سویا یکی از مهمترین گیاهان تامین کننده روغن می باشد و تاریخ کاشت به عنوان یکی از مسایل مهم به زراعی، بر رشد و عملکرد آن تاثیر بسزایی خواهد داشت. به منظور تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت ، مطالعه ای در سال زراعی 1388-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام انجام گرفت. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تاریخ کاشت به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح و لاین ها به عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح (3srf*t، 4m، 11l و 17l ) منظور گردید. نتایج تجزیه واریانس آزمایش نشان داد که بین سطوح تاریخ کاشت از نظر تمامی صفات به جز سرعت جوانه زنی اختلاف معنی داری وجود داشت. در بین ارقام هم بین همه صفات به جز سرعت جوانه زنی و عملکرد بیولوژیک اختلاف معنی داری وجود داشت. تاخیر در کاشت با افزایش درجه حرارت از یکسو و کاهش طول روز از سویی دیگر، منجر به کاهش طول دوره رشدی گیاه شد که در نتیجه آن با کاهش شدید تعداد غلاف در بوته، دانه در بوته، دانه در غلاف و به تبع آن ها عملکرد دانه همراه بود. در تاریخ کاشت اول لاین 17l با 4731 کیلوگرم در هکتار و در تاریخ کاشت سوم لاین 4 m با 1255 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد را به خود اختصاص دادند. همچنین در تاریخ کاشت اول و دوم تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه و عملکرد پروتیین و در تاریخ کاشت سوم تعداد غلاف در بوته، عملکرد روغن و عملکرد پروتیین بالاترین همبستگی را با عملکرد دانه داشتند. نتایج تجزیه رگرسیون خطی چند متغیره نشان داد که در تاریخ کاشت اول و دوم صفات تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و تعداد دانه در غلاف و در تاریخ کاشت سوم صفات عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت به طور معنی داری در افزایش عملکرد نقش داشته اند و این صفات معیار گزینش جهت اصلاح و بهبود عملکرد می توانند باشند. نتایج تجزیه مسیر تاکید بر نقش مهم این صفات در عملکرد دانه داشت به طور کلی در شرایط تاریخ کاشت اول و دوم بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه مربوط به تعداد غلاف در بوته و وزن صد دانه و در تاریخ کاشت سوم مربوط به عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بود.

به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ اسمزی و اسیدآبسزیک بر رشد و عملکرد نخود تحت تنش خشکی، آزمایشی مزرعه ای در سال زراعی 88-1387 در مزرعه آموزشی-پژوهشی دانشگاه ایلام انجام شد. آزمایش بصورت اسپلیت، اسپلیت، فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی انجام شد. عوامل اصلی و فرعی آزمایش به ترتیب شامل آبیاری( دیم و آبیاری تکمیلی در مرحله شروع نیام بندی) و محلول پاشی اسیدآبسزیک (صفر و ppm20) بود. پرایمینگ ( بذرهای شاهد، هیدروپرایمینگ و اسموپرایمینگ3- و 6- بار ایجاد شده با peg 6000) و رقم (محلی ماهیدشت و آزاد) نیز بصورت فاکتوریل به کرت های فرعی فرعی اختصاص یافت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که هیدرو پرایمینگ باعث کاهش مدت زمان سبز شدن و استقرار بوته ها و گلدهی و تشکیل نیام شد. افزایش معنی داری در تعداد شاخه های فرعی، ارتفاع و تعداد نیام در بوته، وزن صد دانه و عملکرد بیولوژیک مشاهده گردید. در حالیکه در اسموپرایمینگ بذر در قیاس با بذر تیمار نشده (شاهد) وضعیت عکس نتایج هیدروپرایمینگ بود. بطوریکه کاهش درصد سبزکردن، استقرار بوته ها و رشد و عملکرد در هر دو رقم مذکور گردید. عملکرد و اجزای عملکرد دانه در رقم محلی ماهیدشت (بیونیج) بالاتر از رقم آزاد بود. محلول پاشی اسیدآبسزیک پیش از گلدهی و پس از شروع نیام بندی منجر به افزایش 3/22 درصدی عملکرد دانه شد. بهبود دو جزء مهم از اجزای عملکرد یعنی تعداد نیام در بوته و وزن صد دانه تحت تیمار اسیدآبسزیک شاید علت اصلی افزایش عملکرد در این شرایط باشد، بطوریکه در هر دو رقم، عملکرد دانه در شرایط دیم و محلول پاشی اسیدآبسزیک اختلاف معنی داری با عملکرد دانه آنها در شرایط آبیاری تکمیلی نداشت.