قرآن کتاب هدایت و تربیت است. که انسان را به قلّه‏هایِ شرافت، کرامت و تعهد و ایمان فرا می‏خواند. قرآن کریم در جهت رسیدن انسان به جایگاه والایِ ایمان، تقوی و یقین از جمله از "الگو" بهره می‏گیرد، یعنی در پسندید انسانی چهره‏های والایی را می‏نهد که از کمند کشش‏ها و جذبه‏هایِ مادی و دنیوی و وابستگی‏های پست رمیده و در جهت رسیدن به "خدا" از هیچ دریغ نورزیده‏اند:"ضَرَب الله مثلاً لِلَذین آمنوا إمرأتِ فرعون ... و مریم ابنت عمران اَلتی احصنت فرجَها" ... در این پژوهش الگوهای ارائه شده در قرآن از میان زنان چهره‏نمایی شده‏اند، امّا نه به شیوه فردی که تک، تک آنان به بحث و فحص نهاده شوند و از زندگی و فراز و فرود حیات انسانی- الهی آنها سخن رود، بلکه به صورت موضوعی تا خواننده را بیشتر رغبت افزاید و به یاری خداوند همه را بصیرت. بدین سان ابتدا باورها و اعتقادات بانوانِ الگو گزارش شده است، چگونگی باور آنها به توحید، معاد، وحی انبیاء و ایستادگی در پایِ این باور. پس از آن سخن از منش‏های بندگی اسوه‏هاست جلوه‏های اخلاص، توکل، خشوع، بیم و امید، دعا، عبادت و استعاذه. این حقایق در فراز و فرود زندگی آنان نشان داده شده است. بررسی منش فردی و اجتماعی اسوه‏هایی از بانوان؛ برای نشان دادن ابعاد موضوع و بهره‏وری از مومنان است تا با کاربرد این همه در گستر? زندگی آشنا شویم و بکار بریم. سخن از سیاست و منش‏های سیاسی و توانایی در حوزه سیاست بسیار تنّبه آفرین است در گزارش چگونگی موضع بانوان الگو در این زمینه درس‏آموز، آنچه در این پژوهش آمده دریچه‏ای است به شناخت بسیار مهم.

چکیده نقد، مناظره و احتجاج در میان مذاهب اسلامی سابقه ای دیرین دارد. صدها سال است عالمان مذاهب شیعه و اهل سنّت، بنیان باورها و رفتارهای یکدیگر را نشانه رفته و بر بطلان یا انحراف آن استدلال می کنند، از این رو نقد بین مذهبی امری نوپیدا نیست. امّا حمله به معتبرترین کتاب حدیثی شیعه و باطل دانستن احادیث آن از جانب نویسندگان اهل سنت امری جدید است که صلاح عبد الفتاح خالدی به آن اقدام کرده است. جایگاه رفیع کتاب کافی و نویسنده آن نزد شیعیان، هر شیعه آگاهی را به پاسخگویی به شبهات وارده و دفاع از این کتاب فرا می خواند. خالدی با نادیده گرفتن پاسخ های هزار سال? عالمان شیعه به شبهات وارده، یکبار دیگر شبهات تکراری را، این بار نسبت به احادیث کافی مطرح ساخته و بر نویسند? آن، مرحوم کلینی تاخته است. او در کتاب خود الکلینی و تأویلاته الباطنیه هم از روش های صحیح نقد دور مانده است و هم در کاربرد معیارهای صحیح و مقبول نقد حدیث، یعنی قرآن و حدیث دچار لغزش شده است. این نوشتار، با بیان روش های صحیح و معیارهای مقبول نقد حدیث، در مقام پاسخگویی به این شبهات و بَرنمودن لغزش های خالدی است. راهی که اساتید و بزرگان پیشین آن را هموار ساخته اند.

