لوبیا (phaseolus vulgaris) یکی از منابع ارزشمند پروتئین گیاهی به ویژه در کشورهای در حال توسعه می باشد. در حال حاضر، شوری به ویژه شوری ناشی از کلرید سدیم، یکی از مشکلات جدی کشاورزی است که بر تولید محصولات زراعی اثر نامطلوب دارد. تاکنون دانشمندان روشهای گوناگونی را در راستای افزایش تحمل به شوری در گیاهان زراعی پیشنهاد کرده اند. یکی از این روشها که اخیراً مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است استفاده از سیلیکون می باشد. در پژوهش حاضر اثر تغذیه سیلیکونی بر افزایش مقاومت به شوری درچهار رقم لوبیا (لوبیاقرمز، لوبیا چیتی، لوبیاسفید، لوبیاسبز) بررسی شد. آزمایشات در شرایط گلخانه و در چهار گروه مختلف تیماری انجام شد: الف) شاهد، ب)تیمار شوری (mm50nacl, )، ج و د)تیمارهای تغذیه سیلیکونی همراه با شوری( mm5/0و 1) + si(mm50nacl, ). پس از گذشت چهار هفته از شروع تیمار، پارامترهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی از جمله وزن خشک و تر ساقه و ریشه، ارتفاع گیاه، تعداد برگها، محتوای نسبی آب، نشت الکترولیتی غشاء، غلظت کاتیونهای na+وk+ در ریشه وساقه، میزان کلروفیل کل و پرولین اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بطور کلی در تنش شوری از میزان پارامترهای فوق کاسته می شود و این کاهش از نظر آماری معنی دار بود (p<0.05). استفاده از تغذیه سیلیکونی (mm 5/0) در شرایط شوری باعث بهبود اثرات مخرب این تنش درارقام لوبیای تحت مطالعه شد(p<0.05). بااین حال اختلاف معنی داری بین دو تیمارسیلیکون(mm 5/0) و(mm 1) مشاهده نشد (به جزارتقاء محتوی نسبی آب در لوبیا چیتی که به میزان 17% افزایش نشان داد). پژوهش حاضر نشان داد که اثرات منفی تنش شوری بر فیزیولوژی رشد(کاهش بیوماس گیاه) رقم های لوبیا قرمز (54%کاهش وزن خشک ساقه وریشه) و چیتی (50% کاهش وزن خشک ساقه وریشه) بیش از رقم های لوبیاسفید(40%کاهش وزن خشک ساقه و ریشه) و سبز(34%کاهش وزن خشک ساقه وریشه) بوده و دو رقم اخیراز مقاومت بیشتری برخوردارند. تاثیر تغذیه سیلیکونی بر ارتقاء میزان بیوماس رقم های حساستر در تنش شوری اثر مشهودتری به جا گذاشت ودرلوبیا قرمز وچیتی به ترتیب22% و23% باعث افزایش میزان بیوماس شد ولی در رقم های مقاومتر این تأثیر کمتر بود(8% درلوبیاسفید و5/8% درلوبیاسبز). سیلیکون توانسته است میزان محتوی نسبی آب را در رقم های چیتی وقرمز(به ترتیب به میزان 5/15% و14%) و در رقم لوبیاسفید و سبز(به ترتیب به میزان 5/9% و 10%) بهبود بخشد. کاهش میزان نشت الکترولیتی در شرایط تغذیه سیلیکونی نیز در رقم لوبیا چیتی و قرمز به ترتیب به میزان 23% و5/12% و در رقم لوبیا سبز و سفید به ترتیب به میزان10% و5/8% بود. سیلیکون توانسته است باعث کاهش میزان یون na+ در اندامهای ریشه و ساقه در رقم های لوبیای چیتی(175%)، لوبیای قرمز(146%)، لوبیای سفید(5/112%) و سبز(5/82%) شود. از طرف دیگر میزان یون k+ اندامهای ریشه وساقه در رقم های لوبیا چیتی(5/17%)، لوبیا قرمز(15%)، لوبیا سفید(9%) و لوبیای سبز(5/4%) افزایش یافت. در نتیجه گیری کلی می توان اذعان کرد که داده های به دست آمده در تحقیق حاضر از فرضیه ایجاد تحمل به شوری توسط سیلیکون حمایت می کند که آن را می توان ازطریق نقش سیلیکون در ایجاد بهبود موقعیت آبی گیاه، اثر برپیوستگی و ساختمان غشاء وکاهش جذب na+ و افزایش جذب k+ودر نهایت تخفیف اثرات مضر کلرید سدیم در گیاه دانست.

