عنوان این پژوهش ویژگی های صرفی کشف الاسرار و عدّه الابرار است . این رساله دارای یک چکیده ، فهرست مطالب ، پیشگفتار ، شش فصل ، پی نوشت ها ، کتابنامه و چکیده به زبان فارسی است . در پیشگفتار نکاتی را در علم تفسیر ، پیشینه علم تفسیر در ایران و جهان اسلام ، ویژگی های تفاسیر عرفانی ، معرفی کتاب کشف الاسرار و عدّه الابرار و مولّف آن ، دستور زبان فارسی به ویژه علم صرف ، برخی ویژگی های ساختاری این کتاب در انواع کلمات – اسم ، حرف ، شبه جمله ، صفت ، فعل و قید – و روش تحقیق بیان می کند. فصل اوّل تعریف اسم و توضیحاتی درباره انواع آن ، همچنین ویژگی های ساختاری اسم در این کتاب است . فصل دوم به مبحث حروف و انواع آن می پردازد و در فصل سوم شبه جمله ها یی که در این تفسیر مورد استفاده بوده است، آمار داده شده ، فصل چهارم به صفت و انواع آن پرداخته است. فصل پنجم انواع فعل را از جهت ساخت، زمان و دیگر ویژگی های فعل بررسی می کند . فصل ششم مبحث قید است. در تمام فصول این پژوهش پس از توضیحات ساختارهای گوناگون هر نوع کلمه، دو جمله به عنوان نمونه از کتاب کشف الاسرار آمده است و شرح و آمار آن ارائه شده است. علم تفسیر ، شرح و بیان حقایقی است که در معنی آیات قرآن مضمر است و سبب نزول آیات ، ناسخ و منسوخ ، محکم و متشابه و قصص قرآنی را حکایت می کند. صوفیه افکار روشنگرانه خود را در تفاسیری که نگاشته اند بیان کرده اند ، یکی از این مفسّران ابوالفضل رشید الدّین میبدی عارف قرن ششم هجری است. از زندگانی او اطلاع چندانی در دست نیست . او تفسیر خود را به سه بخش تقسیم کرده که نوبت اوّل آن به ترجمه آیات قرآن ، نوبت دوم به شأن نزول آیات و ... و نوبت سوم شرح عارفانهآیات است. آنچه خواننده این کتاب را مجذوب خود می کند، علاوه بر ترجمه فصیح قرآن به زبان فار سی و تأویلات صوفیانه ، ویژگی های کم نظیر و شاید منحصر به فرد این کتاب در استعمال الفاظ است که مبیّن غنای زبان فارسی برای ذکر مفاهیم است.

سعدی به عنوان اخلاقی ترین شاعر ادب فارسی، به ادبیات تعلیمی توجهی ویژه داشته، تا آنجا که بوستان و گلستان وی را نام? اخلاقی نام نهاده اند. دیگر آثار سعدی نیز به همین شیوه پرداخته شده است. به علت سود جستن شاعران دور? سامانی و سعدی از ادب تعلیمی، میان اشعارآنان مشترکاتی وجود دارد؛که می تواند نشان دهنده تأثیر پذیری سعدی از شاعران دوره سامانی به ویژه رودکی باشد؛ اما از سوی دیگر تفاوت هایی نیز در نحوه بیان و میزان تأثیر پذیری از مفاهیم دینی و.... وجود دارد که ناشی از تفاوت های محیطی و شرایط اجتماعی و عقیدتی این دو گروه است که لازم است به این شباهت ها و تفاوت ها پرداخته شود. این پایان نامه در سه فصل کلیات، فضایل اخلاقی و رذایل اخلاقی تنظیم شده است. در بخش اول مقدماتی درباره تعلیم و تربیت، اخلاق، اوضاع سیاسی و اجتماعی دوره سامانی و عصر سعدی و نیز شاعران این دو دوره آمده است. در دو فصل دیگر به ترتیب فضایل اخلاقی و رذایل اخلاقی در آثار بازمانده از شاعران سامانی همچنین آثار سعدی ذیل مدخل هایی که به صورت الفبایی تنظیم شده آمده و تفاوت ها و شباهت های آنان با روش تحلیلی و مقایسه ای مورد بررسی قرار گرفته است.

آسمان و پدیده هایش از دیرباز نوع بشر را به شگفتی وا می داشته، و این انگیزه را در آن ها ایجاد می کرده است که پی به اسرار آن و ستارگانش ببرند. ادبیات فارسی به عنوان آینه تمام نمای فرهنگ و هنر ایران زمین از بدو پیدایش تاکنون، بسیاری از مسائل مربوط به آسمان را در خود بازتاب داده است. در نوشتار حاضر به بررسی آسمان و پدیده هایش در شعر شاعران بی دیوان ، رودکی، فردوسی و ناصر خسرو از نظر صور خیال و رابطه آسمان با سرنوشت بشر، پرداخته ایم. در این پژوهش همه ی اشعار شاعران مورد نظر خوانده شده و موارد مربوطه استخراج گردیده و سپس با کمک گرفتن از دیگر آثار و منابع، به دسته بندی و تحلیل ابیات با توجه به موضوعات مورد نظر پرداخته شده است. صور خیال مرتبط با آسمان در شعر این شاعران، ساده و طبیعی است. اینان اغلب به تشبیه و آن هم از نوع تشبیه حسی گرایش دارند. همچنین از نظر رودکی، فردوسی و ناصر خسرو ، انسان دارای اختیار است و قدرت انتخاب میان نیک و بد را دارد از این رو نسبت دادن حوادث زندگی بشر را، به آسمان و پدیده هایش نمی پذیرند، ولی در شعر شاعران بی دیوان اغلب تأثیر آسمان و پدیده هایش در زندگی بشر تأیید شده است.

این پژوهش به شاعر گرانمایه اما ناشناخته ای می پردازد که علیرغم مقام سترگ و ارزنده اش در ادبیات به شهرت و محبوبیت دست نیافته است.