چکیده در این پژوهش ضمن نفی دو طیف افراطی (تفسیر به رأی) و تفریطی (ظاهرگرایی و اخباری گری) کاربرد عقل در تفسیر قرآن و تأکید بر صحت تفسیر اجتهادی به عنوان راه اعتدالی بهره گیری از عقل در تفسیر وحی، به بررسی قلمرو و محدود? حجیت و اعتبار عقل در تفسیر اجتهادی قرآن پرداخته ایم؛ زیرا واقعیت آن است که در بین مدافعان تفسیر اجتهادی نیز در مورد حیطه و دایر? حجیت عقل در تفسیر قرآن، اختلاف نظر وجود دارد. از جمله اختلافاتی که در بین مدافعان تفسیر اجتهادی وجود دارد، اختلافی است که بین مفسران وابسته به «مکتب تفکیک» و مخالفان آنها در زمین? قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی می باشد. مکتب تفکیک، به دستگاه معرفتی اطلاق می‏شود که بر تفکیک و جداسازی قرآن، برهان و عرفان(نقل، عقل و کشف) اصرار دارد، و معتقد است این ها سه راه و منبع کسب معرفت اند که محصولات آنها هیچ ارتباطی با یکدیگر نداشته و نباید از داده های هریک از این منابع معرفت زا، برای فهم و تفسیر داده های دو منبع دیگر، بهره جست. در این رساله ضمن تبیین دقیق دیدگاه های مدافعان و مخالفان مکتب تفکیک در زمین? قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی، حتی المقدور دایر? این اختلاف را محدود کرده و با پافشاری بر نقاط اشتراک و اتفاق دو طرف، زمین? تقریب و نزدیک سازی دو نظریه را فراهم ساخته ایم. برای رسیدن به این هدف مهم، به سراغ تفاسیری که در این دو مکتب بر قرآن کریم نگاشته شده رفتیم تا در مقام اثبات و وقوع، بتوانیم قضاوت و داوری منصفانه ای در مورد دیدگاه های طرفین داشته باشیم. از این رو، دو تفسیر گرانسنگ المیزان و مناهج البیان به عنوان مبنای کار قرار گرفت. البته از دیدگاه های صاحب نظران هر دو مکتب نیز بهره برداری شده است که مهم ترین آنها آیت الله جوادی آملی و آیت الله سیّدان می باشند که در حقیقت، به عنوان آین? تمام نمای تفکرات صاحبان المیزان و مناهج البیان مطرح هستند. برای انجام این تحقیق، ابتدا مراد از عقل و گو نه های آن(عقل منبع و عقل مصباح) روشن گردید، و بر اساس آن تفسیر اجتهادی قرآن به سه گون? نقل گرا، عقل گرا و کشف گرا تقسیم بندی شد، و با عنایت به این که کشف و شهود، تخصصاً از موضوع رساله، خارج بود، لذا بحث را در مورد دو گون? نقل گرا و عقل گرا ادامه داده و کل تفسیر المیزان و مناهج البیان مطالعه و مطالبی که مرتبط با قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی بود، جمع آوری گردید. در طی مرحل? فیش برداری روشن شد که نقاط اشتراک دیدگاه های دو مفسر دربار? قلمرو حجیت عقل در تفسیر قرآن، بسیار زیاد و برعکس آن، نقاط اختلافی بسیار اندک است. گزارش فصل های رساله این رساله در شش فصل سامان یافته است. فصل یکم، تحت عنوان کلیات و مبانی به بیان موضوع، هدف، ضرورت، سوالات، فرضیات و پیشین? پژوهش پرداخته شده، و همچنین گزارشی از زندگی نام? علامه طباطبایی و آیت الله ملکی میانجی به اختصار آورده شده است. در فصل دوم به تحلیل مفاهیم مطرح شده در عنوان رساله، یعنی معانی لغوی و اصطلاحی عقل، تفسیر وحجیت از دیدگاه دو مفسر المیزان و