چکیده در تحقیق حاضر تکنیک های شکست خواب بذر در پنج گونه از جنس atriplexمتعلق به تیره chenopodiaceae مورد بررسی قرار گرفت. دو گونه atriplex leucoclada و a. verrucifera از هالوفیتهای بومی ایران می باشند ولی گونه های a. canescens، a .halimus، a .lentiformis وارداتی بوده و برای اصلاح مناطق خشک و نیمه خشک ایران کشت می شوند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد برخلاف a. lentiformis، گونه های a. canescens، a. halimus، a. leucoclada، a. verrucifera دارای خواب اولیه هستند. در این میان دی مورفیسم بذر در گونه های a. canescens، a. leucoclada، a. verrucifera مشاهده شد. در a. leucoclada و a. canescens بذرهای بزرگ تر، قهوه ای و بذرهای کوچک تر، سیاهرنگ ولی بذرهای بزرگ تر a. verrucifera سبز رنگ و کوچک تر آن قهوه ای رنگ بودند. به منظور شناسایی موثرترین روش های شکست خواب بذر در گونه های یاد شده دو سری آزمایش در غالب طرح کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد: گروه اول بذرهای بدون سایش و گروه دوم بذرهای یک-بار سایش دیده (با کاغذ سنباده). بذرهای هر دو گروه به طور همسان تحت تیمارهای بعدی قرار گرفتند از جمله: پیش تیمارهای اسید جیبرلیک (ppm 1000، 500، 250، 100) ، کاینتین (ppm 1000، 500، 250، 100)، اتفان (ppm 200)، نیترات پتاسیم (mm100، 50، 25، 10، 1)، تیوره (mm100، 50، 25، 10، 1) - همگی در دو سطح زمانی 24 و 48 ساعت/ در دو دمای 4 و 20 درجه سانتیگراد- ، پیش تیمار آب جاری (1، 2، 3، 4 روز)، پیش تیمار سرما (20 روز/ °c4) + تیمار 14 روزه با [اسید جیبرلیک ( ppm1000، 500، 250، 100) یا نیترات پتاسیم (mm 100، 50، 25، 10، 1) یا تیوره (mm 100، 50، 25، 10، 1)] در محفظه رشد. در همه تیمارها و در هر دو سری آزمایش، بذرها برای جوانه زنی و رشد یک دوره 14 روزه را در محفظه رشد در شرایط نوری (d12l/12)و تناوب دمایی (c°20c/°30) طی کردند. برای بذرهای سبز رنگ a. verrucifera بالاترین درصد جوانه زنی (90%) و شاخص ویگور (9690) در تیمار 10 میلی مولار نیترات پتاسیم پس از پیش تیمار یک بار سایش + سرما (20 روز/ °c4) به دست آمد. ولی دانه-های قهوه ای رنگ این گونه بالاترین درصد جوانه زنی (37%) و شاخص ویگور (749) را در تیمار 14 روزه ppm1000 اسید جیبرلیک پس از پیش تیمار یک بار سایش + سرما (20 روز/ °c4) نشان داد. به این ترتیب، خواب این گونه می-تواند ناشی از پوسته بذر (فیزیکی) و جنین (فیزیولوژیکی) باشد. به نظر می رسد مواد بازدارنده نیز در خواب بذر این گونه نقش بسزایی دارند زیرا پیش تیمار آب جاری نیز باعث تحریک جوانه زنی آن شد (25%). جوانه زنی گونه a. halimus در تیمار 14 روزه ppm 1000 اسید جیبرلیک بعد از طی پیش تیمار یک بار سایش + سرما (20 روز/ °c4) به بالاترین حد با درصد جوانه زنی 3/93% و شاخص ویگور 11590 رسید و این امر بیانگر آن است که خواب در این گونه نیز ترکیبی از خواب فیزیکی و فیزیولوژیکی می باشد. به دلیل دست نیافتن به درصد جوانه زنی مطلوب پس از اعمال تیمارهای فوق الذکر، برای دو گونه a. canescens و a. leucoclada آزمایشات تکمیلی متشکل از (دو گروه سایش دیده و ندیده) اسکاریفیکاسیون مکانیکی (سایش دوباره بذرها با کاغذ سنباده، شکاف دهی پوسته بذر با سوزن تشریح و آب داغ 70 و 90 درجه سانتی گراد به مدت 15 دقیقه)، اسکاریفیکاسیون شیمیایی (اسید سولفوریک 75% در چهار سطح زمانی 5، 10، 20، 30 دقیقه)، انبار داری (3 ماه/°c20) و استراتیفیکاسیون سرد طولانی مدت (3 ماه/°c4) به کار گرفته شد. طبق نتایج بدست آمده خواب در a. canescens از نوع ترکیبی می باشد یعنی دانه ها به طور همزمان دارای خواب فیزیولوژیکی و فیزیکی هستند زیرا بهترین تیمارها برای رفع خواب بذر این گونه پیش تیمار یک بار سایش با کاغذ سنباده+سرما (3 ماه/ c°4) برای بذرهای قهوه ای رنگ با درصد جوانه زنی 7/96% و شاخص ویگور 11490، و برای بذرهای سیاه رنگ پیش تیمار دو بار سایش با درصد جوانه زنی 3/73% و شاخص ویگور 7813 به دست آمد. نتایج نشان داد خواب در گونه a. leucoclada صرفا از نوع فیزیکی می باشد. بالاترین درصد جوانه زنی (3/73%) و شاخص ویگور (8860) در مورد بذرهای قهوه ای رنگ و برای بذرهای سیاهرنگ (درصد جوانه زنی 3/63% و شاخص ویگور 7710) مربوط به پیش تیمار دوبار سایش بذرها با کاغذ سنباده بود. نتایج حاکی از آن بود که خواب در بذرهای کوچک تر (سیاه رنگ) گونه های a. canescens و a. leucoclada و بذر قهوه ای رنگ a. verrucifera عمیق تر و تیمار موثر در شکست آنها متفاوت از رنگ مقابل یعنی بذرهای بزرگ تر (قهوه ای رنگ) در a. canescens و a. leucoclada و بذر سبز رنگ در a. verrucifera می باشد. نتایج نشان داد گونه a. lentiformis فاقد خواب اولیه بوده و در آب مقطر 73% جوانه زنی دارد. برخی از تیمارهای بکار رفته باعث تحریک جوانه زنی بذرهای این گونه شد به نحوی که تیمار 10 میلی مولار نیترات پتاسیم همزمان با سرما (°c4) به مدت 48 ساعت بالاترین درصد جوانه زنی (90%) و شاخص ویگور (11220) را برای این گونه به همراه داشت.