فریضه الهی حج، به عنوان یکی از فروع دین و فرایض مورد اتفاق مسلمانان، در طول تاریخ، همواره مورد توجه ملل مسلمان بوده و مقدمات، واجبات، مندوبات، ارکان، اعمال و حتی اماکن آن با دقت و وسواس فراوان مورد مطالعه، مداقه و پژوهش قرار می گرفته است. از این رو بانیان و سردمداران فرق، مذاهب و نحله های متعدد اسلامی همواره در صدد بوده اند؛ احکام، مناسک و ویژگی های این فریضه الهی را به فراخور نظرگاه ها و اصول اعتقادی و عملی مشرب خویش، تبیین کرده و پیروان خود را در مسیر آن راهی که به آن باور داشته انذ؛ رهنمون گردند. اهل عرفان و پیروان فرقه های گوناگون تصوف نیز که از دیرباز در برخورد با آموزه های دین و باید و نبایدهای الهی، نظر به باطن این احکام داشته و دارند و به اصطلاح، دست به تاویل آنها می زده اند؛ به موضوع حج و احکام و مناسک آن نیز این گونه نگریسته اند. در این خصوص، اگر به اقوال بزرگان از مشایخ صوفیه چون؛ بایزید بسطامی و شیخ ابوسعید ابی الخیر و امهات کتب عرفانی مانند؛ فتوحات مکیه ابن عربی، مکاتبات اسفراینی، کشاف اصطلاحات الفنون. التهانوی، انسان کامل جیلانی، کشف المحجوب هجویری یا مصباح الهدایه عزالدین محمودکاشانی، نظری اجمالی داشته باشیم؛ این اقوال و منابع را مملو از تعبیرات رایج در باب احکام و مناسک حج می بینیم . تعبیرات و توجیهاتی که کاربران آنها قصد دارند با استناد به آنها احکام و مناسک حج را به باطن آن احکام ، تاویل نمایند. همین تأویلات عارفانه با تعبیرهای لطیف تر و همراه با تلمیحات لطیف شاعرانه در مجموعه ادبیات منظوم عارفان فارسی به اشکال مختلف، تجلی یافته و شعر شاعرانی چون: سنایی، عطار، مولانا و ... را تحت تأثیر خود قرار داده است. البته در این راه، عرفا نه پیشتازند و نه یکه تاز و صاحبان فرق دیگر؛ از جمله اسماعیلیان نیز به این گونه تاویلات، دست می زده اند. پژوهشگر؛ در این پایان نامه در صدد است؛ به حول و قوه الهی به بررسی و تبیین تاویلات یاد شده در مسئله حج در متون نظم و نثر عرفانی تا پایان قرن نهم هجری در ایران پرداخته و نگاه لطیف و عارفانه آنان را در باب این فریضه به معرض دید قرار دهد.

حکیم نظامی گنجوی، بزرگترین شاعر نوآور قرن ششم هجری است. این شاعر توانا در منظومه های خود هنر خود را در نوآوری و آوردن اوصاف و تصاویر بدیع و بی بدیل به اوج رسانده است. خمسه او نیز از آثار معتبر ادب فارسی است که به دلیل اهمیت، تقلیدهای فراوانی از آن صورت گرفته است. یکی از منظومه های خمسه وی، خسرو و شیرین است که از پیچیده ترین و پر ابهام ترین آثار غنایی ادب فارسی محسوب می شود. این منظومه، هم به لحاظ محتوا و هم به لحاظ الفاظ و ترکیبات نو و تازه، دارای اهمیت و جایگاه ویژه ای است. نظامی این افسانه را در قالب ترکیبات و اصطلاحاتی نو ریخته و شکلی بی نظیر به آن بخشیده است. به همین سبب صاحب سبک خاص شده است و معانی اغلب ترکیبات تازه او در هاله ای از ابهام قرار دارد. از دیرباز نسخ متعددی از این منظومه، طی قرن های مختلف فراهم شده است و امروز نیز بزرگان و استادان ادب فارسی، سعی کرده اند با استفاده از این نسخ، تصحیح و شرح مناسب و قابل قبولی برای این منظومه ارائه دهند. اما به دلیل دشواری سخن نظامی و با وجود تلاش فراوان این بزرگان هنوز ابیات زیادی از این منظومه دچار ابهام است و در بعضی از موارد این ابهام برطرف نشده است . به دلیل اهمیت فراوان نظامی و نیز با توجه به جایگاه شرح نویسی در متون مختلف ادبی، بر آن شدیم تا در این پایان نامه به نقد و بررسی شروح خسرو و شیرین نظامی بپردازیم و ضمن بیان نقاط قوت و ضعف موجود در این شروح و بررسی اختلاف نظرهای شارحان، در حد توان خود گرد ابهام را از پیرامون ابیات این اثر بزداییم. شروح مورد بررسی ما در این پایان نامه عبارتند از: شرح مرحوم حسن وحید دستگردی، شرح دکتر بهروز ثروتیان، شرح دکتر برات زنجانی، گزیده عبدالمحمد آیتی و... کلمات کلیدی: نقد، شرح و بررسی ابیات، نظامی، خسرو و شیرین.

چکیده شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی پرمایه ترین دفتر شعر فارسی و سند هویت و فرهنگ ایرانیان است. فرزانه توس در اثر ارجمند خویش تاریخ ایران را از آغاز تا پایان دوره ساسانیان به نظم کشیده است. داستان های اساطیری بخش اعظمی از شاهنامه را تشکیل می دهند. فردوسی در این قصه ها، اندیشه ها و اعمال مردم باستان را به تصویر می کشد. در کنار انسان ها موجوداتی غیر واقعی چون دیو و سیمرغ وجود دارند. علاوه بر این پدیده های طبیعی نقش مهمی در زندگی آدمیان دارند و در سرنوشت شاهان و پهلوانان دخیل هستند. برای شناخت بهتر شاهنامه باید به بررسی این موارد پرداخت و این امر تنها با جستجو در اساطیر و متون کهن امکان پذیر است. نوشتار حاضر پژوهشی است پیرامون شناخت اساطیر و جنبه های اسطوره ای داستان های شاهنامه. ده مورد انتخاب شده است که عبارتند از: آب، آتش، اژدها، باد، برف، دیو، سیمرغ، غار، کوه و گاو. موارد فوق در دو بخش اصلی و تحت عنوان عناصر طبیعی و عناصر ماورایی بررسی می شوند. مبحثی نیز درباره اسطوره و حماسه و ارتباط آنها با شاهنامه در ابتدا خواهد آمد. کلید واژه ها: آب، آتش، اژدها، اسطوره، باد، برف، دیو، سیمرغ، غار، فردوسی، کوه و گاو.

چکیده ندارد.

