نام پژوهشگر: جلال دهقانی
شیرین باغچی جلال دهقانی
در این رساله علل ناکارآمدی اکو موردبررسی قرار گرفته است که عبارتند از:اختلافات فرهنگی-اجتماعی،تعارضات و کشمکش های سیاسی اعضا و عدم توسعه سیاسی،مداخلات قدرت های بزرگ و فشارهای خارجی، و عدمهم تکمیلی اقتصادی و کارکرد ناهماهنگ اعضا.
حسن میرفخرایی جلال دهقانی
بر اساس مدل تئوریک رابرت جرویس ادبیات سیاست خارجی روسیه در دوره پوتین مورد پژوهش قرار گرفته تا بر اساس مدل مفهومی برگزیده که مدل بازیگر خردمند رابرت جرویس است در بیابیم که چه تحولی در هرم تصمیم گیری سیاست خارجی دوره پوتین نسبت به مقوله گسترش ناتو به شرق اتفاق افتاده است چه آنکه پشتوانه نظری این مدل به رئالیسم تدافعی که با طبیعت سیاست خارجی روسیه که مبتنی بر نوعی سوءظن و بی اعتماد ذاتی نسبت به محیط بین المللی است سازگار تر است.از دیگر سوبا تاکید بر جرویس بر نقش نخبگان سیاسی حاکم در فرآیند تصمیم سازی نیز فضای بهتری برای تحلیل نقش نخبگان سیاسی امنیتی حاکم در دوران دوم ریاست جمهوری پوتین و جریان اصلی قدرت در کرملین نسبت به سیاست گسترش به شرق ناتو فراهم می سازد.
سمیه نجفی خواه علی اصغر ولدانی
هرکشوری در سیاست بین الملل دارای نقشی است و این نقش برگرفته از موقعیت ژئوپلیتیکی و جغرافیایی آن کشور می باشد. ترکیه نیز از یک موقعیت جغرافیایی منحصر به فردی برخورد داراست و این موقعیت به ترکیه اجازه میدهد تا به عنوان یک بازیگر نقش خود را به بهترین شکل ایفا کند. ترکیه در موقعیتی قرار دارد که با مناطق ژئوپلیتیکی مهمی در ارتباط است قرار گیری این کشور مابین خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز، بالکان و غیره به طریقی این کشور را در جریانات این مناطق سهیم می کند. اما عوامل ژئوپلیتیکی نظیر مسائل مرزی، آبی، ارضی و پراکندگی یک قوم در چندین کشور، باعث اختلافاتی در روابط این کشور با همسایگانش شده است. به طوری که عوامل ژئوپلیتیکی روابط ترکیه را با ارمنستان، یونان، سوریه و عراق با چالش هایی مواجه کرده است. ترکیه با یونان در حوزه دریای اژه در خصوص، محدوده دریای سرزمینی، جزایر دریای اژه، تاسیسات نظامی در جزایر دودکانزا، منابع موجود در فلات قاره ها، تعیین محدوده اطلاعات پروازی، و همچنین سکونت قوم ترک در یونان، مقدونیه و قبرس دارای اختلافاتی بوده است که این اختلافات ژئوپلیتیکی، روابط ترکیه را یونان با چالش هایی مواجه کرده است. ترکیه در خصوص اختلافات با یونان با دو مشکل اساسی داخلی و خارجی مواجه است در بعد خارجی ترکیه تحت فشار شدید جامعه بین الملل به ویژه اروپا قرار دارد، در بعد داخلی تضاد بین رویکردهای سیاسی متعارض در هیات حاکمه ترکیه در قبال مسائل داخلی و بین المللی از جمله حل اختلافات با یونان و مسئله قبرس، موقعیت بحرانی بوجود آورده است، و امکان هرگونه تحرک سیاسی را از مقامات ارشد سیاسی این کشور سلب کرده است. عوامل ژئوپلیتیکی نظیر پراکندگی کردها، مسائل ارضی، سکونت اقلیت قومی ترکمن در شمال عراق، مسئله آب رودخانه های دجله و فرات روابط ترکیه با عراق را با چالش هایی مواجه کرده است.