مناهج البیان پرداخته شده است. فصل سوم، به بررسی تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی قرآن و دیدگاه های مختلف دربار? آن دو، تخصیص یافته است. در این فصل به چهار مبحث اشاره شده است: در مبحث یکم، تاریخچ? تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی و زمینه های ایجاد آنها تبیین شده است. مبحث دوم به معناشناسی تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی قرآن اختصاص یافته که در آن به دیدگاه دانشمندان دربار? معنای تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی، و نقد و بررسی آنها، و نیز گونه های تفسیر اجتهادی، اعم از نقل گرا و عقل گرا پرداخته شده است. در مبحث سوم دلایل موافقان و مخالفان تفسیر اجتهادی مطرح گردیده است؛ و مبحث چهارم به رابط? تفسیر اجتهادی با تفسیر به رأی- به عنوان مهم ترین آسیب تفسیر اجتهادی- اختصاص یافته است. در فصل چهارم، ضمن بررسی تطبیقی گونه های تفسیر اجتهادی نقل گرا در المیزان و مناهج البیان، به این نتیجه رسیدیم که این دو مفسر در مورد به کارگیری این گونه ها در تفسیر قرآن تردیدی به خود راه نداده و دیدگاه یکسانی دارند. به عبارت دیگر، در هم? انواع این کاربرد عقل در تفسیر وحی، نظر هر دو مفسر با یکدیگر منطبق بوده و اتفاق نظر دارند. فصل پنجم به بررسی تطبیقی گونه های تفسیر اجتهادی عقل گرا در المیزان و مناهج البیان اختصاص یافته است. حاصل این بررسی آن شد که نقاط اشتراک این دو مفسر در این مورد، بیش از نقاط اختلافی ایشان است؛ بنابراین به هدف این پژوهش که همانا تقریب دیدگاه مدافعان و مخالفان مکتب تفکیک در زمین? قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی بود، نایل گردیدیم. فصل ششم و پایانی به مبحث مهم و بحث برانگیز تعارض عقل و نقل اختصاص یافته است. در این فصل، ابتدا محل نزاع دقیقاً روشن شده و سپس راه حلّ های گونه های مختلف تعارض عقل و نقل از دیدگاه صاحبان المیزان و مناهج البیان مطرح، و نقاط اختلاف و اشتراک آنها تبیین گردیده است.

جایگاه ویژه امامت و خلافت به لحاظ اهمیت آن در راهبری اجتماعی، هدایت گری معنوی و وحدت جامعه و نیز نقش محوری آن- به لحاظ تئوریک- در مسایل تفسیری و روایی، کلامی و تحلیلی، فقهی، عرفانی، تاریخی و سیاسی بر کسی پوشیده نیست. این آموزه از دیرباز مورد توجه دانشمندان با مشرب های گوناگون همراه با نقد و نظر بوده است. هدف از این تحقیق، اولا کشف رابطه معنایی امامت و خلافت در نهج البلاغه، ثانیا ارائه جایگاه امامت ائمه شیعه علیهم السلام در نهج البلاغه با رویکرد روایی همراه تحلیل های عقلی و نقلی است. ثالثا تحقق بخشی اصالت امامت در ضرورت وجود امام، نص بر آن، علم و عصمت امام از نهج البلاغه و سایر منابع اصیل می باشد. رابعا گردآوری شبهات، ناظر به نهج البلاغه از منابع قدیم و جدید، و سپس نقد و ارزیابی و ارائه پاسخ های مستدل و منطقی به آنهاست. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. گردآوری اطلاعات بر اساس فیش برداری کتابخانه ای و جمع آوری اطلاعات از منابع و اسناد دست اول، و همچنین استفاده از لوح های فشرده و نرم افزارهای تخصصی در این زمینه و نیز مراجعه به پایگاه ها و سایت های موافق و مخالف در موضوع بحث بود. امامت و خلافت هرچند در لغت متفاوتند اما هر دو بر یک واقعیت دلالت دارند. و دو عنوان منطبق بر یک مصداق اند. در متن برآمده از نهج البلاغه، امامت رکن رکین دین و از اصول و ضروری مذهب تشیع به شمار آمده است. و با توحید و معاد پیوند معنادار و منطقی دارد. ضرورت هدایت تکوینی و مرجعیت دینی و احیا و پاسداری از سنت نبوی ایجاب می کند زمین هیچگاه از وجود حجت خدا و خلیفه الهی بر مردم خالی نباشد که واسطه فیوضات ربوبی بر بندگان فراهم آورد. در اندیشه علوی، امامت و خلافت مقام وراثت، وصایت و اصطفای الهی است که امام را به سلسله انبیا و اوصیا متصل می کند و برخاسته از انتصاب الهی و حق امام علی(ع) و فرزندان آن حضرت است. این احقیت از حکمت حق تعالی و سپس از کمالات ذاتی نشات می گیرد که مهمترین آنها علم خاص و ملکه عصمت امام است. امام علی(ع) در اثبات حقانیت خود به جانشینی پس از رسول خدا(ص) به نص و نصب، شایستگی ها و فضائل خود استناد فرمودند. از سوی دیگر انتقادها از همان ظهور اولیه یعنی رحلت پیامبر اعظم(ص) و نادیده انگاشتن اصل جانشینی امام علی(ع) در جریان سقیفه از طرف مخالفان مطرح شد که امروزه در بعضی سایت ها و در آثار نوشتاری و گفتاری، بعضی روشنفکران شبهات در شکلی جدید احیا و تبلیغ می شود. حال آن که امامت بر سه پایه اصلی نصب ونص، علم خاص و ملکه عصمت مبتنی است و شبهات تردیدها در هر سه حوزه قابل ابطال است.

موضوع مطمح نظر در این پایان نامه صلح و خشونت و سختی در اسلام جنبه عرضی دارد. در پرتو این اصل سایر احکام اسلام که مورد اتهام دشمنان اسلام قرار میگرند قابل توجهی میباشد، چون جهاد با کفار و قتل مرتد و قصاص و حدود و تعریزات و امر به معروف و نهی از منکر و سایر احکام اسلامی برای حفظ حقوق فرد و جامعه مورد اجرا قرار میگیرد. بدین ترتیب در فصل اول به اثبات رسیده که مبدا صلح و خشونت در اسلام خدای است که رحمت را بر خود حتم کرده و واسطه شریعت اسلام پیامبری است که رحمت برای جهانیان است وکتابش مایه هدایت و رحمت است در فصل دوم به تحلیل صلح در اسلام پرداخته شده است و چون اسلام میگوید که صلح بهتر است اصل اولیه در اسلام و صلح است. در فصل سوم به تحلیل خشونت از دیدگاه اسلام پرداخته شده در اسلام خشونت به نفع جامعه و فرد صورت میگرد و مواردی که به عنوان خشونت شناخته شده اند. (مانند قتل مرتد و قصاص و حدود و جهاد و ...) در واقع این احکام نیز گرچه ظاهری خشونت بار دارند، اما حقیقت آنها لطف و رحمت خدا در نظام احسن آفرینش و به منظور بازدارندگی از پلیدیها، زشتی ها و تعدی به حقوق الهی و انسانیاست چون در واقع حیات بشر در مراعات نمودن این احکام است. در فصل چهارم سیره معصومین علیهم السلام در رابطه با مخالفان مورد بررسی قرار گرفته و همان طور که تاریخ شاهد است که برخورد معصومین علیهم السلام با مخالفان و دشمنان دارای مصالح بزرگ و به نفع فرد و جامعه اسلامی بوده است و در نتیجه خشونت قراردادن سیره معصومین علیهم السلام خود خشونت گرایی خواهد بود.

