیر پرتوی گاما روی توزیع آماری میکروارگانیسم های موجود در عسل و خواص استریلیزاسیون این پرتو است. در این پژوهش نمونه های مختلف عسل از استان اردبیل جمع آوری گردید و سپس به صورت کشت چمنی در محیط بلاد آگار و مولر هینتون کشت داده شدند و نمونه های عسل که بیش ترین آلودگی را نشان دادند تحت تابش پرتوی گاما با دز های مختلف قرار گرفتند و دوباره نمونه¬های پرتودهی شده کشت داده شدند. تعداد کلنی های رشد یافته در محیط کشت، قبل و بعد از پرتودهی به کمک دستگاه کلنی کانتر شمارش شدند و با استفاده از نتایج به دست آمده از شمارش کلنی ها منحنی تغییرات تعداد کلنی ها بر حسب دزهای مختلف پرتودهی با پرتوی گاما رسم گردید.در نتیجه در پرتودهی با دز 15 کیلوگری و دز های بالاتر در کشت های آزمایشگاهی عسل هیچ کلنی مشاهده نشد که نشانگر استریلیزاسیون عسل بود، بنابراین مناسب ترین دز جهت استریلیزاسیون عسل دز 15 کیلوگری است. برای بررسی خواص استریلیزاسیون پرتوی گاما در پرتودهی عسل با دز 15 کیلوگری خواص شیمیایی و فیزیکی عسل در این دز بررسی گردیده و با خواص آن قبل از پرتودهی مقایسه شد، بررسی ها نشان دادند که در این دز پرتودهی خواص شیمیایی و فیزیکی عسل مطابق با استاندارد¬های ملی موجود می باشد. برای بررسی دقیق تر پیوند های مولکولی موجود در عسل طیف ftir عسل پرتودهی شده وعسل پرتودهی نشده تهیه گردید و از مقایسه ی این طیف ها این نتیجه حاصل شد که تا دز 20 کیلوگری پیک های ظاهر شده در طیف ها جابجایی محسوسی ندارند بلکه شدت پیک ها افزایش یافته که نشانگر منظم تر شدن پیوند های شیمیایی است، با توجه به این که فرکانس نوسانی مولکول ها وابسته به محیط شیمیایی است که در آن قرار می گیرند قابل اغماض بودن جابجایی پیک ها نشان دهنده ی عدم تغییر محیط شیمیایی در عسل پرتودهی شده است یعنی عسل های استریلیزه شده سالم بوده و پرتودهی امنیت غذایی عسل را از بین نمی برد.

حل عددی معادلات دیفرانسیل جزئی غیرخطی با شرایط اولیه با روش تکرار دگرگونی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم 1387
  صمد اسداله پورکریمی   عبداله برهانی فر

چکیده ندارد.