نام پژوهشگر: سید باقر مرتضوی
علی داداش پور اهنگر سید باقر مرتضوی
چکیده: اتاق های عمل با توجه به ماهیت جراحی دارای مقادیر متفاوت بیوآیروسول از نظر کمی و کیفی می باشد. در این تحقیق به بررسی میزان کمی بیوآیروسول ها قبل و پس از جراحی، توزیع اندازه ای و تاثیر سیستم های کنترلی بر روی آنها پرداختیم. این مطالعه از نوع توصیفی - تحلیلی بوده و نمونه های مورد مطا لعه، اتاق های عمل یکی از بیمارستان های تهران در مرکز شهر می باشد. در این تحقیق از روش فیلتراسیون همراه با ایمپکتور استفاده شد. فرایند نمونه برداری از بیوآیروسول ها قبل و بعد از استفاده از سیستم uvgi انجام گرفت. نمونه ها سریعا به آزمایشگاه فرستاده و به محیط کشت منتقل شدند. پس از قرار گرفتن به مدت 48 ساعت در انکوباتور شمارش آنها انجام گردید. غلظت بیوآیروسول ها بر حسب cfu/m3 محاسبه شده است. میزان استاندارد در حین جراحی 3cfu/m 75 توسط کمیته دولتی بهداشت حرفه ای آمریکا acgih پیشنهاد شده است که شرایط انجام این تحقیق پس از جراحی بوده و در این شرایط مقدار بیوآیروسول بدون در نظر گرفتن پاتوژنه بودن کمتر از این مقدار بوده است. بیشترین کلونی پس از جراحی برابر3cfu/m 63/8 است که به اتاق عمل ارولوژی مربوط می باشد. این تحقیق قبل و پس از جراحی صورت گرفته است و مقادیر آن بسیار کمتر از استانداردهای مربوط به تعداد بیوآیروسول در حین جراحی می باشد. همچنین اتاق عمل ارولوژی در میان 7 اتاق عمل مورد بررسی دارای بیشترین تعداد کلونی می باشد. سیستم uvgi در اتاق عمل در طیف c و در طول موج nm7/253 به صورت سقفی پس از جراحی تا شروع عمل جراحی در روز بعد مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به مطالعات آماری صورت گرفته بر اساس روش آماری غیر پارامتری ولکاکسون در بیشتر اتاق های جراحی (05/0p<) ارتباط معناداری میان آنها دیده شده است. میزان تعداد بار تخلیه هوا در ساعت (ach) در اتاق های عمل مختلف این بیمارستان با توجه به اندازه گیری سرعت جریان هوا در حین جراحی و در 3 نوبت تعیین شده است. مشاهدات ما نشان داده است اتاق های عمل با ach بیشتر در حین جراحی دارای تعداد بیوآیروسول کمتری می باشند.
لیلا رسولی سید باقر مرتضوی
کروم شش ظرفیتی یکی از آلاینده های مهم در آبهای سطحی و زیرزمینی بوده و حذف آن از آبهای آلوده و فاضلاب در سالهای اخیر مورد توجه بوده است. زئولیت طبیعی اصلاح شده با سورفاکتانت کاتیونی می تواند کروم شش ظرفیتی را از آبهای آلوده حذف نماید. در این تحقیق ویژگیهای فیزیکو-شیمیایی، کریستالین و سطح زئولیت طبیعی و smz بوسیله آنالیزxrf ،xrd ، sem و n2-bet مورد بررسی قرار گرفت. کارآیی حذف کرومات و عوامل موثر در حذف شامل: دوز جاذب، ph محلول، زمان تماس، اندازه ذرات، غلظت اولیه (vi) cr ،غلظت اصلاحگر و اثر یونهای مداخله کننده بوسیله زئولیت طبیعی اصلاح شده با سورفاکتانت کاتیونی smz)) در سیستم بسته مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که زئولیت اصلاح شده smz)) می تواند در غلظتهای cr(vi) mg 25 /1-1/0 با دوز بهینه gr 3/0، 6 =ph، زمان تماس 120 دقیقه و غلظت بالای اصلاحگر بیش از 90 % کرومات را حذف نماید. زئولیت طبیعی اصلاح شده توانایی بالایی در حذف کروم (vi) از آبهای آلوده دارد. داده های جذب با مدل ایزوترم langmuir مطابقت داشته، همچنین فاکتور جداسازی (rl) نیز بین 0 و 1 بود که نشان دهنده جذب مطلوب cr(vi) بر روی smz می باشد
مسعود مطلبی کاشانی سید باقر مرتضوی
افت شنوایی ناشی از صدا یکی از مهمترین بیماریهای ناشی از کار در جهان است. مونواکسید کربن بعنوان یکی از مهمترین آلوده کننده های هوا موجب تقویت افت شنوایی ناشی از صدا می گردد و لذا مواجهه همزمان با هر دو عامل سبب گسترش و تقویت این ضایعه خواهد شد. نقش تولید رادیکالهای آزاد و ایجاد استرس اکسیداتیو هنگام مواجهه با صدا در ایجاد افت شنوایی ناشی از صدا به خوبی شناخته شده است و گمان می رود چنین مکانیسم هایی در تقویت افت شنوایی ناشی از صدا توسط مونواکسید کربن نیز موثر باشد. پژوهش حاضر با رویکرد پیشگیری از این عارضه به بررسی تاثیر استفاده از دو عامل آنتی اکسیدان شامل ان استیل سیستئین (nac) و آلفاتوکوفرول (ویتامین e) بر افت شنوایی ناشی از مواجهه توام با صدا و مونواکسید کربن می پردازد. پژوهش به روش تجربی و در مدل حیوانی بر روی 78 سر خرگوش انجام گرفت.خرگوش ها مطابق با نوع مداخلات به 13 گروه تجربی تقسیم شده ومتناسب با نوع مداخله در معرض صدا،مونوکسیدکربن وتوام صداومونوکسید کربن قرارگرفته و به تناسب نوع گروهnac ، ویتامین e ویا دارونما دریافت کردند. شنوایی حیوانات به روش ثبت پاسخ شنیداری ساقه مغز(abr) مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد مواجهه توام با صدا و مونواکسیدکربن می تواند افت شنوایی ناشی از صدا را در تمام فرکانس ها افزایش دهد. تجویز ویتامین e با مقادیر و پروتکل ارائه شده در این پژوهش بطور متوسط در فرکانس های 1 الی 8 کیلو هرتز موجب کاهش تغییر آستانه موقت و دائم ناشی از صدا به میزان 8/10 و 7/11 دسی بل و همچنین کاهش تغییر آستانه موقت ناشی از مواجهه توام با صدا و مونواکسید کربن به میزان 8/9 دسی بل در خرگوش ها گردیده است.این کاهش ها در گروه هایی که nac دریافت نمودند به ترتیب برابر با 2/17 ،5/14و9/15 دسی بل بوده است.یافته ها نشان میدهند این دو ترکیب می توانند اثر حفاظتی مناسبی در برابر آسیب های شنوایی ناشی از صدا و مونواکسید کربن در خرگوش ها ایجاد نمایند.