مهدویّت یکی از مسائل اساسی مذهب تشیع است و مخالفان به شبهه افکنی های گسترده ای در این زمینه دست زده اند؛ بنابر این لازم است تا قدم های محکم تری در این راه برداشته شود. تلاش نگارنده بر این بوده است که رساله حاضر از جهت طرح و اسلوب و از جهت موضوع و محتوی تازگی و نوآوری داشته باشد، به عنوان مثال: بحث از دیدگاه مفسّران در مورد آیه تأویلی جدا از بحث روایی بیان شده است، هم چنین ترتیب آیات به صورت دلالت آن بر موضوع تنظیم شده است و آیات تفسیری قبل از آیات تطبیقی ذکر شده است. این پایان نامه با موضوع « امام مهدی در روایات تفسیری اهل سنّت و مقایسه آن با دیدگاه شیعه» است و از چهار فصل تشکیل شده است: فصل اول به بیان موضوع، ضرورت پژوهش، نوآوری های پژوهش، معنا، ضابطه و معیار تأویل پرداخته است. در فصل دوم به مهدی موعود# در قرآن کریم، پاسخ به شبهات ابن خلدون و پیروان او، اعتراف فریقین به تواتر صحت احادیث مهدویت، وجوب اعتقاد به ظهور مهدی موعود، نگاهی به سیمای امام مهدی نزد شیعه، نام و القاب مهدی، نام پدر و مادر آن حضرت، دوره های زندگی حضرت مهدی، نواب خاصّ و علل و اسرار غیبت پرداخته شده است. در فصل سوم، سیزده آیه از آیات قرآن کریم از دیدگاه مفسّران شیعه و سنّی مورد بررسی قرار گرفته و روایات فریقین درباره آن آیات بیان شده است. فصل چهارم به کتاب شناسی توصیفی درباره امام مهدی اختصاص یافته است.

این رساله مشتمل بر یک مقدمه و سه فصل است: در مقدمه ضرورت پژوهش هدف پژوهش و پیشینه پژوهش بیان شده اند. فصل اول: با عنوان تفسیر امامت حاوی سه گفتار است: در گفتار اول معنای امامت و امام از نظر دانشمندان لغت شناس بررسی و روشن شده است. در گفتار دوم معنای امامت و امام و نیز شرایط امام از دیدگاه متکلمان شیعی و سنی مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند در گفتار سوم درباره معنای امامت و امام در قرآن آیات امامت و حقیقت امامت در آیه ابتلی از منظر علمای فریقین به طور مشروح بحث شده است. فصل دوم تحت عنوان امامان نور از نگاه قران شامل یک مقدمه و دوگفتار است: در مقدمه مامان در قرآن به دو گروه امامان نور و امامان نار تقسیم شده و هر کدام از آنها معرفی گردیده است سپس اهمیت نقش امامان نور در جامعه بیان شده است. در گفتار اول آیات امامان نور ذکر شده و درباره ویژگی های امامان نور در قرآن مانند لزوم انتصاب آنان از ناحیه خدا و فلسفه انتصابشان لزوم عصمت و افضلیت آنان از منظر فریقین به طور مفصل بحث شده است. در گفتار دوم نگاهی است به امامان اهل بیت عصمت و طهارت پیامبر گرامی اسلام در قرآن که درباره مصادیق اولی الامر انتصاب امام علی به امامت از جانب خدا و افضلیت او و عصمت اهل بیت از نظر شیعه و سنی گفتگو شده است. فصل سوم با عنوان امامان نار از دیدگاه قران متضمن یک مقدمه و سه گفتار است: در مقدمه آیه های امامان نار ذکر شده و امامان نار معرفی گردیده است. در فگتار اول درباره مصادیق پیشوایان کفر و معنای جعل آنها از ناحیه خئا از دیدگاههای مختلف مفسران شیعه و سنی بحث شده است. در گفتار دوم ویژگی های صفات امامان نار در قرآن بیان شده اند. در گفتار سوم درباره چگونگی برخورد امامان نار با پیام آوران الهی صحبت شده است. در آخر هر فصل چکیده هر بحث به عنوان حاصل سخن ذکر شده و در پایان رساله فهرست منابع به ترتیب حروف الفبا آورده شده است.

