جنس lolium یکی از مهمترین گرس های علوفه ای مناطق معتدله است که از نواحی مدیترانه ای منشأ گرفته است. با توجه به گسترش طبیعی این جنس در ایران، شناسایی نمونه های موجود، بررسی تنوع ژنتیکی آنها و استفاده از این تنوع در به نژادی گیاهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین، در تحقیق حاضر کلکسیون lolium بانک ژن گیاهی ملی ایران شامل 111 جمعیت در مزرعه کشت و شناسایی شده و همچنین تنوع ژنتیکی آنها بر اساس25 صفت زراعی- مورفولوژیکی، مطالعات کروموزومی و نشانگرهای ملکولی (rapd) ارزیابی شد. بر اساس صفات مورفولوژیک بررسی شده بیشترین تنوع درصفات مقدار بافت سبز در تابستان، طول گلوم، تعداد گلچه در سنبلچه و وزن 1000دانه مشاهده شد. تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که صفات مقدار بافت سبز، رشد مجدد تابستانه و ارتفاع گیاه در پاییز بیشترین سهم را در مؤلفه اول داشتند. تجزیه خوشه ای بر اساس صفات مورفولوژیک، تمام جمعیت ها را در دو کلاد مجزای یکساله و چندساله(یا دوساله) قرار داد. گونه های موجود در کلاد اول به خوبی از یکدیگر جدا شده ودر کلاد بعدی ، 9 جمعیت چندساله از گونه l. rigidum با سایر جمعیت های چندساله( یا دو ساله) از گونه l. perenne ( یاl. multiflorum) همپوشانی داشتند. بررسی های سیتوژنتیکی نشان داد گونهl. xhybridum تترا پلوئید بوده و بقیه گونه ها دیپلوئید بودند. کلیه جمعیتهای مورد بررسی از 6 گو.نه، همگی در کلاس 1a قرار گرفتند که نشان دهنده متقارن بودن کروموزومهای آنها بود. درتجزیه به مؤلفه های اصلی صفات اختلاف طول نسبی ماکزیمم و مینیمم، طول بازوی بلند، طول بازوی کوتاه و طول کل کروموزوم در مؤلفه اول بیشترین سهم را در واریانس بین جمعیت ها داشتند. تجزیه خوشه ای جمعیت ها بر اساس خصوصیات کاریوتایپی نشان داد جمعیت چندساله lrg56 از گونه l. rigidum به جمعیت یک ساله دیگری از همین گونه (lrg23) بیشتر از جمعیت lpn3 ازگونه چندساله l. perenne شبیه بود. بر اساس نشانگر مولکولی rapd ، با استفاده از 8 آغازگر ، جندشکلی بالایی در بین توده ها مشاهده شد. این پلی مورفیسم بالا توانست به استثنای جمعیت های lrg1 از گونه l. rigidumو lpn1 از گونه l. perenne که در صفات زراعی- مورفولوژیکی نیز شباهت داشتند، سایر توده های مورد نظر را از یکدیگر تفکیک نماید. تجزیه خوشه ای باندهای پلی مورفیک به روش upgma در اغلب موارد جمعیت های چند ساله از گونه l. rigidum را با جمعیت های مختلف گونه l. perenne در گروه های نزدیک به هم قرار دادکه این تأییدی بر نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای بر اساس صفات مورفولوژیکی - زراعی بود.

جنس ‏alyssum l.‎‏ با بیش از 170 گونه از ابرجنس های خانواده ‏brassicaceae‏ در جهان است و ‏احتمال دارد منطقه ایرانوتورانی با حضور 67 گونه یک مرکز کهن گونه زایی این جنس بوده باشد. به ‏دلیل تجمع اطلاعات جدید در زمینه گونه های شناخته شده و کشف گونه های جدید و نظرات ‏مختلف در زمینه مرزبندی آن ها یا وضعیت ریخت شناسی گروه های تمایز یافته ای از گونه ها، ‏محدودیت مطالعات سیستماتیک این جنس و تعداد گونه های آن همواره تغییر یافته است. در این ‏پژوهش 16 گونه و واریته های آن ها از ایران، از دیدگاه های ریخت شناسی، ریزریخت شناسی، ‏تشریحی، کروموزومی و گرده شناسی مورد بررسی قرار گرفتند. در آنالیزهای آماری و مشاهدات ‏صفات ریخت شناسی و ریزریخت شناسی، صفاتی با پلی مورفیسم پایین برای استفاده در کلید ‏شناسایی از سایر صفات جدا شدند. مطالعات کروموزومی در 7 گونه به نتیجه رسیده و عدد ‏کروموزومی2 گونه و یک واریته برای اولین بار در جهان و عدد کروموزومی 3 گونه دیگر برای اولین ‏بار در ایران گزارش شد. مطالعات گرده شناسی (در گونه های یکساله) تنها تزیینات ریزمشبک را ‏نشان داد. در این بررسی صفات تفکیک کننده واریته های معرفی شده برای ‏a. desertorum stapf.‎‏ ‏و ‏a. linifolium steph. ex willd.‎‏ جهت جدا کردن آن ها به دلیل تأثیرپذیری بالا در شرایط ‏محیطی مختلف مورد تردید قرار گرفته اند. به دلیل فقدان صفات کافی برای جدا کردن ‏a. ‎strigosum banks & soland.‎‏ از ‏a. minus (l.) rothm.‎، نظر ‏zohary‏ برای کاهش آن به درجه ‏a. minus var. strigosum (banks et sol.) zoh.‎‏ نیز تأیید شده است. واریته ‎ای جدید به نام ‏a. ‎minus var. radiatum-minutum pakravan et bolourian‎‏ هم پیشنهاد داده شده است. ‏