بسیاری از اراضی ایران در مناطق خشک و نیمه خشک با بارندگی کم و نامنظم سالانه قرار دارد. بارندگی های متغیر و در عین حال محدود در سال های اخیر تأثیر چشم گیری بر اکولوژی مناطق یاد شده داشته است. حفظ پوشش های گیاهی در مناطق خشک علاوه بر جلوگیری از گسترش کویر، منبع مناسبی برای تامین علوفه دام می باشد. با توجه به حضور گونه های هالوفیت و دیگر گیاهان مقاوم به شوری در اراضی شور، مناطق پست و حوضه مرکزی و مناطق نیمه خشک کشور، در تحقیق حاضر به بررسی فیزیولوژی بذر شش گونه هالوفیت salicornia europea l.،halopeplis perfolliata forssk.،l. salsola cresa و halocnemum strobilaceum pall., halostachys belanjerina mog., salsola tomentosa mog. جمع آوری شده از حاشیه دریاچه نمک مهارلو شیراز و مناطق بیابانی باتلاق گاوخونی اصفهان تحت نمک های رایج سواحل آب های شور یعنی nacl، na2so4، mgso4، mgcl2، cacl2 با غلظت های 1%، 2%، 3%، 4%، 5% پرداخته شد. نتایج آزمایشات نشان داد به طور کلی درصد و سرعت جوانه زنی این گونه ها در غلظت های 1 تا 5 درصد از na2so4، mgso4، mgcl2، cacl2 و غلظت های 1، 2 درصد از nacl مشابه با درصد جوانه زنی تیمار شاهد (آب مقطر) می باشد ولی در غلظت های 3, 4 و 5 درصد nacl درصد و سرعت جوانه زنی در گونه های مذکور کاهش یافت. با افزایش غلظت نمک های مذکور از میزان دیگر پارامتر های رشد همچون وزن خشک و تر، طول ساقه چه و ریشه چه و شاخص بذر نیز کاسته شد. در این میانl salicornia europea و mog salsola tomentosa (به ترتیب از بین گونه های شیراز و اصفهان) با ابراز بیشترین تحمل به غلظت های بالای کلرید سدیم، از مقاوم ترین هالوفیت ها در تنش شوری شناخته شدند. علاوه بر این، برای ارزیابی تاثیر اسید آسکوربیک (به عنوان یک آنتی اکسیدان) و نقش احتمالی فیتوهورمون های دفاعی (اسید جاسمونیک و اسید سالیسیلیک) در افزایش مقاومت به شوری هالوفیت ها آزمایشات سری دوم به اجرا درآمد. به این منظور بذر گونه های یاد شده تحت تاثیر پیش تیمار اسید آسکوربیک (20، 40، 60، 80. و100 میلی مولار)، اسید سالیسیلیک (5/0 ، 2، 10 و 20 میلی مولار) و اسید جاسمونیک (01/0، 1/0، 1، 10، 100 میکرو مولار) همگی به مدت 24 ساعت در دمای 25 درجه سانتیگراد و تاریکی قرار گرفتند. سپس بذر های تیمار شده در پتری دیش های حاوی کلرید سدیم 4و 5 درصد (برای گونه های شیراز) و غلظت های 3، 4 و 5 درصد (برای گونه های اصفهان) قرار داده شدند. نتایج نشان داد در گونه های شیراز و اصفهان با افزایش غلظت پیش تیمار اسید آسکوربیک تا 80 میلی مولار، پارامتر های رشد افزایش می یابد. اما غلظت 100 میلی مولار آن تأثیر کاهنده ای بر سرعت و درصد جوانه زنی، وزن خشک و شاخص بنیه بذر داشت. غلظت بهینه اسید آسکوربیک در افزایش مقاومت به شوری هالوفیت های فوق 60 میلی مولار تشخیص داده شد. در مورد اسید جاسمونیک با افزایش غلظت این پیش تیمار تا 10 میکرومولار تمامی پارامتر های مورد ارزیابی افزایش یافت. مطلوب ترین غلظت پیش تیمار اسید جاسمونیک، 1 میکرو مولار بود که درصد و سرعت جوانه زنی، وزن خشک و شاخص ویگور بذر را به بالاترین میزان خود رساند. در مقابل غلظت 100 میکرو مولار اسید جاسمونیک، باعث کاهش پارامتر های فوق گردید. در طی آزمایشات و مطالعات انجام شده مشاهده شد که پیش تیمار اسید سالیسیلیک باغلظت های 5/0، 2 و 10 میلی مولار، موجب افزایش درصد و سرعت جوانه زنی و وزن خشک تمامی گونه های منطقه باتلاق گاو خونی اصفهان و مهارلو شیراز و غلظت های بالاتر از آن (20 میلی مولار) موجب کاهش پارامتر های مذکور