نام پژوهشگر: سوسن کشاورز

بررسی معیارها و موانع انتخاب اسوه و اسوه پذیری در آموزه های دینی (با تأکید بر قرآن کریم و نهج البلاغه)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1388
  مهدی غلامپور آهنگر   سوسن کشاورز

هدف قرآن از معرّفی اسوه ها و الگوهای تربیتی ، تربیت انسان هاست . در آموزه های دینی اسلام ، اسوه های تمام عیاری به جامعه بشری عرضه شده است . هدف دین اسلام از معرّفی چنین اسوه یا الگوهایی ، راهنمایی و هدایت افراد جامعه است . بدیهی است که برای رسیدن به سلامت و تکامل و تعالی ، آدمی باید به اسوه پذیری روی آورد و به تأسّی از آنها در تمام شرایط و عرصه ها بپردازد . قبل از آنکه انسان بتواند به چنین هدفی دست یابد ، بایستی با سازوکار لازم جهت بهره گیری از اسوه ها و با موانع دستیابی به هدف آشنا باشد . بدین منظور پژوهش حاضر به بررسی معیارهای انتخاب اسوه و اسوه پذیری و تبیین موانع اسوه- پذیری در آموزه های دینی ( با تأکید بر قرآن کریم و نهج البلاغه ) پرداخته است . طبق یافته های بدست آمده از تحقیق :در بیان مفهوم اسوه در آموزه های دینی از سیاق آیات و بیاناتی که در آن اسوه بکار رفته ، برمی آید که وظیفه هر کس که ایمان آورده ، تأسّی به اسوه های قرآنی است که در صدر آنها پیامبر اکرم ( ص ) است . همچنین پیروان ایشان که راه توحیدی آنها را دنبال می کنند . در ضمن واژه های مترادف با اسوه عبارتند از : اقتدا ، امام ، تبع ، امت ، مثل ، شهود و آیه . معیارهای انتخاب اسوه در آموزه های دینی در چهار مقوله معیارهای اعتقادی و نفسانی ، اخلاقی و معنوی ، اجتماعی و سیاسی و زیستی و خانوادگی دسته بندی شده اند . معیارهای اعتقادی و نفسانی عبارتند از : اراده مصمم و قوی ، توکّل به حضرت حق ، مقام عبودیت و بندگی ، آمادگی برای جهان دیگر ، ایمان به پروردگار ، یقین به حضرت حق ، معصومیت ، اخلاص ، بصیرت و بینایی ، علم ، تعقّل و خردورزی ، بیانی گویا و خالی از هرگونه ابهام و نارسایی ، همیشه با حق بودن و عمل صالح . معیارهای اخلاقی و معنوی عبارتند از : تقوی ، توبه ، نصح و دلسوزی ، اخلاق لیّن ، نرمی و ملایمت ، تواضع ، صدق و راستگویی ، زهد ، سادگی و قناعت ، میانه روی ، صبر و شکیبایی ، مسئولیت پذیری ، وفاداری به پیمان ، شرح صدر داشتن ، عفاف و پاکدامنی ، سنجیدگی گفتار و اعمال ، همیشه با حق بودن ، دارای کرامت نفس و عدالت . معیارهای اجتماعی و سیاسی عبارتند از : امانت داری ، احترام به حقوق دیگران ، سابقه درخشان ، پیشگام امت ، احسان و عفو . معیارهای زیستی و خانوادگی عبارتند از : دارای آفرینش ممتاز و دودمان پاک بودن ، استفاده از طیبات و قوّت و قدرت جسمانی خوب داشتن . معیارهای اسوه پذیری در آموزه های دینی در دو مقوله معیارهای اعتقادی و نفسانی و اخلاقی و معنوی طبقه بندی شده اند . معیارهای اعتقادی و نفسانی عبارتند از : ایمان و باور راستین به خداوند ، ایمان و باور راستین به قیامت ، بسیار به یاد خداوند بودن ، اراده مصمم و قوی داشتن ، توکّل ، حق تلاوت قرآن را بجا آوردن ، اخلاص ، اعمال صالح ، برخوردار بودن از آگاهی و علم کافی و دل بینا و گوش شنوا . معیارهای اخلاقی و معنوی عبارتند از : مقیّد به وفای به عهد بودن ، تقوی و پرهیزگاری ، صبر و استقامت داشتن ، زهد ورزیدن ، عدم دوستی با دشمنان مغضوب ، صداقت ، میانه روی ، همیشه با حق بودن و تبعیت پذیری . همچنین موانع عدم پیروی و تأسّی از اسوه در آموزه های دینی در دو مقوله موانع درونی و موانع بیرونی قرار گرفته اند . موانع درونی عبارتند از : تعصّب و حمیّت جاهلیت ، پندارهای بی اساس و گمان های باطل و آرای فاسد و غیر مستدل ، امید نابجا ، تفسیر به رأی ، تکبّر ، هوای نفس ، آرزوهای دور و دراز ، حسادت ، نفس طغیانگر ، سفاهت ، شک و تردید ، بهانه جویی ، ظلم و ستم پیشگی ، فسق و آلودگی به گناه ، تقلید کورکورانه از پدران و نیاکان ، الگوپذیری غیر عاقلانه از باطل و شهوات و موانع بیرونی عبارتند از : کثرت طرفداران رأی و عقیده باطل ، سران کافر و ستمکار ، شیطان ، متاع زندگی دنیوی ، بت ها و منافق .