در این تحقیق تنوع ژنتیکی انار (punica granatom l.)، با استفاده از نشانگرهای مولکولی ریزماهواره و مورفولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدای این مطالعه، 22 نشانگر ریزماهواره برای اولین بار از رقم ملس یزدی انار جداسازی و تعیین مشخصات گردید. نتایج تجزیه مولکولی با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره جداسازی شده نشان داد تعداد آلل های چند شکل از 2 تا 4 آلل با متوسط 8/2 آلل برای هر مکان ژنی متفاوت بود. محتوای اطلاعات چند شکلی (pic)، از 02/0 تا 58/0 متفاوت بود. نتایج نشان داد کمترین ضریب تشابه (29/0) مربوط به دو نمونه وحشی جنگلی رودسر و شیرین پوست نازک درجزین و بیشترین ضریب تشابه (96/0) مربوط به دو نمونه تابستانی ساوه و شیرین جزیره بود. نتایج تجزیه کلاستر با استفاده از روش دسته بندی linkage compelet، ژنوتیپ ها را در پنج گروه اصلی قرار داد. در مطالعه مورفولوژیکی، 13 صفت مورفولوژیکی شامل قطر میوه، طول میوه، شکل کلی میوه، شکل تاج میوه، رنگ پوست میوه، ضخامت پوست میوه، مزه میوه، رنگ دانه، اندازه دانه، تعداد کاسبرگ، تعداد گلبرگ، ارتفاع درخت و عرض گسترش شاخه ها اندازه گیری شد. نتایج حاصل از داده های صفات مورفولوژیکی و داده های مولکولی حاصل از نشانگر ریزماهواره، نشان داد که میزان همبستگی ناچیزی بین این دو سری داده ها وجود دارد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که نشانگر های جداسازی شده، قابلیت کاربردی بررسی تنوع ژنتیکی انار را دارا می باشند.

جنس salix با بیش از 350 گونه بزرگترین جنس خانواده salicaceae است. این جنس به دلیل عواملی از قبیل تغییرات فنوتیپی وسیع در میان افراد و حتی درون جمعیت های یک گونه، فراوانی بالای دورگه گیری طبیعی، گل های دو پایه و زمان های گلدهی متفاوت گل های نر و ماده یکی از مشکل ترین تاکسون ها برای بررسی های تاکسونومیکی است. در این پژوهش 8 گونه از سه بخشه salix، subalba و helix از دیدگاه های ریخت شناسی، تشریحی، کروموزومی و گرده شناسی مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعات ریخت شناسی در جمعیت های مختلف هر گونه نشان داد که برخی از صفات می توانند در جداسازی گونه ها مفید باشند و از این رو از این صفات برای تهیه کلید شناسایی استفاده شد. مطالعات کروموزومی در 3 گونه از 6 گونه بررسی شد و عدد کروموزومی 2 گونه برای اولین بار در جهان و عدد کروموزومی یک گونه برای اولین بار در ایران گزارش شد. در مطالعات گرده شناسی، در تمامی گونه ها تزئینات اگزین از نوع مشبک بود، ولی الگوی تزئینات اگزین در بین گونه های مختلف متغیر بود. نتایج حاصل از مطالعات تشریحی نشان داد که صفات تشریحی به تنهایی در تفکیک گونه ها مفید نیستند و در کنار صفات دیگر می توانند دارای کاربرد باشند. در این پژوهش نتایج حاصل از مطالعات گرده شناسی، تشریحی و ریخت شناسی تفکیک s. issatissensis را از s. excelsa به عنوان یک گونه مستقل تایید کرد.

جنسwolf eragrostis با حدود 350 گونه یکی از بزرگترین جنس های قبیله eragrostideae از تیرهpoaceae می باشد. این جنس بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری یافت می شود و مرکز تنوع آن نیز احتمالا شمال شرقی آفریقا است. در تحقیق حاضر، بررسی های ریخت شناسی، تشریحی و کروموزومی بر روی گونه های جنس eragrostis موجود در ایران انجام شد. پس از بازبینی نمونه های هرباریومی و نمونه های تازه جمع آوری شده، وجود هفت گونه از eragrostis در ایران تایید می شود و گونه e. tenella که از ایران گزارش شده بود، پس از بررسی مجدد تحت e. cilianensis تعیین نام گردید و بدین ترتیب وجود گونهe. tenella در ایران تایید نمی شود.علیرغم تنوع زیاد در مورفولوژی گونه های این جنس، صفاتی همچون چگونگی ریزش سنبلچه و وجود یا عدم وجود غده در حاشیه برگ و یا دم سنبلچه ها در شناسایی گونه ها مفید واقع می شوند. همچنین مشخص گردید شکل بذر هم می تواند به عنوان یک صفت مهم در تشخیص گونه های این جنس به کار رود. در این تحقیق، ساختار تشریحی برگ و اپیدرم برای اولین بار در ایران مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که گونه های مختلف این جنس از نظر آناتومیکی و میکروکرک های روی سطح اپیدرم از یکدیگر متمایز می باشند. روابط مورفولوژیکی و آناتومیکی مورد بررسی قرار گرفت و ارتباط خاصی بین صفت شکل میکروکرک و نوع غلاف کرانز، همچنین بین دو صفت بالا و پایداری یا عدم پایداری محور سنبلچه مشاهده گردید که به نظر می رسد این ارتباط از نظر تاکسونومیکی حائز اهمیت باشد. بررسی های کروموزومی نیز که برای اولین بار در ایران انجام شد گزارش کروموزومی 2n=40 را برای گونه e. pilosa و 2n= ca 20 را برای گونه e. cilianensis و2n= ca 20 را برای گونه e. minor ارائه داد. عدد پایه کروموزومی در گونه های مورد مطالعه x=10 می باشد. کلمات کلیدی: eragrostis ، مطالعات سیستماتیک، آناتومی، سیتولوژی