چکیده با نگاهی به آثار ادیبان فارسی مشاهده می شود که شاعران و نویسندگان در خلق آثار عرفانی خویش از اصطلاحات صوفیانه و اندیشه های عرفانی، بسیار بهره گرفته اند. در بین این ادیبان که در حقیقت گنجینه های ارزشمندی در زمینه ادبیات عرفانی از خود به جا گذاشته اند، عدّه ای هم چون مولانا، خود عارف و صوفی بوده اند و توانسته اند به زیبایی و هنرمندی تمام، موضوعات عرفانی را در آثار خویش منعکس نمایند. «مقامات عرفانی» از جمله اصطلاحاتی است که در این آثار به فراوانی دیده می شود و منظور از آن ها منازلی است که سالک در طریق سیر و سلوک، برای رسیدن به کمال، باید آنها را طی کند. فقر یکی از این مقامات است، که از اساسی ترین مراحل سلوک محسوب می شود و هم چنین در پیوند با سایر اندیشه های عرفانی از جمله: فنا، زهد، صبر، توکل و رضا قرار می گیرد. موضوع فقر، در آثار شاعرانی چون: سنایی، عطار و مولانا قابل توجه و تأمّل است. در این رساله، سعی بر آن است که ابتدا مفهوم فقر در قرآن کریم و احادیث نبوی مورد مطالعه قرار گیرد و در مرحله بعد، پس از بررسی مفهوم فقر و درویشی در امّهات کتب عرفانی، تجلّی این موضوع در مثنوی مورد تحلیل و بررسی واقع شود. کلید واژه: فقر، درویشی، فنا، عرفان، سیر و سلوک، مولانا، مثنوی

چکیده بیان الاسرار شیخ حسین زاهدی مشهدی شرح و ترجمه فارسی چهل باب از ابواب صدگانه مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه ،منسوب به امام جعفر صادق(ع)است. مصباح الشریعه مشتمل بر صد باب در معارف و مواعظ و اخلاق و آدابی است که برای سالکان راه دین مفید است.بنابر گفته شیخ حسین زاهدی در دیباچه نسخه،شیخ زین الدین مشهور به شهید ثانی توفیق تألیف آن را یافته است اما بنابر دلایلی این گفته رد شده است.از سلسله النسب صفویه(اثر دیگر شیخ حسین زاهدی) چنین بر می آید که وی از بازماندگان شیخ ابراهیم زاهد گیلانی،عارف مشهور قرن هفتم بوده و پس از فتح قندهار در سال 1059ه.ق(یک سال قبل از اتمام بیان الاسرار)وارد دربار شاه عباس دوم شده و تا زمان شاه اسماعیل نیز زنده بوده است. چهل باب شرح شده توسط شارح عبارتنداز:«معرفت،رضا،افتتاح الصلوه،صوم،حج،جهاد،ریاضت،اقتدا،توبه،ذکر،عزلت،صمت،نوم،زهد،تقوی،صدق،ورع،اخلاص،توکل،تفویض،یقین،حب الله،محب فی الله،شوق،راحت،حسن خلق،غض البصر،تکلف،اخذ وعطا،حزن،بر والدین،آفت علما،معرفت جهل،مدح و ذم،طمع،فساد،وسوسه ،صفت دنیا،حسد،خوف و رجا،حقیقت عبودیت».شیو? شرح وی که اولین و قدیمی ترین شرح مصباح الشریعه است بدین گونه است که نخست متن حدیث را می آورد و سپس با سربند «شرح»به ترجم? آن می پردازد.در ادامه با ذکر کلم?«بیان» و درموارد متعددی «فصل»به شرح و گزارش حدیث به روش عرفا پرداخته و روایات دینی و داستانهای صوفیه را با استناد به آیات و احادیث واشعار،به عنوان شاهد و تأییدی بر گفت? خود آورده است. از این اثر پنج نسخه بدست آمده است.در این رساله،کتاب بیان الاسرار را به شیو? التقاطی تصحیح و احیا نموده و در مقدم? اثر به معرفی مولف،آثار،شیو? تصحیح و...پرداخته ایم.در پایان نیز تعلیقات لازم مانند مأخذ آیات و احادیث و اشعار و...را آورده ایم.امید که مورد قبول صاحب نظر گردد. کلید واژه: بیان الاسرار،شیخ حسین زاهدی مشهدی،مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه،عرفان شیعی.

چکیده نوشت? حاضر، به بررسی و تحلیل آثار سلمان هراتی می پردازد. در فصل اوّل، سعی شده است تولّد، شرح حال زندگی، آغاز کار شاعری، آثار و چگونگی مرگ سلمان هراتی تا حدّ امکان، تشریح شود. در فصل دوم، به این دلیل که اوج شاعری هراتی مصادف با سال های انقلاب و جنگ تحمیلی است و بسیاری از آثار او، با این دو موضوع، پیوندی ناگسستنی دارد و هم چنین، از آن جا که وی به عنوان یکی از جریان سازان شعر انقلاب و جنگ در شعر و ادبیات کشورمان مطرح است، ادبیات و شعر این دو مقطع حسّاس، از نظر شکل گیری، ساختار، زبان، قالب و موضوع، به طور اجمالی مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل سوم، تلاش بر آن است تا آثار سلمان هراتی از نظر زبان، ساختار، قالب های شعری و مهم ترین مضمون های کاربردی، نقد و تحلیل شود که از نظر برخی از منتقدان و صاحب نظران نیز، بهر? لازم برده شده است. در فصل چهارم، به تأثیراتی که سلمان در خلق آثار خویش، از برخی شاعران، مانند سهراب سپهری، فروغ فرّخزاد، علی موسوی گرمارودی، طاهــره صفّارزاده و... پذیرفته و هم چنین تاثیراتی که وی بر دیگــر شاعران پس از خود، داشته است، با ذکر نمونه هایی اشاره شده است. فصل پنجم، به بررسی زیبایی های هنری اشعار سلمان از نظر علم بدیع، معانی و بیان اختصاص دارد که با مثال های مربوطه همراه است. در فصل ششم، سلمــان را در آینه نقــد دیگران می بینیم؛ یعنی از داوری ها و قضاوت های منصفانه یا غیرمنصفانه ای سخن به میان آمده است که برخی، در باب وی روا داشته اند.

