خاندان صلیحی در فاصله سالهای 439 تا 532 ه.ق. بر یمن حکم راندند.در طی حکمرانی صلیحیون در یمن و نواحی اطراف آن، مذهب اسماعیلیه به شکل گسترده ای،انتشار یافت.علی بن محمد صلیحی،اساس کار خود را بر روابط دوستانه با حکومت فاطمیان قرار داد.پس از وی پسرش،ملک مکرم،همچنان خود را تابع خلفای فاطمی می خواند.روابط دوستانه دو دولت، پس از مرگ المستنصروتادوره ملکه حرّه ادامه یافت،اما دیری نپاییدکه باشقاق اسماعیلیان مستعلوی درمصربه دو شاخه،طیّبی و حافظی،وبا جانبداری ملکه حرّه از امامت طیّب،یمن از خلافت مصر جدا شدوملکه به طور مستقل بعنوان نایب امام مستور(طیّب)،عهده داردعوت طیّبی در مناطق جنوبی شبه جزیره عربی شد. این پایانامه می کوشدتا با بررسی روابط سیاسی میان صلیحیان و فاطمیان،به دو پرسش اصلی پاسخ دهد:1-علت استحکام روابط سیاسی صلیحیان و فاطمیان چه بود؟2- نتیجه موضع گیری ملکه سیده حرّه،در مسأله امامت طیّب چه بود؟فرضیاتی که برای این سوالات مطرح شد بدین قرار است:1-1:علت استحکام روابط سیاسی صلیحیان وفاطمیان،تبعیت بی چون وچرای داعیان صلیحی ازخلفای فاطمی بود.2-1:تأییدوحمایت خلفای فاطمی از صلیحیون در استحکام روابط دو دولت موثر بود.2:موضع گیری صریح ملکه حرّه درپذیرش امامت طیّب،منجر به تیرگی و قطع روابط سیاسی میان صلیحیان و فاطمیان شد،وهمین امربه استقلال سیاسی صلیحیان انجامید.از آنجاکه روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است،با تجزیه و تحلیل داده های تاریخی،فرضیه های سابق به آزمون گذاشته شدواین نتیجه حاصل شدکه تا دوران خلافت الآمر،صلیحیان ازخلفای فاطمی تبعیت تام داشته و در ازای آن مورد تأیید ایشان قرارمی گرفتند.بعدازمرگ الآمرباحمایت ملکه حرّه ازخلافت طیّب،اسماعیلیان یمن راه خود را از خلافت مصر جدا نموده و ریاست دعوت طیّبی را بدست گرفتند.

پژوهش درباره ی اسلام، ازمهمترین ومورد توجه ترین موضوعات درحیطه ی دین پژوهی محسوب شده واز حوزه های بسیار مورد توجه درمطالعات اسلامی، حیطه ی پژوهش درباره ی فرقه ها ومذاهب اسلامی است. دراین میان، مذهب تشیّع با توجه به ویژگی های منحصربفرد خویش، همچون: اعتقاد به امامت وولایت، اعتقاد به مهدویت، عقلانی برخورد کردن با مسایل، به نسبت اهل تسنن، اعتقاد به اصولی مانند تقیه، جهاد وپیوند دین وسیاست، بیش از سایر مذاهب اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. پرداختن به تشیّع به نسبت تسنن، بسیار اندک بوده است؛ با اینحال، از ورای مطالعات اسلام شناسی درغرب، می توان سیری را برای شیعه شناسی در غرب ارائه نمود که انقلاب اسلامی ایران یکی از مراحل بسیار تأثیرگذار در بین این مراحل محسوب می شود. آنچه مطالعه درباره ی اسلام و بویژه تشیّع را بیش از پیش دارای اهمیت می نماید، حضور اقلیت های مسلمان شیعه درکشورهای غیراسلامی و لزوم توجه به ویژگی ها، چالش ها وفعالیت های آنان است که علیرغم تعداد اندکشان، نمی توان آنان را نادیده انگاشت. مسأله ی اصلی درپژوهش حاضر، بررسی وضعیت تشیّع در دو کشور فرانسه وآلمان در قرن 20 و21 میلادی است که به طور کلی شامل دو مبحث