تحلیل معرفت شناسانه خلاقیت و استنتاج اصول پرورش خلاقیت در فرایند تدریس
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1390
  نعیمه ریاضی   سعید ضرغامی

در این پژوهش خلاقیت از منظر فلسفی و از نگاه معرفت شناسی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی معرفت شناسانه خلاقیت و استنتاج اصول پرورش خلاقیت در فرایند تدریس بوده است.در بعد معرفت شناسی خلاقیت به چیستی ، منابع و راههای دستیابی به خلاقیت پرداخته می شود. در این تحقیق با روش تحلیل منطقی معرفت شناسی خلاقیت مورد بررسی قرار گرفته است و در ادامه با روش قیاس عملی اصول پرورش آن از معرفت شناسی خلاقیت استنتاج شده است. بر اساس یافته های پژوهش خلاقیت به عنوان یک توانایی بالقوه است که نیازمند تفکر، دانش، خیال، تصور، ایده، بازبینی، درون نگری، شهود، الهام و احساس می باشد. منابع خلاقیت نیز حس، عقل، الهام و شهود می باشند که از طریق راههایی چون انعطاف پذیری، جلوگیری از قضاوت فوری، شک و تردید، بارش مغزی، تغییر، تقسیم و ترکیب می توان به آن دست یافت. از آنجایی که خلاقیت یک توانایی قابل پرورش می باشد در سیستم آموزش و پرورش دارای اصولی است که به کارگیری آنها در فرایند تدریس می تواند موجب پرورش و تقویت این توانایی گردد. این اصول نیز عبارتند از اصل فراتر رفتن از قالبها و رکودهای ذهنی، تفاوتهای فردی در فرایند تعلیم و تربیت، تفکر افقی، ایجاد محیط خلاقانه، استعلا، همراهی عقل و احساس. در نهایت از جمله پیشنهادهای کاربردی این پژوهش عبارت است از: تشویق دانش آموزان به ارائه و ابراز راه حل های جدید ، اهمیت به حس پرسش گری و کنجکاوی های دانش آموز در جریان تدریس، دادن اختیارات بیشتر به معلم تا معلم بتواند مباحث و موضوعات درسی را به بحث و آزمایش بگذارد

بررسی اثربخشی دور? پیش حرفه ای و متوسطه حرفه ای در دانش آموزان با نیازهای ویژه از دیدگاه معلمین
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1390
  فرح مملکت دوست   سوسن کشاورز

این پژوهش با هدف بررسی اثر بخشی دوره پیش حرفه ای و متوسطه حرفه ای در دانش آموزان با نیازهای ویژه از دیدگاه معلمین انجام گردید. نمونه مورد بررسی که از بین دبیران زن و مرد مدارس پیش حرفه ای و متوسطه حرفه ای دانش آموزان با نیازهای ویژه شهر و شهرستان های استان تهران به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند، شامل 127 دبیر پیش حرفه ای (78 زن، 49 مرد)، و 93 دبیر متوسطه حرفه ای (52 زن، 41 مرد) بود. فرضیه های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته ای که مشتمل بر 16 سوال بوده و پاسخدهی به آنها بر اساس لیکرت 5 درجه ای بود، انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و آزمون کای دو استفاده شد. نتایج و نشان داد که اکثر معلمان پیش حرفه ای و متوسطه حرفه ای بر این اعتقادند که محتوای در نظر گرفته شده با توانائی، علایق، منابع آمورشی (دوره متوسطه حرفه ای)، امکانات مناسب، فضای آموزشی، ساعات کلاسی، تعداد رشته های مهارتی(دوره متوسطه حرفه ای)، کتابهای آموزشی تناسب دارد. و منابع آموزشی (دوره پیش حرفه ای) و ضوابط پذیرش دانش آموزان جهت ورود به دوره متوسطه حرفه ای تناسب ندارد.

