محمد حسین امین الضرب فرزند محمد حسن اصفهانی امین الضرب اول در محرم سال 1289 ق/ 1246 ش در تهران بدنیا آمد. پدرش از بازرگانان مشهور دوره ناصرالدین شاه بود که مدتی ریاست ضرابخانه رسمی کشور را به عهده داشت. او از پیشگامان تجارت نوین در ایران بود. محمد حسین تحصیلات ابتدایی را نزد معلمین خصوصی آغاز کرد. پس از آموختن فارسی، عربی، فرانسه و دروس حوزوی؛ ریاضیات، تاریخ، جغرافیا نیز آموخت. او همچنین از آموزه های سید جمال الدین اسدآبادی، در هنگام اقامتش در منزل آنها بهره برد. امین الضرب دوم از شانزده سالگی کار خود را در تجارت خانه پدر آغاز کرد. بتدریج به فنون تجارت و ملکداری آشنا شد. محمد حسین پس از مرگ پدرش، از سوی مظفرالدین شاه همواره مورد توجه و عنایت قرار داشت و لقب امین الضرب به او اعطا شد. او در سفر سوم مظفرالدین شاه به اروپا در سال 1323 ق همراه او بود و به تنظیم مناسبات بازرگانی خود می پرداخت. حاج محمد حسین امین الضرب به علت مسافرت های مکرر به اروپا و آشنایی با تمدن جدید، حکومت قانون و تأسیس عدالتخانه را برای کشور ضروری دانست و برای پیشبرد اهداف خود عده ای از تجار و کسبه بازار تهران را با خود همراه ساخت و برای استقرار مشروطیت زحمات بسیار کشید و به پاس همین خدمات بود که از طرف تجار و کسبه تهران به وکالت مجلس شورای ملی انتخاب و نایب رئیس دوره اول مجلس شد و همراه عده ای از نمایندگان از جمله صنیع الدوله، تقی زاده و شیخ ابراهیم زنجانی به عضویت کمیته تدوین قانون اساسی در آمد. محمد حسین امین الضرب پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی توسط محمد علی شاه قاجار، مدتی از دخالت در امور سیاسی دوری جست و به فعالیت های اقتصادی پرداخت. در کودتای سوم اسفند 1299 به دستور سید ضیاء الدین طباطبایی دستگیر شد. او در دوره های هفتم و هشتم مجلس شورای ملی و در دوره اول مجلس موسسان به نمایندگی برگزیده شد. امین الضرب از تجار معتبر، سرمایه داران و ملاکان بزرگ ایران بود که قسمت اعظم صادرات ایران در اختیار او بود. او در هنگام جنگ بین الملل اول کمیته ای به عنوان "اتحادیه تجار" که خود رئیس آن بود، تشکیل داد. از دیگر اقدامات ارزشمند او تشکیل اتاق تجارت بود که خود ریاست آن را به عهده داشت. او پس از مرگ پدرش دامنه فعالیتهای تجاری خود را در داخل و خارج کشور ادامه داد و در برخی از شهرهای اروپایی چون مسکو، پاریس، لندن و مارسی دفاتر تجاری دایر کرد. او اولین کسی بود که کارخانه برق در ایران دایر کرد. امین الضرب دوم زمانی برای توسعه فعالیت های بازرگانی، صادرات، واردات و خرید املاک از طریق بانک استقراضی روسیه اقدام به سرمایه گذاری و اخذ وام کرد. اما پس از آن که به عنوان نماینده تهران به مجلس راه یافت، روسها که با اساس مشروطه و مشروطه خواهی، آشکارا مخالفت می کردند او را برای باز پرداخت وام های خود تحت فشار قرار دادند و به تجارتش خلل کلی وارد ساختند. در همین زمان بود که او اعلام ورشکستگی کرد. او در اواخر عمر به بیماری قند مبتلا شد و برای معالجه به فرانسه رفت، اما سرانجام پس از بازگشت به تهران در 25 آذر 1311 در گذشت. در این پایان نامه با اشراف به اینکه دامنه پژوهش در زندگی تجار بزرگ همچنان گسترده است تلاش شده است بر بنیاد مطالعه موردی زندگی حاج محمد حسین امین الضرب، یکی از تجار متنفذ تاریخ معاصر، با توجه به ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حیات او، مورد بررسی قرار بگیرد.