رمان«سفر به گرای 270 درجه» داستانی است رئالیستی که به شرح گوشه ای از واقعیت های عملیات بزرگ و موفقیت آمیز کربلای پنج در جنگ هشت سال? ایران و عراق می پردازد. محتوای اصلی کتاب، پایداری، ایثار، شهادت، یاد یاران، روبه رو شدن با وقایع و حوادث نبرد و سفر به فرا سوی جنگ است. این اثر به عنوان اثر برگزید? بیست سال داستان نویسی دفاع مقدس و منتخب بیست سال ادبیات پایداری معرفی شده است. در این پژوهش عناصر داستانی؛ از قبیل: پیرنگ، حقیقت مانندی، شخصیت، زاویه روایت، کشمکش، زمان، مکان، صحنه، سبک و لحن، بر اساس کتب آموزش داستان نویسیِ نویسندگانی چون: جمال میر صادقی، محسن سلیمانی، ابراهیم یونسی، حسن میر عابدینی، روح الله مهدی پور عمرانی مورد بررسی، نقد و تحلیل قرار گرفته و این تحقیق شامل چهار فصل است که در فصل اول کلیات موضوع مورد بحث مطرح شده و در فصل دوم عناصر داستان رمان تشریح شده و مورد ارزیابی قرار گرفته و در فصل سوم ویژگی های نثر داستانیِ اثر و آرایه های ادبی مانند: تشبیه، استعاره و تشخیص بررسی و تبیین شده، تا نشان داده شود که این اثر موفق با رعایت همه جانبه اصول داستان پردازی به نگارش در آمده است. فصل چهارم به نتیجه گیری و ارزیابی نقاطِ قوت و ضعف رمان «سفر» اختصاص دارد.

چکیده نوشته حاضر، سعی دارد به بررسی و تبیین دو مفهوم عرفانی صحبت و خلوت در متون مهم عرفانی و مثنوی معنوی بپردازد. مفاهیمی که بین عرفا، همواره بر سر آن اختلاف بوده که؛ آیا برای سالک، صحبت و معاشرت مناسب تر است یا خلوت و عزلت. برای این منظور، بعد از بیان کلیات تحقیق در فصل اوّل، توضیحاتی درباره صحبت و خلوت از نظر لغوی و اصطلاحی بیان شده تا مفهومی از هردو در ذهن خواننده جای گیرد. سپس سیرِ صحبت و خلوت، در زندگی مولانا مورد بررسی قرار گرفته و آثار وی ذکر شده است. در فصل دوم، به بررسی مفاهیم صحبت و خلوت در متون مهم عرفانی قبل از مولانا پرداخته شده است. برای این کار، ترتیب زمانی آثار عرفانی رعایت شده، در پایان همین فصل، یک جمع بندی اجمالی از این آثار صورت گرفته است. فصل سوم، فصل کوتاهی است که به سابقه صحبت و خلوت، در آثار شاعران قبل از مولانا و غزلیات شمس پرداخته است. در فصل چهارم، ابتدا مقایسه ای کوتاه بین مقالات شمس و مثنوی معنوی صورت گرفته، سپس ابیات مثنوی معنوی که به بحثِ صجت اشاره دارد، بررسی و تبیین شده است. در فصل پنجم نیز، پس از مقایسه اجمالی خلوت در مثنوی معنوی و مقالات شمس، ابیات مثنوی که به مفهوم خلوت و عزلت اشاره دارد، بررسی شده است. در پایان هم، ضمن نتیجه گیری از مطالب این پژوهش، نظر مولانا درباره صحبت و خلوت تبیین شده است. کلید واژه ها: صحبت، خلوت، مثنوی معنوی، عرفان.

کتاب های علمی فارسی علاوه بر اهمّیتی که از منظر دانش کهن دارد، به سبب در بر گرفتن ویژگی های لغوی و زبانی زمان تألیف، و نیز احتمال وجود اشعار و اقوال ادیبان پیشین، اشاره به حوادث تاریخی یا زندگی دانشمندانی که شناخت اندکی از آنان داریم و همچنین تأثیری که در متون پس از خود دارد، در حوز? زبان و ادبیّات نیز متونی پر ارزش به شمار می آید. یکی از علومی که پیوندی ناگسستنی با ادبیّات دارد، علم نجوم است. حلّ بسیاری از دشواری های سخن گروهی از شاعران بزرگ زبان فارسی همچون: خاقانی، نظامی، انوری و... با دانستن احکام نجوم میسّر می شود. از سوی دیگر بسیاری از واژه های علمی فارسی که امروز فراموش شده است، در این متون یافت می شود که با شناسایی آن واژگان می توان آنها را در برابر واژه های علمی بیگانه در دانش های امروزی به کار برد. از جمله کتاب های مهمّ در علم نجوم کتاب کفایه التعلیم فی صناعه التنجیم تألیف ابوالمحامد غزنوی، منجّم، ریاضیدان، ادیب و فیلسوف بزرگ سد? ششم هجری است که در سال 542هـ. نوشته شده است. علی رغم اهمّیتی که این کتاب هم از لحاظ نثر فارسی و هم از نظر دانش نجوم کهن داشته، تاکنون کسی به تصحیح علمی آن دست نیازیده است. در این رساله کوشش می شود ضمن انجام تصحیحی علمی و به دست دادنِ نسخه ای پیراسته از این کتاب، از تاریخچ? نجوم و تقسیم بندی های آن، جایگاه نجوم در ایران و تمدّن اسلامی، زندگی و آثار ابوالمحامد غزنوی ـ که هیچ توصیف روشنی از آن در منابع وجود ندارد و با زندگی نام? دیگران درآمیخته است ـ ویژگی های سبک شناختی و ارزش های علمی و زبانی ـ ادبی کفایه التّعلیم فی صناعه التّنجیم سخن به میان آید.

سروده هایی که در دایره چنین عنوانی قرار می گیرند، عرصه طرح و بیان مسایل مرتبط با بانوی کائنات می باشند. مقام و منزلت ایشان در محضر خدای متعال، چهره شکوهمند حضرت در آیات قرآنی، موقعیت ویژه ایشان نزد رسول اکرم (صلی اللّه علیه و آله) و امیرمومنان و سایر معصومین، ذکر فضایل و مناقب و مکارم اخلاقی ایشان مانند ایمان، اخلاص، زهد، ورع، حجاب و حیا... یادآوری موضوعات خاص مرتبط با زندگی حضرت مثل فدک ... مضامین اصلی این گونه اشعار را تشکیل می دهند. در کنار این مباحث محوری گاه مطالبی مثل: ارتباط دادن عاشورا و مهدویت با زندگی دخترگرانقدر رسول اکرم (صلی اللّه علیه و آله) نیز بازگو می شوند. تحقیق پیش رو می کوشد مضامین فوق را با ذکر شواهد و نمونه هایی از شعر معاصر فارسی، بررسی کرده و گفتارهای شاعرانه مرتبط با آن را تحلیل کند.