تبیین فلسفه ی معاد در تربیت اسلامی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1392
  محسن زهری   سوسن کشاورز

با نظر به اهمّیّت جایگاه اعتقاد به معاد در زندگی هر فرد مسلمان ، این پژوهش بر آن است تا به تبیین فلسفه ی معادباوری بپردازد . در این پژوهش منظور از فلسفه ی معادباوری ، بیان ماهیت ، ضرورت ، اهداف و اصول و روش ها ی آن در امر تربیت اسلامی است . برای این منظور ، ابتدا به بیان آرا فیلسوفان مسلمان پرداخته شده است . سپس با استفاده از روش تحلیلی و قیاسی برای پاسخ گویی به سوالات مطرح شده ، اقدام گردیده است . بدین ترتیب بر اساس مطالبی که در مبانی نظری تحقیق ذکر شد ، در زمینه ی ماهیت معادباوری این موارد حاصل شد : درک ماهیت معاد وابسته به اندیشه ورزی ، فطرت انسان ، اطمینان و باور قلبی نسبت به پایان پذیر بودن دنیا و اعتقاد به ادامه یافتن حیات انسان در جهان آخرت است . در مورد اهداف مورد نظر از معادباوری این موارد حاصل شد : متعالی شدن قوه عقل و نمود آن در همه ی امور ، امنیّت و آرامش روانی ، پیدایش بینش درست نسبت به زندگی دنیایی ، احساس مسئولیت . سپس با استفاده از موارد ذکر شده در پاسخ سوال های اوّل و دوم ، به استخراج اصول پرداخته شد و در نهایت با توجّه به اصول اخذ شده ، این روش ها برای نهادینه ساختن معادباوری ، ارائه گردید : پرورش نیروی عقلانی و خردورزی ، خودشناسی و بیداری و پیرایش فطرت ها ، تأسّی گرفتن از قرآن و اسوه های دینی ، فرهنگ سازی ، امید به نعمت ها ، هشدار نسبت به عذاب ها . در پایان نیز ، پیشنهادهایی در راستای توجّه به معادباوری در عناصر تعلیم و تربیت ارائه گردید .

بررسی فلسفه ی آموزش و پرورش مقطع پیش از دبستان کودکان استثنایی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1389
  رسول برخوردار زواره   سوسن کشاورز

هدف این پژوهش بررسی فلسفه آموزش و پرورش مقطع پیش از دبستان کودکان استثنایی است که در جهت بررسی این مطلب مبانی فلسفی و علمی مرتبط با مقطع پیش از دبستان کودکان استثنایی مورد تبیین و تدوین قرار گرفته وسپس چیستی چرایی و چگونگی تعلیم و تربیت کودکان استثنایی در این مقطع براساس مبانی فلسفی و علمی مورد اشاره در شش سرفصل ماهیت، اهمیت و ضرورت، جایگاه، اهداف، ارکان و اصول مورد پژوهش و کاوش قرار گرفته است. بررسی و یافته های پژوهشی نشان می دهدکه مقطع پیش از دبستان کودکان استثنایی مهمترین جایگاه را بین سایر مقاطع تحصیلی این کودکان داشته و می تواند به عنوان بهترین فرصت جهت کاهش پیامدهای منفی ناتوانی و امکانی برای ایجاد فرصت رشد و یادگیری بهتر کودک به شمار آید. لازمه این امر شناساسی به موقع کودکان دارای نیازهای ویژه و تمهید مقدمات جهت ارایه خدمات توانبخشی و آموزشی مطلوب و متناسب با نوع و شدت معلولیت در سنین خردسالی است. دراین رهگذر می بایست، اهداف، ارکان مقطع پیش از دبستان کودکان استثنایی مورد توجه قرار گیرد.