آلاله (ranunculus) با داشتن ?00 گونه در جهان بزرگ ترین جنس در خانواده آلاله (ranunculaceae) است که پراکنش وسیع و جهانی دارد. سازگاری های مورفولوژیکی گوناگون و استراتژی های تولید مثلی مختلف سبب شده است گونه های این جنس توانایی سکونت در زیستگاه های ارتفاعات و عرض های جغرافیایی بالاتر را داشته باشند. در فلور ایرانیکا 3? گونه از این جنس در گروه grumosae قرار می گیرند، این گونه ها به دلیل داشتن ریشه های غده ایِ ذخیره کننده مواد غذایی چند ساله بوده و قادرند در مناطق خشک در ارتفاعات پائین یا بالا ساکن شوند، لازم به ذکر است 21 گونه از گونه های این گروه در ایران وجود دارد. در این پژوهش برخی از این گونه ها از نظر ریخت شناسی، گرده شناسی، کاریولوژی و ریزریخت شناسی بررسی شده اند. در مطالعات ریخت شناسی مشخص شد که ویژگی های برگ، کاسبرگ، پولک نکتاری و میوه مهمترین صفات را برای جداسازی گونه ها فراهم می کنند. در مطالعات گرده شناسی دانه های گرده 13 گونه با میکروسکوپ نوری بررسی شدند و سطح گرده ? گونه از آن ها با استفاده از اسکنینگ میکروسکوپ الکترونی (sem) بررسی شد. در این گونه ها تیپ های مختلفی از دانه های گرده مشاهده شدند، به علاوه تیپ جدیدی از دانه گرده (تیپ thalictrum flavum) برای این جنس معرفی شد. در نهایت بر اساس ویژگی های دانه گرده برای گونه های این جنس کلید شناسایی ارائه شد. در مطالعه کروموزومی در r. elbursensis و r. macrorrhynchus رفتار کروموزوم ها بررسی شد و برخی ناهنجاری ها در تقسیم میوز، مانند تأخیر آنافازی، تشکیل پل آنافاری، تشکیل کروموزوم حلقه ای و تشکیل پنتاد مشاهده شدند. در مطالعات ریزریخت شناسی سطح میوه در 1? گونه بررسی شد و بر اساس ویژگی های میوه و برگ برای این گونه ها کلید شناسایی ارائه شد. در نهایت بررسی ریزریخت شناسی پولک نکتاری در 1? گونه، علاوه بر نوع نکتار خاص در r. asiaticus، چهار نوع نکتار را در این گونه ها مشخص کرد. در نهایت نتایج زیر از این پژوهش حاصل شد: 1- دو گونه مجزای r. macropodioides و r. papyrocarpus مترادف شناخته شده و تحت نام r. macropodioides معرفی شدند. 2- r. aucheri، r. elbursensis و r. pichleri، که قبلاً به عنوان 3 گونه مجزا شناخته شده بودند، یک کمپلکس گونه ای تشخیص داده شده و تحت نام r. aucheri معرفی شدند. البته تأیید این نتایج نیازمند بررسی های مولکولی و کروموزومی است و بدون انجام این بررسی ها نمی توان به قطعیت در مورد این نتایج نظر داد.

جنس panicum l. با نام فارسی «ارزن»، متعلق به تیره poaceae، زیرتیره ی panicoideae و تبار paniceae است و یکی از مهم ترین جنس های این تبار به شمار می رود. این جنس تقریباً دارای 450 گونه با پراکنش جهانی است که اساساً در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری توزیع یافته اند. این جنس در ایران دارای شش گونه است که اغلب در مناطق مرکزی و جنوبی کشور پراکنده اند. در تحقیق حاضر، گونه های جنس panicum از لحاظ صفات ریخت شناسی، تشریحی و کروموزومی مورد بررسی قرار گرفتند. طی آنالیزهای آماری که توسط نرم افزار spss ver. 16 برای بررسی صفات ریختی صورت گرفت، صفاتی از قبیل زگیلکی یا صاف بودن سطح بالایی برگ، حالت سنبلک، اندازه گلپوش ها نسبت به یکدیگر، عرض سنبلک، طول و عرض گلپوش پایینی و طول پوشینک پایینی دارای بالاترین تأثیر در جداسازی گونه ها بودند. همچنین نتایج مطالعات ریزریخت شناسی پوشینک گلچه زایای سنبلک، تفاوت هایی را از عدم وجود زگیلک (papilla) تا وجود زگیلک ساده و مرکب در بین گونه های این جنس نشان داد. نتایج مطالعات تشریحی بشره برگ، ساقه و پهنک برگ که برای اولین بار در ایران صورت گرفت، نشان می دهد که گونه ها از نظر ویژگی های تشریحی دارای تفاوت می باشند. بشره پشتی و شکمی گونه ها از نظر ویژگی هایی مانند وجود یا عدم وجود زگیلک، فراوانی پریکل ها (prickles) و نسبت طول سلول رأسی به قاعده ای ریزکرک ها با یکدیگر متفاوت است. نتایج مطالعات تشریحی ساقه نشان داد که گونه ها از نظر صفاتی مانند توپر یا توخالی بودن ساقه، وجود بافت آئرانشیم در ساقه و تعداد دستجات آوندی متفاوت هستند. در مطالعات تشریحی پهنک برگ، تجزیه به عامل ها، تأثیر بالای صفاتی از قبیل کم عمق یا عمیق بودن شیار سطح شکمی و پشتی برگ، کشیدگی سلول های بی رنگ از سلول های حبابی تا بشره پشتی، شکل گوشه برگ و تعداد غلاف آوندی در رگبرگ اصلی را در جداسازی گونه ها، نشان داد. همچنین مطالعات تشریحی بشره پشتی گلپوش پایینی و پوشینه و پوشینک گلچه ی پایینی، برای اولین بار در ایران انجام شد. این اجزا، از لحاظ وجود یا عدم وجود ریزکرک، پریکل و نیز فراوانی آن ها در بین گونه ها، متفاوت بودند. بررسی های کروموزومی برای اولین بار در ایران انجام شد. عدد کروموزومی برای دو گونه p. antidotale و p. turgidum، 2n=18 گزارش می شود.