از دیدگاه ساختار گرایی آنچه در بررسی و شناخت اثر ادبی اهمیت دارد و باید مورد توجه باشد خود « متن» و مناسبات درونی آن است، و نه پدید آورنده یا زمینه های پدید آمدن آن . در این گونه بررسی درونی متن، هدف مطالعه معنا و دلا لت های اثر ادبی نیست، بلکه شناخت و بررسی « نشانه های اثر ادبی» و ساختارهای صوری آن است که دلالت های اثر ادبی را امکان پذیر می کند. یعنی همان چیزی که به اثر ادبی، ویژگیهای ادبی می بخشد و در نقدها و شرح های رایج متون ادبی فارسی همواره نادیده گرفته شده است. در حقیقت هر گونه شرح و تحلیل و نقد ادبی، اگر بخواهد ادبی باشد، ناگزیر باید به کشف و بررسی عناصر ادبی اثر و الگوهای ویژه آن بپردازد که بر پایه الگوی زبان عادی بنا می شود و بیشتر در ساختارهای ، « آوایی» ، « واژگانی»، « نحوی» و «فرا جمله» شکل می گیرد. پژوهش حاضر کوششی است برای بررسی یکی از متون کلاسیک ادبیات فارسی از این دیدگاه و به این شیوه. این پژوهش شامل چهار فصل است. در فصل نخست، جمع بندی فشرده ای از ساختار گرایی،فرمالیسم، اصول ساختارگرایی ادبی، زیبا شناختی ساختار گرا ارائه شده، در فصل دوم، ساختار زبان متن کفش های مکاشفه مورد تحلیل قرار گرفته و سه ساختار عمده در آن باز شناخته شده است و در فصل سوم ساخت شکنی بلاغی و نقش صناعات بلاغی در شکست و واسازی متن، و جلوه های زیبا شناختی آن بررسی شده و در فصل چهارم، تجربه زیبا شناختی محتوا به تفضیل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. متن مورد استناد در این پژوهش ، متن« کفش های مکاشفه 1375» انتشارات بین المللی هدی است و شماره بیت ها بر اساس همین نسخه است. کلید واژه ها: زیبا شناختی، ساختار گرایی، صور خیال، احمد عزیزی، کفش های مکاشفه.

این پایان نامه با عنوان « بررسی و تحلیل تقلیدهای شاه نامه ی فردوسی تا آغاز عصر تیموری » به کمیت و کیفیت تقلیدهای صورت گرفته از شاه نامه پرداخته است. نگارنده در آغاز در باب حماسه و ویژگی های حماسه ی منظوم و از جمله شاه نامه سخنانی آورده است و سپس روند تقلید را در حوزه ی نظم فارسی ( اقتباسات حافظ از شاعران پیش از خود) واکاویده است. آن گاه به معرفی شاه نامه های پس از فردوسی و حماسه های تاریخی پس از فردوسی و شاه نامه سرایان پس از فردوسی پرداخته شده است که : شاه نامه های و حماسه های منظوم پس از شاه نامه ی فردوسی به ترتیب عبارتند از : کرشاسپ نامه-بهمن نامه-فرامرزنامه-کوش نامه-بانوگشسپ نامه-برزونامه -شهریارنامه-آذربرزین نامه-بیژن نامه-لهراسپ نامه-سوسن نامه-داستان کک کوهزاد-داستان شبرنگ-داستان جمشید-جهانگیر نامه-سام نامه. اما حماسه های تاریخی پس از فردوسی به ترتیب عبارتند از : اسکندرنامه ها-شاهنشاه نامه پاییزی-ظفرنامه-شهنشاه نامه تبریزی-کرت نامه ربیعی-سام نامه سیفی -بهمن نامه آذری- تمرنامه هاتفی - شاهنامه هاتفی- شاهرخ نامه قاسمی. شاه نامه سرایان پس از فردوسی هم به ترتیب عبارتند از : شرف الدین علی یزدی -حافظ ابرو-هاتفی-ابن حسام-محمد بیغمی. و در آخر تحلیلی مقایسه ای و جامع میان چهار کتاب برزونامه-ظفرنامه-گرشاسب نامه و خمسه ی نظامی با شاه نامه صورت پذیرفته است و پژوهشگر نتیجه گرفته است که حماسه های تاریخی و پهلوانی پس از شاه نامه در دو حیطه ی لفظ و معنا و ترتیب موضوعات خویش از شاه نامه تاثیر پذیرفته اند.

چکیده: مثنوی مخزن الاسرار نظامی در میان پنج گنج از پیچیدگی معنایی بیشتر برخوردار است و با وجود شرح هایی که از گذشته تا کنون بر این اثر نوشته شده است باز باید تا حد امکان در ارائه شرحی دقیق و کامل از آن کوشید. در این پژوهش قصد داریم، ابتدا به معرفی و تحلیل «ساختاری» و سپس به بررسی و نقد «محتوایی» ابیاتی چند از مثنوی مخزن الاسرار با توجه به چهار شرح وحید دستگردی، ثروتیان، زنجانی و ماحوزی بپردازیم. ریشه اختلاف نظر این شارحان در معنی ابیات مخزن الاسرار عوامل گوناگونی دارد که از جمله آنها می توان به مواردی همچون اختلاف نظر در مقوله های بلاغی، اختلاف نظر در شیوه خواندن یک بیت یا یک کلمه، اختلاف نسخ و... اشاره کرد، لذا بررسی منشأ اختلاف نظر شارحان در شرح مخزنالاسرار، آشنایی با ابیات پیچیده و مبهم، گردآوری و ارزیابی معانی مختلف شارحان و برگزیدن معنی صحیح تر، از اهداف این پژوهش است. از طرف دیگر بازنگری و بررسی این شروح با توجه به نقشی که یک متن انتقادی موثر می تواند در رشد و ارتقاء علم و ادب یک جامعه ایفا کند، مورد توجه در این پژوهش است تا در حد امکان بتوان به متن انتقادی دست یافت و آن را کلید راهگشای این اثر جاودانه و میراث ملی کرد.