رساله حاضر در پنج فصل تدوین شده است. فصل اول رساله کلیات را دربر می گیرد که شامل مقدمه بیان مسئله فرضیات سوالات اصلی هدف ها و روش انجام تحقیق است. فصل دوم مشتمل بر آثاری است که به بررسی مفاد آیه تطهیر پرداخته اند. فصل سوم به آثاری اختصاص دارد که حدیث شریفه کسا را به بحث کشانده اند. فصل چهارم درباره پایان نامه های نگاشته شده در زمینه آیه تطهیر و حدیث کسا است. فصل پنجم به مقالات نگاشته شده در مجلات و روزنامه ها درباره آیه تطهیر و حدیث کسا اختصاص دارد.

نگارنده در این پژوهش، شبهه هایی که برخی از مستشرقین مانند گلدزیهر در باره قرآن کریم و تفسیرآن به شیعیان وارد کرده اند؛ نقد و ارزیابی شده و با توجه به مندرجات کتاب "مذاهب التفسیر الاسلامی" تألیف گلدزیهر، به برخی از ادعاهای وی در مورد وجود تناقض در تفاسیر شیعه امامیه پرداخته و به آن ها پاسخ داده است. در مقدمه پس از ارائه تعریفی از استشراق و تاریخ آن، اهداف مستشرقان و حجم اقدامات فرهنگی آنان بر ضد دین اسلام و فرهنگ و آموزه های اسلامی و قرآنی بررسی شده است. فصل اول به بررسی حجیت ظواهر قرآن و اقوال پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت(، میزان حجیت قول صحابه در تفسیر قرآن، مفهوم تفسیر و تأویل و فرق بین آن ها، معیارهای تأویل و بطن قرآن اختصاص دارد. در فصل دوم افزون بر طرح ویژگی های روش مستشرقین در تفسیر قرآن کریم و دیدگاه های تفسیری آنان؛ روش گلدزیهر به عنوان یکی از مستشرقین قرآن پژوه تجزیه و تحلیل شده است. فصل سوم به تحلیل و بررسی آرای گلدزیهر درکتاب تفسیری خویش ( که در آن به آرای تفسیری شیعه انتقاد کرده است) پرداخته و پس از انعکاس شبهه های وی نسبت به شیعه، عقاید شیعه و دیدگاه های شیعه در مورد تحریف قرآن کریم؛ پاسخ این شبهه ها ارائه شده است. شبهه های مذکور که درباره قرائات شیعه از قرآن، تأویل شیعه از این کتاب الهی، موضع گیری شیعه در مورد اهل بیت(، ولایت اهل بیت(، به ویژه امام علی(، اعتقاد شیعه در مورد رجعت و ظهور ست؛ مطرح گردیده و به این شبهه ها پاسخ داده شده است.

شادی جلوه ای از حیات انسانی می باشد، شادابی انگیزه زندگی، کار، تلاش و فعالیت است. این هر دو مطلوب انسان ها است. انسان ها پیوسته دوست دارند کسالت و خمودی را از خود دور کنند و با میل و رغبت به دنبال کار، تلاش و زندگی بروند؛ می خواهند شاد باشند و با کسانی هم که برخورد می کنند شاد و مثبت اندیش باشند. با توجّه به این نکته که انسان از بدو تولّد تا آخرین لحظات عمر برای زندگی بهتر به این دو، نیاز دارد و دین اسلام نیز دین حیات و زندگی بشر است و نیازهای بشر را در نظر گرفته است؛ این پژوهش تلاشی در جهت معرّفی این دو از دیدگاه قرآن و حدیث است. واژه ی فرح به معنای شادی در آیات و روایات بکار رفته و به 2 دسته ممدوح و مذموم تقسیم شده است. واژه ی نشاط به معنای سرحالی در قرآن بکار نرفته امّا می توان از لا به لای آیات و مفاهیم متناظر و متقابل بدست آورد که شادی و نشاط در تمام امور مادی و معنوی مَدّنظر دین بوده است. در این راستا ابتدا به تعریف واژگان و لغات مترادف پرداخته شده است. سپس این دو واژه و عوامل آن از نظر روان شناسی بررسی شده اند. شناسایی این دو واژه و عوامل آن از نظر دین که مدّنظر اصلی این پژوهش بوده به تفصیل بحث شده اند. آنگاه جلوه هایی از شادی را توضیح داده و با اشاره به الگوهای شادی و شادابی از قرآن اشاره کرده، به نقش شادی و شادابی در زمینه های مختلف پرداخته ایم. در پایان موانع شادی و شادابی را از منظر دین بررسی کرده ایم.