جنسl. thalictrum از خانواده آلاله (ranunculaceae) با 200-120 گونه از گیاهان علفی چند ساله، گلدار و اغلب ریزوم دار به شمار می آید. ساقه ها معمولا افراشته و برگ ها غلاف دار و دنداده دار اند. در این پژوهش، بررسی های بیوسیستماتیکی از قبیل: مطالعات سیتوژنتیک، فیلوژنی مولکولی، آنالیزهای آماری، آناتومی برگ، آناتومی ساقه، آناتومی میوه و آناتومی اپیدرم برگی بر روی گونه های این جنس در ایران شامل: th. isopyroides, th. sultanabadense, th. foetidum, th. tacabicum, th. mazandaranicum, th. minus var. minus-var. majus, به عمل آمد. در مطالعات سیتوژنتیک، شمارش کروموزومی th. minus var. majus برای اولین بار در ایران و دنیا به عمل آمد. در مطالعات تشریحی اپیدرم برگی، صفات تعداد سلول های روزنه، عرض سلول نگهبان روزنه، شکل سلول های اپیدرمی احاطه کننده روزنه و تیپ روزنه ها ( آلاله یا آنموسایتیک و شب بو یا آنیزوسایتیک) صفات کلیدی اپیدرم برگی در جداسازی گونه ها از همدیگر بودند. در مطالعات تشریحی ساقه، صفات گوشه دار بودن ساقه، تعداد لایه های سلول های اپیدرم، کلانشیم، فیبر اسکلرانشیم، پارانشیم، وجود یا عدم وجود آوند آبکش داخلی و تعداد لایه های آن در صورت وجود و تعداد حلقه های دسته جات آوندی صفات کلیدی برش عرضی ساقه در جداسازی گونه ها از همدیگر بودند. در مطالعات تشریحی برگ، صفات تعداد لایه سلول های اپیدرمی، پارانشیم نردبانی، پارانشیم اسفنجی، کلانشیم، وجود یا عدم وجود سلول های فیبر اسکلرانشیم، وجود یا عدم وجود کرک و جایگاه آن صفات کلیدی برش عرضی برگ در جداسازی گونه ها از همدیگر بودند. در مطالعات تشریحی میوه، صفات تعداد گوشه های میوه، تعداد لایه سلول های اپیدرم، پارانشیم، فیبر اسکلرانشیم، قطر دسته جات آوندی، وجود یا عدم وجود کرک صفات کلیدی برش عرضی میوه در جداسازی گونه ها از همدیگر بودند. تفاوت های میان ساختارهای تشریحی اپیدرم برگی، ساقه، برگ و میوه، بین گونه ها قابل تشخیص بوده و موجب شناسایی و جدایی گونه ها از یکدیگر گردید. در بررسی صفات ریختی، در بررسی تجزیه به عامل ها توسط نرم افزار spss ver. 16، آنالیزهای مقدماتی نشان داد که شش فاکتور اول حدود 99.999% از کل تنوع، شامل 18 صفت از 29 صفت، را تبیین می کنند که صفات: ارتفاع ساقه، طول دمبرگ، وجود یا عدم وجود گوشوارک، تعداد شیار های میوه و شکل برگچه ی پایینی، بیشترین ضریب همبستگی مثبت را در میان سایر صفات از خود نشان دادند. این آنالیز در جداسازی گونه های مختلف از یکدیگر و شناسایی آن ها موثر واقع شده و مرز گونه ها توسط فنوگرام ward و نمودار رسته بندی تعیین گردید. در فیلوژنی مولکولی، تعیین توالی ژنوم هستوی با مارکر its و تعیین توالی ژن های کلروپلاستی با مارکر trnl,f، صورت گرفته و ارتباط بین گونه ها با یکدیگر با استفاده از نرم افزار های mega 5 و paup ver. 4.0 جایگاه آن ها از لحاظ نزدیکی توالی ژنی مشخص گردید. وجود دو واریته ی var. majus-th. minus var. minus و جایگاه آن ها با این روش مشخص گردید. آنالیزهای آماری و فیلوژنی مولکولی، نه تنها یکدیگر را رد نکردند، بلکه موید یکدیگر نیز بودند. در این تحقیق، با استفاده از مقایسه توالی ژنهای trnl, f و its4, 5a مشخص شد که گونه ی th. simplex گزارش شده در ایران صحیح نمی باشد.

جنس cardamineبا نام فارسی ترتیزک تلخ یا ترتیزک باتلاقی از تیره brassicaceae و قبیله cardamineae است، که شامل 227 گونه در جهان می شود که در تمام قاره ها به جز قطب جنوب وجود دارند. در ایران 7 گونه از این جنس گزارش شده است، که در سرزمین های پست تا ارتفاعات مناطق مرطوب می رویند. این جنس تنوع کاریولوژی و مورفولوژی زیادی را نشان می دهد. در این پژوهش برخی از گونه های این جنس از دیدگاه ریخت شناسی، گرده شناسی و تشریحی با استفاده از تاکسونومی عددی مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعات ریخت شناسی بر روی 72 جمعیت از 8 تاکسون (6 گونه و 2 واریته) از مناطق مختلف ایران با استفاده از 49 صفت کمی و کیفی انجام شد، سپس با استفاده از نرم افزار spss ver16 ارزش صفات در تفکیک گونه ها مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که از جمله مهمترین صفات برای جداسازی گونه ها ویژگی های، ارتفاع ساقه از قاعده تا قاعده بالاترین برگ، ارتفاع ساقه از قاعده تا قاعده پایین ترین گل یا میوه، تعداد جفت برگچه جانبی برگ قاعده ای، دوره رویشی، طول، عرض و رنگ گلبرگ، اندازه برگچه انتهایی نسبت به برگچه های جانبی هستند. در نهایت کلید شناسایی جدید برای این جنس ارائه شد. در مطالعات گرده شناسی که برای اولین بار از ایران گزارش می شود؛ دانه های گرده 5 گونه با میکروسکوپ نوری بررسی شدند و سطح دانه گرده آنها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (sem) مورد مطالعه قرار گرفتند و مشخص شد دانه های گرده تری و تترا کولپیت هستند و تنها تزئینات مشبک را نشان می دهند. از نتایج به دست آمده از مطالعات تشریحی مشخص شد که صفاتی نظیر قطر رگبرگ مرکزی، قطر آوند مرکزی برگ، نسبت قطر رگبرگ مرکزی به قطر آوند مرکزی و حضور دستجات آوندی اضافی در ساقه اختلاف معنی داری را بین گونه های این جنس نشان دادند.