می گردد: مبحث اول: شناخت اسلام شناسان وشیعه شناسان این دو کشور وشاخصه های دیدگاه های آنان پیرامون مذهب تشیّع ومسایل مرتبط با آن، که البته، طیف وسیعی از نظرات را شامل می شود که این رساله تلاش نموده آنها را با تقسیم بندی های مناسب، ارائه نماید. مبحث دوم: وضعیت شیعیان ساکن درفرانسه وآلمان؛ هر چند اکثریت شیعیان فرانسه وآلمان، مسلمانان مهاجری هستند که عمدتاً از کشورهای اسلامی مانند ایران، لبنان، عراق، سوریه، پاکستان و... به این دو کشور مهاجرت نموده اند؛ اما نمی توان از دیگر شیعیان نیز غفلت نمود. بررسی وضعیت وهویت فرهنگی ومذهبی این شیعیان وخدماتی که آنان در راستای تبلیغ اصول شیعی واسلامی انجام داده اند، واجد اهمیت بسیار می باشد. بدین لحاظ، پژوهش حاضر به روش توصیفی وتحلیل وبا استناد بر منابع کتابخانه ای واینترنتی موجود، سعی دارد تا ضمن بررسی مسأله ی فوق، به مطالعه وبررسی وضعیت مساجد، مراکز و موسسات اسلامی درفرانسه وآلمان، مشکلات وچالش های مسلمانان ودیدگاه ها درباره ی انقلاب اسلامی ایران نیز بپردازد.

رفتار مسالمت آمیز و آرام مردم کرمان با ادیان و فرق مذهبی، سبب شد که پس از ورود اسلام به این منطقه، در سال 29 هـ فرق مذهبی که این ناحیه را برای ادامه ی حیات سیاسی خود مناسب می دیدند، به اینجا هجرت کنند. جدا از فرق مذهبی که در قرون نخستین اسلامی وارد کرمان شدند، در قرون بعدی فرقی،مانند: نعمت اللهیه، شیخیه و آقاخانیه در کرمان بوجود آمدند و نقش فعالی را در مسائل سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی این منطقه و حتی ایران از خود بر جای گذاشتند. فرزندان فرقه صوفی مسلک نعمت اللهیه، پس از مرگ رهبر خود، راهی هند شدند و در آنجا فعالیت خود را پی گیری نمودند. رهبران این فرقه با پادشاهان تیموری، صفوی و بهمنی دکن معاصر بودند. دو فرقه ی شیخیه و آقاخانیه در قرن سیزدهم و همزمان با حکومت قاجاریه در کرمان بوجود آمدند. هر دوی این فرقه ها،با قارجارها پیوند خویشی داشتند. شیخیه پیوند نسبی و آقاخانیه پیوند سببی. شیخیه در تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و فرهنگی کرمان تأثیر گذار بود، این فرقه توسط حاج محمدکریم خان کرمانی تأسیس شد. فرقه ی آقاخانیه بوسیله ی آقاخان اول، در کرمان بوجود آمد. وی پس از عزل از حکومت کرمان،شورش کرد که عواملی مانند دلخوری وی از شاه قاجار به سبب عدم تشکر از وی به خاطر خدماتش در کرمان و وجود تعداد زیادی مرید و هوادار در کرمان که خاطره خوبی از بذل و بخشش های او داشتند و همچنین نارضایتی کرمانی ها از حکومت قاجار به دلیل وحشی گری های سپاهیان آقامحمدخان در کرمان این قیام را تشدید می کرد. هر چند که از کنار نقش دولت انگلستان به عنوان عامل خارجی قیام آقاخان محلاتی در کرمان،نباید بی تفاوت عبور کرد. به هر صورت وی پس شکست از دولت مرکزی ایران به هند رفت و فصلی تازه را در تاریخ اسماعیلیان نزاری در آنجا گشود. جانشینان وی نقش فعالی از خود در حوادث سیاسی جهان ایفاء نمودند. فرقه ی آقاخانیه نیز در حوادث فرهنگی و اجتماعی کرمان نقش فعالی از خود نشان داد.

