چکیده صنعت گردشگری از دیرباز مورد توجه بشر قرار گرفته و امروزه یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است. این صنعت از طریق ترکیب همزمان منابع داخلی و خارجی ، منافع اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی زیادی را برای فضاهای جغرافیایی به همراه دارد. امروزه نهادهای متولی صنعت گردشگری در سراسر دنیا ، به امور گردشگری در طبیعت و در ورای آن به لزوم حفظ محیط زیست بیش از هر زمانی دیگر اذعان دارند. بدیعی است بدون آگاهی و شناخت پتانسیلها و توانهای بالقوه و بالفعل در هر منطقه امکان برنامه ریزی و پیش بینی وجود نخواهد داشت . بر این اساس در این پژوهش به شناسایی قابلیتها و راهکارهای توسعه توریسم در شهرستان پلدختر می پردازیم. هدف این پژوهش معرفی جاذبه های توریستی شهرستان پلدختر، بررسی مشکلات و ارائه پیشنهاداتی دررابطه با رفع موانع توسعه گردشگری پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی – توصیفی است که ضمن مطالعات میدانی وبررسی اسناد و آمار با استفاده از دو مدل swot و تحلیل عاملی و نرم افزارهای آماری spss و exsel و همچنین نرم افزار نقشه کشی arcgis به تجزیه وتحلیل و ترسیم نقشه های مختلف پرداخته شده است. نتیجه آنکه ، ضعف تجهیزات و تاسیسات زیربنایی ، ضعف مدیریت ، ضعف برنامه های گردشگری و برنامه ریزی توسعه ،عدم توسعه مشارکت و وضعیت اقتصادی ، تداخل وظایف سازمانها و تبلیغات ضعیف در توسعه نیافتگی شهرستان موثر بوده اند. همچنین به این نتیجه رسیدیم که شهرستان پلدختر از توانهای توریستی بالایی برخوردار می باشد که در صورت ایجاد زیرساختهای مورد نیاز ، برنامه ریزی ،مدیریت و تبلیغات کافی و مشارکت دادن مردم ،گردشگری شهرستان توسعه یافته و به توسعه منطقه ای خواهد انجامید. در پایان برای بهتر شدن وضع مناطق گردشگری این شهرستان پیشنهاداتی را برای رشد و توسعه صنعت گردشگری منطقه ارئه کردیم. واژگان کلیدی : صنعت گردشگری ، ، برنامه ریزی ، تبلیغات ، توسعه گردشگری ، زیرساخت اقتصادی ، پلدختر

در دنیای در حال تحول امروزی، دیگر نمی توان بشکل کلیشه ای از استراتژیها، سیاستها و برنامه های توسعه ای استفاده نمود و گرایش قالب به بهر ه گیری موقعیتی و وضعیتی است. این قاعده در خصوص توسعه روستایی و پایدار سازی جوامع محلی کشور نیز صادق می باشد. محوریت دهی به بحث گردشگری با تاکید بر (طبیعت گردی روستایی) در برنامه ها و استراتژیهای مدون شده جهت توسعه روستایی یکی از چنین فعالیتهای موقعیتی است که با توجه به شرایط محیط های روستایی، دارای مزیت های نسبی و رقابتی مطلوبی می باشد. از طرف دیگر باید توجه داشت که پیاده سازی بحث اکوتوریسم روستایی، فعالیتی مشارکتی بوده که می تواند به کمک ساختارهای فعالیت خصوصی، دولتی، تعاونی و حتی بشکل ساختارهای ترکیبی صورت پذیرد. پیش فرض اولیه آن است که بدلیل ماهیت اقتصادی ـ اجتماعی تعاونیها و مشارکت پذیرتر بودن آنها نسبت به سایر ساختارهای فعالیتی (دولتی و خصوصی)، همچنین توانمندی تعاونی ها در ارتقاء همزمان سرمایه های فردی و اجتماعی در کنار فعالیتهای جاری، می توان از چنین ساختارهایی در توسعه اکوتوریسم روستایی، در قالب نوعی ساختار جلودار استفاده نمود. تحقیق حاضر نیز با همین دیدگاه اقدام به بررسی امکان سنجی اکوتوریسم روستایی در استان مرکزی از طریق تشکل های تعاونی می کند. در تحقیق حاضر، امکان سنجی از چهار بعد اقتصادی، مدیریتی، اجتماعی ـ فرهنگی و اکولوژیکی در دو حوزه امکان سنجی توسعه اکوتوریسم روستایی از طریق تشکل های تعاونی و امکان سنجی پتانسیل های اکوتوریسم روستایی در نواحی روستایی استان مرکزی دنبال می شود. نوع تحقیق کمی، حال نگر و نیمه تجربی بوده و به روش توصیفی و همبستگی ـ همخوانی اجرا می شود. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران و کارشناسان ادارات کل و ادارات شهرستانی تعاون، محیط زیست و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می شوند که اقدام به سرشماری آنها شده است. روش جمع آوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه بوده و ابزار جمع آوری اطلاعات فیش برداری و طراحی پرسشنامه است که متناسب با هدف کلی تحقیق تحت عنوان امکان سنجی اکوتوریسم روستایی استان مرکزی از طریق تشکل های تعاونی و اهداف اختصاصی آن شامل: شناخت مشکلات و تنگناهای گردشگری در استان مرکزی، بررسی وضعیت اکوتوریسم روستایی در سطح کشور با تاکید بر شرایط استان مرکزی، بررسی و استخراج شاخصهای امکان سنجی راه اندازی اکوتوریسم روستایی در استان مرکزی، مطالعه تطبیقی درخصوص وضعیت اکوتوریسم روستایی ایران با کشورهای دارای پتانسیل بالا در این حوزه ، بررسی و استخراج شاخصهای سنجش میزان آمادگی تعاونیهای استان مرکزی جهت فعالیت در حوزه اکوتوریسم روستایی و ارائه راهکارهای مربوط به ارتقاء وضعیت اکوتوریسم روستایی استان مرکزی از طریق تعاونیها می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهند که زوج ابعاد امکان سنجی در امکان سنجی توسعه اکوتوریسم روستایی از طریق تشکل های تعاونی با امکان سنجی پتانسیل های اکوتوریسم در نواحی روستایی با یکدگیر ارتباط معنادار دارند، روابط متقابل بین ابعاد گوناگون امکان سنجی برقرار بوده ولی جهت تعاونی ها رابطه معنا داری بین بعد اکولوژیکی و اجتماعی ـ فرهنگی و اجتماعی ـ فرهنگی با بعد مدیریتی ملاحظه نمی شود . در خصوص امکان سنجی پتانسیل ها ،رابطه معنادار بین ابعاد اقتصادی و مدیریتی و اجتماعی ـ فرهنگی با اکولوژیکی مشاهده نمی شود. یافته ها نشان داده است که مهمترین موانع توسعه اکوتوریسم روستایی بواسطه تشکل های تعاونی در روستاهای استان مرکزی شامل کم توجهی به بحث اطلاع رسانی، حمایت های غیر تخصصی و اندک از تعاونی ها و تعارضات فرهنگی و ضعف آموزش در مردم محلی است. مهمترین راهکارهای موثر بر توسعه اکوتوریسم را نیز می توان شامل تشویق به سرمایه گذاری توامان بخش خصوصی و تعاون، افزایش تعاملات بین دستگاههای دولتی فعال در این حوزه، توسعه زیر ساختهای روستایی و ایجاد بانک اطلاعات مناطق پر جاذبه روستایی دانست. کلید واژه ها: اکوتوریسم روستایی ، امکان سنجی، تشکل های تعاونی ، راهکارهای ارتقا ، نقاط ضعف اکوتوریسم روستایی .