جنس .scandix l از خانواده apiaceae، زیر خانواده apioideae، طایفهscandiceae وزیرقبیله scandicineaeمی باشد.گونه های این جنس پراکنش نسبتا" وسیعی در آسیا و ایران را دارند. این جنس در ایران دارای4گونه یکسالهs.stellata, s.pecten-veneris,s .iberica, s.aucheri است. گونه های این جنس به دلیل شباهت ریخت شناسی فراوانی که باهم دارند با صفات محدودی از هم جدا شده و مترادف های زیادی برای آنها معرفی شده است. در این تحقیق به بررسی بیوسیستماتیکی گونه های scandixپرداخته شد. گونه های جنسscandix از نظر ساختار تشریحی(برش عرضی ساقه، دمبرگ ومیوه)، خصوصیات دانه گرده، ریز ریخت شناسی میوه ومطالعات کروموزومی موردبررسی قرارگرفتند. با استفاده از نرم افزارspssver.17 بررسیهای آماری اولیه صفات کمی و کیفی و سپس آنالیزهای آماری چند متغیره انجام گرفت. با استفاده ازتجزیه به عاملها مشخص شدکه دربرش عرضی ساقه تعداد لایه های بشره، ضخامت بشره، قطردسته آوندی،ضخامت پوست وتعداد دستجات آوندی و در دمبرگ تعدادلایه های بشره شکمی،تعداد کانالهای ترشحی زیر کلانشیم، قطر دسته آوندپشتی-میانی، وجود یا عدم وجود کانالهای ترشحی درطرفین دسته آوندچوب به عنوانصفات افتراقی محسوب می شود. نتایج حاصل از بررسی نشان دادکه مطالعات ساختار تشریحی(ساقه،دمبرگ ومیوه)وریز ریخت شناسی میوه تفکیک گونه هارا از یکدیگر میسر ساخت مطالعات ریزریخت شناسی گرده نیزدر کنار صفات ذکر شده می تواند در تفکیک گونه ها از یکدیگر مفید باشد.

جنس fraxinus l. با نام فارسی زبان گنجشک از تیره زیتون (oleaceae) شامل درختان و درختچه هایی است که در مناطق معتدل نیمه استوایی یا نیمه گرمسیری از نیمکره شمالی گسترش دارند. این جنس در ایران دارای 2 گونه: f. excelsior l. و f. angustifolia vahl. می باشد که در نواحی شمال غرب و غرب و مرکز و شمال شرق پراکنش دارند. در این پژوهش بررسی بیوسیستماتیکی این گونه ها با استفاده از مطالعات ریخت شناسی، ریز ریخت شناسی و تشریحی انجام شده است. مطالعات ریخت شناسی بر روی 56 جمعیت از 2 گونه به همراه زیر گونه و واریته های آنها از مناطق مختلف ایران با استفاده از 46 صفت کمی و کیفی انجام شد. با تجزیه و تحلیل های توصیفی داده های کمی و کیفی ریختی وتجزیه و تحلیل آماری داده های ریختی کیفی با نرم افزار spss ver. 16 ارزش صفات در تفکیک گونه ها مورد بررسی واقع شد. نتایج آماری موید آن است که رنگ سطح فوقانی برگچه، رنگ سطح تحتانی برگچه، رنگ جوانه زمستانه، نوع خوشه گل آذین، شکل میوه، شکل راس میوه، شکل اره حاشیه برگ بیشترین اثر را در تنوع جمعیت ها دارند. نتایج توصیفی سه عامل را بیش از سایرین در تنوع جمعیت ها موثر می داند. بررسی های ریز ریخت شناسی اعم از گرده شناسی و کرک ها برای اولین بار در ایران گزارش می شوند. دانه های گرده موناد، تری کلپیت هستند و کرک ها دو نوع: سوزنی و کاپیتیت را شامل می شوند. در این تحقیق همچنین مطالعات تشریحی برگچه، محور برگ، دمبرگ، سرشاخه چوبی، فندقه و دانه انجام شد و همچنین به بررسی اپیدرم فوقانی و تحتانی پرداخته شد و کلید شناسایی بر اساس ویژگی های تشریحی برگ و سرشاخه چوبی ارائه شد. صفات نوع خوشه گل آذین، ویژگی های تشریحی برگ و سرشاخه و همچنین ریز ریخت شناسی کرک ها از مشخص ترین صفات در شناسایی گونه های این جنس در ایران هستند.

جنس tripleurospermum از خانواده asteraceae و قبیله anthemideae با حدود 40 گونه در دنیا اغلب در آسیای مرکزی و اروپا و به ندرت در شمال آمریکا و شمال آفریقا توزیع شده اند. در این پژوهش، بررسی های بیوسیستماتیکی از قبیل: مطالعات سیتوژنتیک، فیلوژنی مولکولی، آنالیز های آماری، آناتومی ساقه، آناتومی میوه، گرده شناسی، مورفولوژی و میکرومورفولوژی بر روی گونه های این جنس در ایران انجام شد. این گونه ها شامل: t. caucasicum, t. melanolepis, t. monticolum, t. parviflorum, t. sevanense, t. disciforme, t.decipiens و t. microcephalum و t. transcaucasicumبودند. مطالعات کروموزومی در 4 گونه به نتیجه رسیده و اعداد کروموزومی 2 گونه از آنها برای اولین بار در ایران، و یک گونه برای اولین بار در جهان گزارش شدند. در مطالعات تشریحی ساقه و میوه صفت متمایز کننده ای برای تفکیک گونه ها وجود نداشت، تنها وجود کرک های ترشحی در گونه t. caucasicum موجب جدایی آن از بقیه گونه ها می شود. در مطالعات گرده شناسی بر اساس نسبت p/e سه نوع دانه گرده شناسایی شد: oblate spheroidal، prolate spheroidal و suboblate. بررسی های sem از سطح اگزین کمابیش در تمامی گرنه ها تنها تزیینات خار مانند را نشان داد. در فیلوژنی مولکولی، تعیین توالی ژنوم هستوی با مارکر its صورت گرفته و ارتباط بین گونه ها با یکدیگر با استفاده از نرم افزارهای mega5 و paup ver. 4/0 مشخص گردید.