ادبیات کودکان به عنوان شاخه ای از ادبیات، روزگاری است که پا به عرصه وجود نهاده است و روز به روز بر رشد و بالندگی آن افزوده می شود. این گونه ادبی دربردارنده محتوای غنی برای کودکان است، محتوایی که به منظور تربیت فردی و اجتماعی کودکان به گونه ای زیبا و ادبی آماده شده است. بررسی و پژوهش در باب این شاخه یکی از مسائل مهم و اساسی است که از سوی صاحبنظران تربیت و ادبیات مورد توجه قرار گرفته است؛ چرا که با تحقیقات دراین زمینه بهتر می توان برای نیازهای روحی این گروه برنامه ریزی کرد. بر این اساس با توجه به اهمیت این گونه ادبی تحقیق و پژوهش در این زمینه ضروری بنظر می رسد. در این پژوهش، هدف اصلی بررسی و رسیدن به دیدگاهی واحد درمورد وضعیت نثر ادبیات کودک در سال های 1320ـ 1357 با تکیه بر آثار سه نویسنده بزرگ آن دوران، عباس یمینی شریف، مهدی آذریزدی و صمد بهرنگی قرار گرفته است. لذا در این جستار، با بررسی تحلیل محتوایی آثار، درمورد اوضاع اخلاقی، اجتماعی و مذهبی دوران نویسندگان مطالبی کشف شده است. چنانکه نویسندگان در حوزه های اجتماعی، سیاسی و تا حدودی اخلاقی آموزه هایی داشته اند، اما در حوزه های مذهبی و هنری موفق نبوده اند. در سبک نویسندگان به هنرنمائی ها و ضعف های آن ها درمورد سه ساحت زبانی، ادبی و فکری اشاره شده است. هر سه نویسنده در ساحت ادبی بیشترین هنرنمایی را داشته اند؛ یمینی شریف از صنایع ادبی تشخیص و آنیمیسم به فراوانی استفاده کرده است. آذریزدی ضرب المثل و بهرنگی نیز نماد و تمثیل را هنرمندانه بکار برده اند. در ساحت زبانی نوآوری نداشته اند. در سطح فکری نیز یمینی شریف به ساحت اخلاقی، آذریزدی به مباحث اجتماعی و بهرنگی به اندیشه های سیاسی گرایش داشته اند. در عناصر داستان نیز نویسندگان با توجه به مخاطبانشان از شگردهایی خاص استفاده کرده اند و از راهکارهایی که برای جذب کودکان مناسب می باشد، بهره برده اند. کلمات کلیدی: ادبیات کودکان، بررسی وضعیت سال های 1320ـ 1357، عباس یمینی شریف، مهدی آذریزدی، صمد بهرنگی، تحلیل محتوایی، سبک و عناصر داستان.

چکیده ولی و ولایت که در قرآن و اخبار و احادیث مکرر بدان اشاره شده است، از همان قرون اولیه اسلامی مورد توجه عرفا و متصوفه قرار گرفت و به دو شیوه با آن برخورد نمودند. کسانی که آن را اساس مکتب عرفانی خود قرار داده و ولایت را محور اساسی عرفان و تصوف می دانند وگروهی که فقط با صبغه مذهبی با آن برخورد نمودند و با تأثیر از قرآن مجید و احادیث به تبیین آن پرداختند. مسأله ولایت که به پیر و ولی این امکان را می دهد تا با تصرف در احوال مر ی د او را به سرمنزل مقصود برساند، از نکات مورد تأکید صوفیان در تمام دوره های عرفان و تصوف اسلامی است. از میان اولین شاعرانی که به بهره گیری از عرفان در جهت تبیین اندیشه های خود به صورت جد ی در شعر همت گماردند، بی شک حکیم غزنوی جایگاه نخست را دارد. سنائی با وجود اینکه درین راه تقریباًپیش قدم بود؛ توانست به خوبی بنای شعر زهد و عرفان و در عین حال شعر تعلیمی را به نحوی پایه ریزی کند که تا همیشه پابرجا بماند و در هر اهمیت و جایگاه ولی و ولایت در » دوره بر غنا و شکوه آن افزوده گردد. از جمله مباحثی که وی در شعرش بدان پرداخت است. وی با تلفیق سه محور شریعت، طریقت و فلسفه توانست ظریف ترین اندیشه ها را در رابطه با هرم « سیر و سلوک سه گانه خدا، انسان، و جهان بوجود آورد و تأکید حکیم غزنوی برای دستیابی به حقیقت همانا انسان و وجود اوست . وی انسان را محور اصلی اندیشه هایش قرار می دهد و همین اندیشه انسان مدارانه او منجر به شکل گیری انسان آرمانی وی می گردد. « رند » یعنی در « ول ی و ولای ت » بررسی اهمیت جایگاه ولی و ولایت در سیر و سلوک در آثار سنائی، نه تنها روشنگر سیر اهمیت سیر و سلوک از منظر شریعت و طریقت است، بلکه بیانگر سیر اندیشه سنائی در این باب و هم چنین اعتلا ی اندیشه او در لفافه سخن اوست. وی توانست حکیمانه ترین اندیشه هایش را در این زمینه نه تنها برای فارسی زبانان بلکه برا ی کل ادبیات جهان به جا بگذارد تا جایی که سیرالعباد وی به تنهایی خود منشأ آثار ی است که در باب س یر و سلوک روحانی نوشته شده است.