بررسی فلسفه تربیت معلم از دارلفنون تا کنون
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1390
  لطیف عبادی نژاد حسینی   علیرضا محمودنیا

پژوهش حاضر با عنوان "بررسی فلسفه تربیت معلم از دارلفنون تا کنون" با هدف پی بردن به چرایی، چیستی و چگونگی نظام تربیت معلم طی دوره یا زمانهای دارالفنون، مراکز دارلمعلمین، درالمعلمین، دارلمعلمین یا دانشسرای عالی، دانشگاه تربیت معلم و بعد از انقلاب اسلامی ایران می باشد. در این پژوهش اهمیت و ضرورت، ماهیت واهداف، روش و ساختار تربیت معلم در دوره های مذکور مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به فلسفه تربیت معلم از دارلفنون تا کنون بوده است. در این پژوهش از روش تحقیق تاریخی و تحلیل اسناد استفاده شده است که شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد با تاسیس دارلفنون ضمن نگاه به نیازها و جوایج جامع توجه اصلی به پرورش افراد در امور فنی و نظامی صورت گرفت. با تاسیس دارالمعلمین مرکزی که سبب افزایش چند مدرسه در مرکز و بعضی از شهرهای بزرگ شد، معلمین تا اندازه ای با روش های جدید آشنا شدند، چون تدریس سنتی کمتر با روش های مدرن همسو بود. با تاسیس دانشسرای عالی مدارس گسترش یافته و به دو دوره ی ابتدایی و متوسطه تفکیک شدند. بنابراین نیاز به معلمان ورزیده در رشته های تخصصی دوره ابتدایی و متوسطه احساس شد. با تاسیس دانشگاه تربیت معلم، معلمان متخصص و آشنا به دروس تربیتی پرورش یافته و به موازات آن دانشکده علوم تربیتی برای افزایش معلمان ساخته شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اعتقاد به تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت کشور افزایش یافته تا معلمان ماهر و متخصص و متعهد و از هر نظر دارای عالی ترین جایگاه و منزلت برای این مهم تربیت شوند.

بررسی و تحلیل تطبیقی مبانی فلسفی لیبرالیسم آموزشی با فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1390
  کبری احمدوند   سعید ضرغامی

این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل تطبیقی مبانی فلسفی لیبرالیسم آموزشی با فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است. سوالات تحقیق عبارتند از : مبانی فلسفی لیبرالیسم آموزشی کدامند، شباهت ها و تفاوت های این مکتب با فلسفه تعلیم و تربیت اسلام ایران کدامند. در این تحقیق از روش تحلیل تطبیقی از رویکردهای پژوهش کیفی و نظری استفاده شد. ابتدا مبانی فلسفی لیبرالیسم آموزشی در چهاربخش هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی تحلیل شد. و سپس با فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که در فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران خداوند در کانون هستی قرار دارد ولی لیبرالیسم آموزشی انسان محور است. لیبرالیسم آموزشی تجربه گرا و خردگرا است اما فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران علاوه بر تجربه و خرد به وحی نیز توجه دارد. در لیبرالیسم آموزشی ارزشها نسبی هستند اما در فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران برخی ارزش های مطلق وجود دارند. در فلسفه تعلیم وتربیت جمهوری اسلامی ایران به تمام ابعاد وجودی انسان و شئون مختلف فردی و اجتماعی او توجه می شود. در این مکتب انسان سرشتی الهی دارد زیرا آدمی در اعماق وجود خود معرفت و احساس نسبت به مبدا قدسی دارد. تعلیم وتربیت لیبرال از مبانی لیبرالیسم تبعیت می کند و هدف تربیت فرد بر اساس طبیعی اوست. لیبرالیسم برای فرد و خواسته های او که آزادی در راس آن قرار دارد اهمیت خاصی قائل است. لیبرالیسم آموزشی تجربه گرا و خرد گرا و در جهت رشد ذهنی فرد تلاش می کند. این مکتب به غایتمندی جهان توجهی ندارد. نهایت اینکه هر دو دیدگاه به عقل و اندیشه توجه داشته و بر ابتکار و خودباوری و شکوفا شدن استعداد ها تاکید می ورزند گرچه نوع توجه آنها متفاوت است.

فلسفه آموزش خانواده کودکان استثنائی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1393
  اکرم آبزن   سوسن کشاورز