چکیده جنس ranunculus از تیره ranunculaceae حدود 600 گونه را شامل می شود(1995، tamura). batrachium (dc). s. f. gray به عنوان زیرجنسی از خانواده آلاله جز گیاهان آبزی و یک ساله به شمار می آید. از این زیرجنس 4 گونه در ایران وجود دارد. در این پژوهش، بررسی های سیستماتیک از قبیل ریخت شناسی، ریزریخت شناسی، گرده شناسی، سیتوزنتیک و مطالعات آنزیمی بر روی گونه های این زیرجنس در ایران شامل r. trichophyllum ، r. rionii ، r. sphaerospermus و r. aquatilis به عمل آمد. برای بررسی رابطه گونه ها، صفات کمی و کیفی توسط نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند و آنالیز خوشه ایی به روش ward و آنالیز فاکتور انجام شد. نتایج نشان داد که صفات نوع برگ، شکل گوشوارک و شکل میوه بیشترین ضریب همبستگی مثبت را در میان سایر صفات از خود نشان دادند. مطالعات کروموزومی (میوز و میتوز) در سه گونه به نتیجه رسیده و اعداد کروموزومی هر سه گونه برای اولین بار در ایران گزارش می شود. مطالعات گرده شناسی بر روی گونه ها نشان داد که شکل کلی دانه گرده بر اساس نسبت p/e شامل: oblate spheroidal ، sub prolate و prolate spheroidal می باشد. بررسی میکروسکوپ الکترونی از سطح اگزین در تمام گونه ها تزئینات زگیل مانند را نشان می دهد. نتایج حاصل در این مطالعه نشان داد که این صفات دارای ارزش تاکسونومیک می باشد و می تواند سبب تمایز گونه ها شود.

جنس onopordum از خانواده asteraceae و قبیله cardueae با حدود 40 گونه در دنیا اغلب در اروپا، شمال افریقا، جزایر قناری، قفقاز و جنوب شرق و مرکز آسیا توزیع شده است. این جنس در ایران دارای 7 گونه و یک زیرگونه می باشد. در این پژوهش، بررسی های سیستماتیکی از قبیل: مطالعات سیتوژنتیک، تشریحی، گرده شناسی، مورفولوژی و میکرومورفولوژی بر روی گونه هایی از این جنس انجام شد. این گونه ها شامل o. acanthium, o. acanthium subsp. araneosotomentosum, o. armenum, o. carduchorum, o. carmanicum, o. heteracanthum و o. leptolepis بودند. در آنالیزهای آماری و مشاهدات صفات ریخت شناسی، ریز ریخت شناسی و تشریحی، صفاتی با پلی مورفیسم پایین برای استفاده در کلید شناسایی از سایر صفات جدا شدند. مطالعات تشریحی شامل برش عرضی برگ، ساقه و بررسی اپیدرم های پشتی و شکمی برگ بود که صفات متمایز کننده است از قبیل کرک های غده ای، فیبر پوستی در برگ، برآمدگی در محل رگبرگ ها، فیبر و گسترش غلاف آوندی رگبرگ فرعی، کلانشیم فوقانی برگ و نوع روزنه پشتی و شکمی برای تفکیک گونه ها حاصل شد. مطالعات کروموزومی در 5 گونه به نتیجه رسیده و عدد کروموزومی یک گونه برای اولین بار در ایران و عدد کروموزومی سه گونه برای اولین بار در جهان گزارش شده اند. تقارن کاریوتیپ با استفاه از فاکتورهایی نظیر %tf%، s و d.r.l و نیز جدول دوطرفه استیبنز تعیین شد و مطابق این یافتهها گونه های مطالعه شده در گروه 3b قرار گرفتند. در مطالعات گردهشناسی بر اساس نسبت p/eدو نوع دانه گرده شناسایی شدند: oblate-spheroidal و suboblate. بررسی های sem از سطح اگزین کمابیش در تمامی گونه ها تنها تزئینات خارمانند، شبکه ای و سوراخ سوراخ را نشان داد. نتایج مجموعه مطالعات فوق موید متمایز بودن o. acanthium از سایر گونه ها و نزدیکی دو گونه o. leptolepis و o. heteracanthum باهم می باشد.