عوامل ژئوپلیتیکی در اختلافات ترکیه با سوریه در خصوص مالکیت استان هاتای، مسئله کردها و مسئله آب رودخانه های دجله و فرات نیز تاثیر داشته و باعث تنش هایی در روابط این کشور با سوریه شده است. تاکنون ایجاد وگسترش روابط ارمنستان به علت وجود پیشینه ای بسیار نامطلوب و منفی و همچنین تعارضات بیش از حد ارضی و ژئوپلیتیکی با موانع بی شماری روبه رو است. ترکیه از سال 1993 با ارمنستان قطع رابطه کرده و هم اکنون جهت بهبودی مناسبات دو کشور سعی می کند. علت قطع رابطه ترکیه با ارمنستان ادعاهای دروغین ارامنه مبنی بر کشتار جمعی آنها از سوی ترکهای عثمانی، اقدامات آنها مبنی بر شناساندن رسمی این قتل عام در سطح جهان و اشغال گری وحشیانه 20% از اراضی آذربایجان از سوی ارامنه بوده است. ترکیه و ارمنستان در مذاکراتی که با میانجیگری سوئیس انجام شد، درباره آغاز "رایزنی های سیاسی داخلی" در رابطه با امضای "پروتکل برقراری روابط دیپلماتیک" و "پروتکل توسعه روابط دو جانبه" توافق کرده اند. به هر صورت اهمیت این توافق در این است که برای نخستین بار از سال 1993 مرز بین ترکیه و ارمنستان بازگشایی می شود و برای نخستین بار روابط دیپلماتیک بین دو کشور برگزار می شود. این روند ممکن است تاثیر مثبتی بر عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا داشته باشد. این توافق همچنین ارمنستان را قادر می سازد از وابستگی به گرجستان بکاهد و با روابط تجاری مثبت با ترکیه بر مشکلات اقتصادی خود فائق بیاید. البته به شرط این که توافقنامه مورد تصویب پارلمان های دو کشور قرار گیرد و به شیوه ی مناسبی اجرا شود هر چند ارمنی های مقیم امریکا، اروپا و خاورمیانه از توافق ترکیه و ارمنستان ناراحتند و در ترکیه نیز ملی گرایان هستند که مخالف این توافق هستند و معلوم نیست که پارلمان دو کشور این توافق را تصویب کنند زیرا مسئله نسل کشی و قره باغ هنوز حل نشده است.
بهنام حسینی جلال دهقانی
چکیده فروپاشی شوروی به ظهور کشورهایی از جمله فدراسیون روسیه در نظام بین الملل منجر شد که با مسئله انطباق با واقعیت های جدید، بازتعریف جایگاه و بازبینی رویکردهای سیاست خارجی خود در هر دو محیط داخلی و خارجی مواجه شدند. روسیه پس از فروپاشی اتحاد شوروی دچار تشتت و آشفتگی اوضاع داخلی و خارجی گردید. تعدد بازیگران و نهادهای دخیل با کارکردها و وظایف هم پوشان و فقدان مکانیسم کنترل و هماهنگی شاخص این دوره بود. یوروآتلانتیسم گفتمان سیاست خارجی دهه 1990 روسیه بود. سیاست خارجی روسیه تا اواخر دهه 1990 در منطقه خاورمیانه نیز به شرایط دوگانگی و انفعال دچار بود. مسکو طی این دوران با واقعیت های جدیدی مواجه بود که نقش و جایگاهش در نظام بین الملل را از گذشته متمایز می ساخت. بر آمدن یک نظام تک قطبی با الزامات ساختاری خاص خود در سطح نظام بین الملل، تحدید حدود و مرزهای روسیه و به عقب