توزیع عادلانه امکانات و ثمرات توسعه در میان اکثریت جمعیت از خصیصه های مهم اقتصادی پویا و سالم است. برنامه ریزان جهت تحقق این امر سعی در کاهش نابرابری ها و عدم تعادل ها از طریق تدوین و اجرای برنامه های متعدد محرومیت زدایی و گسترش همه ی جنبه های مثبت توسعه یافتگی دارند. گام اساسی در زمینه تدوین برنامه های کارآمد و منطبق بر واقعیت ها، دستیابی به هدف برتر، عدالت اجتماعی و شناسایی شرایط موجود است. چه بسا عدم شناخت دقیق وضع موجود کلیه تلاش های دست اندرکاران امر محرومیت زدایی و کسب عدالت اجتماعی را عقیم می گذارد. لذا بر این اساس پژوهش حاضر با عنوان تحلیل فضایی درجه توسعه یافتگی سکونتگاهای روستایی شهرستان زرین دشت، به تعیین و تحلیل سطح توسعه دهستان ها و مناطق روستایی این شهرستان محروم پرداخته و به مقایسه آنها می پردازد. هدف اساسی در این پژوهش شناخت و ارزیابی تنگناها و توان های جامعه روستایی شهرستان زرین دشت در بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی، آموزشی، کشاورزی، طبیعی و آموزشی و شناخت صحیح از میزان توسعه یافتگی مراکز روستایی و دهستان های شهرستان است. این رساله از نوع کاربردی – توصیفی بوده و با توجه به شاخص های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری ما دهستان های شهرستان زرین دشت بر اساس آمار سال 1388 (سالنامه آماری استان فارس و جهاد کشاورزی) می باشد که مجموع 85 شاخص در 4 شاخص کلی شاخص های زیربنایی و خدماتی، شاخص های طبیعی و کشاورزی، شاخص های تسهیلات عمومی و بهداشتی و شاخص های آموزشی ـ فرهنگی ـ اجتماعی استخراج گردید وسپس با بهره گیری از مدل تاکسونومی عددی و مدل سطح بندی موریس به رتبه بندی مبادرت شد و میزان نابرابری ها مشخص شدبر پایه مدل تاکسونومی عددی بوده و در این خصوص از 85 شاخص استفاده شده است. که این شاخص های توسعه در 4 مجموعه کلی: شاخص های زیربنایی و خدماتی، شاخص طبیعی و کشاورزی، شاخص های تسهیلات عمومی و بهداشتی و شاخص های آموزشی ـ فرهنگی ـ اجتماعی تقسیم بندی شده اند. شهرستان زرین دشت دارای 5 دهستان به شرح زیر است. دهستان ایزدخواست شرقی، ایزدخواست غربی، خسویه، دبیران و زیراب. نتایج به دست آمده نشان می دهد که دهستان خسویه در تمامی شاخص ها نسبت به بقیه دهستان ها اختلاف بیشتری داشته و توسعه یافته تر است. ـ در شاخص های زیربنایی و خدماتی دهستان خسویه سطح توسعه یافته، دهستان ایزدخواست غربی، زیراب و ایزدخواست شرقی سطح کمتر توسعه یافته و دهستان دبیران سطح محروم را به خود اختصاص داده اند. ـ در شاخص های طبیعی و کشاورزی، دهستان خسویه به عنوان توسعه یافته، دهستان های زیراب و ایزدخواست غربی به عنوان کمتر توسعه یافته و دهستان های دبیران و ایزدخواست شرقی به عنوان محروم شناخته شده اند. ـ در شاخص های تسهیلات عمومی و بهداشتی دهستان خسویه مقام اول را داشته اند و به سطح توسعه یافته را به خود اختصاص داد، دهستان های ایزدخواست غربی، زیراب و دبیران سطح کمتر توسعه را داشتند و دهستان ایزدخواست شرقی سطح محروم را به خود اختصاص داده است. ـ در شاخص های آموزشی، فرهنگی و اجتماعی نیز همانند شاخص های قبل دهستان خسویه سطح توسعه یافته، دهستان زیراب سطح کمتر توسعه یافته و دهستان های ایزدخواست شرقی، ایزدخواست غربی و دبیران سطح محروم را به خود اختصاص دادند. با توجه به فراوانی های بدست آمده بر اساس 4 شاخص کلی، دهستان خسویه مقام اول، دهستان زیراب مقام دوم، دهستان ایزدخواست غربی مقام سوم، دهستان ایزدخواست شرقی مقام چهارم و دهستان دبیران مقام پنجم را بدست آوردند و دهستان خسویه به عنوان توسعه یافته، دهستان های زیراب، ایزدخواست غربی به عنوان کمتر توسعه یافته و دهستان های ایزدخواست شرقی و دهستان دبیران به عنوان محروم شناخته شده اند. درجه توسعه یافتگی، شاخص های توسعه، تاکسونومی عددی، مدل موریس، شهرستان زرین دشت

چکیده : در یک قرن گذشته فعالیت های نظری وعملی فراوانی در کشورهای مختلف جهان در زمینه توسعه انجام گرفته است. ایران هم در صد سال اخیر برای نیل به توسعه ملی و ناحیه ای تلاشهای فراوانی کرده که در ابعاد مختلف اثرات مثبت این برنامه ها و قوانین نمایان شده است. اما باوجود این هنوز کمبودها و نابرابریهای فضایی- مکانی آشکاری وجود دارد. علل این مشکلات متعدد می باشد. یکی از این عوامل یا مانع توسعه شناخت کم و نادرست از نواحی مختلف جغرافیایی و عدم مشارکت یا مشارکت ضعیف مردم در فرایند برنامه ریزی توسعه در سطوح مختلف می باشد. از این رو تحقیقی با هدف شناسایی نیازها، خواستهای و اولویتهای جامعه روستایی در دست انجام قرار گرفت. نوع این تحقیق میدانی و روش تحقیق توصیفی و پیمایشی می باشد. داده های مورد نیاز از طریق آمارهای رسمی و پرسشنامه جمع آوری شده اند. جامعه آماری روستاهای دهستان شیوه سر از شهرستان پاوه می باشد که از طریق نمونه گیری تصادفی 252 خانوار انتخاب شدند و داده ها با استفاده از آزمونهای آماری مرتبط و نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شدند. نتایج بررسی ها نشان می دهد اولویت مردم در درجه اول رفع نیازهای معیشتی (غذا،مسکن، پوشاک و بهداشت ) می باشد و در بخشهای مختلف این نیازها و اولویت ها به قرار زیر است : بخش نوع آموزش، آموزش فنی و حرفه ای دربخش مراکز آموزشی، مهد کودک در بخش درمان، پزشک در بخش شیوه آموزش، آموزش از طریق سخنرانی در بخش بهداشت، بهداشت روستا، در بخش ورزشی، سالن سرپوشیده ورزشی در بخش تجاری، نانوایی، در بخش نهادها، هیئت حل اختلاف در بخش فرهنگی - مذهبی، کتابخانه در بخش فرهنگی تفریحی، فضای بازی کودکان در بخش مسکن، وام مسکن در بخش معابر، اصلاح معابر در بخش اشتغال، ایجاد شغل در بخش حمل ونقل، مینی بوس در بخش تاسیسات، گازرسانی و در بخش اجتماعی- عمرانی، اجرای طرح هادی را اولویت اول جامعه روستایی دهستان شیوه سر می دانند. کلید واژه : توسعه روستایی، جامعه روستایی، نیاز، اولویت، شیوه سر

گردشگری به عنوان یکی از مهمترین و در عین حال پاک ترین صنایع عصر حاضر با توجه به مزایای بیشماری که دارد مورد توجه تمامی دولتها و کشورهای جهان قرار گرفته است و اهمیت آن هر روز بیشتر می شود.گردشگری فعالیتی است گسترده که علاوه بر اثرات اقتصادی بویژه در زمینه های اشتغالزایی و افزایش درآمد، پاسخگوی نیاز روزافزون ساکنین شهرها و نواحی روستایی در رابطه با گذران اوقات فراغت و استراحت و تفریح نیز می باشد، همچنین می تواند نقش موثر و پایداری در قلمرو فرهنگی و روابط فیمابین ملتها و مسائل سیاسی در صحنه بین الملل داشته باشد. در این پژوهش سعی براین است وضعیت توسعه توریسم را در شهرستان دالاهو بررسی شود. همچنین راه کارهای برای توسعه پایدار توریسم در این شهرستان ارائه شود تا ضمن افزایش منفعت وسود اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی توسعه توریسم، بتوان تاثیرات منفی حاصل از آن را به حداقل کاهش داد. در این تحقیق ضمن بیان نقش و اهمیت گردشگری، اثرات و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی گردشگری، در منطقه دالاهو مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با توجه به نوع هدف، کاربردی و توسعه ای و از نظر ماهیت و روش به منظور شناسایی هرچه بهتر و برآورد دقیق توانهای موجود و عوامل تأثیرگذار در ناحیه مورد مطالعه، از روشهای توصیفی- تحلیلی و ترکیبی و به کمک سه جامعه آماری مرتبط با گردشگری یعنی خانوارهای محلی، مسئولین و افراد صاحبنظر و گردشگران استفاده شده است. ضمن مطالعات میدانی و بررسی اسناد و آمار با استفاده از دو مدلswotو تحلیل عاملی و نرم افزارهای آماریspss و excelو همچنین نرمافزار نقشه کشی arcgis به تجزیه وتحلیل و ترسیم نقشه های مختلف پرداخته شده است. نتایج حاصل از این کار تحقیقی نشان می دهند که گردشگری در این ناحیه توانسته اثرات چشمگیری بگذارد و توسعه توریسم در توسعه اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و زیست محیطی شهرستان دالاهو موثر بوده است.