جنس serratula l. از خانوادهasteraceae است که اخیرا با تغییر در تعریف جنس، بخش بزرگی از گونه های آن تحت گونه های جنسklasea cass. (در گذشته یک بخش از جنس serratula l. بوده اند) شناخته میشوند ، هرچند در بسیاری از فلورها مانند فلورا ایرانیکا، فلور ترکیه و فلور روسیه همچنان این گونه ها در serratula l. قرارگرفته اند. جنس klasea cass. با حدود 50 گونه در دنیا از شبه جزیره ایبری و شمال آفریقا تا جنوب وشرق اروپا، غرب و مرکز آسیا توزیع شده است. 17 گونه از این جنس در مناطق شمال، شمال غربی و غرب ایران پراکنش دارد. در این پژوهش، بررسی های بیوسیستماتیکی از قبیل: ریخت شناسی و ریزریخت شناسی، آنالیزهای آماری، آناتومی برگ، آناتومی ساقه، آناتومی اپیدرم برگی، مطالعات سیتوژنتیک، گرده شناسی و فیلوژنی مولکولی بر روی گونه های این جنس در ایران شامل: k. cerinthifolia، k. latifolia، k. coriacea ، k. quinquefolia ، k. radiata ssp. biebersteiniana، k. calcarea به عمل آمد. در بررسی صفات ریختی و ریزریختی، شکل گریبان، شکل و طول زائده راسی براکته ها، رنگ گلچه ها، شکل راس بساک ، رنگ و نوع پاپوس ، شکل برگ از صفات با ارزش در تفکیک گونه ها به شمار می آیند، آنالیزهای آماری نیز این موضوع را تایید کرد. در مطالعات تشریحی برگ و اپیدرم برگی، نوع مزوفیل برگ، غلاف اسکلرانشیمی ،شکل سلولهای غلاف اوندی و شکل سلولهای اپیدرمی از صفات متمایز کننده برای تفکیک برخی گونه ها هستند. در مطالعات گرده شناسی شکل دانه گرده و تزیینات سطح اگزین دانه گرده از صفات با ارزش در تفکیک گونه ها میباشند. تعداد2n=30 کروموزوم در 2 گونه k. cerinthifolia و k. coriacea برای اولین بار از ایران گزارش میشود. در فیلوژنی مولکولی، تعیین توالی ژنوم هسته ای با مارکر its وets صورت گرفته و ارتباط بین گونه ها با یکدیگر با استفاده از نرم افزار 0/4 paup . مشخص گردید. نتایج آنالیزهای فیلوژنی مولکولی، در تایید قرارگیری گونه k.calcareaدر بخش schumeria نبود و تعلق این گونه به بخش demetria را حمایت کرد.

جنسconvolvulus l. از تیره convolvulaceae یا پیچک شامل 250گونه است که در سرتاسر جهان گسترده است و دومین جنس بزرگ این خانواده به شمار می رود، بطورگستردهدرنواحیمعت ونواحی زیرخط استواپراکنش دارد و لی در نواحی گرمسیری بین دو مدار شمال و جنوب آسیا کمیاب است. این جنس در ایران دارای 42 گونه است که حدود 7 گونه (c.arvensis،c. leiocalycinus،c.spinosus،c.virgatus، c.acanthocaladus، c.pilosellaefolius، c.oxysepalus) در استان کرمان پراکنده است. در این پژوهش بررسی سیستماتیکی این گونه ها با استفاده از مطالعات ریخت شناسی،تشریحی و گرده شناسی انجام شده است. مطالعات ریخت شناسی بر روی 22 جمعیت از گونه ها از مناطق مختلف استان کرمان انجام شد و کلید شناسایی گونه ها بر اساس صفات ثابت تهیه شد. در این بین وجود و عدم وجود کرک روی ساقه و برگ و شکل و نوع برگ و ساقه متمایزکننده ترین ویژگی گونه ها از هم بود. در این تحقیق همچنین مطالعات تشریحی برگ و و ساقه و دمبرگ انجام شد و نیز به بررسی اپیدرم های پشتی و شکمی پرداخته شد. مطالعات گرده شناسی شامل مطالعات میکروسکوپ نوری و الکترونی بر روی تمام گونه ها بود. تمام دانه های گرده سه شیاری بود و بر اساس اندازه گیری p/e نوع دانه گرده prolate spheroidalبود، بررسی های sem از سطح اگزین حاکی از این بود که تزئینات سطح گرده در تمامی گونه ها تقریبأ یکسان است.

جنس zoegea l. با نام فارسی خورشید صبح از تیره کاسنی دارای حدود 1 گونه و 5 زیرگونه در دنیاست که یک عنصر ایرانو تورانی و مدیترانهای محسوب میشود. این جنس در ایران - دارای 6 تاکسون است که متعلق به 9 گونه میباشند: z. crinita subsp. crinita ، z. crinita subsp. glabricaulis ، z. crinita subsp. baldschuanica ، z. leptaurea s ، ubsp. mianensis z. leptaurea subsp. mesopotamica و zoegea purpurea . در مورد تقسیم بندی تحت جنسی این جنس، در منابع مختلف تاکسونومی تفاوتهایی دیده میشود. پراکنش جنس مذکور غالبا در مناطق مرکزی، جنوبی، شمال غربی و جنوب غربی کشور به چشم میخورد. در مقیاس جهانی، جنس مذکور در جنوب غرب و مرکز آسیا گسترده است. در این پژوهش بررسی بیوسیستماتیکی تاکسونها با استفاده از مطالعات ریخت شناسی، تشریحی، کروموزومی و گردهشناسی انجام شده است. مطالعات ریخت شناسی برروی بیش از 5 نمونه گیاهی از مناطق مختلف ایران انجام گردید. در این مطالعه صفاتی که دارای ارزش افتراقی بالاتری نسبت به سایر صفات بودند، مشخص شدند. نتایج حاصل از بررسیهای تشریحی که برروی ساقه، برگ، اپیدرم و سیپسلا انجام شد نشان داد که صفات تشریحی در جداسازی دو زیرگونه z. crinita subsp. glabricaulis و z. crinita subsp. baldschuanica از z. crinita subsp. crinita میتوانند مورد استفاده قرار گیرند و به همراه نتایج ریخت شناسی، این دو زیرگونه را در حد گونه ارتقا دهند. مطالعات کروموزومی روی دو گونه z. crinita و z. leptaurea انجام شد و عدد کروموزومی 82 n= 8 را برای هردو ارایه داد که تایید کننده گزارشهای قبلی بود. مطالعات گرده شناسی توسط میکروسکوپ الکترونی ) sem ( برای تمامی تاکسونها بجز z. leptaurea subsp. mesopotamica انجام شد که طبق نتایج بدست آمده تمامی تاکسونها دارای دانههای گرده tricolporate بوده و از نظز تزیینات سطح گرده نیز همگی echinate بودند. تنها در z. leptaurea subsp. mianensis ا ندازه تزیینات بلندتر بود. از نظر شکل دانه براساس نسبت طول محور قطبی به استوایی انواع oblate- spheroidal ، prolate- spheroidal و sub-oblate دیده شد.

