چکیده مقدمه: شواهد حاکی از آن است که در کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه استراحت طولانی مدت و عدم تحرک منجر به افزایش کلسیم ادراری شده و متعاقب آن تشکیل کریستال های کلسیم اگزالات و کلسیم فسفات به اثبات رسیده است. همچنین، به نظر می رسد چاقی یکی از عوامل مرتبط با تشکیل سنگ باشد. بنابراین، هدف کلی این پژوهش بررسی تأثیر تمرین ورزشی هوازی بر دفع خرده سنگ های دستگاه ادراری در مرحله پس از سنگ شکنی برون اندامی و نیز بررسی شاخص توده بدنی در بیماران مبتلا به سنگ های ادراری است. روش شناسی: بخش اول پژوهش حاضر، از نوع نیمه تجربی بوده و در قالب طرح تحقیق 2 گروهی به صورت پیش آزمون- پس آزمون اجرا می شود. 30 نفر بیمار مرد از میان مراجعه کنندگان به مرکز جراحی محدود اردیبهشت اصفهان به صورت هدفمند انتخاب شدند. آزمودنی ها به صورت تصادفی، به دو گروه تمرین هوازی (15نفر) و گروه کنترل (15 نفر) تقسیم شدند. برنامه تمرین ورزشی هوازی شامل 2 هفته تمرینات هوازی دویدن روی تردمیل و هر هفته 3 جلسه 1 ساعته به صورت اینتروال، در گروه تجربی انجام گرفت. در بخش دوم این پژوهش، تعداد200 بیمار مبتلا به سنگ های ادراری که به مرکز جراحی محدود و سنگ شکنی اردیبهشت اصفهان مراجعه کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفته و اطلاعات دموگرافیک و اندازه گیری قد، وزن و محاسبه شاخص توده بدنی در آن ها انجام گرفت و توسط نرم افزارver 20 spss, تحلیل شد. اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در بخش آمار توصیفی با استفاده از شاخص های گرایش مرکزی نظیر میانگین و شاخص های پراکندگی مانند انحراف معیار، واریانس، دامنه تغییرات نمرات و نمودارهای مربوطه به توصیف اطلاعات جمع آوری شده پرداخته شد و برای آزمون فرضیه های تحقیق از آنالیز واریانس ویژ? اندازه گیری های مکرر با آزمون تعقیبی مناسب و نیز برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss در سطح آلفای کمتر از 05/0 استفاده شد. یافته ها: f مشاهده شده در سطح آلفای کمتر از 05/0 تفاوت معناداری را، بین میانگین پیش آزمون، پس آزمون و جلسات پیگیری تأثیر حرکات ورزشی بر اندازه سنگ کلیه در گروه تجربی نشان داد. طبق نتایج حاصله، آزمون تعقیبی lsd مشخص شد که بین پیش آزمون و پس آزمون در گروه تجربی در سطح آلفای کمتر از 05/0 تفاوت معناداری وجود دارد. در بین دو آزمون پس آزمون و آزمون های مراحل میانی نیز در گروه تجربی، تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین محاسبه bmi بیانگر بیشتر بودن میانگین آن در زنان نسبت به مردان بود (1/3 9/25 و9/3 1/25) که این اختلاف معنی دار نبود، لکن افراد دچار افزایش وزن در زنان بیش از مردان بود. به طورکلی 5/51 درصد افراد دچار افزایش وزن و 11درصد چاق بودند. نتیجه گیری: به استناد نتایج درون گروهی، می توان نتیجه گرفت که انجام حرکات ورزشی بر دفع خرده سنگ های ادراری در گروه تجربی تأثیر داشته است. گرچه نتایج نشان داد که تفاوت بین دو گروه تجربی و کنترل از نظر اندازه سنگ کلیه معنی دار نبوده ولی چون توان آماری (32/0) کمتر از حد نصاب 8/0 است. لذا می توان گفت حجم نمونه کافی نبوده است. همچنین، بررسی نتایج بیانگر فراوانی قابل توجه افراد مبتلا به افزایش وزن و چاقی در بیماران دچار سنگ کلیه می باشد. با توجه به اینکه این عامل خطر قابل حذف یا کاهش است، می توان با آموزش به افراد چاق پیشگیری اولیه و در افراد مبتلا به سنگ کلیه و دچار افزایش وزن با پیشیگری ثانویه از جمله ورزش کردن، احتمال عود آن ها را کاهش داد. واژه های کلیدی: تمرین ورزشی هوازی، سنگ کلیه، سنگ شکنی برون اندامی، bmi