پژوهش حاضر با توجه به منابع تفسیری فریقین و روایات وارده در تفاسیر اثری و مجامع حدیثی در خصوص تحلیل رتبه ی امامت و مقام والای امام که در آیه ابتلی آمده است به نتایج زیر دست یافت: 1. حضرت ابراهیم(ع) با اینکه پیشتر نبی و رسول بود؛ ، پس از آنکه مراحل سخت و دشوار آزمایش ها و ابتلائات گوناگون الهی را با موفقیت پشت سر گذاشت، به مقام امامت نائل شد، و با تحلیل آیه ی ابتلی به روشنی معلوم می شود که رتبه ی امامت فراتر از نبوت و نظریه همسانی نبوت وامامت که عمدتاً از سوی اندیشوران اهل سنت اقامه شده است ناتمام می باشد. 2. واژه ی امامت در آیه ی شریفه ابتلی معانی متفاوتی پیدا کرده است و مفسران و قرآن پژوه نظر متفاوتی را در این خصوص ارائه داده اند، از جمله: پیشوایی بر همگان و انبیاء، زمامداری و تدبیر جامعه، پیشوایی در هدایت به امر و تفویض دین، که در فصلی جداگانه ـ تحلیل چرایی رابطه ی امامت و نبوت ـ به نقل و نقد این معانی پرداخته شده است. 3. در نهایت پس از نقل و نقد آراء در خصوص چیستی و ماهیت امامت در آیه شریفه ـ هر چند دیدگاه علامه طباطبایی از همگان به واقع نزدیک تر می نمود ـ در عین حال نتوانستیم به نظریه ی روشنی دست یابیم.

در فصل اول زهد را بررسی نموده ایم از نگاه لغت و از نگاه معصومین از آن جمله امام علی که می فرماید: زهد همان چیزی است که خداوند آن را بیان داشته است که می فرماید: "لکیلا تأسوا علی ما فاتکم ولاتفرحوا بماآتاکم" زهد یعنی اینکه بر گذشته تأسف نخورد. به آنچه از دست داده ناراحت نشود و به آنچه از اموال دنیا بدست آورد خوشحال و دلبسته نشود.و کسی که این دو خصلت در وجودش باشدآنرا می توان زاهد نامید و یا امام علی می فرماید "زهد یعنی اینکه انسان آرزوهایش را کوتاه کند و شکرگذار نعمتهای الهی باشد و از کارهای حرام و نامشروع دوری جوید." و همچنین دانشمندان بزرگوار نظراتی دارند از آن جمله مولی مهدی نراقی می گوید: زهد یعنی پشت کردن به دنیا و رو آوردن به آخرت یا از غیر خدا جدا شدن و به خداوند پیوستن، و روگردانیدن از متاع دنیا و خوشی های آن، از اموال و منصب ها و دیگر چیزهای که با مرگ زوال می پذیرد.-در فصل دوم پیرامون مراتب زهد بیانات ذکر شده است که در مرحله نخست زهد را به سه درجه نموده ایم که عبارت باشند از: ادنی و اوسط و اعلی، که بهترین از این سه درجه همین درجه ی اعلی می باشد که شخص زاهد دنیا را با اختیار و شوق و زغبت ترک می کند بدون اینکه دنیا در نظر ائ قدر و ارزشی داشته باشد.و نیز بیان شده که زهد در نزد غیرعارف عبارت است از یک نوع داد و ستد و رد و بدل و انواع آن عبارتند از: زهد فرض، زهد سلامت، زهد فضل،زهد معرفت، زهد خائفین، زهد راجین. و زهد در نزد عارف اینست که بجزء نزدیکی خدا را نمی طلبد و در فکر لذت بردن از اموال دنیا هم نیست تا در فکر حصول آن بیفتند، بلکه فکر او در این است که تمام گفتار و رفتارش فقط برای محض الله باشد. در فصل سوم بیان شده اگرچه شخص زاهد علاقه و