عبدالمجید پارساراد سید باقر مرتضوی
یکی از مواد خطرناکی که در صنعت پتروشیمی به صورت گسترده بکار می رود گاز کلر است. با در نظر گرفتن اینکه تعداد زیادی از کارکنان صنایع پتروشیمی در محیط هایی با پتانسیل انتشار این ماده سمی مشغول به کار هستند و همچنین مجاورت کارخانجات پتروشیمی با یکدیگر و نیز نزدیکی با اماکن و شهرهای مسکونی و عدم اجرای به موقع و سریع اقدامات اضطراری لازم در هنگام رهایش، کلر می تواند منجر به صدمات جدی بر روی سلامت کارکنان و جامعه اطراف شود. هدف از این تحقیق، بررسی سناریوهای انتشار گاز کلر در واحد ذخیره سازی یک مجتمع پتروشیمی و ارائه برنامه واکنش در شرایط اضطراری برای هر دسته از این رهایش ها با توجه به سطوح اضطرار تعریف شده توسط موسسه ccps می باشد. ابتدا به کمک نقشه p&id واحد مورد مطالعه و انجام مطالعات hazop طرق احتمالی رهایش گاز کلر مشخص گردید. سپس به کمک ماتریس rri رهایش های احتمالی با ریسک غیر قابل قبول و نامطلوب مشخص شد. اطلاعات هواشناسی از ایستگاه هواشناسی منطقه ماهشهر گرفته شده و داده های فرآیندی از کتابچه راهنمای فرآیند مربوط به واحد بدست آمد. سپس داده ها به نرم افزار phast داده شده و کنتورهای مربوط به رهایش مشخص شد. فواصل خطر انتشار در سطوح erpg1 ، erpg2 و erpg3 برای گاز کلر مشخص گردید. با توجه به شدت گسترش دامنه آلودگی سناریوهای بدست آمده در چهار سطح اضطرار تعریف شده موسسه ccps دسته بندی شد. در نهایت برای هر دسته از سناریوها با توجه به سطح اضطرار مربوطه الگویی بهینه از برنامه واکنش در شرایط اضطراری ارائه گردید. براساس نتایج این مطالعه مهمترین سناریوهای انتشار گاز کلر در واحد مخازن به ترتیب مربوط به انفجار فاجعه بار مخزن، نقص در سیستم اسکرابر، پارگی خطوط کلر و نشتی از فلنج ها و گسکت ها بود. سناریوهای انفجار فاجعه بار مخزن و نقص اسکرابر در فصل تابستان در سطح اضطرار 4 و در فصل زمستان در سطح اضطرار3 ، انتشار گاز کلر به واسطه پارگی خطوط کلر در فصول تابستان و زمستان در سطح اضطرار3 و انتشار گاز کلر در نتیجه نشتی از فلنج ها و گسکت ها در سطح اضطرار 2 از استاندارد سطوح اضطرار موسسه ccps طبقه بندی گردید.
بهنام باریک بین سید باقر مرتضوی
چکیده: زمینه وهدف: وضعیت زمین شناسی و یا آلودگیهای حاصل دست بشر می تواند غلظت کروم 6 ظرفیتی و برخی جامدات محلول(tds) مانند سولفات را در آبهای زیرزمینی به بیش از حداکثر مجاز (g/lµ50) برساند. از آن جایی که این ترکیبات خطرات عمده ای همچون سرطان ریه ، پوست وعوارض شدیدی به کلیه و کبد و حتی عوارض آلرژیک را در کودکان و بزرگسالان ایجاد می کنند،لذا هدف بررسی فرایند غشایی نانو فیلتراسیون به عنوان یک روش امیدوار کننده در حذف کروم6ظرفیتی همزمان با جامدات محلول و سولفات به عنوان یون تداخل کننده در فرایندهای غشایی در رسیدن به استانداردهای آب آشامیدنی می باشد. روش بررسی: به منظور بررسی تاثیر فشار،ph ونوع کاتیون و آنیون همراه در میزان حذف کروم6 و 3 ظرفیتی ، غلظت های 1/0 و 5/0 (mg/l) کروم در محدوده غلظت mg/l800-100 سولفات(محدوده های غلظتی در آب) و mg/l 2500-500 جامدات محلول تحت محدوده فشار نانوفیلتراسیون یعنی 2 تا 10 بار انتخاب گردید . آزمایشات با استفاده از نمکهای کلرور سدیم، سولفات سدیم، کلرور 6 آبه کروم سه ظرفیتی و دی کرومات پتاسیم ساخت شرکت مرک و با درجه خلوص بالای 99% و طبق دستور العمل موجود در کتاب روش های استاندارد برای آزمایشات آب و فاضلاب انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که زمانی که غلظت کروم 6 ظرفیتی کاهش می یابد، بهترین راندمان حذف در فشار 4 بار معادل 96% دیده می شود. با افزایش غلظت، پلاریزاسیون غلظتی و افزایش بار منفی غشاء راندمان حذف را تا 98% افزایش داد. ولی حذف کروم 3 ظرفیتی وابسته به غلظت یونی و غیر وابسته به فشار در سیستم است. همچنین افزایش جامدات محلول در آب باعث حذف کامل کروم6 گردید. بهترین راندمان حذف به میزان98% و در ph خنثی ومتمایل به قلیایی رخ داد. نتیجه گیری: تحقیق نشان داد که نوع الکترولیت همراه کروم، فشار بهره برداری وph بیشترین اثر را در عملکرد نانو فیلتر داشته است . بر اساس نتایج بدست آمده نانو فیلتراسیون روش مناسبی در حذف همزمان کروم،tds و سولفات از آب است .