با نظر به اهمّیّت جایگاه خانواده در تعلیم و تربیت کودکان استثنائی ،این پژوهش بر آن است تا به تبیین فلسفه ی آموزش خانواده کودکان استثنائی بپردازد . در این پژوهش منظور از فلسفه آموزش خانواده کودکان استثنائی ، بیان چیستی، چرایی و چگونگی آن است . برای این منظور ، ابتدا به بیان نظریات و دیدگاه های مطرح شده در حوزه آموزش خانواده کودکان استثنائی پرداخته شده است، سپس با استفاده از روش تحلیلی (روش تحلیل دو دسته است: تحلیل منطقی و تحلیل زبانی . تأکید اصلی در تحلیل منطقی ، بر مسأله ی روابط منطقی میان مفاهیم است و این روابط به شکل اموری پیش از تجربه فرض می شوند، که در این پژوهش این نوع تحلیل بهره گرفته شده است) و قیاس عملی(قیاس عملی شامل یک مقدمه کبرا که قضیه ای است تجویزی و یک مقدمه صغرا که قضیه ای است توصیفی ،سرانجام نتیجه این قیاس یک قضیه تجویزی می باشد) برای پاسخ گویی به سوالات مطرح شده ، اقدام گردیده است؛. بدین ترتیب بر اساس مطالبی که در مبانی نظری تحقیق ذکر شد ، در زمینه ی چیستی(ماهیت) این موارد حاصل شد، برنامه آموزش خانواده کودکان استثنائی : 1- فرصتی برای آموزش قبل از ازدواج و بارداری در خانواده هایی با سابقه دارا بودن کودکان استثنائی است( مداخله زود هنگام).2- در جهت اصلاح دیدگاه ها و نگرش های خانواده کودک استثنائی نسبت به کودک استثنائی است.3- برای گروه های مختلف کودکان استثنایی دارای گستردگی ، پیچیدگی و تنوع است. 4- جهت ایجاد آمادگی خانواده برای پذیرش کودک با ویژگی های خاص است . در موردچرایی( اهداف) مورد نظر از آموزش خانواده کودکان استثنائی این موارد حاصل شد : 1 - باید منجر ارتقاء آگاهی خانواده ها در خصوص پیشگیری از معلولیت گردد( مداخله بهنگام).2- باید احساس مسئولیت والدین را در قبال کودکان استثنائی افزایش دهد.3- باید والدین را در خصوص چگونگی پرورش ابعاد مختلف رشد جسمانی ، عاطفی ، اجتماعی و عقلانی کودک در مراحل اولیه رشد توانمند سازد.4- باید منجر به هماهنگی بین خانه و مدرسه در جهت اهداف آموزش و پرورش کودکان استثنائی شود. در نهایت با استفاده از موارد ذکر شده در پاسخ سوال های اوّل و دوم ، به استخراج اصول پرداخته شد:1- اصل استمرا. 2- اصل سودمندی و سازگاری با شرایط زندگی. 3- اصل توجه به تفاوت های فردی. 4-اصل اکولوژیک و همیاری ،در پایان نیز ، پیشنهادهایی در راستای توجّه به آموزش خانواده کودکان استثنائی ارائه گردیده است . کلمات کلیدی : فلسفه ، آموزش خانواده ، کودکان استثنائی

بررسی جایگاه عواطف در امر تربیت انسان از دیدگاه آموزه های دینی اسلام با تأکید بر سیره پیامبر (ص) و دلالت های آن در عناصر برنامه درسی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1391
  کمال اسدی   سوسن کشاورز

با توجّه به نقش عواطف در تربیت انسان و به ویژه تأثیر انکار ناپذیر آن در امر آموزش و پرورش رسمی و عمومی، این پژوهش در پی آن است تا با بررسی و تحلیل جایگاه عاطفه در آموزه های دین و به ویژه در سیره نبیّ اسلام - که خود بزرگ مربّی انسان ها در طول تاریخ بوده است- دلالت های لازم این بحث را در عرصه عناصر برنامه درسی استخراج نماید و تدابیر لازم را در راستای ساماندهی تربیت عاطفی افراد جامعه ارائه دهد تا زمینه ای برای تقویت جایگاه عاطفه در نظام آموزشی فراهم گردد. این تحقیق از نوع توصیفی است، لذا جهت تبیین جایگاه عواطف در امر تربیت انسان از دیدگاه آموزه های دینی اسلام و سیره پیامبر (ص)، با انتخاب چند کلید واژه اصلی و مراجعه به متن آیات قرآن ، تلاش شده است تا با بهره گیری از تفاسیر قرآن، محتوی آیات دقیقاً با نظر به سوالات تحقیق مورد تحلیل قرار گیرد. همچنین با رجوع به کتب مرتبط با سیره نظری و عملی نبوی، مجموعه روایات مرتبط با موضوع عواطف در دو بعد مثبت و منفی و در سه سطح ذاتی، اجتماعی و عالی احصاء گردیده و با نظر به سوالات تحقیق با بهره گیری از روش تفسیر متن، تحلیل گفتار و رفتار شناسی جایگاه تبیین شده، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و دلالت های استنادات مذکور، به روش استنتاجی در عرصه عناصر برنامه درسی شامل اهداف، روش های یاددهی- یادگیری و ارزشیابی استخراج گردیده است.