می گردد. به طور کلی می توان این گونه نتیجه گیری کرد که استرس اکسیداتیو ایجاد شده به دلیل شوری می تواند دلیلی بر توقف جوانه زنی بوده و اسید آسکوربیک به عنوان یک آنتی اکسیدان با از بین بردن گونه های فعال اکسیژن در بهبود جوانه زنی کمک کرده است. از طرف دیگر، نتایج به دست آمده بیانگر آن بود که کاربرد اگزوژن اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک در هالوفیت های تحت استرس شوری می تواند تاثیر سمی ناشی از افزایش یون-های na+ را در مرحله جوانه زنی کاهش داده و به این ترتیب استقرار دانه رست در محیط بسیار شور را تقویت نماید

کلزا واریته طلایه (brassica napus l. var talaayeh) ، گیاهی یک ساله از تیره شب بو (brassicaceae) می-باشد. در حال حاضر کلزا به عنوان یکی از مهمترین گیاهان زراعی حاوی ذخایر روغن و پروتئین محسوب می شود که آن را می توان در هر دو منطقه سرد یا نیمه گرم کاشت. تاکنون روش های زیادی برای افزایش مقاومت گیاهان زراعی در برابر تنش های محیطی پیشنهاد شده است. یکی از این روش ها استفاده از اسید سالیسیلیک می باشد. در پژوهش حاضر اثر سطوح مختلف اسید سالیسیلیک (0، 5، 50، 100، 500، 1000 و 10000 میکرومولار) بر گیاه کلزا رقم طلایه تحت تنش های شوری (کلرید سدیم 170 میلی مولار)، تنش خشکی (فواصل آبیاری دو برابر حد معمول) و قارچ alternaria brassicae در شرایط گلخانه ای برای دانه رست های 46 روزه کلزا ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بر خلاف انتظار کلرید سدیم 170 میلی مولار باعث افزایش معنی دار وزن خشک اندام های هوایی (92%)، محتوای آب کل گیاه (15%) و محتوای کلروفیل کل (11%)، کاروتنوئیدها (%2/9) و نشت الکترولیتی غشاء به میزان 8/165 درصد شد. تنش خشکی باعث کاهش معنی دار وزن خشک اندام های هوایی (30%)، محتوای آب گیاه (2/1%)، کلروفیل کل (18%)، کاروتنوئیدها (11%)، محتوای نسبی آب برگ (3/2%) ولی افزایش معنی دار میزان وزن خشک ریشه (6/13%) و نشت الکترولیتی غشاء (17%) شد. تنش قارچ آلترناریا براسیکا به تنهایی باعث افزایش معنی دار فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز (114%) شد. تحت تنش کلرید سدیم 170 میلی مولار، از نظر آماری موثرترین غلظت اسید سالیسیلیک در کاهش اثرات زیانبار شوری، غلظت 100 میکرومولار بود که موجب افزایش معنی دار وزن خشک اندام های هوایی (46%) و ریشه (2/23%) محتوای کلروفیل کل (5/9%)، کاروتنوئیدها (9/18%) ، محتوای نسبی آب برگ (9/4%) و کاهش معنی دار نشت الکترولیتی غشاء (8/18%) شد. تحت تنش خشکی همانند تنش شوری، اسید سالیسیلیک در سطح 100 میکرومولار موجب افزایش معنی دار وزن خشک اندام هوایی (6/76%) و ریشه (4/21%)، محتوای آب کل گیاه (2/3%)، محتوای کلروفیل کل (22%)، کاروتنوئیدها (11%) ، محتوای نسبی آب برگ (5/3%) و کاهش معنی دار نشت الکترولیتی غشاء شد. اگرچه تحت تنش قارچ آلترناریا براسیکا، اسید سالیسیلیک باعث کاهش شدت بیماری شد ولی غلظت موثر آن متفاوت از تنش های شوری و خشکی ارزیابی شد (1000 میکرومولار). در آزمایش پیش تیمار بذر و کاهش شدت بیماری، اسید سالیسیلیک (1000 میکرومولار) باعث کاهش شدت بیماری تا 7/19 درصد شد. تحت تنش قارچ، اسید سالیسیلیک باعث افزایش فعالیت هر دو آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز (107% ) و ?-1و3 گلوکاناز (3/85%) شد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که اسید سالیسیلیک (اگرچه در غلظت های متفاوت) می تواند باعث تخفیف اثرات مضر تنش های زیستی و غیر زیستی در رقم طلایه کلزا شود.

