چکیده مرگ و زندگی از بزرگترین معماهای حیات بشری اند که در طول تاریخ همواره مورد توجه ی متفکران بوده است. متأسفانه هیچ گونه تعریف صریح و واضحی از موت و حیات در قرآن، روایات و فلسفه ارائه نشده است . حیات را تنها می توان از طریق آثار و لوازم آن شناخت و موت را نیز از طریق ضد آن (= حیات ) شناسایی کرد . از آنجایی که هر دو امر در هاله ای از ابهام هستند شناخت آنها برای انسان امری دشوار است . این رساله ، مشتمل بر سه بخش است : در بخش اول ، مرگ و زندگی را از منظر قرآن مورد بررسی قرار می دهیم ، در بخش دوم نظر روایات را راجع به مرگ و زندگی بررسی کرده و به بیان احادیثی در این باره می پردازیم و در بخش سوم به بیان نظرات مختلف فلاسفه ی اسلامی در رابطه با موت و حیات خواهیم پرداخت . واژگان کلیدی ، مرگ ، زندگی ، روح ، شهید ، خواب ، قرآن ، فلسفه ، روایات ?

دنیا درقرآن وروایات وحکمت متعالیه به سه نحو یاد شده است: 1-دنیابه طور کلی که به زندگی کنونی وپیش از مرگ گفته می شود ودربرابرآن آخرت است 2-دنیای ممدوح یعنی دنیایی که به عنوان ابزار یا مقدمه ای برای آخرت در نظرگرفته شود وبه وسیله آن آخرت به دست بیاید3-دنیای مذموم یعنی دنیایی که به نظر استقلالی در آن نگاه شود وبرآخرت ترجیح یابد و به خاطر آن آخرت از دست برودونیز آخرت به زندگی پس از مرگ گفته می شود ودرمورد رابطه آنها باید گفت رابطه دنیا وآخرت، رابطه علّی است وآخرت، غایت دنیا است ونیزآن ها مطابق هم اند و دنیا در ساختن آخرت یا خراب کردن آن نقش دارد زیرا دنیا مزرعه آخرت است ونیز آن دو تحت مقوله مضاف اند و معرفت به یکی ملازم معرفت دیگری است وجهل به یکی ملازم جهل به دیگری است ونیز درصورتی که به دنیا نظر استقلالی شود وبرآخرت ترجیح یابد و به خاطر آن آخرت از دست برود آن دو رابطه تقابل وتضاد دارند وجمع بین آن ها محال است؛ ودر مقایسه بین دنیا وآخرت فهمیده می شودکه دنیا در برابرآخرت، اندک وبی مقدار است وآخرت بسیار گسترده تر از دنیاست و درجات آن بسیار بیشتر است و نیز آنچه در حکمت متعالیه آمده است با آیات و روایات تطابق دارد.