در رویارویی نابرابر انسان با طبیعت که از انقلاب صنعتی و به بهانه "توسعه" شروع شد، طبیعت، به تدریج رو به زوال نهاد. افزایش تخریب مراتع وجنگل ها، فرسایش خاک، مصرف فزاینده منابع تجدید ناپذیر، آلودگی آب، خاک، هوا و ... از جمله نتایج این رویارویی بود. بنابراین تعادل گذشته به زیان «طبیعت» به هم خورده و امکانات زیست آن مقهور قدرت ابزاری بشرگردید. در چنین شرایطی که انسان به عنوان عامل برهم زننده تعادل در محیط عمل می کند، اندیشیدن در مورد محیط زیست مورد توجه قرارگرفته است. از نگاهی دیگر، اگرچه اجرای برنامه های توسعه در دو دهه عمرخود، باعث ارتقاء و بهبود شرایط زندگی بشر شده بود، اما با این حال چالش های زیادی این نتایج را در معرض تردید قرار داد و سرانجام نظریات مطرح در «توسعه» نیز یکی پس از دیگری با شکست مواجه و فقر، نابرابری، تخریب منابع و... رو به افزایش نهاد. در این شرایط اندیشه توسعه پایدار به عنوان راهبرد مطلوب توسعه در دهه های پایانی قرن 20 تولد یافت. در پاسخ به این شرایط برنامه ریزی محیطی، به عنوان یکی از بسترهای با اهمیت توسعه در قالب اندیشه های مختلف و در جهت توسعه پایدار، اهمیت یافته است. این مطالعه ضمن شناخت عوامل تخریب محیط در ابعاد گوناگون آن، سنجش پایداری و ناپایداری عوامل محیطی و تحلیل علل محیطی بهره برداری ناکارآمد از منابع موجود، به دنبال دست یابی به راهکارهایی مناسب جهت جلوگیری از تخریب محیط، حفظ منابع و نیل به توسعه پایدار روستایی درسطح شهرستان بروجن خواهد بود. این پژوهش که به لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی و به لحاظ حیطه جغرافیایی رویکرد ناحیه ای دارد، با عنوان برنامه ریزی محیطی برای توسعه پایدار روستایی (شهرستان بروجن)، در شش فصل تدوین شده است. در فصل اول به کلیات طرح تحقیق(تبیین مسأله پژوهشی و اهمیت آن، اهداف، سوال ها و فرضیه های تحقیق، پیشینه تحقیق، روش تحقیق و مراحل آن، محدودیت ها و بالاخره کاربردهای تحقیق) پرداخته شده است. در فصل دوم به چارچوب نظری و ادبیات تحقیق در دو بخش مفاهیم نظری( برنامه، برنامه ریزی و نظریه های مرتبط، برنامه ریزی محیطی، توسعه و دیدگاه های نظری آن، پایداری، توسعه پایدار و ... ) و در بخش دوم به ادبیات تحقیق (در چهار گروه کار پژوهشی، برنامه ریزی محیطی، توسعه پایدار روستایی، برنامه ریزی محیطی برای توسعه پایدار روستایی و مدل های سنجش پایداری، تخریب و ... ) اشاره شده است. در فصل سوم روش شناسی تحقیق شامل چارچوب مفهومی تحقیق و معرفی مدل های مورد استفاده شامل: مدل ارزیابی توان اکولوژیک محیط، روش تحلیل سلسله مراتبی(ahp)، چارچوب dsr در سنجش پایداری و مدل تخریب تشریح شده است. در فصل چهارم؛ به محیط شناسی (ویژگیهای اکولوژیکی شهرستان) در سه بخش محیط طبیعی و پارامترهای آن، محیط انسانی و بالاخره محیط اقتصادی پرداخته شده است. در فصل پنجم به تجزیه و تحلیل، پاسخ به سوال ها و بررسی فرضیه ها و در فصل ششم به ارائه جمع بندی، نتیجه گیری و پیشنهادات اقدام گردید. همچنین در پایان پیوستی از تصاویر تخریب، تغییرکاربری و ناپایداری محیطی در شهرستان بروجن آورده شده است.

امروزه بسیاری از محققان و دانشمندان، توسعه کشاورزی را به مثابه استراتژی و راهبرد اصلی توسعه روستایی قلمداد کرده و معتقدند که کشاورزی به عنوان منبع اصلی تأمین درآمد و فرصت ها ی اشتغال، نقش اساسی در توسعه روستایی ایفا می کند. از اینرو هدف از مطالعه حاضر تحلیل و ارزیابی توسعه روستایی با توجه به وضعیت بخش کشاورزی است که به صورت مطالعه موردی در مناطق روستایی شهرستان ازنا صورت گرفته است. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی و پیمایشی بوده که با استفاده از جمع آوری آمار و اطلاعات از طریق روش ها ی میدانی بدست آمده است. جامعه آماری این تحقیق سرپرستان خانوارهای روستایی تمامی روستاهای شهرستان ازنا می باشد که با استفاده از فرمول کوکران نمونه ای به حجم 239 نفر از بین آنها به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب گردید. به منظور سنجش ضریب اعتبار پرسشنامه آزمون پیش آهنگی انجام گرفت که ضریب اطمینان آلفای کرونباخ آن بیش از 87/0 درصد بدست آمد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ها ی به عمل آمده در نرم افزار spss نشان می دهد که بین اغلب عامل های توسعه روستایی و توسعه کشاورزی ارتباط مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین یافته ها حاکی از آن است که عوامل و نهاده ها ی کشاورزی در منطقه در شرایط پایداری قرار ندارند.

توسعه اقتصاد روستایی یکی از اهداف مهم در برنامه ریزی های مناطق روستایی است. در این زمینه، شناخت توان ها و پتانسیل های بالقوه و بالفعل هر منطقه، امری لازم و ضروری است. فعالیت های باغداری نیز به عنوان یکی از زیر بخش های مهم بخش کشاورزی، از دیرباز نقش مهمی در ایجاد اشتغال و درآمدزایی و توسعه اقتصاد روستایی دهستان اسفرجان داشته و امرار معاش بسیاری از روستاییان این منطقه وابسته به این فعالیت بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش فعالیت های باغداری در توسعه اقتصاد روستاهای دهستان اسفرجان شهرستان شهرضا انجام گرفته است. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و اسنادی است و اطلاعات آن با بهره گیری از فنون پیمایش در روستاهای نمونه با طراحی 2 پرسشنامه مجزا از سرپرستان خانوارها و باغداران جمع آوری گردیده و با استفاده از آزمون فریدمن، مدل تحلیل عاملی و مدل swot مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با استفاده از مدل تحلیل عاملی مشخص گردید که فعالیت های باغداری نقش موثری در توسعه اقتصاد روستاهای دهستان اسفرجان داشته است. هم چنین با استفاده از مدل swot به بررسی مهم ترین مشکلاتی که مانع توسعه فعالیت های باغداری می شوند، پرداخته شده و متناسب با شرایط حاکم بر باغداری منطقه، راهکارها و استراتژی های مناسب برای رفع این مشکلات و در نتیجه توسعه این فعالیت اقتصادی ارائه گردیده است.