زوفا(hyssopus officinaalis)از خانواده لامیا سه گیاه دارویی است در تحقیق حاضر به بررسی1 ) تاثیر میدان مغناطیسی ،2)تنش خشکی و 3)تاثیر میدان مغنایسی بر اغزایش میدان مغناطیسی بر افزاییش مقاومت به تنش خشکی در گیاه زوفا در مرحله جوانه زنی وگیاه دو ماهه پرداخته شده است برای انجام ازمایشات جوانه زنی ،بذر ها تحت تاثیر 5شدت میدان مغناطیسی (250،200،90،45،0)و5مدت زمان(30،20،10،5،0)دقیقه قرار گرفتند نتایج نشان داد شدت 200میلی تسلا 5دقیقه به عنوان موثرترین تیمارباعث افزایش 24درصدی شاخص ویگور میشود تنش خشکی با استفاده ازمانیتول 500و100و150و200و300و400و500و0میلی مولار) اعمال شده نتایج نشان داد افزایش شدت تنش منجر به گاهش در همه پارامترهای مورد اندازه گیری (طول ریشه و ساقه ،وزن خشک ریشه و ساقه و شاخص ویگور )میگردد .داده های مربوط به تاثیر پیش تیمار میدان مغناطسی بر افزایش مقاومت زوفا در برابر تنش خشکی نشات داد میدان مغناطیسی میتواند منجر به افزایش 19درصدی در شاخص ویگور در پیش تیمار 45میلی تسلا و افزایش 50و83درصدی در وزن خشک ریشه و ساقه دانه رستهای ده روزه در پیش تیمار 200میلی تسلا شود .در بخش دوم ازمایشات پیش تیمار میدان مغناطیسی در 5سطح فوق الزکر ولی فقط به مدت 5دقیقه انجام گرفت به منظور اعمال تنش خشکی گلدانهای حاوی گیاهان با فواصل 0و1و2و3و4روز ابیاری شدند تحت تنش خشکی به تنهایی ،افزایش شدت استرس منجر به افزایش طول ریشه ها ،میزان نشت الکترولیتی غشا(به ترتیب 2/5برابرو26درصد نسبت به شاهد در فاصله ابیاری 4روز) و فعالیت انزیمهای انتی اکسیدان (3/2برابر در کاتالاز ،63درصد در سوپر اکسید دیسموتاز 2/4برابر در اسکوربات پراکسیداز نسبت به شاهد در فاصله ابیاری 4روز و محتوای فنلی کل (3برابر نسبت به شاهد در فاصله ابیاری 4روز )گردید .اعمال پیش تیمار میدان مغناطسی (بدون تنش خشکی 9باعث افزایش بیو ماس (77درصدافزایش در وزن خشک ریشه و85درصد افزایش در وزن خشک ساقه نسبت به شاهد در شدت 200میلی تسلا )گیاهان مورد مطا لعه گردید . علاوه بر این این شدت از میدان مغناطیسی توانست محتوای فنل کل (70درصد 9وظرفیت انتی اکسیدانی 024درصدی )را در برگهای گیاهان زوفا (نسبت به شاهد )افزایش میدان مغنا طیسی 0فوق الذکر )در یک سطح تنش خشکی (فاصله ابیاری سه روزه 9 بررسی گردید .نتایج نشان داد پیش تیمار میدان مغناطسی د ر موثر ترین حالت (200میلی تسلا 9منجر به افزایش بیو ماس 02/7و2برابری در وزن خشک ریشه و وزن خشک ساقه )محتوای فنل کل (5برابر )ظرفیت انتی اکسیدانی (46درصدی )نسبت به تنش تنها م یگردد کلید واژه ها زوفا ،میدان مغناطیسی،تنش خشکی محتوای فنل کل

گونه های درمنه از گیاهان بومی دارویی ارزشمندی هستند که علاوه بر نقش اکولوِیکی در تشکیل پوشش های گیاهی? در مراتع نیز به عنوان منبع علوفه ای قابل توجه به شمار می ایند در تحقیق حاضر پیش تیمار غلظت های مختلف پراکسید هیدروِن بر افزایش مقاومت نسبت به شوری 150 میلی مولار در دو مرحله جوانه زنی و گیاهچه های 53 روزه مورد ارزیابی قرار گرفته به نظر می رسد با توجه به اثرات پراکسید هیدروِن در افزایش ویِگی های مطلوب گیاه این پیش تیمار می تواند در رویش بهتر گیاه نقش داشته باشد و اثرات مخرب رادیکال های آزاد را در گیاه با به راه انداختن سیگنال های اکسیداتیو کنترل کند.