منطقه امام زاده عبدالله با وسعت 4800 هکتار در شرق شهرستان باغ ملک و در فاصله 45 کیلومتری از مرکز شهرستان واقع گردیده است و دارای موقعیت کوهستانی وتیپ جنگلی از نوع بلوط می باشد. مراتع این منطقه از نوع ییلاقی و مهمترین گونه مرتعی این منطقه جاشیر میباشد. عرصه اجرای طرح دارای ارتفاع حداکثر 3200 و حداقل 1000 و متوسط 2037 متر از سطح دریا می باشد. با انجام این پژوهش و جمع آوری گونه های منطقه طی دو سال در فصول رویشی انجام شد و از نمونه ها در حالت گلدار و یا میوه دار عکس تهیه گردیده است. شناسایی نمونه ها با استفاده از فلورهای مختلف از جمله: فلورا ایرانیکا، فلور عراق، فلور ایران، رستنیهای ایران، کورموفیت هایی ایران، رده بندی گیاهی، فلور رنگی ایران، و فلور خوزستان انجام شد. در مجموع تعداد 46 خانواده با 137 جنس و 167 گونه گیاهی از منطقه امام زاده عبدالله (ع) جمع آوری شد. از 167 گونه گیاهی موجود در منطقه 33 گونه تک لپه ( 20 درصد نمونه ها) و 132 گونه دو لپه ( 79 درصد نمونه ها) و دو گونه متعلق به بازدانگان می باشد. 27 خانواده دارای فقط یک جنس در منطقه مورد بررسی می باشند. بیشتر عناصر رویشی متعلق به منطقه ایرانی تورانی( 103 گونه ) هستند که 62 % گونه ها را شامل می شود. همی کریپتوفیت ها با 34 % شکل زیستی غالب و سپس تروفیت ها با 32 % شکل های زیستی گیاهان منطقه را تشکیل می دهند. در منطقه 12 گونه ی بوم زاد ایران مشاهده شد. از میان گونه های گیاهی منطقه 55 گونه ( 33 درصد نمونه ها) دارای خواص دارویی بوده و از این لحاظ دارای ارزش و اهمیت می باشند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

جنس hordeum l. متعلق به خانواده poaceae است. این جنس بنا بر مشاهدات bor دارای 13 گونه در ایران می باشد که از این تعداد به 7 گونه در استان کرمان اشاره شده است. در بررسی که بر روی 83 صفت کمی و کیفی ریختی بر روی گونه های hordeum l. استان کرمان انجام شد، صفاتی مانند شکننده بودن محور گل آذین، رنگ گره های ساقه، طول نسبی بساک، رنگ سنبله، رنگ بساک بیشترین تاثیر مثبت را در جدایی گونه ها داشتند. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای با استفاده از مدل ward و بر پایه فاصله اقلیدسی، وجود 3 گروه اصلی را نشان داد که گروه اول شامل گونه های h. vulgare ، h. distichon,، s h. spontaneum، گروه دوم شامل گونه های h. leporinum ،h. glaucum و h. bulbosum و گروه سوم شامل گونه h. brevisubulatum ssp. iranicum بود که این رده بندی با نتایج neviski بیشترین تطابق را دارد. بررسی های تشریحی بر روی برش عرضی و اپیدرم پشتی برگ پرچمی صورت گرفت که بر این اساس صفاتی مانند شکل برگ، تعداد ردیف های روزنه ای، شکل سلول های کوتاه، حضور و فراوانی ماکروکرک ها معیار های جهت جدایی گونه ها بودند. همچنین نتایج بررسی های تجزیه خوشه ای با استفاده از روش ward و upgma بر پایه فاصله اقلیدسی بر روی 45 صفت برش عرضی و اپیدرم، حضور 3 گروه اصلی را نشان داد که با نتایج مطالعات ریخت شناسی و نتایج neviski هم خوانی دارد. با بررسی نتایج کروموزومی مشخص شد که گونه های hordeum l استان کرمان به 3 سطح دیپلوئید، تتراپلوئید و هگزاپلوئید تعلق دارند. به طوری که گونه های h. distichon،h. vulgare، h. spontaneum و h. glaucum دیپلوئید 2n=2x=14 ، گونه های h. bulbosum،(4x) h. leporinum تتراپلوئید 2n=4x=28 و گونه های(6x) h. leporinum و h. brevisubulatum ssp. iranicum 2n=6x=42 بودند. بررسی تقارن کاریوتیپ بر اساس جدول دو طرفه stebbins و همکاران ، tf%، s% نشان داد که این گونه ها دارای کاریوتیپ متقارن می باشند که بیشترین تقارن در گونه h. glaucum و کمترین میزان تقارن در h. bulbosum و h. leporinum بود. در بررسی های ملکولی، تنوع ژنتیکی30 ژنوتیپ جو با استفاده از 10 آغازگر ریزماهواره (ssr) انجام گرفت . در این بررسی 96 الل چند شکل مشاهده شد و نشانگر های gms003 و gms56با بیشترین میزان چند شکلی اللی مناسب ترین نشانگر ها جهت بررسی تنوع ژنتیکی بودند. دندروگرام تجزیه خوشه ای با استفاده از روش upgma و ضریب تشابه دایس گونه ها را به 4 گروه دسته بندی کرد که گروه اول شامل گونه های h. vulgare،h. distichon,، h. spontaneum، گروه دوم شامل گونه های h. leporinum و h. glaucum ، گروه سوم شامل جمعیت های مختلف h. bulbosum و گروه چهارم جمعیت های h. brevisubulatum ssp. iranicum را شامل شد. که با نتایج حاصل از رده بندی bor تطابق دارد. نتایج مطالعات ریخت شناسی و تشریحی با یکدیگر هم خوانی و در مورد جایگاه h. bulbosum با نتایج ملکولی در ارتباط با 10 نشانگر مورد استفاده در این بررسی مغایرت نشان داد و این مطلب بیان گر این است که با وجود شباهت های ریختی میان h. leporinum و h. glaucum با گونه h. bulbosum، تفاوت های ژنتیکی در میان آن ها وجود دارد و سبب قرار گرفتن h. bulbosum در یک گروه مجزا شده است.