فلسفه امر به معروف و نهی ازمنکر در امر تربیت
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1391
  تهمینه یونس پور   سوسن کشاورز

درک درست از این موضوع و عملیاتی کردن آن در بین افراد جامعه، مستلزم آگاهی از فلسفه آن یعنی چیستی (ماهیت)، چرائی (ضرورت و اهداف) و چگونگی (اصول و روش) می باشد. بدین منظور این تحقیق تلاش داشته است با بهره گیری از روش تحلیل فلسفی فرارونده و روش استنتاجی در قالب قیاس عملی، فلسفه امر به معروف و نهی از منکر را مورد بررسی قرار دهد. نتایح حاصل گردیده از تحقیق، در خصوص ماهیت و قلمرو امر به معروف و نهی از منکر دربرگیرنده، موضوع واجب و همگانی بودن، قوام شریعت دین، وظیفه پیامبران و صفت اولیاء و مومنین بوده است. موضوع چرائی یعنی اهداف شامل دستیابی فرد و جامعه به کمال، اصلاح جامعه، بصیرت و خودآگاهی، تعهد آفرینی، جهانی شدن نیکی ها،ضامن اجرای قوانین الهی و منشا و ظهور و بروز رحمت الهی و چگونگی دربردارنده اصول دارا بودن معرفت، اصلاح شرایط، مسئولیت پذیری، اجتماع، پاسداشت کرامت آدمی، تذکر و عمل گرایی، متناظر با آنها روش های اعطای بینش، زمینه سازی، تغییر موقعیت، مواجهه با نتایج عمل، تحریک ایمان، کلام نرم ولین، اندرز و موعظه و الگوسازی بوده است.

فلسفه تربیتی تشبیه ها و تمثیل ها در قرآن کریم و دلالت های آنها در تربیت اخلاقی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1393
  مهدی خالقی   اکبر صالحی

موضوع پژوهش حاضربررسی فلسفه تربیتی تشبیه ها و تمثیل ها در قرآن کریم و دلالت های آنها در تربیت اخلاقی می باشد . این پزوهش در پی پاسخگویی به سوالات ذیل است : سوال اول فلسفه تربیتی( چیستی ، چرایی، ضرورت) تشبیه ها وتمثیل هادر قرآن چیست؟ سوال دوم: براساس فلسفه تربیتی تشبیه ها وتمثیل ها در قرآن چه اهداف واصولی را می توان برای تربیت اخلاقی استخراج کرد؟ برای پاسخگویی به سوالات پزوهشی از دو روش پژوهشی استفاده شده است . برای پاسخگویی به سوال اول پژوهش از روش تحلیل کیفی استفاده شده است ومحقق برای احصای ویژگی ها ومفاهیم وضرورت تمثیل وتشبیه با استفاده از روش تحلیل کیفی به پاسخگویی به این سوال اقدام می کند وبرای یافتن پاسخ سوال دوم از روش قیاس عملی که در آن با مبنا قراردادن گزاره های توصیفی وتجویزی اقدام به استنباط واستخراج اصولی برای تربیت اخلاقی بر مبنای فلسفه تربیتی تشبیه وتمثیل می کند . برای جمع آوری اطلاعات نیز از روش کتابخانه ای استفاده شده است یافته های پژوهش نشان داد که تمثیل ها و تشبیه های قرآنی دارای ویژگی های مختلفی هستند: حسی کردن مسائل عقلی، تنزل معارف بلند، تأثیرگذاری بر مخاطب، کاستن از تلخی پند و اندرز و آگاهی از گذشتگان مهم ترین ویژگی های تمثیل ها و تشبیه های قرآنی به شمار می روند. همچنین بر مبنای تمثیل ها و تشبیه های به کار رفته در قرآن می توان اهداف واصولی را برای تربیت اخلاقی استخراج کرد، اصولی همچون توجه به مکارم اخلاقی و دوری از رذایل اخلاقی، پرورش تفکر بشر برای تربیت اخلاقی خود، ایجاد محیطی سالم برای تربیت اخلاقی انسان ها و اراده و تقویت ایمان انسان برای گزینش امور اخلاقی پسندیده که در پاسخ سوال دوم به بررسی آنها پرداخته شده است. واژگان کلیدی: قرآن کریم، تشبیه، تمثیل، دلالتهای تربیتی، تربیت اخلاقی.