به منظور یافتن نوعی علف کش طبیعی برای مزارع چغندرقند، تاثیر دگرآسیبی گیاهان سنبل الطیب، رزماری، افسنطین، بادرنجبویه، گردو، زرین گیاه و مخلوط سه گیاه (سنبل الطیب، زرین گیاه و بادرنجبویه) بر فیزیولوژی بذر و رشد گیاهچه های چغندرقند و دو علف هرز متداول آن (پیچک صحرایی و یولاف وحشی)، آزمایشاتی در دو سری به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه (برای بررسی نحوه دگرآسیبی بر فیزیولوژی بذر گیاهان هدف) و طرح بلوک های کامل تصادفی در گلخانه (برای بررسی نحوه دگرآسیبی بر رشد گیاهچه های هدف) انجام گرفت. در آزمایش گروه اول تأثیر سه غلظت عصاره آبی (صفر (شاهد)، 50 و 100 درصد) و سه نسبت پودر گیاه (صفر، 25 و 50 درصد) دگرآسیب بر روی بذور چغندرقند، پیچک صحرایی و یولاف وحشی و در آزمایش دوم تاثیر دو غلظت عصاره آبی (صفر و 100 درصد) و سه نسبت پودر گیاه دگرآسیب (صفر، 25 و 50) بر رشد گیاهچه های هدف بررسی شد. نتایج مطالعات آزمایشگاهی نشان داد که همه گیاهان دگرآسیب میزان جوانه زنی چغندرقند و دو علف هرز آن را کاهش دادند به طوریکه با افزایش غلظت عصاره و پودر، سرعت و درصد جوانه زنی، شاخص بنیه بذر و طول دانه رست ها کاهش یافت. استفاده از پودر گیاهان دگرآسیب به جای عصاره آبی در محیط جوانه زنی تاثیر منفی قوی تری بر روی پارامترهای جوانه زنی داشت. کمترین اثرات بازدارنده در چغندرقند و بیشترین اثرات مخرب در پیچک صحرایی و یولاف توسط عصاره زرین گیاه ایجاد شد، به عنوان مثال، شاخص بنیه بذر -به عنوان یک صفت تعیین کننده- چغندرقند تیمار شده توسط عصاره زرین گیاه در غلظت 50 و 100 درصد به ترتیب 5/20 و 4/33% کاهش نسبت به شاهد رخ داد ولی در پیچک صحرایی به ترتیب 9/82 و 1/97 درصد و در یولاف وحشی 5/66 و 72 درصد بود. سایر گیاهان دگرآسیب اگرچه اثرات منفی بر فیزیولوژی بذر علف های هرز داشتند ولی تاثیر مخرب آنها بر فیزیولوژی بذر چغندرقند بسیار بیشتر بود. در مطالعات گلخانه ای نیز همه گیاهان دگرآسیب باعث کاهش رشد گیاهچه های (یک ماهه) هدف شدند. با افزایش غلظت عصاره و پودر این گیاهان وزن خشک، محتوای آب کل، کلروفیل a و b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها در گیاهان هدف کاهش یافت. به طور کلی –همانند آزمایشات مربوط به فیزیولوژی بذر- زرین گیاه کمترین تاثیر منفی را بر پارامترهای رشد چغندر قند، ولی بیشترین آسیب را بر پیچک صحرایی و یولاف به همراه داشت. در این میان، زرین گیاه در نسبت 25% -نسبت به سایر گیاهان دگرآسیب- کمترین کاهش را در وزن خشک، محتوای آب کل گیاه، غلظت مالون دی آلدهید، کلروفیل a و b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها در چغندرقند ایجاد کرد ولی پودر آن در نسبت 50% کاهش شدیدی بر وزن خشک چغندرقند (69%) و دیگر پارامترهای اندازه گیری شده وارد کرد. عصاره پاشی برگ های چغندرقند با زرین گیاه (در غلظت 100% ) کمترین افزایش را در غلظت مالون دی آلدهید و کمترین کاهش را بر کلروفیل کل چغندرقند (به ترتیب 6/11 و 1/13%) باعث شد. این مقادیر در پیچک صحرایی به ترتیب 3/32 و 4/48 درصد و در یولاف 8/34 و 56 درصد بود. در مجموع با ملاحظه بر نتایج تحقیق حاضر، زرین گیاه به عنوان یک علف کش طبیعی در مزارع چغندرقند پیشنهاد می شود. از طرف دیگر، با مقایسه نتایج مربوط به استفاده عصاره آبی و پودر گیاه مذکور، می توان نتیجه گیری کرد که اسپری عصاره آبی این گیاه در مراحل اولیه رشد گیاهان هدف در بازه زمانی کوتاه ولی متوالی تاثیر مهارکنندگی بیشتری بر روی علف های هرز، ولی بر گیاهان چغندرقند آسیب کمتری به دنبال خواهد داشت زیرا استفاده از پودر زرین گیاه در مزرعه چغندرقند و باقی ماندن آن در خاک برای دراز مدت ممکن است برای گیاهان چغندرقند نیز تاثیر سمی به همراه داشته باشد.