بهنام باریک بین سید باقر مرتضوی
زمینه وهدف: وضعیت زمین شناسی و یا آلودگیهای حاصل دست بشر می تواند غلظت کروم 6 ظرفیتی و برخی جامدات محلول(tds) مانند سولفات را در آبهای زیرزمینی به بیش از حداکثر مجاز (g/lµ50) برساند. از آن جایی که این ترکیبات خطرات عمده ای همچون سرطان ریه ، پوست وعوارض شدیدی به کلیه و کبد و حتی عوارض آلرژیک را در کودکان و بزرگسالان ایجاد می کنند،لذا هدف بررسی فرایند غشایی نانو فیلتراسیون به عنوان یک روش امیدوار کننده در حذف کروم6ظرفیتی همزمان با جامدات محلول و سولفات به عنوان یون تداخل کننده در فرایندهای غشایی در رسیدن به استانداردهای آب آشامیدنی می باشد. روش بررسی: به منظور بررسی تاثیر فشار،ph ونوع کاتیون و آنیون همراه در میزان حذف کروم6 و 3 ظرفیتی ، غلظت های 1/0 و 5/0 (mg/l) کروم در محدوده غلظت mg/l800-100 سولفات(محدوده های غلظتی در آب) و mg/l 2500-500 جامدات محلول تحت محدوده فشار نانوفیلتراسیون یعنی 2 تا 10 بار انتخاب گردید . آزمایشات با استفاده از نمکهای کلرور سدیم، سولفات سدیم، کلرور 6 آبه کروم سه ظرفیتی و دی کرومات پتاسیم ساخت شرکت مرک و با درجه خلوص بالای 99% و طبق دستور العمل موجود در کتاب روش های استاندارد برای آزمایشات آب و فاضلاب انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که زمانی که غلظت کروم 6 ظرفیتی کاهش می یابد، بهترین راندمان حذف در فشار 4 بار معادل 96% دیده می شود. با افزایش غلظت، پلاریزاسیون غلظتی و افزایش بار منفی غشاء راندمان حذف را تا 98% افزایش داد. ولی حذف کروم 3 ظرفیتی وابسته به غلظت یونی و غیر وابسته به فشار در سیستم است. همچنین افزایش جامدات محلول در آب باعث حذف کامل کروم6 گردید. بهترین راندمان حذف به میزان98% و در ph خنثی ومتمایل به قلیایی رخ داد. نتیجه گیری: تحقیق نشان داد که نوع الکترولیت همراه کروم، فشار بهره برداری وph بیشترین اثر را در عملکرد نانو فیلتر داشته است . بر اساس نتایج بدست آمده نانو فیلتراسیون روش مناسبی در حذف همزمان کروم،tds و سولفات از آب است .
قربان عسگری سید باقر مرتضوی
تشکیل محصولات جانبی گندزدایی یکی از مهمترین نگرانیها در رابطه با گندزدایی آب با کلر است. در گندزدایی آب با کلر، در نتیجه واکنش کلر با ترکیبات آلی طبیعی محصولات جانبی گندزدایی تشکیل می شود. در تصفیه آب، ازن برای مقاصد مختلف به خاطر قدرت اکسیداسیون و پتانسیل گندزدایی بالا استفاده می شود. ازن دارای معایبی از قبیل حلالیت پائین در آب، سرعت واکنش پائین با بعضی از ترکیبات آلی و عدم تجزیه کامل ترکیبات آلی مقاوم از قبیل ترکیبات آلی طبیعی می باشد. در سال های اخیر به منظور رفع این معایب ازن زنی متداول، استفاده از کاتالیزورها بصورت هموژن و هتروژن با ازن که بعنوان فرایند ازن زنی کاتالیزوری شناخته می شود مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه تلفیق فرایند ازن زنی کاتالیزوری با فرایند تصفیه بیولوژیکی در راکتور بستر سیال برای حذف ترکیبات پیش ساز تری هالومتانها استفاده شده است. از پارامترهای کل کربن آلی، شاخص جذب ماراء بنفش در طول موج 254 و پتانسل تشکیل تری هالومتانها به عنوان پارامترهای جایگزین اندازه گیری پیش ساز تری هالو متانها استفاده شد. در این مطالعه از کربن فعال به عنوان کاتالیزور در فرایند ازن زنی برای حذف اسید هیومیک از محلولهای مایی استفاده شد. تاثیرکاتالیزوری کربن فعال و پارامترهای موثر در این فرایند ازن زنی کاتالیزوری (ph، دوز کاتالیزور و تاثیر عوامل رباینده رادیکال ) مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز ترکیبات شیمیایی کربن فعال با تفرق اشعه ایکس نشان داد کربن فعال از آلومینیم، منگنز، منیزیم، آهن و سیلیس تشکیل شده است. نتایج مطالعه تجربی نشان داد فرایند ازن زنی کاتالیزوری در ph برابر 8، دوز کاتالیزور 2 گرم در لیتر و زمان واکنش 15 دقیقه بیشترین تاثیر را در حذف اسید هیومیک دارد و 85% از شاخص جذب ماراء بنفش در طول موج 254، 99% شاخص رنگ و 25% کل کربن آلی را حذف می کند. به منظور بررسی بهتر تاثیر کربن فعال در حذف اسید هیومیک، سینتیک تجزیه اسید هیومیک در فرایند ازن زنی کاتالیزوری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد استفاده از کربن فعال به عنوان کاتالیزور در فرایند ازن زنی باعث 5 و 8 برابر افزایش ثابت سرعت تجزیه اسید هیومیک در مقایسه با ازن زنی متداول در شرایط اسیدی و قلیایی می شود. از ترت بوتانل به عنوان کاتالیزور استفاده شد و نتایج نشان داد که تجزیه اسید هیومیک یک فرایند اکسیداسیون غیر مستقیم است. علاوه براین، نتایج بررسی تجزیه ازن نشان داد که تجزیه ازن در هردو فرایند ازن زنی متداول و کاتالیزوری با افزایش ph افزایش می یابد. سرعت تجزیه ازن در هر دو فرایند از سینتیک درجه یک تبعیت می کند. در ph بالاتر از phpzc کربن فعال، واکنش اسید های لوئیس که برروی سایت های فعال فلزی قرار گرفته اند با ازن، باعث افزایش سرعت تجزیه ازن می شود. این نتایج نشان می دهد که واکنش تجزیه ازن در سطح کربن فعال اتفاق می افتد و شیمی سطحی کربن فعال مهمترین نقش را در این زمینه دارد. نتایج این مطالعه نشان داد تلفیق فرایند ازن زنی کاتالیزوری با تصفیه بیولوژیکی در راکتور بستر سیال یک فرایند موثر در حذف پیش ساز تری هالومتانها است.
