نام پژوهشگر: علی سراجی
سیده نگین میرقاسمی علی سراجی
به منظور شناسایی نماتد های انگل باغ های چای در استان گیلان و مازندران، طی تابستان و پاییز سال های9? و 1391 تعداد 340 نمونه خاک و ریشه از باغ های چای جمع آوری شد. شست وشوی خاک و ریشه ها با استفاده از روش الک و سانتریفیوژ صورت گرفت. نماتدها پس از استخراج، تثبیت و به گلیسیرین منتقل شدند. در مرحله بعد، از نماتدهای مشابه، اسلاید های دائم میکروسکوپی تهیه گردید. پس از اندازه گیری های لازم، به کمک منابع و کلید های معتبر، شناسایی انجام گرفت. در این مطالعه 24 گونه متعلق به 12 جنس شامل: aphelenchoides asterocaudatus, aphelenchoides asteromucronatus, aphelenchoides bicaudatus aphelenchoides sacchari, aphelenchus avenae, basiria graminophila, criconemoides parvus, crossonema civellae, ditylenchus medicaginis, ditylenchus myceliophagus, filenchus vulgaris, helicotylenchus digonichus, helicotylenchus dihystera, helicotylenchus pseudorobustus, mesocriconema xenoplax, mesocriconema ornatum, paratylenchus bukowinensis, paratylenchus elachistus, paratylenchus holdmani, pratylenchus brachyurus, pratylenchus loosi, pratylenchus neglectus, pratylenchus penetrans, psilenchus hilarulus شناسایی گردید. از بین گونه های گزارش شده دو گونه aphelenchoides asteromucronatus و paratylenchus holdmani برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. در بین جنس های شناسایی شده به ترتیب aphelenchoides، criconemoides، helicotylenchus،pratylenchus و paratylenchus بیشترین پراکندگی و گسترش را نسبت به سایر جنس ها داشتند.
ابوالفضل یحیوی آزاد علی سراجی
در حال حاضر نماتود مولد زخم ریشه ی چای (pratylenchusloosi)، در بسیاری از کشورهای چای خیز جهان از جمله سری لانکا، چین، هندوستان، ژاپن و بنگلادش مهم ترین عامل خسارت زا است. در کشور ما نیز در سال های اخیر این نماتود به عنوان بیماری کلیدی و خسارت زای چای محسوب می شود؛ به طوری که میزان رشد گیاهان آلوده شدیداً کاهش یافته و به علت عدم توانایی ایجاد شاخه و برگ جدید، میزان محصول افت شدید پیدا می کند. در این پژوهش،قارچ های مورد آزمایش از خاک ناحیه فراریشه ی چای جداسازی شدند. پس از شناسایی و خالص سازی جدایه ها، آزمایش های مربوط به همستیزی این قارچ ها با نماتود مولد زخم ریشه ی چای(p. loosi) در محیط آب آگار صورت گرفت. از میان 11 جدایه مورد آزمایش، قارچ paecilomycesmarquandii با میزان مرگ ومیر 6/35 درصد از نوزادان و 17 درصد از بالغین p. loosi، نسبت به سایر قارچ ها برتری داشته است.ضمناً با توجه به میزان انگلی شدن نماتود،شش جدایه ی قارچی p. marquandii، paecilomyces lilacinus، acremonium strictum، clonostachys rosea، fusarium sp. و paecilomyces sp.برای انجام آزمایش های بعدی در محیط های کشت مایع زاپک داکس و مالت و همچنین آزمون گلخانه ای انتخاب شدند. در محیط کشت مایع زاپک داکس، قارچ p. marquandii پس از 72 ساعت، موجب غیر فعال شدن 01/13 درصد از نوزادان p. loosi گردید؛ در حالی که هیچ یک از جدایه ها، تأثیری روی مرگ ومیر بالغین از خود نشان ندادند. در محیط کشت مایع مالت، قارچ p. marquandii پس از 72 ساعت، 3/13 درصد از نوزدان و 28/10 درصد از بالغین p. loosi را غیر فعال نمود. در آزمایش های گلخانه ای، حضور هر شش جدایه قارچ در خاک، در شاخص ارتفاع نهال های چای تأثیر مطلوبی داشته است.