نام پژوهشگر: رحیم نویهار

تحلیل فقهی مجازات اعدام تعزیری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1387
  عادل علیپور   محمد جعفر حبیب زاده

همانطور که از عنوان تحقیق پیش رو برمی آید، قصد ما بررسی و تحلیل فقهی مجازات اعدام تعزیری است. در واقع، صرف نظر از واقعیات تقنینی و بدون توجه به این موضوع که آیا چنین مجازاتی در قوانین موضوعه ی کشور مورد پذیرش قرار گرفته است یا خیر، صرفاً به تحلیل موضوع جواز یا عدم جواز شرعی و فقهی آن می پردازیم و در پایان، با نیم نگاهی به واقعیت حاکم بر قوانین موضوعه ی تعزیری، پیشنهادات و انتقادات خود را نسبت به رویه ی قانون گذاری کیفری در خصوص تعزیرات و به ویژه استفاده از مجازات اعدام در این گونه از مجازات ها بیان خواهیم کرد. بدین منظور، ابتدا مبانی و مختصات دو مفهوم «تعزیر» و «اعدام» را تشریح کرده و سپس به بیان اقوال فقها راجع به موضوع اصلی تحقیق همت خواهیم گمارد. در این مرحله، پس از نقد و جرح عقاید معتقدین به انحصار تعزیر در تازیانه، ادله ی رد مجازات مرگ در تعزیرات را بیان می کنیم. هرچند ادله ی ابرازی، از ابعاد و مناظر مختلف به موضوع می پردازند، اما همه ی این ابعاد و روش ها مورد تأیید فقه اسلامی (امامیه) بوده و بدین دلیل روش ما را باید فقهی دانست و اتخاذ عنوان «تحلیل فقهی» برای این تحقیق، صحیح به نظر می رسد. در نهایت و پس از بررسی جوانب مسئله و برقررای ارتباط میان حلقه های مرتبط با بحث اصلی، به این نتیجه رسیدیم که کیفر مرگ را نمی توان با دستاویز فقهی و با استناد و اتکاء به منابع استنباط احکام اسلامی (در فقه امامیه) داخل در مفهوم تعزیر کرد و چنانچه قانون گذار ایران به انجام چنین عملی راغب باشد، ناچار است روش دیگری را گزین کرده و یا لااقل به تفکر و تفقه بیشتر در حیطه ی مفاهیم برآمده از فقه کیفری رضا دهد تا شاهد قانون گذاری منسجم تری در قلمرو تعزیرات باشیم.