بهمن رماوندی سید باقر مرتضوی
اخیراً ذرات بی متالیک بعنوان ابزار جدیدی برای احیاء آلاینده ها از آب استفاده شده اند. در مقایسه با فلزات آهن و منیزیم، مشخص شد که ذرات بی متالیک سنتز شده mg/cu دارای پتانسیل و کارایی مناسبی برای احیاء نیترات از محلول آبی هستند. این مطالعه پیشنهاد می کند که دنیتریفیکاسیون احیایی نیترات توسط ذرات بی متالیک mg/cu وابسته به پارامترهایی نظیر مقدار احیاء کننده، دمای محلول، غلظت اولیه نیترات و زمان تماس می باشد. ذرات بی متالیک mg/cu1% (با بارگذاری مس 1% وزنی) بخش عمده غلظتهای اولیه نیترات (50، 100، 150 و mg/l 200) را طی مدت کوتاهی حذف نمود. زمان مورد نیاز برای حذف 6/90% نیترات از محلول با غلظت اولیه نیترات mg/l 100 با استفاده از g/l 2 ذرات بی متالیک mg/cuدر ph اولیه محلول 6 حدود 20 دقیقه بود. انرژی فعال سازی برای احیاء نیترات توسط mg/cu1% برای گستره دمای 60-5 درجه سانتیگراد kj/mol 77/12 بود. نتایج آزمایشگاهی حاصل از مطالعات منقطع آنالیز کینتیک نشان داد که غلظتهای اولیه بالاتر نیترات، ثابت سرعت واکنش بالاتری را نتیجه می دهند و میزان دنیتریفیکاسیون با افزایش غلظت اولیه mg/cu1% افزایش می یابد. تاثیر شدت اختلاط بر میزان دنیتریفیکاسیون مشخص کرد که میزان واکنش تا شدت اختلاط rpm 100 بطور خطی افزایش می یابد و سپس برای مقادیر rpm بیشتر نسبتاً ثابت می ماند. یک راکتور با بستر mg/cuسیال برای احیاء نیترات نیز بکار گرفته شد. در این سیستم ph محلول با استفاده از گاز co2 برای احیاء سریع نیترات در مقادیر بهینه نگهداشته شد. نتایج نشان داد که میزان جریان گاز co2 ml/min 200 برای تامین h+ محلول و ایجاد شرایط محیط اسیدی برای واکنش احیاء نیترات کافی است. از آزمایش سنجش دوام mg/cu مشخص شد که این ذرات بعد از گذشت 9 ساعت بهره برداری مداوم راندمان آنها از حد مطلوب کاهش می یابد. برای تضمین احیاء رضایتبخش نیترات با استفاده از راکتور با بستر mg/cu سیال مقدار mg/cu بایستی بهینه گردد. محصول جانبی اصلی در مخلوط واکنش آمونیوم بود که مقدار آن با زمان ماند هیدرولیکی 10 دقیقه و مقدار mg/cu g 10 برابر با 68% بدست آمد. چونکه تشکیل آمونیوم یکی از نارسایی های این کار است، با یک راکتور چند مرحله ای مقدار آمونیوم در کمتر از 24 دقیقه به mg/l n 2/1 رسید.