فروغ تابناک اندیشه های مولوی، نه تنها روزگار و سرزمین خویش را روشنایی بخشیده، بلکه ابعاد زمان و مکان را در نوردیده و از پس حصار قرون در کلام اندیشمندان و صاحبان حال بعد از او نیز تأثیر گذاشته است. یکی از این تأثیر پذیرفتگان، «جبران خلیل جبران» نویسنده و متفکر معاصر است که با وجود فاصله زمانی و تفاوت دین و سرزمین، همان نوای دردمندانه ای را سر می دهد که سینه شرحه شرحه از فراق نی مولانا را، به آتش کشیده بود. تأثیر پذیری چهره های علمی و ادبی از آثار و اندیشه های دیگران، موضوعی است که همواره توجه محققین را به خود جلب نموده است. مطالعه آثار و نوشته های جبران، نشان می دهد، او با منابع عرفان اسلامی به خصوص مثنوی معنوی، مأنوس بوده است.توجه به مضامینی چون :« نوای نی، عشق،مرگ جسم، بی تعلقی،انسان گرایی و تسامح و.. .که در آثار او نمود برجاسته ای دارد، تأثیر عمیق تفکر مولوی بر او را به نمایش می گذارد. سخنان جبران در کتاب معروفش« پیامبر » در بسیاری مواضع دقیقاً با اندیشه های مولوی در مثنوی برابری می کند. این تأثیر پذیری چنان عمیق و ظریف صورت گرفته که، جبران خلیل را «مولانای عرب ها» نامیده اند. نیلبکی که جبران در پیامبر از آن یاد می کند، همان نی است که مولانا، مثنوی را با آن آغاز می کند. همچنین حقایقی را که مولانا در داستان «پیر چنگی» درباره انسان و ارتباط او با ذات هستی بخش بیان می کند، در کتاب «پیامبر»به صورت رمزآمیز متجلی شده است. جبران در این اثر، خود را چنگی می داند که خداوند آن را می نوازد. آن چه در این پژوهش آمده است، بررسی بخشی از تفکرات مشترکی است که در آثار جبران خلیل و مثنوی مولوی دیده می شود و معمولاً در ادبیات تطبیقی مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد. در این نوع ادبیات، روابط و مناسبات ادبیات ملت ها و اقوام مختلف، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و از تأثیر و تأثر های فرهنگی و ادبی ملل مختلف، سخن به میان می آید. در پژوهش حاضر، هم نوایی این دو شخصیت ادبیات شرق و غرب، بررسی می شود تا نشان داده شود که تأثیر پذیری جبران خلیل جبران از مولوی، چگونه و به چه میزان بوده است.

یکی از مهم ترین اجزای تشکیل دهند? فرهنگ و تمدن در هر یک از جوامع بشری میراث مکتوبی است که از گذشتگان به یادگار مانده است. بی شک تا زمانی که تمامی این میراث مکتوب به صورت علمی و دقیق تصحیح و منتشر نشود چهر? فرهنگی هیچ ملتی به شکل تمام عیار آشکار نخواهد شد.بنابراین تصحیح و احیای نسخه های خطی که همانند زنجیره های مستحکمی فرهنگ دیروز را به امروز پیوند خواهند زد از اولویتهای ادب پژوهان و دانشجویان ادبیات است. در بررسی نسخه های خطی قدیمی موجود از حدیقه، اولین مسأله ای که ذهن پژوهنده را به خود جلب می کند وجود اختلافات فراوان بین نسخه ها از حیث شمار و نظم ابیات است به طوری که این بی نظمی حتی بر تقسیم بندی متن به بخش ها و شیوه تنظیم ابواب نیز حاکم است. همین آشفتگی و عدم تناسب نسخه ها از لحاظ شمار و نظم ابیات را می توان یکی از مهم ترین دلایل مهجور ماندن این مثنوی دانست که باعث گردیده این کتاب هر چند از متون اصلی عرفانی فارسی است و راهنمای تألیف منظومه های عطار و مثنوی مولوی بوده است از همه مهجورتر واقع شود و آن گونه که شایسته این اثر ارزشمند است به تصحیح و بررسی نسخ آن توجه نشود. باوجود چاپ ها و تصحیح های متعدد که تا کنون از حدیقه سنایی انجام گرفته است به نظر می رسد هنوز چاپ وتصحیح این کتاب ارزشمند بر اساس نسخه های قدیمی که تا کنون مورد استفاده مصححین قرار نگرفته امری ضروری است، چرا که این امر می تواند بسیاری از دشواری ها و مشکلات ابیات را حل نماید و پرده از ابهامات موجود در مورد این کتاب بردارد، به همین جهت نویسنده یکی از قدیمی ترین نسخ تاریخ دار حدیقه را جهت تصحیح مجدد این کتاب انتخاب کرد. نسخه بایزید ولی الدین کهن ترین نسخه تاریخ دار از کلیات سنایی است که در سه جای نسخه تاریخ کتابت آن 683 و 684 ذکرشده است.این نسخه تا کنون مورد استفاده هیچ یک از شارحان و مصححان حدیقه قرار نگرفته است و از همین رو تصحیح این نسخه به عنوان پایان نامه دکتری اینجانب برگزیده شد. در این پژوهش در مقدمه ای جامع و با استناد به آثار چاپی و خطی موجود به علل اهمیت تصحیح این نسخه منحصر به فرد و معرفی نسخه های قدیمی حدیقه پرداخته می شود و در مرحله بعد با اساس قرار دادن نسخه ولی الدین و مقابله با نسخه های کابل، بغداد لی، اینالجق و مجلس تصحیح انتقادی انجام می گیرد و در پایان فهرست موضوعات مهم ،لغات و و اصطلاحات ،ترکیبات و امثال و کنایات ارائه می شود. کلیدواژه: حدیقه الحقیقه، سنایی غزنوی، نسخه بایزید ولی الدین، قدیمی ترین نسخه ها، تصحیح.

ماتمکده، عنوان کتابی است از مولا قربان ابن رمضان بادشتی رودباری قزوینی متخلّص به بیدل که موضوع آن مقتل حسینی (ع) است و حوادث حماسه 61 هجری را از لحظات شهادت امام حسین (ع) تا گسیل داشتن کاروان اسیران با سرهای مطهر شهدا از کربلا به کوفه و شام و نهایتاً برگشتن اسرا به کربلا در اربعین اول، در بردارد. کتاب که تاریخ اتمام آن 1267 هـ . ق است در قالب نظم و نثر تألیف گردیده و از حیث ادبی و بلاغی از اهمیت بسزایی برخوردار است. مقدمه این پژوهش می کوشد تا مختصری پیرامون ترجمه حال مصنّف و جایگاه ادبی و میزان تأثیرگذاری وی در نوع ادبی «مرثیه» و مقتل نویسی به دست دهد. آنگاه درباره نام، موضوع، محتوا و ساختار ماتمکده بحثی خواهد رفت. تحلیل سبکی و بررسی ارزش های ادبی و جایگاه تاریخی اثر نیز به اجمال به میان خواهد آمد. در ادامه، به نقش و اهمیت و جایگاه عنصر تعلیم در این اثر با ذکر بعضی عناوین و نقل نمونه ای مختصر بسنده گردیده پس آنگاه در نقد محتوایی – ساختاری آن به ذکر شواهدی پرداخته خواهد شد. بخش اصلی پژوهش همانا متن تصحیح شده نیمه نخست کتاب (از آغاز تا پایان مجلس هفدهم) به همراه پی نوشت هایی است که در توضیح دقایق و لطایف ادبی و برگردان عبارات عربی و اشاره به مآخذ و استنادات مضامین و جملات مندرج در متن اثر، گزارش گردیده است. ماتمکده بیدل قزوینی از جمله مقتل های زیبا و کم نظیر فارسی در تاریخ ادبیات ایران است که هم به لحاظ ادبی و هم به جهت تاریخی مهم و معتنابه بوده؛ تصحیح، توضیح و انتشار آن در راستای احیاء و معرفی یکی از برترین مفاخر مکتوب ادبیات آیینی ایران اسلامی، شایسته و بلکه بایسته می نماید.