سه فرقه اشاعره،حنابله و معتزله در دوره سلجوقی درفاصله سال های(429-590ق)درتعامل همگرایی و واگرایی بایکدیگربودند.اشاعره وحنابله ازگروههای اهل سنت بودندودرمسائل فکری واعتقادی نسبت به دیگرگروهها دارای همگرایی بیشتری بودند واین رونددردوره سلجوقی همواره تداوم یافت.بااین وجود منازعات ودرگیری های زیادی بین دو گروه دردوره سلجوقی روی داد. ازسال467تا512ق تعامل خلیفه وسلطان سلجوقی درحالت واگرایی بود وقدرت خلیفه محدود به امور مذهبی شده بود وباقدرت گرفتن سلطان، وزیر او خواجه نظام الملک نیز دارای قدرت زیادی بود ونظامیه بغداد رابرای حمایت از اهل سنت علی الخصوص اندیشه شافعی- اشعری بنانهاد. درگیری هایی که بین اشاعره وحنابله رویداد نسبت به دوره ی اول سلجوقی دارای خشونت بیشتری بود ومنجر به قتل و خونریزی شد.اما روابط معتزله با اشاعره وحنابله به گونه دیگری بود. در دوره سلجوقی تعامل اشاعره وحنابله بامعتزله در زمینه تأثیر گذاری وتأثیرپذیری از همدیگردرزمینه دانش های کلامی،فقهی وحدیثی همواره تداوم داشت.امادرعرصه روابط اجتماعی وسیاسی معتزله بغداد فشارسیاسی واجتماعی زیادی رامتحمل شدند، خلیفه عباسی القائم دستورقرائت دوباره اعتقاد نامه قادری را به منظور تضعیف معتزله صادر کرد و اشاعره و حنابله دراجرای این فرمان باخلیفه هماهنگ بوده ودراجرای آن خلیفه را مساعدت نمودند. عوامل متعددی درهمگرایی و واگرایی اشاعره، حنابله ومعتزله دردوره سلجوقی دربغداد دخالت داشته اند.دررابطه باواگرایی اشاعره وحنابله دردوره سلجوقی دربغداد پنج عامل ؛گرایش حنابله به تجسیم، گرایش اشاعره به تصوف، همگرایی وواگرایی بین سلطان سلجوقی و خلیفه عباسی،تأسیس نظامیه توسط خواجه نظام الملک وحمایت آشکار وپنهان او از اشاعره بیش از سایر عوامل تأثیر گذاربود.دررابطه باتعامل معتزله با اشاعره و حنابله ،رویکرد معتزله در باب خلق قرآن و حوادثی نظیر صدور فرمان محنه ازسوی مأمون وحمایت معتزله از خلیفه وآزار وشکنجه فقها توسط عوامل خلیفه بیش ازسایر عوامل موثربوده است. دراین پایان نامه تلاش شده است تا باعنایت به عوامل وفرضیاتی که مطرح شد تعامل همگرایی و واگرایی اشاعره ،حنابله و معتزله دردوره سلجوقی دربغداد (429-590 ق) تبیین و بررسی شود.