امروزه برنامه ریزی و مدیریت بحرانهای انسانی بر اساس رویکرد پدافند غیرعامل از مهمترین مسائل قابل بحث در شهرها و کلانشهرها می باشد. بالا بودن تعداد جمعیت در شهرها و گردهمایی آنها در روزهای خاصی از سال باعث می شود تا احتمال وقوع بحرانهای انسانی از قبیل انفجار بمب در مسیرهای راهپیمایی، سرقت مسلحانه، شورشهای شهری و حمله به ارگانها و سازمانهای مهم افزایش یابد. لذا وقوع این بحرانهای انسانی متعدد در شهرها و کلانشهرهای مختلف دنیا و نیاز به برنامه ریزی و مدیریت آنها سبب شده است تا مدیران و برنامه ریزان شهری نیاز به تحقیق و پژوهش بیشتر در این زمینه را به خوبی احساس نمایند. اساساً وقوع بحرانهای انسانی از قبیل شورشها و آشوبهای شهری در شهرها و کلانشهرها و حوادث ثانویه ناشی از آنها(خسارت به اموال عمومی، وندالیسم و سرقت) در برهه ای از زمان باعث عدم امنیت در شهرها شده و مدیریت آن راهکارهایی اساسی را طلب کرده است. شهر اصفهان نیز از مهمترین شهرهای ایران است که هر ساله در روزهای خاصی از سال(روز قدس، بیست و دوم بهمن و ...) در مسیرهای هشت گانه راهپیمایی خود شاهد تجمع عظیمی از جمعیت می باشد. بروز هر گونه حادثه ی ناگهانی در این مسیرها می تواند خسارات و تلفات مالی و جانی زیادی به همراه داشته باشد. به نظر می رسد که مسیرهای هشت گانه راهپیمایی در شهر اصفهان به منظور کاهش آسیب پذیری با رویکرد پدافند غیرعامل نیاز به تجدید نظر دارد. داده های این تحقیق از منابع کتابخانه ای، مطالعات میدانی و ترجمه مقالات و کتب خارجی جمع آوری شده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی میزان آسیب پذیری مسیرهای راهپیمایی شهر اصفهان به هنگام وقوع بحران و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش اثرات منفی ناشی از بحران در آنها می باشد. محاسبات پژوهشگران و بررسی ابعاد مختلف بحران و حادثه در مسیرهای راهپیمایی و توزیع فضایی و تعداد کاربریها در نقشه های ترسیم شده با استفاده از نرم افزار gis در اصفهان نشان می دهد که مسیر هشت دارای آسیب پذیری بسیار زیاد، مسیر پنج و شش دارای آسیب پذیری زیاد و مسیرهای یک، دو، سه، چهار و هفت تا حدودی آسیب پذیر هستند. مسیر اول نیز بیشترین سازمانهای متولی بحران را در خود دارد که به هنگام بحران از میزان کارایی مفید آنها کاسته می شود. در ضمن از میان کاربریهای ده گانه آسیب پذیر برداشت شده در مطالعات میدانی این پژوهش؛ مراکز تجاری در درجه ی اول و بانکها موسسات مالی در درجه ی دوم آسیب پذیری هستند که به هنگام وقوع بحران باید از آنها مراقبتهای ویژه ای به عمل بیاید. به جای مسیرهای اول، ششم و هشتم مسیرهای جدیدی پیشنهاد گردیده است و در سایر مسیرها نیز با بهره گیری از مدل swot راهبردهای مدیریتی پیشنهاد شده است تا از میزان آسیب پذیری کاربریها به هنگام وقوع بحران کاسته شود.

چکیده: امروزه فعالیتهای ماهیگیری و آبزی پروری به صورت مستقیم و غیر مستقیم نقش اساسی در زندگی میلیونها نفر در سراسر جهان ایفا می نمایند. به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و طبیعی ماهیگیری به عنوان یکی از فعالیت های مهم و قدیمی در روستاهای ساحلی دریای عمان بوده که ویژگی ها و اثرات آن به خوبی شناخته نشده است. این تحقیق به منظور بررسی سطوح برخورداری و تحلیل نقش ماهیگیری بر متغیرهای مختلف توسعه اجتماعی و اقتصادی نواحی روستایی شهرستان جاسک صورت گرفته و هدف اصلی آن تدوین راهبردهای مناسب برای توسعه فعالیتهای ماهیگیری در روستاهای منطقه می باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی می باشد و با اتکاء بر یافته های اسنادی و میدانی، به بررسی موضوع پرداخته شده است. عمده ترین ابزار جمع آوری داده ها تکمیل پرسشنامه در سطح روستا، ماهیگیران و کارشناسان می باشد. در تحقیق حاضر ابتدا با بهره گیری از مدل های های کمی«تاکسونومی » و « موریس» و « اسکالوگرام » سطوح برخورداری نواحی روستایی تعیین و سپس با استفاده از روش آمار استنباطی پارامتریک t میانگین، نقش فعالیتهای ماهیگیری در توسعه روستاهای منطقه بررسی و نهایتاً با برای تدوین راهبردهای مناسب توسعه فعالیتهای ماهیگیری از چارچوب جامع تدوین راهبرد استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که 60 درصد دهستان ها(سورک، پی وشک و گابریک) در طبقه دهستانهای محروم و خیلی محروم قرار دارند. از دیدگاه ماهیگیران ساکن در نقاط روستایی منطقه، ماهیگیری در توسعه اقتصادی دارای تاثیر مثبت و در توسعه اجتماعی بی تاثیر می باشد. نتیجه تحقیق حاضر استخراج 28 راهبرد توسعه ای(so)، محافظه کارانه(st)، تنوع(wo) و تدافعی(wt) از طریق تحلیل (swot) می باشد. فعالیتهای ماهیگیری و آبزی پروری از لحاظ ماتریس عوامل داخلی و خارجی(ie) از وضعیت مناسبی برخوردار بوده و جمع امتیاز نهایی از 5/2 بیشتر است. بنابر این بهتر است برای توسعه فعالیتهای ماهیگیری در روستاهای منطقه راهبردهای توسعه ای مورد تاکید قرار گیرد.