چکیده گیاه ریحان (ocimum basilicum l.) متعلق به تیره نعناع از گیاهان نسبتاً حساس به شوری محسوب می شود. در سال های اخیر محققان تأثیر مثبت تغذیه سیلیکونی در کاهش اثرات زیانبار تنش های غیر زیستی را، برای برخی از گیاهان گزارش کرده اند. در پژوهش حاضر تأثیر تغذیه سیلیکونی (3 میلی مولار) به مدت 4 هفته در افزایش تحمل به شوری ناشی از کلرید سدیم (50، 100، 150 و 200 میلی مولار) در گیاه ریحان به صورت آزمون فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه ای بررسی شد. صفات مورد بررسی عبارت بودند از: شاخصهای رشد (وزن تر و خشک اندام های هوایی و زیر زمینی)، شاخصهای بیوشیمیایی (میزان رنگیزه های فتوسنتزی، میزان پراکسیداسیون لیپیدی غشاءهای سیتوپلاسمی، غلظت پراکسید هیدروژن و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان (سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز، اسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز) در برگها و شاخصهای فیتوشیمیایی (محتوای فنل کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی و سنجش فعالیت پاکروبی h2o2). آنالیز داده ها حاکی از کاهش معنی دار شاخص های رشد گیاهچه های ریحان در تنش شوری بود. در عین حال، استفاده از سیلیکون (به تنهایی) و همراه با تنش شوری باعث افزایش معنی دار در شاخص های مذکور گردید. در تیمار شوری (50، 100 و 150 میلی مولار) همراه با سیلیکون، تغذیه سیلیکونی باعث افزایش معنی دار بیوماس گیاه (به ترتیب تا 30%، 36% و 29%) نسبت به تیمار شوری شد. در تنش شوری به تنهایی، محتوای کلروفیل کل و کاروتنوئیدها در سطوح کلرید سدیم 50 میلی مولار به ترتیب 38% و 31%، در سطح 100 میلی مولار 26% و 36%، در سطح 150 میلی مولار 44% و 52% و در سطح 200 میلی مولار 64% و 59% کاهش نشان داد. ولی هنگام استفاده از سیلیکون از شدت تخریب رنگیزه های فتوسنتزی کاسته شد به طوری که نسبت به تیمار شوری محتوای کلروفیل کل و کاروتنوئیدها در سطوح کلرید سدیم 50 میلی مولار به ترتیب 31 و 26 درصد، در سطح 100 میلی مولار 168 و 22 درصد و در سطح 150 میلی مولار 169 و 24 درصد افزایش داشت. در حالی که تنش شوری (به تنهایی)، میزان پراکسیداسیون لیپیدی و پراکسید هیدروژن را در سطوح کلرید سدیم 50 میلی مولار به ترتیب 56% و 14%، در سطح 100 میلی مولار 106% و 35%، در سطح 150 میلی مولار 175% و 53% و در سطح 200 میلی مولار 219% و 69% افزایش نشان داد، تغذیه سیلیکونی (همراه با شوری) میزان این پارامترها را در سطوح کلرید سدیم 50 میلی مولار به ترتیب 49% و 25%، در سطح 100 میلی مولار 33% و 23%، در سطح 150 میلی مولار 13% و 15% کاهش داد. با افزایش غلظت کلرید سدیم، کاهش معنی دار در فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز و افزایش معنی دار در فعالیت آنزیم اسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز نسبت به شاهد مشاهده شد. ولی تغذیه سیلیکونی به همراه تیمار شوری (در سطوح شوری 50 تا 150 میلی مولار) فعالیت همه آنزیم های مذکور بجز کاتالاز را افزایش داد. محتوای فنل کل و فعالیت پاکروبی dpph در اندام های هوایی گیاهچه های ریحان با افزایش سطح کلرید سدیم (بدون سیلیکون) افزایش یافت، در عین حال مقادیر این صفات از مقادیر مربوطه در تیمار کلرید سدیم همراه با سیلیکون کمتر بود. در شوری 200 میلی مولار میزان این پارامترها به بالاترین حد خود (به ترتیب 60% و 64% افزایش نسبت به شاهد) رسید. با افزایش شدت شوری، بر قدرت پاکروبی پراکسید هیدروژن اندام های هوایی ریحان نیز افزوده (بالاترین میزان این افزایش تا 116% در سطح شوری 100 میلی مولار بود) شد. تغذیه سیلیکونی به تنهایی باعث کاهش معنی داری در محتوای فنل کل (5%)، فعالیت پاکروبی dpph (4%) و افزایش معنی دار (33%) قدرت پاکروبی h2o2 در مقایسه با شاهد شد. در مجموع می توان نتیجه گیری کرد سیلیکون می تواند اثرات زیانبار کلرید سدیم را تخفیف داده و متعاقباً منجر به افزایش تحمل به شوری در گیاه ریحان شود و البته این رخداد ظاهراً از طریق بهبود فعالیت فتوسنتزی، افزایش انسجام و پیوستگی ساختار غشاء های سیتوپلاسمی، افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و کاهش سطح گونه های فعال اکسیژن، به ویژه h2o2 انجام می گیرد. با این وجود، تنش شوری خواص دارویی (با رویکرد به ظرفیت آنتی اکسیدانی آن) اندامهای هوایی ریحان را افزایش داد. کلمات کلیدی: ریحان، سیلیکون، تنش شوری، آنزیم های آنتی اکسیدان، ظرفیت آنتی اکسیدان، گونه های فعال اکسیژن