شهرستان ازنا (منطقه جاپلق) درشمال شرقی استان لرستان واقع شده است .این منطقه در سال 1316 شمسی به دهستان، سال 1337 شمسی به بخش ،سال1342 شمسی به شهر و سال 1373 شمسی به شهرستان تبدیل شده است عبور راه آهن سراسری از این منطقه و ساخت تاسیسات نفتی و سیلوهای بزرگ ذخیره گندم باعث توسعه اولیه این شهرستان شده است . ازنا پیش از انقلاب اسلامی مانند سایر نقاط کشور و دارای نظام ارباب و رعیتی بوده است و این وضعیت در ازنا به علت عدم توسعه مناطق شهری شدیدتر بوده است . خوانین فولادوند از مهمترین خوانین منطقه بوده اند که درحکومت پهلوی نفوذ زیادی داشته اند. مردم ازنا درسال 1341 مبارز علیه حکومت پهلوی را آغاز نمودند. مبارزات آنها در سال 1357 به اوج خود رسید به گونه ای که مبارزات به تمامی روستاهای منطقه نیزکشیده شد، کارگران شرکت نفت نیز در اعتراض به حکومت پهلوی سه روز اعتصاب نمودند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، کمیته انقلاب اسلامی مسئولیت اداره شهر را به عهده گرفت. درسالهای اولیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیروهای حامی بنی صدر و مجاهدین خلق فعالیت زیادی درشهر ازنا داشته اند. با آغاز جنگ تحمیلی رزمندگان ازنایی به طور جدی وارد عرصه دفاع از کشور اسلامی گردیدند و در این زمینه رشادت های زیادی از خود نشان دادند مردم ازنا دارای فرهنگ غنی ایرانی اسلامی می باشند و از این نظر نسبت به سایر مردم استان متمایز می باشند. روند توسعه سیاسی، اجتماعی فرهنگی و اقتصادی درسالهای اخیر باسرعت زیادی رو به گسترش بوده است،ساخت کارخانه های فولاد و ذوب آهن ، داروسازی ، فاز دو فرد آلیاژ، چهار بانده شدن جاده ازنا - دورود و ازنا، الیگودرز، توسعه منطقه ویژه اقتصادی ازنا،ساخت سدکمندان و دانشگاه های پیام نور، علمی کاربردی و آزاد، توسعه موسسات قرآنی وکانونهای فرهنگی و هنری مساجد و ساخت سالنهای ورزشی ازجمله اقدامات لازم در راستای توسعه شهرازنا درسال های اخیر بوده است.

امامان شیعه به اقتضای شرایط اجتماعی حاکم بر جامعه برنامه ای برای ارشاد و جریان فکری و فرهنگی جامعه در نظر گرفتند و در راستای فرهنگ سازی علوی به تربیت شاگردان برجسته بسیاری همت گماشتند تا پس از ایشان کاروان تش?یع را به سوی پرستش خداوند و برپایی تم ? دن واقعی اسلامی رهنمون باشند . این یاران نیز به نوبه خود شاگردان زیادی را تربیت کردند تا بعد از آنها در پیشبرد مقاصد آنان تلاش کنند. در این میان امام جواد ، امام هادی و امام حسن عسگری علیهم السلام نیز برای نیل به مقاصد خویش شاگردانی را تربیت کردند. این شاگردان اگر چه بیشتر ، راویان حدیث و انتقال دهنده افکار و اندیشه های ناب تشیع بودند ، ا ما در زمینه علوم پایه نظیر طب،جغرافیا ، تاریخ ، نجوم، وریاضی نیز توانستند آثاری از خود بر جای گذارند. و این آثار توانست بعد از چندین قرن در شکوفایی فرهنگ اسلامی درمناطق مختلف جهان اسلام اثرگذار باشد. یاران ایرانی امام جواد، امام هادی و امام حسن عسگری علیهم السلام با نگارش آثار و طرح مباحث کلامی توانستند در گسترش مذهب تشیع و تحولات فرهنگی در مناطق مختلف جهان اسلام نقش مهمی ایفا کنند. در این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی? تحلیلی در جستجوی پاسخ به این پرسش هستیم،که آیا یاران ایرانی امام جواد ، امام هادی و امام حسن عسگری علیهم السلام در زمینه علم و تمدن در اسلام و گسترش تشیع در ایران و تداوم فرهنگ اسلامی نقشی ایفا کرده اند؟