مرتضی اوستاخان سید باقر مرتضوی
صنعت ساختمان رتبه دوم حوادث ناشی از کار را به خود اختصاص داده و این در حالی است که روند رشد حوادث در این صنعت رو به افزایش است. علاوه بر این نگرش کارگران ساختمانی به ایمنی متاثر از نگرش آنها نسبت به ریسک، روش ها و قوانین ایمنی می باشد و رفتارهای ناایمن به مرور زمان در سطح کارگاه مبدل به یک الگوی رفتاری نامناسب می شود. شناخت فاکتورهای جو ایمنی و شناساندن رفتارهای ناایمن به کارگران و تغییر بینش آنها نسبت به الگوهای رفتاری ناایمن می تواند در جلوگیری از وقوع حوادث موثر باشد. در این مطالعه سطح جو ایمنی در میان کارگران ساختمانی در یک کارگاه ساختمانی انبوه سازی و ارتباط آن با رفتار ایمن کارگران مورد بررسی قرار گرفت. پرسشنامه ی جو ایمنی شامل 24 سوال در بین 100 کارگر ساختمانی توزیع گردید. همچنین برای بررسی رفتارهای کارگران از مشاهده رفتاری استفاده شد. 8 فاکتور به عنوان فاکتورهای جو ایمنی با استفاده از آنالیز فاکتور روش دوران واریمکس توسط نرم افزار spss بدست آمد که 9/69 % کل واریانس را تشکیل دادند. نتایج آنالیز واریانس یکطرفه anova نشان داد که بین فاکتورهای جو ایمنی و صفات فردی هیچ ارتباط معنی داری وجود نداشت (p > 0/05). همچنین نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که بین فاکتورهای جو ایمنی و رفتار ایمن در بین سه گروه ارتباط معنی داری یافت شد (p < 0/05) و ضریب منفی بتا ارتباط منفی میان جو ایمنی و موقعیتهای خطرناک کارگاه را نشان داد. بر اساس نتایج بدست آمده جو ایمنی ضعیفی در میان کارگران ساختمانی وجود دارد و فاکتورهای قوانین ایمنی و وسایل حفاظت فردی از کم اهمیت ترین فاکتورهای جو ایمنی هستند. تقویت جو ایمنی و انجام پروسه رفتار بر پایه ایمنی برای رفع مشکلات موجود در سطح کارگاه پیشنهاد می گردد.
نغیمه احمدی موسی آباد سید باقر مرتضوی
در این مطالعه بررسی حذف آهن از آبهای زیرزمینی با استفاده از روش نانوفیلتراسیون صورت گرفته است. نمونه ها ابتدا به صورت مصنوعی و سپس از چاه آب واقع در روستای کسگن قوجق در اطراف شهرستان گنبد کاووس فراهم گردید. اثر پارامترهای مختلفی از جمله فشار (10-2 بار)، غلظت آهن (mg/l 3 - 5/0)، اثر آنیون همراه آهن (سولفات و کلراید) و فلاکس عبوری بر روی حذف آهن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایشات نشان داد که راندمان حذف آهن وابسته به فشار، غلظت و آنیون همراه آهن می باشد و افزایش غلظت آهن باعث کاهش راندمان و افزایش فشار باعث افزایش فلاکس عبوری و همچنین راندمان حذف می شود. بهترین شرایط بهره برداری در فشار 4 بار به دست آمد که در آن برای همه ی غلظتها راندمان حذف، بالای 90% می باشد. با افزایش فشار اعمالی از 2 به 10 بار راندمان حذف آهن در غلظتmg/l 5/2، از 84/91% به 92/95% افزایش یافت. بنابراین نتایج نشان می دهد که تکنیکهای جایگزین مثل نانوفیلتراسیون به عنوان یک روش که نیازی به اضافه کردن مواد شیمیایی ندارد می تواند به طور موثری، برای حذف آهن از آبهای زیرزمینی استفاده شود.
حبیب اله دهقان شهرضا سید باقر مرتضوی
هدف : تنش گرمایی یکی از مهم ترین پیامد های مواجهه با گرما در دنیاست. شاخص های موجود ارزیابی تنش حرارتی به دلیل داشتن محدودیت های ذاتی و کاربردی برای غربالگری تنش حرارتی در کشور های در حال توسعه مناسب نیستند. هدف این مطالعه ساخت و اعتبار سنجی یک روش پرسشنامه ای تحت عنوان شاخص نمره استرین گرمایی یا (heat strain score index) hssi برای ارزیابی مقدماتی استرس گرمایی بود. نتایج این پژوهش نشان داد که 17 متغیر قابل اندازه گیری از طریق مشاهده و پرسش در مقیاس hssi با شاخص های استرس حرارتی همبستگی خوبی دارد و با پرسشنامه ها و چک لیست های ارزیابی استرس گرمایی، نقاط مشترک بالایی دارد و نقاط برش تعیین شده جهت جدا سازی سطوح ریسک گرمایی، از حساسیت و ویژگی خوبی برخور دار هستند و و لذا می توان نتیجه گرفت که روش hssi برای غربالگری و تعیین سطح ریسک تنش گرمایی در مواقعی که دسترسی به سایر روش ها وجود ندارد مناسب است.