تبیین فلسفه بازی در تربیت سازگار با مبانی انسان شناسی و معرفت شناسی اسلام
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1390
  فاطمه قلی ها   سوسن کشاورز

این تحقیق بر آن است تا به تبیین فلسفه بازی بپردازد. منظور از فلسفه بازی در این تحقیق، بیان چیستی، چرایی، چگونگی آن است. در راستای تحقق این هدف، .ابتدا مبانی انسان شناسی و معرفت شناسی بازی متناظر با آموزه های دینی اسلام از منابع معتبر استخراج گردیده است، سپس دیدگاه های اندیشمندان در خصوص بازی سازگار بامبانی مورد نظر مورد بحث قرار گرفته و بر اساس آن چیستی بازی یعنی ماهیت آن شامل تعریف و ویژگی های بازی؛ چرایی شامل ضرورت و هدف بازی؛ و چگونگی شامل ارکان و اصول مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس مبانی مورد نظر تعریف بازی عبارت است از: " فعالیتی هدایت شده و هدفمند، که به صورت آزاد و لذت بخش انجام می گردد و از طریق آن، توانایی و استعدادها، احساسات و عواطف کودک با کسب مراتبی از شناخت بروز و ظهور می یابد.طی این جریان شکل گیری هویت وامر تربیت کودک در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی متناظر با ساحت های مختلف، ضمن حفظ کرامت و توجه به محدودیت ها به صورت عادلانه صورت می گیرد." و ویژگی های بازی شامل کرامت، فعالیتی آزاد، فعالیتی در جهت ظهور احساس و عواطف کودک، شکل دهنده شخصیت و هویت کودک، برانگیزاننده توانایی کودک، فعالیتی که کودک با آن مراتبی از شناخت را کسب می کند، فعالیتی نیازمند جهت دهی و هدایت، فعالیتی که باعث رشد و تربیت جنبه فردی و اجتماعی کودک می گردد،فعالیتی که به محدودیت ها توجه دارد، می باشد. ضرورت بازی شامل نیاز کودک به مورد کرامت واقع شدن، نیاز کودک به آزادی، نیاز او به جستجو و کنکاش، نیاز کودک به توجه به عواطف و احساساتش، نیاز کودک به اجتماعی شدن، نیاز او به هدایت مندی، نیاز به شکل گیری شخصیت، نیاز کودک به ظهور و بروز توانایی هایش، نیاز به استفاده از حس و خیال در شناخت و نیاز او به شناخت محدودیت هایش؛ و نیز هدف بازی که خود بازی است،تبیین گشته است. و در نهایت چگونگی بازی شامل ارکانی مانند خانواده، مهد کودک و کودکستان،مدرسه و رسانه؛ و نیز اصولی مانند، عزتمندی، همراهی والدین و مربیان با کودک در بازی، آزادمنشی، مسئولیت پذیری، خردورزی، پرورش عواطف، اجتماعی بار آوردن کودک، هدایتگری کودک، تحول پذیری شخصیت کودک، غنی کردن محیط، توانمند سازی کودک، شناخت پذیری کودک، ارتقاءشناخت حسی در کودک، پرورش خلاقیت، توجه به محدودیت ها استخراج گردیده است. کلمات کلیدی: بازی، فلسفه بازی، مبانی انسان شناسی، معرفت شناسی

فلسفه تربیت بدنی در اسناد تحول بنیادین نظام تربیت رسمی عمومی و رهگیری آن در برنامه درسی تربیت بدنی دوره ابتدایی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1393
  نسرین حاجی لو   سوسن کشاورز

پژوهش حاضر در صدد بررسی فلسفه تربیت بدنی در مبانی نظری اسناد تحولی نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی و رهگیری آن در برنامه درسی تربیت بدنی پایه ابتدایی می باشد. به منظور تحقق این هدف در گام اول، مبانی نظری نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنا قرار گرفته و تمامی مباحث مرتبط شامل مبانی فلسفی انسان شناختی، تعریف تربیت، غایت تربیت، هدف تربیت، ساحت های تربیتی مورد مطالعه قرار گرفته سپس در گام بعدی با تحلیل اجزای مختلف متن؛ محورهای مرتبط با سوال تحقیق شامل حدود و قلمرو تربیت بدنی، اهداف تربیت بدنی و اصول و رویکرد تربیت بدنی استنباط گردیده است. برای پاسخگویی به سوالات تحقیق از روش های توصیفی- تحلیلی، استنتاجی و تحلیل محتوا بهره گرفته شده است.همچنین در پاسخ به سوال دوم تحقیق، محتوای برنامه درسی تربیت بدنی دوره ابتدایی که به صورت مکتوب در قالب کتاب راهنمای معلم است به لحاظ توجه به حدود و قلمرو، اهداف، اصول و رویکرد تربیت بدنی استنتاج شده از مبانی نظری اسناد تحولی مورد تحلیل محتوا قرار گرفته است. بدین ترتیب که ابتدا متون کتابهای مورد نظر به اجزایی تجزیه گردید، سپس با تقسیم اجزا به طبقات گوناگون، فراوانی هر طبقه شمارش و درصدگیری شد و در پایان آن درصدها تحلیل گردید و هم سویی ها و ناهم سویی ها مشخص گردید.