رغبتی نسبت به مال دنیوی ندارد، لیکن با همدردی و ایثار و از خودگذشتگی نسبت به برادران دینی خود اقدام می نماید و همیشه به یاد خداوند هستند و از گناه و معصیت پیزارند. فصل چهارم: در این فصل ذکر شده که آیا میان زهد و کار و تلاش در امور زندگی تنافی وجود دارد یا نه، که در این مورد آیات و روایات زیادی وجود دارد که دلالت بر نفی این تناقض می کند از آن جمله آیه 77 از سوره ی قصص است که می فرماید: "وابتغ فیما آتاک الله الدار الاخره و لاتنس بنصیبک من الدنیا" یعنی آنچه که خداوند به تو داده است، سرای آخرت را بطلب و سهم خود را از دنیا فراموش مکن. و رسول الله می فرماید: "ملعون من القی کله علی الناس" یعنی از رحمت خدا دور باد هر کس که بار زندگی خویش را بر دوش مردم افکند. پس هیچ تنافی میان زهد داشتن و کار و کوشش و جمع اموال وجود ندارد بلکه در دنیا باید زحمت کشید تا هم زندگی خود را سامان بدهد و هم به یاری نیازمندان و فقران با اموال خود بشتابد. فصل پنجم: آیات و روایات پیرامون نقد زهد صوفیها و رهبانیون بیان شده که تمامی معصومین از این گروه های بدعت گذار به شدت مذمت نموده و گوشزد کرده که هرگز نزدیک اینها نباید شد، چون که اینها هیچ چیزی از دین خدا و پیامبرش را نمی دانند بلکه کارهایشان فقط برای فریب دادن مردمان بی سواد جاهلند و با این شیوه می خواهند به اهداف شوم شان برسند. فصل ششم: هم برتری و شایستگی پیامبر و عترت گرامیش را به عنوان الگوهای شایسته از نظر زهد و پارسائی و عبادت و ... بررسی نموده ایم که اینها در تمام فضائل انسانی از آن جمله در زهد و بی رغبتی نسبت به دنیا در نقطه ی اوج قرار دارند، و تعالی و رشد و دستیابی به اهداف مطلوب و نجات یافتن از عرصه هلاکت و نابودی در همان کلمه زهد و پارسائی و دوری از زرق و برق اموال دنیا و فریب نخوردن از آن است.

چکیده ندارد.

رساله مورد بحث در بردارنده رهنمودهای ارجمند اخلاقی و رفتاری امیر مومنان علی (ع) به کارگزاران مختلف حکومتشان می باشد. رهنمودهای امام در مورد اخلاق کارگزاران ریشه در فرهنگ قرآنی و سیره نبوی و در پی ادامه راه وهدف بعثت پیامبر اکرم (ص) (که تکمیل اخلاق است) می باشد.

این نوشتار مشتمل بر پنج فصل است. فصل اول با کلیات موضوع، تعریف واژه ها و ضرورت پژوهش و اهداف آن آغاز می شود. در فصل دوم، گونه های متعدد از روابط بهنجار (سالم) جوانان اعم از ارتباط جوان با خدا ، جوان با خانواده و خویشان و جوان با دوستان و با فرهیختگان مورد کنکاش قرار گرفته است.در فصل سوم این نوشتار راهکارهای دین درایجاد روابط بهنجار غیر همجنس در چارچوب حدود ارتباط و اختلاف زن و مرد از منظر دین بررسی شده .در فصل چهارم ، زمینه ها و چگونگی ارتباط های نابهنجار به تفصیل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته که عمده مباحث این نوشتار را به خود اختصاص داده است.در فصل پایانی راهکارهای پیشگیری و درمان ناهنجاری در روابط پسران و دختران مد نظر قرار گرفته است.