محمد رضا سمایی سید باقر مرتضوی
امروزه آلودگی های زیست محیطی به ویژه آلودگی های نفتی از مسائل مهمی است که جوامع بشری با آن مواجه است. روش های گوناگونی برای حذف ترکیبات نفتی از خاک وجود دارد، اما زیست پالایی به دلیل داشتن محاسنی از قبیل دوستدار محیط زیست بودن و قابلیت انجام در محل به عنوان روشی مطلوب جهت حذف ترکیبات نفتی از خاک پذیرفته شده است. در این رساله نخست باکتری های تجزیه کننده ی هگزادکان از محیط خاک و کمپوست جداسازی و پس از جداسازی و خالص سازی، به روش pcr و با تعیین توالی ناحیه ی 16s rdna شناسایی گردیدند که شامل سودوموناس آئروژینوزا (دو سویه)، اسینتوباکتر رادیورزیستنس، باسیلوس سوبتیلیس، آکروباکتروم اوریزه، اسفینگوموناس اس پی.، پائنی باسیلوس لاتوس و سراتیا مارسسنس بودند. سپس توان باکتری های خاک و کمپوست در حذف هگزادکان از محیط مایع مورد بررسی قرار گرفت که از بین باکتری های خاک، اسینتوباکتر رادیورزیستنس و از بین باکتری های کمپوست، آکروباکتروم اوریزه دارای بالاترین توان حذف هگزادکان بودند. بنابراین از آن ها جهت تقویت زیستی خاک استفاده گردید. برای تعیین شرایط بهینه ی حذف هگزادکان از خاک از روش تاگوچی استفاده شد. هفت پارامتر در سه سطح در نظر گرفته شد. نمونه ها به مدت 80 روز در شیکرانکوباتور قرار گرفته و غلظت هگزادکان باقیمانده در زمان های مختلف با دستگاه gc-fid مورد سنجش قرار گرفت. در تحلیل واریانس بهترین شرایط جهت حذف هگزادکان به روش زیست پالایی به این صورت به دست آمد؛ غلظت هگزادکان: 70000 میلی گرم بر کیلوگرم، درصد ریز مغذی ها: 5، درصد شوری: 0، درصد مایع تلقیحی: 5/2، نسبت c:n:p: 100:10:2، نسبت خاک به آب: 5 و باکتری: کنسرسیوم. از بین تمام این پارامترها، عامل باکتری و غلظت اولیه ی هگزادکان بیشترین تاثیر را در کارایی بیوراکتورها نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد میزان تلقیح اولیه ی باکتری ها بر حذف هگزادکان تاثیر زیادی دارد، اما با گذشت زمان جمعیت میکروبی به یک تعادل رسیده و تعداد اولیه ی باکتری ها تاثیری بر حذف هگزادکان ندارد. نتایج این پژوهش نشان داد که کارایی کنسرسیوم میکروبی در حذف هگزادکان بیشتر از کشت خالص بود. همچنین در آزمایش های تکمیلی مشخص شد که هر چه تنوع باکتری های موجود در کنسرسیوم بیشتر باشد، مدت زمان لازم برای حذف کامل هگزادکان کاهش می یابد. در کل زیست پالایی 02/40 درصد در حذف هگزادکان دخالت داشته که 14/30 درصد مربوط به تقویت زیستی و 88/9 درصد مربوط به تحریک زیستی بوده است. در آزمایش تائیدی این نتایج تائید شد. در آزمایش تحمل شوری هالوتولرنت بودن دو گونه ی اسینتوباکتر رادیورزیستنس و آکروباکتروم اوریزه مورد تائید قرار گرفت و در آزمایش های تکمیلی مشخص شد کنسرسیوم میکروبی از توانایی حذف هگزادکان در شوری 4 درصد نیز برخوردار است. در این رساله کارایی ریزمغذی ها بر حذف هگزادکان نیز مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت مشخص شد که هر چه زمان مواجهه ی خاک با ترکیبات نفتی بیشتر می شود، تاثیر ریزمغذی ها نیز افزایش می یابد. این یافته نشان می دهد که اضافه کردن ریزمغذی ها به محل های آلوده ی قدیمی به حذف ترکیبات نفتی کمک شایانی می کند. همچنین بررسی های انجام شده بیانگر این بود که بخش زیادی از هگزادکان به صورت غیربیولوژیکی حذف می گردد. در آزمایش های تکمیلی مشخص شد که هگزادکان توسط فرایندهای بیولوژیکی، امواج اولتراسوند، جذب روی خاک و فرایندهای شیمیایی حذف شده و تبخیر تاثیری بر حذف هگزادکان نداشته است. این نتایج امکان استفاده از رویکردهای تقویت و تحریک زیستی جهت حذف ترکیبات نفتی از آب ها و خاک های نیمه شور را نشان داد.
مسعود قنبری کاکاوندی سید باقر مرتضوی
نگرانی گسترده از احتمال اثرات سوء امواج مایکروویو وجود دارد. از طرف دیگر صدای ناخواسته یکی از آلاینده های فیزیکی جوامع امروز است و از عوامل مهم زیان آور محیط کار می باشد. لذا با توجه به اهمیت این دو عامل فیزیکی و اثرات احتمالی آنها بر سلامتی افراد، مطالعه حاضر به بررسی اثر جداگانه و توام امواج مایکروویو و صدا بر پارامترها، ظرفیت تام آنتی اکسیدانی اسپرم و نیز هورمونهای جنسی در رتهای نر بالغ می پردازد. این مطالعه به روش تجربی بر روی 49 سر رت نر بالغ از نژاد ویستار(wistar) با وزن 250 – 200 گرم انجام گردید. حیوانات مطالعه به صورت تصادفی به 7 گروه 7 سری به این شرح تقسیم شدند: گروه کنترل، گروه مواجهه با امواج مایکروویو (با فرکانس 915 مگاهرتز، توان 5 وات و مدت مواجهه 2 هفته)، گروه مواجهه با امواج مایکروویو (با فرکانس 915 مگاهرتز، توان 5 وات و مدت مواجهه 3 هفته)، گروه مواجهه با امواج مایکروویو (با فرکانس 915 مگاهرتز، توان 3 وات و مدت مواجهه 2 هفته)، گروه مواجهه با امواج مایکروویو (با فرکانس 950 مگاهرتز، توان 5 وات و مدت مواجهه 2 هفته)گروه مواجهه با صدا (با شدت 100 دسیبل و در فرکانسهای مرکزی 1000 ، 2000 و 4000 هرتز) و گروه توام (مواجهه با امواج مایکروویو با فرکانس 915 مگاهرتز، توان 5 وات و صدای با شدت 100 دسیبل در فرکانسهای مرکزی 1000 ، 2000 و 4000 هرتز و مدت مواجهه 2 هفته). در کلیه گروهها، پارامترهای اسپرم بر اساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی (who )؛ میانگین ظرفیت تام آنتی اکسیدانی اسپرم با استفاده از متد frap و غلظت هورمونهای جنسی در پلاسمای خون، با استفاده از روش ria تعیین گردید. بررسی نتایج با استفاده از آزمون واریانس یک طرفه و تست توکی و به وسیله نرم افزار spss (ویرایش 16) تجزیه و تحلیل آماری شدند. نتایج نشان داد که امواج مایکروویو در فرکانسها و توانهای به کار رفته در این مطالعه موجب کاهش قابلیت زیست و تحرک اسپرم و نیز کاهش ظرفیت تام آنتی اکسیدانی اسپرم می شود و صدای با شدت 100 دسیبل (در فرکانسهای مرکزی 1000 ، 2000 و 4000 هرتز) ظرفیت تام آنتی اکسیدانی اسپرم و هورمون جنسی تستوسترون را کاهش می دهد. همچنین نتایج مطالعه نشان داد که مواجهه توام امواج مایکروویو و صدا موجب کاهش قابلیت زیست، درصد تحرک و ظرفیت تام آنتی اکسیدانی اسپرم در رت می شود و نیز مواجهه توام موجب کاهش هورمون جنسی تستوسترون در خون حیوانات مواجهه می شود و در این خصوص تاثیر مواجهه توام نسبت به مواجهه جداگانه با امواج مایکروویو اثر تقویتی دارد و موجب کاهش بیشتر می شود. لذا چنین می توان نتیجه گیری کرد که امواج مایکروویو با شرایط این مطالعه بر پارامترهای اسپرم تاثیر منفی دارد و نیز امواج مایکروویو و صدا ممکن است به عنوان منابع استرس اکسیداتیو آسیبهایی را بر دستگاه تولید مثلی ایجاد نمایند. پیشنهاد می گردد که تا حد امکان تماس با عاملهای فیزیکی امواج مایکروویو و صدا کمتر شود و افرادی که به ناچار در محیطهایی کار می کنند که این دو عامل وجود دارند (مانند کارکنان فرودگاهها) می بایست از رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان استفاده کرده تا تاثیرات مخرب این عاملهای فیزیکی به حداقل برسد.