چکیده استراتژی ایجاد و توسعه صنایع فراوری محصولات کشاورزی با توجه به ارتباط مستمر با بخش کشاورزی و دارا بودن امکانات و قابلیت های موجود در روستاها، نقش موثری در توسعه روستایی دارد. صنایع فراوری کشاورزی می توانند در جهت جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی، ایجاد ارزش افزوده در بخش کشاورزی، افزایش سطح درآمد روستاییان، بالا بردن بهره وری بخش کشاورزی و افزایش سهم اشتغال صنعتی در مناطق روستایی و نیز به عنوان جزئی از فرایند توسعه روستایی ایفای نقش کنند. شهرستان مرودشت و بالاخص بخش سیدان به دلیل قابلیت های محیطی فراوان در توسعه محصولات کشاورزی شهرستان و همچنین اهمیت دیرپای صنعت در این شهرستان از مهم ترین مناطق صنعتی و کشاورزی در استان فارس به شمار می رود. در راستای مازاد تولید بعضی محصولات کشاورزی مانند گوجه، خیار و... تعداد 35 واحد فراوری محصولات کشاورزی در منطقه ایجاد شده است که این صنایع می توانند نقش مهمی در دستیابی به اهداف توسعه روستایی در منطقه ایفا کنند. هدف از پژوهش حاضر بررسی و شناخت مهم ترین اثرات صنایع فراوری کشاورزی بخش سیدان شهرستان مرودشت بر توسعه روستایی می باشد. جامعه آماری با توجه به هدف، دو گروه روستاییان و صاحبان واحدهای فراوری کشاورزی فعال در بخش سیدان می باشد که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 377 نفر به عنوان نمونه آماری از روستاییان انتخاب گردید و با توجه به محدود بودن تعداد واحدهای فراوری (35 واحد) اطلاعات مورد نیاز از این جامعه به صورت سرشماری جمع آوری شد. با توجه به هدف پژوهش اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان و کارشناسان تأیید و پایایی پرسشنامه نیز با انجام پیش آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ انجام گردید (a > 0.78). جهت تجزیه و تحلیل دادها از آماره های توصیفی و استنباطی نظیر فراوانی، میانگین، آزمونt تک نمونه ای و در نهایت جهت مقایسه نظرات دو گروه روستاییان و صاحبان واحد های فراوری در مورد میزان تأثیر ایجاد صنایع فراوری کشاورزی در توسعه روستاهای منطقه از آزمون t-test استفاده شده است. بررسی جامع به صورت اسنادی و میدانی در خصوص ارزیابی اثرات واحدهای فراوری از دیدگاه جامعه محلی در 5 بعد اقتصادی، اجتماعی، کشاورزی، کالبدی و زیست محیطی نشان داد که واحدهای فراوری به جز بعد اقتصادی )2.86(m= ، در سایر ابعاد اجتماعی )3.22(m=، کشاورزی )3.60(m=، کالبدی )3.34(m= و زیست محیطی )3.46(m= بیشتر از حد متوسط موثر بوده اند. نتایج آزمون t-test نشان می دهد که به جز در چهار گویه افزایش فرصت اشتغال برای روستاییان، افزایش اشتغال زنان، افزایش قیمت زمین و مسکن و آلودگی آب های زیرزمینی اختلاف معناداری بین نظرات روستاییان و صاحبان واحدهای فراوری وجود ندارد. همچنین در این پژوهش، مهم ترین مشکل و مانع توسعه صنایع فراوری در بخش سیدان موانع مالی و تسهیلاتی )4.21(m= شناخته شده است که علاوه بر بخش های خصوصی، دولت نیز باید جهت رفع آن اقدام کند.

گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین و در عین حال پاک ترین صنایع عصر حاضر با توجه به مزایا بسیاری که دارد مورد توجه تمامی دولت ها و ملت ها قرار گرفته است. البته گردشگری صنعتی است که توسعه ی آن نیازمند آگاهی و شناخت کافی از مسائل و عوامل موثر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. بدون آگاهی از امکانات موجود در هر منطقه، امکان برنامه ریزی و پیش بینی علمی و اصولی وجود نخواهد داشت. در واقع شناخت توان های طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و غیره در هر منطقه، به برنامه ریز این امکان را می دهد تا بر اساس وضع موجود و توان های منطقه، توسعه و جهت آن را شناسایی کند. با توجه به اهمیت توسعه صنعت گردشگری در توسعه مناطق، در این پژوهش سعی بر این است تا وضعیت توسعه توریسم در شهرستان جیرفت بررسی شده و راهکارها یی به منظور توسعه هر چه بهتر صنعت توریسم در این شهرستان ارائه گردد تا ضمن افزایش منفعت و سود اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی توریسم، بتوان تأثیرات منفی آن را به حداقل کاهش داد. این پژوهش از نظر هدف مطالعه، کاربردی - توسعه ای بوده و از نظر ماهیت و روش مطالعه، از روش های توصیفی- تحلیلی و ترکیبی استفاده شده است. و گردآوری داده ها به دو روش اسنادی و میدانی صورت گرفته که در روش میدانی از طریق سه پرسشنامه گردشگران، مسئولین و مردم بومی منطقه بوده است. حجم نمونه در جامعه مردم بومی به روش کوکران384 نفر، در جامعه گردشگران، با توجه به رعایت حداقل حجم نمونه تحقیقات پیمایش 150 نفر، در جامعه ی کارشناسان به دلیل حجم کم جامعه از تمام شماری استفاده شده است. اعضای نمونه در جامعه گردشگران ومردم بومی به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. به منظور تحلیل داده های جمع آوری شده از تحلیل های توصیفی و استنباطی از جمله آزمون های کای دو، تی تک نمونه ای، همبستگی پیرسیون، رگرسیون و تحلیل عاملی در محیط نرم افزارهای آماری spss و excel استفاده گردید. همچنین از مدل برنامه ریزی استراتژیک swot برای تحلیل وضعیت موجود و برنامه ریزی تو سعه آتی توریسم در منطقه مورد مطالعه بهره گرفته شد و برای ترسیم نقشه های مورد نیاز نیز از نرم افزار arc gis استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که گسترش گردشگری در شهرستان جیرفت، علی رغم تأثیرات مثبتی که در زمینه توسعه ساختار اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی منطقه داشته ولی آثار منفی نیز در زمینه های مذکور برای منطقه به همراه داشته است. همچنین بررسی دیدگاه گردشگران نشان می دهد که امکانات و خدمات گردشگری شهرستان جیرفت جوابگوی نیاز گردشگران نبوده و در این راستا مهمترین عوامل موثر در عدم توسعه مطلوب صنعت گردشگری در این شهرستان، عوامل زیربنایی، برنامه ریزی، مدیریتی و سرمایه گذاری شناخته شدند که بهبود این وضعیت توجه شایسته مسئولان را می طلبد.

اسکان غیررسمی در واقع مفهومی بسیار کلی است که ابعاد مختلف و مصادیق متفاوتی را در متون اجتماعی و انسانی در بر می گیرد. آنچه از این مفهوم در نظر است در واقع بعد فیزیکی، کالبدی و مادی آن است که بر سکونت گاه ها و محله های خاصی در زندگی شهری تاکید دارد. شکل گیری این پدیده مسایل متعددی را با خود به همراه دارد که فقط محدود به مناطق حاشیه نشین نمی شود و حتی کل یک شهر را متاثر می سازد به طوریکه پیامد آن بروز انواع ناهنجاری ها در زمینه شهرنشینی است. از اهداف مهم تحقیق شناخت و تبیین اسکان غیررسمی، آشنایی با الگوهای زیست و فعالیت اسکان غیررسمی یزدانشهر، تلاش در جهت ارائه راهکارهای ساماندهی و توانمندسازی اسکان غیررسمی یزدانشهر است. روش تحقیق به صورت استفاده از روش های کتابخانه ای و اسنادی و همچنین جمع آوری پرسشنامه که توزیع آنها به صورت تصادفی در بین 340 نفر از ساکنین محله یزدانشهر صورت گرفته است و استفاده از نرم افزارهای excel، spss و gis می باشد. عوامل اقتصادی به ویژه ارزانی قیمت زمین و مسکن در یزدانشهر و ناتوانی مالی ساکنین عامل اصلی گسترش و تکوین یزدانشهر بوده است و با مشارکت مردم از طریق سازمان های غیردولتی و ایجاد تسهیلات، اشتغال و افزایش درآمد می توان به بهبود وضعیت یزدانشهر پرداخت.

امروزه بسیاری از محققان و دانشمندان ،توسعه کشاورزی را به مثابه راهبرد اصلی توسعه روستایی قلمداد کرده و معتقدند که کشاورزی به عنوان منبع اصلی درآمد و فرصت های اشتغال ،نقش اساسی در توسعه روستایی ایفا می کند. از اینرو هدف از مطالعه حاضر بررسی و نقش کشاورزی در توسعه روستایی استکه به صورت مطالعه موردی در مناطق روستایی شهرستان زرین دشت صورت گرفته است .روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی – تحلیلی بوده که با استفاده از جمع آوری آمار و اطلاعات از طریق روش های میدانی بدست آمده است. جامعه آماری این تحقق سرپرستان خانوارهای روستایی تمامی روستاهای شهرستان زرین دشت که 3700سرپرست می باشد. با استفاده از فرمول کوکران نمونه ای به حجم 348 نفر از بین آنها به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردید.به منظور سنجش ضریب اعتبار پرسشنامه آزمون پیش آهنگی انجام گرفت که ضریب اطمینان آلفای کرونباخ آن بیش از 77.درصد بدست آمد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تحلیل عاملی و نرم افزار spss و برای ترسیم نقشه ها و نمودارها از نرم افزارهای gis و excel استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که با ضریب اطمینان 99درصد بین توسعه کشاورزی و توسعه روستایی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و توسعه کشاورزی باعث پیشرفت و توسعه روستایی خواهد شد. همچنین مشخص شد که نزدیک 67درصد از کشاورزان شهرستان از سطح سواد پایینی برخوردار می باشند.

