در قرن حاضر با توجه به ضرورت افزایش تولید محصولات زراعی نیاز به استفاده از تراکتورها با ابعاد بزرگتر افزایش یافته است، تردد این تراکتورها در زمین های زراعی باعث فشردگی خاک و کاهش عملکرد محصول می شود. از این رو، این تحقیق به منظور بررسی اثرات نوع، سرعت پیشروی و دفعات عبور تراکتور در طول فصل زراعی بر تراکم خاک و عملکرد سیب زمینی آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان به صورت کرت های دو بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در سال زراعی 1388-1387 اجرا گردید. نوع تراکتور در دو سطح (رومانی، مسی فرگوسن) به عنوان فاکتور اصلی، سرعت پیشروی تراکتور در دو سطح (3 و6 کیلومتر بر ساعت) به عنوان فاکتور فرعی و دفعات عبور تراکتور در طول فصل زراعی در دو سطح (دو و پنج بار عبور) به عنوان فاکتور فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. بررسی اثرات فاکتورها با اندازه گیری شاخص های تراکم شامل چگالی ظاهری (bd)، شاخص مخروطی (ci) در عمق های مختلف خاک (10-0،20-10و30-20) سانتی متر و همچنین عملکرد سیب زمینی انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس نشان داد که افزایش وزن و دفعات عبور و کاهش سرعت تراکتور موجب افزایش معنی دار bdو ci در هر سه عمق و کاهش معنی دار عملکرد سیب زمینی می شود. براساس ضرایب همبستگی، بین صفت عملکرد محصول با صفات bd و ci همبستگی منفی و بسیار معنی داری و بین صفات bd و ci همبستگی مثبت و بسیار معنی داری وجود دارد. مدلسازی ریاضی bd ، ci و عملکرد محصول سیب زمینی بر مبنای مدل رگرسیون خطی چند متغیره نشان داد که هر سه متغیر در مدل به عنوان متغیرهای توجیه کننده تغییرات تراکم و کاهش عملکرد، بیش از 80 درصد تغییرات را توجیه نمودند، و تردد به عنوان مهم ترین عامل در تراکم خاک و کاهش عملکرد تشخیص داده شد. براساس نتایج حاضر به نظر می رسد تراکتور مسی فرگوسن با سرعت پیشروی 6 کیلومتر بر ساعت و دو بار عبور در طول فصل زراعی با میانگین عملکرد 1/31 تن در هکتار بهترین عملکرد را دارا می باشد و عملکرد آن نسبت به روش معمول استفاده از تراکتور رومانی با سرعت پیشروی 3 کیلومتر بر ساعت و پنج بار عبور در طول فصل زراعی با میانگین عملکرد 19/145 تن در هکتار حدود 62 درصد افزایش یافته است.

با توجه به این که قفل دیفرانسیل یکی از قسمت های مهم و اثربخش در کشش و بکسوات تراکتور به ویژه در هنگام خاکورزی اولیه می باشد، ولی تاکنون مطالعه کمی در مورد میزان اثر بخشی آن در کشور انجام شده است لذا تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر استفاده از قفل دیفرانسیل بر برخی پارامترهای مزرعه ای به صورت طرح آماری کرت های سه بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار اجرا گردید. قفل دیفرانسیل در دو سطح درگیر و آزاد به عنوان فاکتور اصلی، عمق شخم در سه سطح10، 20 و 25 سانتیمتر و سرعت پیشروی در سه سطح 5/4، 7/5 و 8/6 کیلومتر بر ساعت و رطوبت نیز در سه سطح 53/10، 1/12 و 5/14 درصد بر پایه وزن خشک به عنوان فاکتور های فرعی در نظر گرفته شدند. بررسی اثرات فاکتورها با اندازه گیری پارامترهای بکسوات چرخ های محرک، مصرف سوخت تراکتور و شاخص مخروطی خاک در حالت های مختلف ذکر شده انجام شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که استفاده از قفل دیفرانسیل اثر معنی داری بر مصرف سوخت و بکسوات چرخ های محرک تراکتور و شاخص مخروطی خاک در سطح احتمال یک درصد داشته است و استفاده از قفل دیفرانسیل به هنگام شخم با گاوآهن برگردان دار سبب کاهش مصرف سوخت و بکسوات چرخ های محرک تراکتور شده است. براساس نتایج این تحقیق با افزایش عمق شخم میزان بکسوات چرخ های محرک و مصرف سوخت تراکتور افزایش یافته است. به طوری که با افزایش عمق از 10 به 25 سانتی متر میزان بکسوات %80/64، سوخت %39/25 و شاخص مخروطی %19/61 در شرایط استفاده از قفل دیفرانسیل کاهش نشان داد و با افزایش سرعت از 5/4 به 8/6 کیلومتر بر ساعت، میزان بکسوات %55/51 ، سوخت %91/19 و شاخص مخروطی %04/16 در شرایط استفاده از قفل دیفرانسیل کاهش نشان داد و افزایش رطوبت نیز (در محدوده رطوبتی تحقیق) باعث کاهش بکسوات چرخ های محرک و مصرف سوخت تراکتور شده است. افزایش رطوبت از 53/10 به 5/14 سبب کاهش 22/34، 27/6 و 86/60 درصدی به ترتیب در بکسوات، سوخت و شاخص مخروطی گردید.