چکیده ماش سبز (.vicia sativa l) از تیره حبوبات(fabaceae) ، گیاهی علفی و نسبتا حساس به شوری محسوب می شود. در یکی دو دهه اخیر مطالعات متعددی در زمینه تاثیر میدان های مغناطیسی بر فیزیولوژی، اندام زایی و بیوشیمی مدل های جانوری و انسان صورت گرفته است. در این میان، به نظر می رسد گیاهان سیستم های مدل مناسبتری برای مطالعه اثرات زیستی میدان های مغناطیسی هستند. در پژوهش حاضر، به بررسی تاثیر متقابل میدان مغناطیسی و شوری در گیاه ماش در دو مرحله جوانه زنی و گیاه چه های دو ماهه پرداخته شده است. صفات مورد بررسی در مرحله جوانه زنی عبارت بودند از: شاخص های رشد (وزن تر و خشک اندام های هوایی و زیرزمینی، طول ریشه چه و دانه رست )، و اندازه گیری فعالیت آنزیم آمیلاز، در مرحله گیاه چه های دو ماهه علاوه بر شاخص های رشد، شاخص های بیوشیمیایی (میزان رنگیزه های فتوسنتزی، میزان پراکسیداسیون لیپیدی غشاهای سلولی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان مانند کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز) در برگ ها اندازه گیری گردید. برای انجام آزمایشات مرحله جوانه زنی؛ بذرهای ماش تحت تاثیر پنج سطح شدت میدان مغناطیسی صفر(شاهد)، 50، 100، 200 و250 میلی تسلا در دو راستای موازی و عمود بر محور رویان و در4 سطح زمانی5، 10، 20و30دقیقه قرارگرفتند. آنالیز داده ها نشان داد که راستای میدان مغناطیسی موازی یا عمود بر محور رویان تاثیر معنی داری بر صفات مورد آزمایش نداشت، درحالی که سطوح های مختلف شدت و مدت زمان میدان مغناطیسی بر صفات مورد نظر تاثیر قابل توجهی داشته است. نتایج طول ریشه چه و دانه رست، وزن تر و خشک ریشه چه و دانه رست نشان داد که ترکیب معینی از دزهای میدان مغناطیسی از جمله میدان200میلی تسلا/ 5 دقیقه برای طول ریشه چه، میدان50 میلی تسلا/ 5 دقیقه برای طول دانه رست ها و میدان50 میلی تسلا/ 10دقیقه برای وزن تر و وزن خشک دانه رست های10روزه، عکس العمل قابل توجهی را نسبت به نمونه-های شاهد داشتند. همچنین جهت بررسی اثر تنش شوری، 4 سطح غلظت کلرید سدیم شامل صفر(شاهد)،50،100 و 150 میلی مولار مورد آزمایش قرارگرفت. نتایج نشان داد که اگر چه غلظت50 میلی مولار باعث افزایش14 درصدی طول ریشه چه ها می شود، اما با افزایش غلظت شوری از100 به150 میلی مولار طول ریشه چه ها به ترتیب30 و92 درصد کاهش پیدا می کنند. همچنین مشخص گردید که با افزایش غلظت شوری، طول دانه رست ها، وزن تر و خشک دانه رست ها و درصد جوانه زنی از یک روند کاهشی برخورداربود. نتایج این تحقیق نشان داد که پیش تیمار میدان مغناطیسی پس از تیمار با شوری باعث افزایش معنی دار بر درصد جوانه زنی و طول و وزن خشک دانه رست ها و ترمیم این صفات شده است. نتایج آزمایشات در خصوص آنزیم آمیلاز نشان داد که بیشترین میزان فعالیت این آنزیم مربوط به پیش تیمار میدان مغناطیسی (افزایشی 22درصد) و کمترین مقدار آن مربوط به شوری100 میلی مولار (کاهش 13درصدی) بوده است، و میدان مغناطیسی توانسته است تاثیر منفی شوری روی فعالیت آنزیم آمیلاز را به میزان 6 درصد تخفیف دهد. برای انجام مراحل گلدانی موثرترین شدت و زمان میدان مغناطیسی به دست آمده از آزمایشات اولیه (50 میلی تسلا/10 دقیقه) و موثرترین غلظت کلرید سدیم (100میلی مولار) که صفات زنده ماندنی گیاه (طول و وزن خشک دانه رست) را در مرحله جوانه زنی به نصف کاهش داده بود مدنظر قرار گرفت (برای اطمینان دوسطح شوری70 و120میلی مولار به کارگرفته شد). دربررسی رنگیزه های فتوسنتزی در برگ گیاه چه-های دو ماهه، مشخص شد که تیمارهای مختلف میدان مغناطیسی باعث افزایش قابل توجهی بر روی رنگیزه های فتوسنتزی کلروفیلa، کلروفیل کل و کارتنوئیدها شده است، اما تاثیر آن بر کلروفیلb کمتر است. درحالی که تنش شوری بر رنگیزه های فتوسنتزی تاثیر کاهشی چشم گیری دارد. نتایج نشان داد که پیش تیمار موثرترین شدت و زمان اعمال میدان مغناطیسی و تیمارهای شوری70 و120میلی مولار به تنهایی و به صورت توام با میدان مغناطیسی بر میزان پراکسیداسیون لیپیدی غشا تاثیر معنی داری داشته است، به-طوری که پیش تیمار میدان مغناطیسی باعث کاهش62 درصدی و تیمارهای شوری باعث افزایش چند برابری پراکسداسیون لیپیدی غشا شده است. در خصوص آنزیم های آنتی اکسیدان، غلظت های مختلف شوری باعث افزایش فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز شده است درحالی که تاثیر تیمارهای میدان های مغناطیسی بر آنزیم های مذکور نسبت به غلظت های مختلف شوری کمتر بوده است. در مجموع می توان نتیجه گرفت که میدان مغناطیسی می تواند اثرات زیان بار کلرید سدیم را تا حدودی تخفیف داده و متعاقبا منجر به افزایش تحمل به شوری در گیاه ماش شود. به نظر می رسد مکانیسم این فرایند از طریق بهبود فعالیت فتوسنتزی، افزایش انسجام ساختار غشا سلولی، تغییر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و افزایش فعالیت آنزیم آمیلاز انجام می گیرد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.