یکی از سیاست های اساسی دولت ایران در توسعه روستایی، تنوع بخشیدن به اقتصاد روستا، جلوگیری از مهاجرت بی رویه از مناطق روستایی به مناطق شهری، کاهش نابرابری های فضایی بین مناطق شهری و روستایی از طریق استقرار صنعت در روستا و در قالب ایجاد شهرک های صنعتی است. هدف اصلی این تحقیق، شناخت و بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی شهرک صنعتی آق قلا بر توسعه نواحی روستایی مجاور شهرک صنعتی واقع در دهستان گرگان بوی شهرستان آق قلا است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و با توجه به گستردگی محدوده تحقیق، به صورت پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق ????خانوار روستایی ساکن در روستاهای مجاور شهرک صنعتی آق قلا را تشکیل می دهند. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران و روش تصادفی با انتساب متناسب تعداد ??? نفر به عنوان نمونه تعیین گردید. در این روش نمونه گیری از هفت روستایی که در فاصله کمتری نسبت به بقیه روستاها به شهرک صنعتی قرار داشتند انتخاب و با توجه به تعداد افراد در هر روستا، تعدادی نمونه متناسب با عدد جمعیت هر روستا مشخص گردید، سپس به طور تصادفی پرسش-نامه ها در میان افراد ساکن در هر روستا توزیع شد. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه می باشد که روایی محتوایی گویه ها توسط کارشناسان مطالعات روستایی مورد تایید قرار گرفت. و برای تعیین میزان پایایی مقیاس اصلی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید(85/). به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از نرم افزار spss و excel که علاوه بر آماره توصیفی، از تحلیل عاملی و واریانس یک طرفه و آزمون توکی و جهت تعیین مناسب بودن داده ها برای تحلیل عاملی از روش kmo و آزمون بارتلت و برای ترسیم نقشه از نرم افزار arc gis استفاده شده است. براساس تحلیل عاملی هشت عامل استخراج شد که عامل توسعه اجتماعی با ???/?? درصد از واریانس نشان دهنده تاثیر بیشتر استقرار شهرک صنعتی آق قلا نسبت به هفت عامل دیگر است. و جهت بررسی تفاوت معنی داری بین روستاهای مورد مطالعه از نظراثرات استقرار شهرک صنعتی " از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شده است که براساس این آزمون بین روستاهای نمونه در سطح خطای 5 درصد از نظر شاخص کالبدی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین براساس آزمون توکی شاخص کالبدی از بین شاخص های ( اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کشاورزی) فقط در دو طبقه قرار گرفته است و شاخص های دیگر در یک گروه همگن قرار گرفته اند.

تغییر کاربری اراضی کشاورزی پس از کم آبی، دومین مشکل اساسی کشاورزی ایران محسوب می شود. شتاب تغییرات اراضی کشاورزی در ایران، تا حد زیادی برآیند رشد و گسترش توسعه همزمان فن آوری و ارتباطات، گرایش بیشتر به شهر نشینی و نزدیکی رقابت ها در عرصه های اراضی کشاورزی می باشد. تغییرکاربری اراضی کشاورزی نمونه ای مهم از تاثیر گذاری انسان بر محیط است. تغییر کاربری اراضی کشاورزی باعث پدید آمدن تغییرات ساختاری در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی روستاها شده است. در حالی که سایر تحولات توسعه در سطح روستا، کم تر باعث ایجاد چنین تغییرات وسیعی در محیط روستا می گردد. بنابر تعریف، مجموعه شهری پهنهای جغرافیایی است که از همبستگی عملکردی فعالیت و سکونت بین چندین شهر و کانون جمعیتی به وجود میآید. به گونهای که دارای پیوند کالبدی باشند و نظام یکپارچه فضایی تشکیل دهند. برنامهریزی، طرح ریزی و مدیریت فضایی واحد در این پهنه صورت خواهد گرفت. مجموعه شهری اصفهان به وسعت 8346 کیلومتر مربع ( 8/7 درصد وسعت استان) با شعاعی حدود 50 کیلومتری شامل 36 شهر و 352 روستا و می باشد. بر اساس آمار، این محدوده حدود 31 درصد از مساحت کل اراضی کشاورزی و 5/46 درصد از کل تولید کشاورزی استان را در بر داشته است. شواهد حاکی است منابع تولید کشاورزی این محدوده که مرغوبترین و حاصلخیزترین اراضی کشاورزی استان را در خود جای داده است به علت رشد بالای جمعیت، همجواری اراضی کشاورزی با شهرها و نیاز تفریحی و تفرجگاهی ساکنین منابع تولید کشاورزی در معرض تهدید جدی قرار گرفته و هر ساله ده ها هکتار از اراضی کشاورزی آن تخریب یا تبدیل می گردد. تاکنون پژوهشی در مورد تغییر کاربری اراضی کشاورزی در کلان شهر اصفهان انجام نگردیده بنابراین لازم است تدابیری اتخاذ شود که ضمن توجه منطقی به توسعه شهرها و تأمین نیاز ساکنین، اراضی کشاورزی را از تخریب یا تبدیل محفوظ نگهداشت. در این تحقیق سعی می شود ضمن بررسی روند تحولات تغییر کاربری اراضی کشاورزی، پیامدهای تغییرات کاربری اراضی کشاورزی بر ساکنان روستاهای کلان شهر اصفهان مشخص گردد. روش تحقیق مورد استفاده پیمایشی بوده و آزمون فرضیات و سنجش روابط آماری آن از طریق مدل معادلات ساختاری در محیط نرم افزار lisrel صورت گرفته است که با انتخاب چهار معیار فاصله از کلان شهر، سطح توسعه اقتصادی- اجتماعی، کمیت و کیفیت کشاورزی، نابرابری درآمد و تغییرات نوع فعالیت روستاییان و زیر معیارهای مرتبط با آنها، تاثیرات تغییرات اراضی کشاورزی بر جامعه روستایی کلان شهر اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس یافته های تحقیق، تغییر کاربری اراضی کشاورزی در سطح توسعه اقتصادی- اجتماعی، کیفیت و کمیت تولیدات کشاورزی،نابرابری درآمد روستاییان، کاهش فعالیت های کشاورزی و افزایش نرخ فعالیت در دو بخش صنعت و خدمات تأثیر بسزایی دارد. همچنین فاصله ازکلان شهر اصفهان در کاهش تغییر کاربری موثر بوده است. برازندگی به دست آمده در مدل معادلات ساختاری ( gfi= 0/989 ) نشان دهنده تایید مدل در بررسی روابط شاخص های تحقیق می باشد.

شهرستان پلدختر با وجود داشتن مناطق ممتاز گردشگری مانند غارکلماکره، پل گاومیشان، غار کوگان، آبشار افرینه و تاریخ کهن و میراث فرهنگی کم نظیر، موقعیت استراتژیک و فرصت های متعدد پیش رو همچون افزایش انگیزه مسافرت در بین مردم، وجود نیروهای متخصص و شرایط اقلیمی و طبیعی مناسب با ضعف ها و تهدیدهایی در استفاده از توانمندی های موجود در این زمینه مواجه است. تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف)، عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدها) و تدوین استراتژی توسعه صنعت گردشگری شهرستان پلدختر انجام گرفت. بدین منظور از مدل تلفیقی swot و فرآیند تحلیل شبکه ای (anp) استفاده شده است و برای ترسیم نقشه های مورد نیاز نیز از نرم افزار arc gis استفاده شد. فرآیند تحلیل شبکه ای اجازه اندازه گیری، در شرایطی که بین عوامل استراتژیک وابستگی وجود دارد را می دهد. مدل شبکه ای ارائه شده به منظور تجزیه و تحلیل swot از چهار سطح، هدف (بهترین استراتژی) در سطح اول، عوامل swot و زیر معیارهای swot به ترتیب در سطوح دوم و سوم و آخرین سطح از گزینه های استراتژی تشکیل شده است. جهت تعیین وزن های عوامل swot بر اساس روش anp پرسشنامه ای توسط 196 نفر از کارشناسان و دست اندر کاران صنعت گردشگری شهرستان پلدختر تکمیل گردید. پس از آن داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار super decision مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و استراتژی های st (تنوع) به عنوان بهترین استراتژی ها، جهت توسعه صنعت گردشگری شهرستان پلدختر تعیین گردید. تاکید استراتژی های دسته st بر این است که؛ با استفاده از نقاط قوت به مقابله با تهدیدها بپردازیم. با استفاده از قابلیت های زیاد و جاذبه های بسیار متنوع شهرستان پلدختر برای جذب گردشگر، برنامه ریزان و سیاست گذاران قادر خواهند بود که از تهدیدهای پیش روی صنعت گردشگری شهرستان اجتناب نمایند. طبق این دسته استراتژی ها باید با تنوع بخشی به امکانات، فعالیت ها و خدمات توریستی، توسعه برنامه های تبلیغاتی و تأمین امنیت مکان های توریستی زمینه های جذب گردشگر به شهرستان پلدختر را فراهم آورد . در نتیجه با عملیاتی شدن این استراتژی ها، شاهد تحولاتی پویا و توسعه پایدار کارکردهای گردشگری در خواهیم بود.