رانده شدن نفوذ روس ها تا مرزهای خود پس از دویست سال سیطره بر اروپای شرقی و خارج نزدیک در دوره های امپراتوری تزاری و امپراتوری اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، گسترش ناتو به شرق و طرح الزاماتی برای نفوذ روس ها در نواحی مذکور و… از آن جمله بود. این شرایط تا برآمدن ولادیمیر پوتین روس ها را نگران آینده این ضعف و انفعال برای حاکمیت وقدرت دیرینه خود می ساخت. «از آغاز ریاست جمهوری پوتین تحولی مثبت در سیاست خارجی روسیه، از آرمان گرایی به واقع گرایی، از بی ثباتی به ثبات نسبی و از رهیافت های غیر عقلایی به عقلایی صورت پذیرفت». پوتین، در خصوص رویکرد جدید روسیه به خاورمیانه می گوید: روسیه یک قدرت بزرگ جهانی است و نمی تواند نسبت به تحولات مهم عرصه بین الملل بی اعتنا باشد. کشورهای خاورمیانه و جهان اسلام شرکای اقتصادی، همکاران حوزه انرژی و مشتریان سخت افزارهای نظامی روسیه هستند و روسیه مایل است در معاملات این منطقه نقش برجسته تری ایفا کند» . روسیه در دوران پوتین در مواجهه با تحدید حدود نفوذ و قدرت خود توسط یک جانبه گرایی آمریکا راهبرد چند جانبه گرایی را در پیش گرفت. افزایش و تقویت توانمندی های داخلی روسیه منجر به تغییر راهبردهای مسکو در دوران پوتین گردید ، پوتین با نگرش اوراسیا گرایانه حفظ توازن در روابط با شرق و غرب را پی گرفت ؛ این در حالی بود که روسیه علاوه بر گسترش همکاری های منطقه ای و بین المللی در حوزه های مختلف نظامی ، سیاسی و اقتصادی به تقویت دوباره نیروی نظامی و استراتژیک خود مبادرت نمود.
افشین قلی پور دمیه غلامعلی چگنی زاده
در دنیای پس از فروپاشی نظام دوقطبی و ایجاد ساختار سلسله مراتبی در نظام بین الملل، سلاحهای کشتار جمعی بعنوان معضل جدید در بحث امنیت ظهور پیدا کرد، دولتهایی که تا این فرمان فاقد چنین سلاحهایی بودند به سمت دستیابی به این سلاحها سوق داده شدند. پس از حادثه 11 سپتامبر و حضور بازیگران غیردولتی در خاورمیانه و دسترسی آنان به این سلاحها، دولتها را متقاعد نمود که برای ایجاد امنیت در نظام بین الملل ضرورت ایجاب می نماید که از اشاعه و گسترش آنها جلوگیری به عمل آید. عدم دموکراسی و وجود حکومتهایی با ساختار دیکتاتوری و غیرعقلانی در این منطقه و همچنین حضور بازیگران غیردولتی و مجهز به تسلیحات کشتار جمعی، چنین ضرورتی را تشدید می نماید. وقوع سه جنگ در دهه های اخیر در خاورمیانه (جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران 1988 -1980، اولین جنگ موسوم به جنگ خلیج فارس پس از اشغال کویت از سوی عراق در 1991 و جنگ دوم خلیج فارس، حمله نظامی آمریکا و متحدانش در مارس 2003) و جنگهای میان اعراب و اسرائیل در دهه های گذشته همگی نشان از تنش زا بودن این منطقه دارد. بر این اساس تردیدی وجود ندارد که استقرار منطقه ای عاری از سلاحهای هسته ای (و نیز سلاحهای کشتار جمعی ) یک نیاز اساسی و ضرورتی اجتناب ناپذیر جهت حفظ صلح و امنیت پایدار در خاورمیانه می باشد.