فلسفه کسب رزق حلال در آیات و روایات و دلالتهای آن در تربیت اقتصادی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1394
  محمدحسین کاظمی   علیرضا محمودنیا

یکی از کارکرد های مهم تعلیم و تربیت "تربیت اقتصادی" است و هدف از آن پرورش فضایل ، دانشها و مهارت های مورد نیاز برای متخلق ساختن انسان به اخلاق حسن? اقتصادی در زندگی می باشد . از آنجا که هر نظام تربیتی آرمان ها و اهداف ویژه و متناسب با نظام ارزشی و اعتقادی خود را دارا می باشد، بنابراین نوع تربیت اقتصادی نیز با ایدئولوژی و بنیان های نظری ارتباط تنگاتنگ و خاصی دارد. اندیشه و بدنبال آن تلاش در جهت کسب رزق حلال و بهره برداری از آن درزندگی به عنوان یک آرمان و هدف متعالی در اعتقادات اسلامی و شیعی جهت نیل به حیات طیبه امری مهم تلقی می گردد . بدون تردید در قرآن کریم ، آیات و در منابع معتبر اسلامی ، روایات و احادیث بسیاری وجود دارد که با بهره گیری از آنها می توان به اهمیت این موضوع ، و معارفی دست یافت که مشخص کنند? خط مشی فکری انسان در زمین? کسب رزق حلال (وظایف ، مسئولیتها و چگونگی آن از حیث معتقدات فردی و اجتماعی ) و بهره مندی از آن (حدود و میزان بهره وری) و آثار تربیتی آن ( انعکاس و بازتابهای آن در زندگی ) و نوع رفتار اقتصادی انسان می باشد . این پژوهش بر آن است که بتوا ند تبیینی از فلسفه کسب رزق حلال بر مبنای آیات و روایات واستخراج دلالتهای آن درتربیت اقتصادی در تفکرات و اندیشه های اسلامی ارائه دهد و این موضوع را از منظر فلسفی حول سه محور چیستی (ماهیت ) و چرایی ( ضرورت و اهداف)و چگونگی (اصول )مورد بررسی و واکاوی قرار دهد و مشخص نماید که کسب و بهره برداری از رزق حلال و به تبع آن نوع رفتار در تربیت اقتصادی فردی و اجتماعی دارای چه ویژگی هایی باید باشد . پژوهشگر جهت نیل به اهداف مورد نظر فوق در صدد پاسخگویی مناسب به سوالات اساسی و مهم پژوهش حاضر است ، سوالاتی در رابطه با ماهیت کسب رزق حلال (ویژگی ها ) از منظر قرآن کریم و روایات ، ضرورت کسب رزق حلال و بهره مندی از آن و اهداف موجود مطابق با آنچه در آیات الهی و روایات متعدد اسلامی بیان گردیده است و درنهایت اینکه با نظر بر چیستی و چرایی بیان گردیده درخصوص رزق و کسب رزق حلال ، چه دلالتهایی رادر عرص? تربیت اقتصادی می توان استخراج نمود .

تربیت جسمانی و تربیت عاطفی دوران کودکی با استناد به آموزه های ایرانی با تأکید بر سیره نبوی : سیره امام علی (ع)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1387
  شیرین ذوالفقاری   سوسن کشاورز

چکیده ندارد.

بررسی ارتباط مبانی معرفت شناختی و دیدگاههای تربیتی مولوی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1388
  امیدعلی اکبری احمد محمودی   یحیی قایدی

چکیده ندارد.

بررسی فلسفه تعلیم و تربیت کودکان استثنایی بر اساس آموزه های دین اسلام
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1388
  مهدی اکبری جعفر آبادی   سوسن کشاورز

چکیده ندارد.