در کشو ما بدلیل محدودیت منایع آب و خاک، زراعت به تنهایی نمی تواند پاسخگوی اهداف توسعه باشد. استراتژی ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی با توجه به ارتباط مستمر با بخش کشاورزی ودارا بودن امکانات و قابلیت های موجود در روستاها، بعنوان فعالیت اصلی روستاییان، نقش مؤثری در توسعه روستایی منطقه ایفا می¬کند. باغات نخیلات اساس و عمده¬ترین فعالیت کشاورزی در روستاهای آبادان است که با تولید سالانه 80 هزار تن حدود 50 درصد از تولید خرمای استان را به خود اختصاص داده است. بنابراین راهبرد ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی خرما در شهرستان آبادان، با توجه به توان¬ها و پتانسیل¬های موجود در زمینه تولید محصول خرما، می¬تواند به عنوان راهبردی در جهت توسعه پایدار روستایی در این منطقه باشد. پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش جمع آوری اطلاعات توصیفی ـ تحلیلی می باشد. در این تحقیق از دو جامعه کشاورزان و کارشناسان جهادکشاورزی منطقه¬ی مورد مطالعه برای جمع¬آوری اطلاعات استفاده شده است. برای انتخاب نمونه در بین کشاورزان شهرستان آبادان، 206 نفر از سرپرستان خانوارهای منطقه¬ی مورد مطالعه از روش نمونه ای طبقه ای تصادفی با انتساب متناسب و با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده است. در جامعه آماری کارشناسان سازمان جهادکشاورزی و مهندسان اداره صنایع از روش سرشماری استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از دو روش اسنادی و میدانی به دست آمد. همچنین گردآوری اطلاعات از دو روش ترکیبی مصاحبه و مشاهده و تکمیل پرسشنامه بهره جسته شد. داده¬های مورد نیاز با طراحی پرسشنامه و تکمیل آن از طریق مصاحبه با کارشناسان جهاد کشاورزی و صنایع روستایی شهرستان جمع¬آوری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده¬ها از نرم¬افزار spss و برای ترسیم نقشه¬ها از نرم¬افزار arc gis استفاده شده است. نتایج حاصل بررسی با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (ahp) نشان داد به ترتیب دهستان¬های بهمنشیر شمالی با نسبت 199/0، نصار با نسبت 190/0، بهمنشیر جنوبی با نسبت 188/0، مینوحی با نسبت 144/0، نوآباد با نسبت 140/0 و شلاهی با نسبت 139/0 مناسب¬ترین مکان برای استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی خرما در شهرستان آبادان می¬باشند.

نواحی روستایی کارکردهای مختلفی را در فرایند توسعه ملی بر عهده دارند. با این وجود فضاهای روستایی کشور در سطوح مختلف و تحت تاثیر فرایندهایی مانند گسترش روابط و پیوندهای شهر و روستا ، جهانی شدن و ... با مسائل و چالشهایی در فرایند توسعه روبرو بوده که وجود و تداوم آنها، برنامه ریزی جهت ساماندهی و توسعه کارکرد نواحی روستاییاز جمله نواحی روستایی استان قم را ضروری می سازد. روش تحقیق پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی – تحلیلی است برای جمع آوری اطلاعات ترکیبی از روشهای اسنادی و میدانی استفاده شده است. نمونه آماری این تحقیق شامل 58 روستای بالای20خانوار و 145 نفر ازکارشناسان و مدیران مرتبط با توسعه روستایی شاغل به کار در استان قم بوده است. برخی از یافته ها نشان می دهد نواحی روستایی استان قم دارای تنوع کارکردی بوده و با توجه به تحولات اخیر کارکردهای جدید علاوه بر کارکردهای سنتی در نواحی روستایی به وجود آمده است. از دیدگاه کارشناسان و مدیران تغییرات کارکردی در نواحی روستایی استان قم از عوامل مختلفی نشأت می گیرد.که بر اساس نتایج تحلیل عاملی این عوامل در 8 گروه قرار گرفته و در حدود 55/66 درصد واریانس را تبیین می نماید. در تحلیل عاملی متغیرهای موثر بر تغییرات کارکردی، عامل اول به نام محدویت های توسعه کشاورزی و اشتغال روستایی با تبیین بیش از 46/14 درصد واریانس به عنوان اثربخش ترین عامل معرفی شد. نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد که از دیدگاه جامعه آماری پژوهش در حدود 62 درصد از تغییرپذیری(یا واریانس) توسعه استان قم توسط هفت کارکرد روستایی تبیین می شود. هم چنین آثارکلی (مستقیم و غیر مستقیم) هریک از کارکردهای روستایی در توسعه استان قم متفاوت بوده است. بر این اساس کارکرد خدماتی – تدارکاتی بیشترین تاثیر مستقیم و غیرمستقیم (با ضریب تاثیر737.) بر توسعه استان داشته است.نتایج تحلیل واریانس نیز نشان داده است که بین میانگین گروه های مورد مطالعه(کارکردهای هفت گانه روستایی)تفاوت معنی داری وجود دارد. آزمون فریدمن نیز متفاوت بودن میانگین رتبه های کارکردها در توسعه را تایید می نماید. نتایج تحلیل swot در مجموع تعداد 50 نقطه قوت و فرصت به عنوان جنبه های مثبت و 57 ضعف داخلی و تهدید خارجی فراروی عرصه های کارکردی روستایی استان قم مورد شناسایی قرار داده است. نتایج حاصل از آزمون t تک جامعه ای نشان می دهد که هم مولفه های محیط بیرونی و هم محیط درونی در ساماندهی و توسعه کارکرد نواحی روستایی به میزان زیادی تاثیرگذارمی باشندکه متناسب با محتوای تحلیل، راهبردهای (استراتژی های)رهگشا استخراج و رتبه بندی گردید و در نهایت راهبردهای wt در اولویت اول و راهبردهای wo در اولویت دوم برنامه ریزی قرار گرفتند.