فرحناز خواجه نصیری سید باقر مرتضوی
مقدمه: 30- 15 درصد نیروی کار نوبت کار هستند. در آنان انحراف از الگوی فعالیت روزانه موجب حوادث شغلی، افسردگی، استرس اکسیداتیو و افزایش مارکرهای التهابی می گردد. با توجه به تأثیر امگا-3 و ویتامین c بر عوامل فوق الذکر در بیماران، این تحقیق به منظور بررسی امکان کاهش خطاهای شغلی با مداخله بر شاخص های التهابی، استرس اکسیداتیو، کورتیزول و افسردگی درکارگران نوبت کار گردشی پالایشگاه نفت تهران تحت تیمار توسط امگا-3 و ویتامین c انجام گردیده است. روش کار: بررسی حاضر یک کارآزمایی بالینی تصادفی دوسوکور کنترل شده با دارونما در 136 کارگر نوبت کار مرد پالایشگاه نفت تهران است. افراد پس از انتخاب به روش balanced permuted block از نظر نوع مکمل مصرفی روزانه، به چهار گروه تقسیم شدند. گروه 1: دو کپسول امگا-3 (هر کپسول 1000 میلی گرم، حاوی 180 میلی گرم epa و 120 میلی گرم dha) + 2 قرص ویتامین c (هر قرص حاوی 250 میلی گرم ویتامین c)، گروه 2: دو کپسول امگا-3 + 2 قرص دارونمای ویتامین c، گروه 3: دو قرص ویتامین c + 2 کپسول دارونمای امگا-3 (حاوی پارافین) وگروه 4: دو کپسول دارونمای امگا-3 + دو قرص دارونمای ویتامین c. طول مدت مداخله 60 روز بود. امتیاز افسردگی، تعدادخطاهای شغلی و کلیه آزمایشهای سطح سرمی مارکرهای استرس اکسیداتیو( ملون دی آلدئید و آنتی اکسیدان تام)، التهابی(اینترلوکین 6 و پروتئین فعال واکنشگر-c ) و کورتیزول قبل و بعد از مداخله، اندازه گیری شد. 126 نفر از 136 شرکت کننده در بررسی، مطالعه را به اتمام رساندند. یافته ها: 60 روز مداخله، موجب کاهش معنی دار ملون دی آلدئید و پروتئین فعال واکنشگر-c در گروه های 1، 2 و 3 ( به ترتیب 005/0 p= و 008/0 p= ) و افزایش معنی دار tac در گروه 2 نسبت به گروه دارونما شد (045/0(p= و همچنین امتیاز افسردگی در تمامی گروه های مورد بررسی (در همه موارد 032/0 p<) و خطاهای شغلی در گروه های 1، 2 و 3 کاهش معنی دار داشت(در همه موارد 05/0< p). نتیجه گیری: نتایج تاثیر مکمل امگا-3 و ویتامین c را بر امتیاز افسردگی، تعداد خطاهای شغلی، مارکرهای استرس اکسیداتیو و برخی از فاکتورهای التهابی درکارگران نوبت کار پالایشگاه نشان داد.