هادی رحیمی محمد عباسی
از بدو تاسیس سازمان ملل و مشخصا در ادوار جنگ سرد و پس از جنگ سرد استراتژی امریکا ناظر بر تامین اهداف مزبور بوده است که باعث شده این سازمان در نزد نخبگان این کشور جایگاه قابل توجهی داشته باشد
جلال دهقانی کامران کسایی
یکی از ارزشمندترین کارهای فرهنگی تصحیح نسخ خطّی و به تبع آن زنده کردن و غبار روبی از چهر? دل آرای متنی است که در گوش? فراموشی بر طاق نسیان نهاده شده است. نسخ? خطّی جامع الحکایات که یکی از هزاران اثر به جا مانده از عهد صفوی و قریب به یقین از مکتوبات دوران شاه عبّاس دوم به شمار می رود، مشتمل بر مطالب پراکنده ایست که آن را در حقیقت به صورت سفینه یا جنگی سرگرم کننده در پیش چشم خواننده ظاهر ساخته است. هرچند برای این کتاب سبک نوشتاری ویژه ای را نمی توان قائل شد، امّا اندیشه و فرهنگ حاکم در دور? یاد شده، در آن کاملاً به چشم می خورد. مصحّح کوشیده تا با مراجعه به متونی که مطالب این کتاب از آن ها نقل شده، صورت صحیح و قابل عرضه ای از آن را به دست دهد. و در این راه کوشیده تا از تصحیح ذوقی از هر گونه که باشد، بپرهیزد. شایان ذکر است که نسخ? جامع الحکایات که تألیف و گردآوری ابراهیم ابن اسماعیل الحسینی است، هم اکنون در کتابخان? ملّی ملک در تهران نگهداری می شود. برای انجام این مهم به دلیل حجم زیاد نسخه آن را به دو بخش تقسیم کرده و این پایان نامه را به تصحیح نیم? نخست اختصاص دادیم.
علی اسدی حسین دهشیار
چکیده ندارد.
خضر خدیری حسین دهشیار
پس از تحولات 2003 عراق، اقلیت ها و گروه های درون سرزمینی به بازیگران مطرح در صحنه ی سیاسی این کشور و منطقه تبدیل شدند. تغییرات ژئوپلیتیکی به وجود آمده باعث قدرت گیری کردها، شیعیان و به حاشیه رفتن سنیان شد که شطرنج سیاسی عراق را به کلی با گذشته ی آن متغییر نمود. فاز اول سیاست خارجی آمریکا در قبال عراق ایجاد یک دولت متحد مرکزی و سکولار خود بود. ولی اوضاع پیچیده عراق تغییر این رویکرد و اجرای فاز دوم سیاست آمریکا (پی گیری اهداف از طریق مدخل های کوهنی) در عراق را ملزم می نمود . در این میان کردها به خاطر ویژگی های مهم ژئوپلیتیکی و استراتژیکی در عراق و منطقه، مورد توجه ویژه ی دستگاه سیاست گذاری ویژه ی آمریکا قرار گرفتند. در این نوشتار، ضمن بررسی ژئوپلیتیک کردستان عراق، تاثیرات این منطقه بر سیاست خارجی آمریکا از سال 2003 تا 2012 مورد بررسی قرار گرفته است . شرح و بسط سوال اصلی این نتیجه را درپی داشته که بعد از شکست فاز اول سیاست های اعمالی آمریکا در عراق، این کشور به منظور اجرای فاز دوم سیاست های خود به سمت اهرم کرد رفته و تا حدودی توانسته سیاست خارجی خود را در عراق از راه کردها دنبال کند. می توان نتیجه ی آن را در تدوین قانون اساسی سکولار، مسائل مربوط به انرژی، امنیت اسرائیل، مهار گروه های مخالف و ... مشاهده نماییم. علاوه بر این، آمریکا تا حدود زیادی توانسته اهداف خود را در ترکیه از راه اهرم کردهای عراق دنبال کند، که می توان به حرکت ترکیه به سمت دموکراسی بااحتیاط در رابطه با حل مسئله کرد در این کشور، مهار کردهای ترکیه و همکاری بیشتر ترکیه با آمریکا در مسائل منطقه ای اشاره کرد.
یوسف وصالی مزین محمد طباطبایی
چکیده ندارد.