فرهنگ عامیانه که شامل ارزش ها، باورها، آداب و رسوم، رفتارها، مجموعه تجارب، آرزوها و امیدهای یک ملت است به عنوان میراثی گران قدر به ما رسیده و در حال حاضر توجه پژوهشگران و محققان به فرهنگ عامیانه و بهره گیری از عناصر مختلف آن به لحاظ کمی و کیفی چندان مطلوب و درخور توجه نیست که این کم توجهی باعث محروم ماندن ایران از بهره برداری و استفاده از این ثروت اجتماعی و فرهنگی در دنیای امروز است.

در جهان کمتر سرزمینی مانند کشور ایران می توان یافت که در پهنه ی خود ، دارای چنین تنوع وگوناگونی از منابع طبیعی باشد. سرزمین ایران در بسیاری از ذخایر معدنی وجاذبه های طبیعی دارای جایگاه شایان توجه ای است. این منابع طبیعی و خدادادی از یک سو وتاریخ تمدن کهن آن از سوی دیگر ، زمینه ساز وپشتوانه ی فعالیتهای تولیدی ـ اقتصادی ونیز سبب غنای اجتماعی وتنوع فرهنگی ایران شده است . در این رساله سعی براین بوده تا با شناخت ومعرفی سنگها ی قیمتی ونیمه قیمتی و سنگواره های موجود در ایران ، به بررسی کاربرد وسیر تحول آنها درهنر ایران باستان از دوران پیش از تاریخ تا پایان دوره ساسانی پرداخته شود . با توجه به کاربردهای متفاوت وگسترده این مواد در هنر های ایران وبویژه زیورآلات ، نقش مهم آنها در تولید و اقتصاد آن دوران نیز روشن می گردد برای همین روشهای تجارت آنها ومنابع معدنی موجود در ایران باستان نیز مورد مطالعه قرار گرفته است تا با شناخت هر چه بیشتر از این منابع طبیعی وبهره گیری بهینه از آنها ، بطور فعال در راه ترقی وتکامل جهانی گام بگذاریم وضمن غنا بخشیدن بر ثروت ملی وکاربست زمینه های موثر ، امید است بتوانیم جایگاهی شایسته در عرصه های ملی وفرا ملی بیابیم . واژگان کلیدی : سنگهای تزیینی ، سنگواره ها ، زیورآلات ، هنر ایران باستان.