ادبیات فارسی زمینه مناسبی برای بیان مضامین اخلاقی در قالب های مختلف بوده که یکی از این قالب ها، داستان های عاشقانه منظوم است که تجلی گاه ادبیات غنائی فارسی است. این رساله عهده دار بررسی و تحلیل مفاهیم اخلاقی در منظومه های عاشقانه ادبیات فارسی تا پایان قرن ششم هجری است (وامق و عذرای عنصری، ورقه و گلشاه عیوقی، ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون و هفت پیکر نظامی). برای تحلیل مفاهیم اخلاقی این منظومه ها، از «طرح تحلیل مفاهیم اخلاقی منظومه های عاشقانه» استفاده می شود. این طرح به سه سطح «متن»، «گزاره ها» و «واژگان» می پردازد و از سه ابزار «شخصیت پردازی»، «علوم بلاغی» و «بسامد واژگان» استفاده می کند. به طور کلی، ویژگی های اخلاق الهی و نبوی، ویژگی های اخلاقی شاعر، ویژگی های اخلاق پادشاهی و عملکردهای اخلاقی شخصیت های داستانی تحلیل می شود و به یاری یافته های قسمت های مذکور، به تحلیل زبان اخلاقی هر منظومه و مقایسه منظومه های عاشقانه پرداخته می شود. تأثیرات متقابل اخلاق و عشق بر یکدیگر بر اساس منظومه ها و بررسی صحت و سقم حدیث منسوب به پیامبر (حدیث عشق: مَنْ عَشقَ فَکَتَمَ وَ عَفَّ فَمَاتَ فَهُوَ شَهیدٌ) از دیگر مباحث این رساله است.

یکی از نخستین و مهم¬ترین تقسیم بندی¬ها در حوز? نقد ادبی، تقسیم آثار ادبی بر اساس انواع است. بر این اساس آثار ادبی به سه نوع حماسی، نمایشی و غنایی تقسیم می¬شوند. از این بین، نوع ادبی غنایی، در میان شاعران در طول قرون گذشته، گستردگی بیشتری داشته است. با توجّه به تاریخ این نوع ادبی ، شعر غنایی سه مرحل? معنایی را پشت سر گذاشته است. در مرحل? نخست، شعری است که به همراهی موسیقی خوانده می¬شد و یا برای همراهی موسیقی سروده می¬شد. در مرحل? دوم، این نوع شعر، شعرهای ساده و عاطفی و موسیقایی را شامل می¬شد که از درون جامع? عامّه بیرون می¬آمده است و در مرحل? سوّم، شعری است که بیانگر احساسات و عواطف باشد. این مرحل? اخیر پس از ظهور رمانتیسیسم رواج یافت. با توجه به رشد نقد ادبی در این دوره، معنای سوم شعر غنایی در بین محقّقان شعر فارسی، جایگاه مهم¬تری پیدا کرد. عواطف گوناگون انسانی، می¬تواند گونه¬های مختلف شعر غنایی را ایجاد کند؛ از این رو تنوّع عواطف انسانی باعث تنوّع گونه¬های شعر غنایی می¬شود؛ گونه¬هایی مانند : غزل و تغزّل، داستان¬های عاشقانه، مرثیه، مدح، شکوائیه و ... . از طریق تحلیل مناسبات درونی عناصر ساختاری هر یک از این گونه¬ها، می¬توان میزان هماهنگی و تعامل اجزاء بیرونی و درونی آنها را به طور دقیق تبیین کرد؛ بنابراین، از یک سو در تحلیل محتوایی یک گون? غنایی، انعکاس «من» شخصی شاعر در شعر بررسی می¬شود و به انگیز? عاطفی مطرح شده در آن توجّه می¬شود تا نشان داده شود در گونه¬های غنایی، هر چه انگیز? مطرح شده در شعر «واحد» باشد و شاعر در بیان آن انگیزه از زبانی شفّاف و ساده استفاده کند شعر دارای «وحدت تأثیر» می¬شود و «صمیمیت عاطفی» آن بالا می¬رود. از سوی دیگر، در تحلیل ساختار زبان یک گون? غنایی، کارکرد اصلی زبان متن تعیین می¬شود. در یک گون? اصیل غنایی، کارکرد عاطفی و شعری همواره در زبان متن دیده می¬شود؛ همچنین در شعر غنایی، زبان اغلب ساده است و عوامل موسیقایی در زبان متن بسیار معتدل به کار می¬رود. با توجه به تعریف شعر غنایی، بهترین نمونه¬های شعر غنایی فارسی را در شعر شاعران پیش از قرن هفتم می¬توان یافت. «من» شخصی فرّخی در تغزّلات او به طور کامل انعکاس یافته است. وجوه گوناگون غنایی، در داستان¬های عاشقانه نظامی، روایت را کم رنگ جلوه داده است. احساسات صمیمی شاعر در مرثیه¬های خاقانی و شکوائیه-های مسعود سعد قابل بررسی است.

این رساله تصحیح و تحشی? دیوان میرزا محمد باقر نقّاش باشی است.

هدف پژوهش حاضر این است که تأثیرپذیری شاهنامه فردوسی از کلام امام علی، علیه السلام، در نهج البلاغه را مورد بررسی قرار دهد. با توجه به اینکه از همان ادوار نخستین ادب فارسی، سخنوران و ادیبان اثر خود را با سخنان آن حضرت آراسته اند و جهت حرمت بخشی به اثر خویش و جاویدان ساختن آن، به دامن قرآن و حدیث آویخته اند و نهج البلاغه نیز مورد توجه آنان بوده است. فردوسی حکیم، شاعری بزرگ و از ارکان ادبیات فارسی، که مسلمان و شیعه مذهب است، نیز مانند فحول شعرای پارسی از قرآن و حدیث و نهج البلاغه -که از آن به عنوان تالی و برادر قرآن یاد شده است- در اشعار خویش استفاده کرده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.