جلال الدین ملایی سید باقر مرتضوی
تصفیه ی فاضلاب در جوامع امروزی برای دستیابی به استانداردهای تخلیه و حفاظت از محیط زیست ضروری است. سورفاکتانت ها ترکیبات آلی هستند که کشش سطحی آب و سایر مایعات را کاهش می دهند. اخیرا تجزیه بیولوژیکی سورفاکتانت ها در فرآیندهای تصفیه ی فاضلاب موضوع تحقیقات مختلف قرار گرفته است. هدف از این مطالعه بررسی حذف سورفاکتانت های آنیونی از فاضلاب با استفاده از رآکتور بیوفیلمی با بستر متحرک بود. سیستم بیوفیلمی با بستر متحرک از مدیاهای با سطح ویژه بالا بهره می گیرد که با رشد میکروارگانیسم ها بر روی سطوح این مدیاها، بیوفیلم تشکیل شده بطوریکه این میکروارگانیسم ها دارای مقاومت بالایی در برابر شرایط مختلف تصفیه فاضلاب بوده و راندمان تصفیه را ارتقاء می بخشند. سورفاکتانت های مورد استفاده در این تحقیق سدیم دودسیل سولفات و آلکیل بنزن سولفونات خطی بودند که برای اندازه گیری سورفاکتانت های آنیونی از روش mbas در طول موج 652 نانومتر استفاده شد. مدیاهای استفاده شده در این تحقیق از جنس پلی اتیلن با دانسیته بالا بوده و در سه سطح ویژه m2/m3 150، 535 و 775 و درصد پرشدگی 10%، 30% و 50% بکارگرفته شدند. codاولیه فاضلاب 240 میلی گرم در لیتر بوده و غلظت 200 – 50 میلی گرم در لیتر سورفاکتانت های آنیونی موردنظر در تحقیق در زمان های ماند هیدرولیکی 8، 24 و 72 ساعت مورد آزمایش قرارگرفتند. رآکتور مورد استفاده شامل یک مخزن فلاگسی گلاس با ابعاد 10 × 10 × 34 سانتی متر و مجهز به هوادهی دیفیوزری بود. زمان خودهی با غلظت 5 میلی گرم در لیتر ورودی آلاینده آغاز گردید بطو ریکه سیستم بصورت بسته بهره برداری گردیده و زمان هموادهی آن 2 ساعت بود و مدت 30 دقیقه زمان ته نشینی برای آن منظور گردید. پس از خودهی میکروارگانیسم ها، سیستم بصورت پیوسته با هوادهی دائم بهره برداری گردید. با افزایش غلظت آلاینده ورودی، راندمان حذف کاهش داشت. همچنین با کاهش زمان ماند هیدرولیکی راندمان حذف روندکاهشی طی نمود. نتایج نشان دهنده راندمان بالای 99 % سیستم جهت غلظت ورودی آلاینده های موردنظر تا 50 میلی گرم در لیتر بود. در غلظت های بالا رآکتورهای با درصدپرشدگی 30% و 50% مدیا، راندمان حذف نزدیک به یکدیگر داشتند. راندمان حذف cod تا غلظت ورودی 200 میلی گرم در لیتر بیش از 90 % بود. تغییرات روندافزایشی cod خروجی با افزایش غلظت ورودی آلاینده وجودداشت. سیستم جهت حذف سدیم دودسیل سولفات کارآیی بالاتری را در مقایسه با آلکیل بنزن سوافونات خطی نشان داد. در مجموع نتایج نشان داد که سیستم بیوفیلمی با بستر متحرک قادر به تصفیه فاضلاب با مقادیر بالای سورفاکتانت های آنیونی می باشد.
وحید غریبی سید باقر مرتضوی
نگرش ایمنی از دهه 1970 مورد توجه محققین ایمنی و روانشناسی قرار گرفت ولی در سال های اخیر با انجام مطالعات مختلف مشخص شد که بین رفتارهای ایمن و نگرش ایمنی ارتباط مستقیمی وجود دارد بطوریکه یکی از مهمترین فاکتورهای پیش بینی رفتارهای ایمن کارگران، نگرش ایمنی آنها می باشد. این مطالعه توصیفی، بصورت تحلیلی- مقطعی انجام گردید. داده ها و اطلاعات مورد نیاز در این پژوهش به کمک یک پرسشنامه معتبر و روایی شده،بنام بررسی وضعیت نگرش ایمنی جمع آوری شد.مطالعه حاضر، مطالعه ای جامع در یک موسسه با سابقه،تخصصی و فعال در حوزه تونل سازی است. 300 نفر از کارکنان این موسسه تحت مطالعه قرار گرفتند که از این میان، 150 نفر از افراد حادثه دیده شغلی در مقایسه با 150 نفر از پرسنلی که تا به حال دچار حادثه شغلی نشده اند جزء نمونه آماری می باشند. این پرسشنامه از 25 سوال تشکیل شده است که در نهایت از مقیاس لیکرت برای اندازه گیری و کمی نمودن نگرش ایمنی کارکنان استفاده شد. در این مطالعه از روش های آماری مختلفی نظیر توزیع کای اسکوئر، توزیع فیشر، t-test و رگرسیون لجستیک در نرم افزار spss16 استفاده گردید. آنالیز رگرسیون نشان داد که بین نگرش ایمنی مثبت کارکنان با سطح تحصیلات،عدم انجام ورزش بصورت منظم و همچنین وقوع حوادث رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد(05/0> p) ولی بین نگرش ایمنی با سن،وضعیت تأهل،سابقه کاری،وضعیت مرتبط بودن شغل کارکنان با تحصیلات آنها و همچنین با گروه شغلی ارتباط معناداری یافت نشد.90 درصد کارکنان حادثه دیده دارای نگرش ایمنی مثبت هستند این در حالی است که در بین کارکنان حادثه ندیده فقط 41 درصد دارای نگرش ایمنی مثبت می باشند و 59 درصد دارای نگرش ایمنی منفی(نمره کمتر از 75 است) می باشند. تغییر سیستم مدیریت ایمنی از رویکرد "انفعالی" به "فعال"،نیازسنجی دقیق آموزشی و ارائه آموزش ها با بهره گیری از اسناد مختلف حوادث، برنامه ریزی دقیق بر روی کارکنان ورزشکار و ارائه امکانات در جهت افزایش سطح تحصیلات کارکنان؛ در افزایش نگرش ایمنی کارکنان پروژه های حفاری تونل موثر و مفید است.
سمیه امیری حسن اصیلیان مهابادی
جو ایمنی به عنوان زیرمجموعه ائی از فرهنگ ایمنی و تصویر لحظه ائی ادراکات ایمنی افراد از سازمان را نشان می دهد.تحقیقات نشان داده که جو ایمنی رفتار ایمن را به صورت مستقیم و غیر مستقیم متاثر می کند.در این مطالعه رابطه میان جو ایمنی و درک ریسک و همچنین اثر آموزش بر این دو در یک صنعت نفت مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه مشخص شد که ارتباط میان جو ایمنی و درک ریسک یک رابطه منفی است و هرچه افراد درک بهتری از خطر داشته باشند نمره جو ایمنی افزایش خواهد یافت. همچنین مشخص شد داد آموزش به صورت معنادار سبب افزایش معنی دارجو ایمنی گشته است.