امروزه سیاست توسعه پایدار توریسم یک سیاست مهم و عمومی است که مورد توجه سیاستگذاران ومردم قرارگرفته است توسعه پایدار درنظر دارد تا توریسم را از لحاظ بوم شناسی در طولانی مدت قابل قبول، واز نظر اقتصادی خودکفا، واز لحاظ دیدگاه های اجتماعی وفرهنگی برای جوامع محلی مفید سازد.بنابراین توریسم باید بخشی از محیط طبیعی، فرهنگی و انسانی باشد تا تعادل بین آنها را حفظ کند. روش توسعه پایدار در گردشگری حائز اهمیت است زیرا بیشترین توسعه ی گردشگری متکی بر جاذبه ها فعالیت هایی است که به محیط طبیعی، میراث تاریخی و الگوهای مناطق فرهنگی مربوط می شود. در این پژوهش سعی براین است تا وضعیت توسعه ی توریسم درشهرستان شهرضا بررسی شود وهمچنین راهکارهایی برای توسعه پایدار توریسم در این شهرستان ارائه شود تا نقاط قوت، ضعف، فرصتها وتهدیدها سنجیده شده وسود اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی توسعه توریسم به حداکثر وتأثیرات منفی حاصل از آن به حداقل برسد. هدف کلی این پژوهش شناسایی توان ها وقابلیت های گردشگری شهرستان شهرضا درجهت دستیابی به توسعه ی پایدار توریسم می باشد. این پژوهش با توجه به نوع هدف کاربردی و از نظر ماهیت وروش از نوع تحقیقات توصیفی، تحلیلی- میدانی وهمبستگی است، جامعه ی آماری این پژوهش شامل کارشناسان ومتخصصان سازمان های شهرستان شهرضا و گردشگران وارد شده به این شهرستان در تابستان سال 1392 است. دراین پژوهش برای انتخاب جامعه ی آماری گردشگران از روش نمونه های اتفاقی استفاده شده است اما درجامعه آماری کارشناسان به دلیل حجم کم تمام جامعه ی آماری به عنوان نمونه انتخاب شدند ونمونه گیری انجام نشده است. همچنین برای محاسبه ی حجم نمونه ی جامعه ی گردشگران از روش کوکران استفاده گردیده است وباتوجه به این محاسبه ها تعداد320 نمونه تعیین شدند. و برای سنجیدن پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که 80/0 می باشد. روش گردآوری داده ها و اطلاعات دراین پژوهش روش کتابخانه ای وروش میدانی(پرسشنامه)است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها وآزمون فرضیات پژوهش از آزمون خی2،همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی ساده استفاده شده است همچنین برای تحلیل نقاط قوت وضعف، فرصت ها وتهدیدها وارائه ی راهبردهای توسعه ی گردشگری ازمدل برنامه ریزی(swot) بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که توسعه ی توریسم درشهرستان شهرضا درتوسعه ی اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی اثرگذار است واز نتایج دیگر این تحقیق می توان به معنا دار بودن رابطه ی بین توسعه ی امکانات وخدمات گردشگری ورضایت گردشگران اشاره کرد.

امروزه صنعت توریسم در دنیا، یکی از منابع مهم درآمد و در عین حال از عوامل موثر در تبادلات فرهنگی بین کشورهاست و به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی جهان حایز جایگاه ویژه ای است؛ از این رو بسیاری از کشورها در رقابتی نزدیک و فشرده، در پی افزایش بیش از پیش منافع و عواید خود از این فعالیت بین المللی هستند. شهرستان سمیرم واقع در جنوب استان اصفهان با تنوع منابع طبیعی و فرهنگی زیادی برای توسعه گردشگری روبرو است. هدف این پژوهش شناخت عوامل متعدد تأثیر گذار در افزایش توان های صنعت گردشگری در ناحیه و ایجاد و بستر سازی فضا در جهت توسعه پایدار گردشگری شهرستان سمیرم ،بررسی مشکلات و ارائه پیشنهاداتی دررابطه با رفع موانع توسعه گردشگری می باشد. این پژوهش از نظر هدف مطالعه ، کاربردی بوده واز نظرماهیت وروش مطالعه ، از روشهای توصیفی – تحلیلی وترکیبی استفاده شده است.وگردآوری داده ها به دوروش اسنادی و میدانی صورت گرفته که اطلاعات به دست آمده درروش میدانی از طریق دوپرسشنامه گردشگران و مسئولین منطقه بوده است. حجم نمونه درجامعه گردشگران به روش کوکران 384 نفر محاسبه شده؛که اعضای نمونه درجامعه گردشگران از روش نمونه های در دسترس یا نمونه های اتفاقی انتخاب شده اند .و در جامعه آماری کارشناسان، به دلیل حجم کم جامعه آماری، تمام جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب شدند و نمونه گیری انجام نشده است. که 24 نفر به عنوان نمونه کارشناسان انتخاب شده اند. در این تحقیق با بررسی مقدماتی 30 پرسشنامه نمونه از گردشگران، میزان ضریب آلفای کرونباخ به میزان 79/0 محاسبه گردید. همچنین این ضریب برای کل پرسشنامه کارشناسان به میزان 81/0 به دست آمد.به منظور تحلیل داده های جمع آوری شده از تحلیل های توصیفی واستنباطی ازجمله تی تک نمونه ای، همبستگی پیرسیون ورگرسیون خطی ساده آزمون وجود رگرسیون (anova) و سپس آزمون وجود ضرایب رگرسیون در محیط نرم افزارهای آماری spss و excel استفاده گردید. همچنین از مدل برنامه ریزی استراتژیک swotبرای تحلیل وضعیت موجود وبرنامه ریزی آتی توریسم درمنطقه بهره گرفته شدوبرای ترسیم نقشه های مورد نیاز از نرم افزار arc gisاستفاده گردید. نتیجه آنکه ، ضعف تجهیزات و تاسیسات زیربنایی ، ضعف مدیریت ، ضعف برنامه های گردشگری و برنامه ریزی توسعه ،عدم توسعه مشارکت و وضعیت اقتصادی ، تداخل وظایف سازمانها و تبلیغات ضعیف در توسعه نیافتگی شهرستان موثر بوده اند. همچنین به این نتیجه رسیدیم که شهرستان سمیرم از توانهای توریستی بالایی برخوردار می باشد که در صورت ایجاد زیرساختهای مورد نیاز ، برنامه ریزی ،مدیریت و تبلیغات کافی و مشارکت دادن مردم ،گردشگری شهرستان توسعه یافته و به توسعه منطقه ای خواهد انجامید.

زیارت و گردشگری مذهبی به مفهوم تخصصی خود(فراتر از وابستگی آن به زمان و اوقات فراغت است)، ریشه در اعتقادها و باورهای مذهبی و ایمان به خدا دارد. علت وجودی اولیه شهر مشهد، وجود بارگاه ملکوتی امام رضا(ع)در قلب شهر می باشد کلان شهر مشهد به این جهت به عنوان بزرگترین کلان شهر گردشگری مذهبی در کشور و دومین کلان شهر مذهبی جهان می باشد. در این میان انبوه ای زائران در مناسبت های مذهبی و ایام تعطیلات تراکم زائران را به خصوص در شهر مشهد رقم می زند. رکود فصلی گردشگر در بعضی از فصول سال و در مقابل آن افزایش شدید جمعیت مسافران در ایام خاص هدف از پژوهش حاضر را نشان می دهد. پژوهش براساس هدف کاربردی و روش توصیفی – تحلیلی می¬باشد. جامعه آماری مدیران هیئت های مذهبی که در سال92 به مشهد سفر می نمایند.و نمونه تحقیق براساس فرمول کوکران مورد محاسبه قرار گرفت و معادل 295نفر بود. روایی و پایایی داده های تحقیق که براساس پرسشنامه محقق ساخته است از طریق نظرات کارشناسان و ضریب آلفای کرونباخ که معادل 0.75 بوده مورد تایید قرار گرفت. در نهایت پس از انجام آزمونهای آماری ، در مدل سوات از طریق رتبه بندی توسط آزمون فریدمن ، رتبه هایی برای گویه های آزمون تعیین گردید ونتایج آن در ماتریس داخلی و خارجی به ترتیب بیانگر 2.74 و 2.76 بوده که نشان داد الگوی توزیع سفر در مشهد با توجه به تجزیه و تحلیل swot در منطقه so قرار دارد و الگوی سفرها نشان می دهد، هیئت های مذهبی که به مشهد سفر می کنند تابع ایام خاص هستند. سپس با استفاده از مدل qspm استراتژی ها وزن دهی و اولویت بندی شدندکه استراتژی ساماندهی توزیع سفرهیئت های مذهبی با 2.36 اولین اولویت الگوی سفرهای زیارتی ، توسعه کمی وکیفی واحدهای اقامتی با2.33 اولویت دوم و توسعه حمل و نقل عمومی با امتیاز 2.20 اولویت سوم، درنهایت توسعه و تنوع بخشی جاذبه ها با2.16 اولویت چهارم را در میان استراتژی ها به خود اختصاص دادند.