اشغال ایران در شهریور 1320 ش و در پی آن تبعید رضا شاه، روی کار آمدن محمد رضا شاه، تشکیل کابینه ی فروغی و انعقاد قرارداد اتحاد سه گانه بین ایران و روس و انگلیس، روی کار آمدن سهیلی در اسفند 1320ش و بازگشت مجدد قوام به صحنه سیاسی کشور در سال 1321 ش، تحولات سیاسی اجتماعی متعددی را در تاریخ معاصر ایران در پی داشت. در این تحولات عوامل بسیاری تأثیرگذار بودند که باعث به وجود آمدن مشکلاتی مانند بحران نان در کشور شد. با روی کار آمدن سهیلی، کشمکش های درونی در ایران افزایش یافت. از طرفی حضور نیروهای آزاد شده پس از برکناری رضا شاه، امکان فعالیت های سیاسی برای گروه های مختلف اعم از مخالف و موافق را مهیا کرد. به نحوی که این وضعیت باعث شد تا عمر کابینه ها بسیار کوتاه شود. از طرفی، حضور متفقین به خصوص انگلیس تأثیر بسزائی بر این روند گذاشت. هرج و مرج ناشی از اشغال باعث قدرت گرفتن نیروهای مخالف در جامعه شد تا جایی که در بعضی از مناطق کشور نیز زمزمه ای مبنی بر استقلال قومیت ها شکل گرفته بود. در این دوره شاهد شروع دوباره ی فعالیت های سیاسی یکی از پرکارترین سیاستمداران تاریخ معاصر ایران یعنی قوام السلطنه هستیم. همزمان با اشغال کشور، وی نیز فعالیت های سیاسی خود را آغاز و بالاخره توانست هر چند برای مدت کوتاهی، قدرت را به دست بگیرد. رقابت بین شاه و قوام بر سر تحدید حدود قدرت یکدیگر منجر به پدید آمدن «بلوای نان» گردید که در نهایت امر غلبه از آن شاه بود و باعث استعفای قوام گردید

میرزا رضا قلی شریعت سنگلجی از علمای عصر رضا شاه است که در ادامه حرکت بیدار گری و جنبش اصلاح طلبی، با اندیشه بازگشت به قرآن و اسلام نخستین، به تنویر افکار عمومی پرداخت و با انتشار کتب خویش به خصوص کتاب های توحید عبادت، کلید فهم قرآن و اسلام و رجعت؛ با استفاده از آیات قرآن و دلایل عقلی، بسیاری از معتقدات رایج در بین مسلمین را نادرست دانست و به ارائه شیوه های صحیح پرستش خداوند یکتا و همچنین به بازنگری باورهای غلط پیروان دین اسلام پرداخت، در واقع هدف وی بازفهمی و ارائه درک صحیح مفاهیم دینی به مردم بود.نگارنده طی پژوهش تمام کوشش خود را به کار گرفته است، تا با استقاده از آثار شریعت سنگلجی، تفکر مذهبی وی را به قلم بیاورد. شریعت سنگلجی با مشاهده رسوخ ناراستی ها در اعتقادات مسلمانان به ویژه شیعیان، درصدد تعلیم چگونگی درک صحیح و درست مفاهیم دینی بر آمد و با استناد به آیات قرآن؛ شرک و توحید را تفسیر می نماید. در خصوص رجعت منکر آن است وبه جای ظهور مسلحانه مهدی موعود، معتقد به انقلاب فکری و عقلی جهت انتظام امور خلق است. اشاعه تفکرات مذهبی شریعت سنگلجی موجب پویایی اندیشه های دینی در پاسخگویی به شبهات و پرسشهای متفکرین دینی و غیر دینی شد نتیجه تحقیق این امر را مسلم کرد؛گرچه برخی از محققان شریعت را به هم دستی با حکومت رضا شاه، بد دینی و حتی وهابیت متهم کردند، اما تلاش وی موجب شد تا قدرت تعقل درتفکر مذهبی و دقت در پذیرش اعتقادات دینی مورد ارزیابی قرار گیرد و تفکر دینی که مدت های طولانی در انجماد بود، به پویایی برسد و متفکران، در صدد پاسخ گویی به سوالاتی برآیند که از متن نیازها ی جامعه جدید، بر می خاست.

حسنعلی منصور از نخبگان عصر پهلوی دوم و از خانواده ای دیوانسالار و حکومتگر، در صحنه ی سیاسی کشور بود. ارتباط با دربار و رابطه با دولت های امریکا و انگلیس، زمینه ی صعود او به پست های سیاسی را هموار کرد. شروع حیات سیاسی او با ایجاد کانون مترقی و حزب نوین آتی، متشکل از تکنوکرات های تحصیل کرده وابسته به امریکا بود. در مدت نخست وزیری در صدد گسترش رفاه اقتصادی برآمد که نتایج چندانی در برنداشت. مهم ترین اقدام او تصویب لایحه ی کاپیتولاسیون بود. محکم ترین موضع گیری از سوی امام خمینی انجام گرفت، سخنرانی وی در چهارم آبان 1343 ش. سبب دستگیری و تبعید او به ترکیه گردید. مخالفت امام، نهضت را وارد مرحله ی جدیدی کرد. تنها نزدیک به سه ماه پس از تبعید امام، منصور در تاریخ اول بهمن 1343 ش، ترور گردید و بدین وسیله پس از 43 سال پرونده ی حیات او بسته شد. این پژوهش بر آن است تا دولت حسنعلی منصور در رویارویی با نهضت اسلامی ایران را مورد بررسی قرار دهد.

بازاریان در طول انقلاب در ارتباط تنگاتنگ با روحانیون بودند وهر دو گروه نمی توانستند بدون پشتیبانی از یکدیگر به نتایج دلخواه خود برسند.در انقلاب اسلامی بازاریان با اعتصاب و تعطیلی مغازه ها از سویی اعتراض به اقدامات رژیم و از سویی دیگر همراهی خود را با اهداف روحانیون نشان می دادند. نقش بازاریان در رابطه با کمک مالی برای ساماندهی اعتصابات و کمک به خانواده ی زندانیان در انقلاب اسلامی انکار ناپذیر است.