یکی از جنبه های اصلی تاریخ اجتماعی، بررسی سطح بهداشت و درمان جامعه می باشد. صفحات تاریخی سند محکمی است دال بر این موضوع که گاه بروز یک بیماری شدید در میان یک قوم باعث نابودی و هلاکت آنها شده و اکثر جمعیت مولد و نیروی کار یک شهر یا یک منطقه را از میان برده است. به دنبال آن بروز قحطی و ضعف های ناشی از این رکود باعث ایجاد اقتصادی ضعیف و حتی حاکمیت و استیلای قومی بر قوم دیگر گشته است. در کنار آن نباید سنگ بنای طب اسلامی که توسط دانشمندان ایرانی و مسلمان بنا نهاده شده را از یاد برد. اصفهان به عنوان یکی از مهمترین شهرهای کشور در هر دوره شاهد تحولات قابل توجهی در زمینه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بوده است. در دهه ی چهل از سوی دولت در جهت بهبود وضعیت شهر اصفهان اقداماتی چون توجه به بهداشت محیط شهر و عمران و زیبا سازی آن، ایجاد و گسترش اماکن خدماتی چون بیمارستان، زایشگاه، آسایشگاه، کلینیک، بالا بردن سطح آموزش های مردمی، تربیت پرستار، بهیار، ماما و اعزام آن به مناطق روستایی و غیره انجام شد که به میزان زیادی در بهبود اوضاع شهر موثر بود. با توجه به وسعت و اهمیت این تغییر و تحولات، این پژوهش بر آن است که به طور عمده با استفاده از منابع آرشیوی موجود به بررسی وضعیت بهداشت و درمان شهر اصفهان حول محورهای ذیل در این دوره بپردازد و جوانب مختلف آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد: بررسی آمار حیاتی شهرستان اصفهان، بهداشت و تنظیم خانواده، بهداشت محیط، بهداشت روان، داروسازی، پرستاری، مامایی، بهیاری، بیمارستان ها، دانشکده های پزشکی و پیرا پزشکی، واکسیناسیون و مبارزه با بیماری ها. کلید واژه ها: اصفهان، بهداشت، داروسازی، پرستاری، بیمارستان، واکسیناسیون.

مهمترین ویژگی های دوره ی مذکور دخالت های مستمر بیگانگان در امور مصر خصوصا انگلیسی ها بود ناتوانی و عدم لیاقت جانشینان محمدعلی پاشا وسیاستهای ناکارآمد انها از طرفی و موقعیت حساس جغرافیایی مصر خصوصا پس از حفر کانال سوئز از سویی دیگر باعث طمع بیشتر استعمار گران شد.سرکوب قیام عرابی پاشا دراستانه جنگ جهانی اول باعث تحت الحمایه شدن مصر توسط انگلیسی ها شد.

چکیده کشور پهناور هند، در جنوب قاره آسیا واقع شده است. کمپانی هند شرقی انگلیس که در سال 1600 میلادی با همکاری چند تن از بازرگانان انگلیسی و با حمایت ملکه الیزابت تأسیس شده بود برای پیدا نمودن عرصه های جدید تجاری توجه خود را به کشور هند معطوف داشت. رقابت های تجاری و استعماری حاکم بر اروپا و ثروت های افسانه ای هند انگیزه حرکت آنها به سوی این کشور شد. فعالیت های تجاری کمپانی هند شرقی انگلیس در هند که زمینه ساز استعمار چند قرن این کشور شد با یک مجوز تجاری آغاز شد، مجوزی که در سال 1612 میلادی از سوی جهانگیر – امپراطور مغول – به توماس روا انگلیسی واگذار شد تا به موجب آن انگلیسی ها بتوانند در هند پایگاه تجاری برپا کنند. ضعف دولت مرکزی پس از اورنگ زیب زمینه را برای تسلط انگلیسی ها بر هند فراهم نمود. آنها با تطمیع سران محلی و تفرقه افکنی میان آنها توانستند برای تسلط هر چه بیشتر بر هند بهره ببرند. مناطق مسلمان نشین هند بارها عرصه مبارزه در مقابل سیاست های تجاوزکارانه کمپانی هند شرقی انگلیس بود. که نیروهای کمپانی با نیرنگ بر آنها پیروز شدند. در ایالت میسور ظهور حیدر علی و فرزندش تیپو سلطان که شیعه مذهب بودند یک مانع جدی بر سر راه کمپانی برای تسلط بر هند بود. این پدر و پسر برای نابود کردن انگلیسی ها هم قسم شده بودند. شاخص ترین جنبه حیات تیپو، مخالفت شدید وی با حضور انگلیسی ها در هندوستان بود. انگلیسی ها هرگز با چنین دشمن سرسختی مواجه نشده بودند. او هرگز از هدف خود منصرف نشد و تمام توان خود را صرف آزادی هندوستان نموده و دراین راه جان خود را از دست داد. هندیان هنگامی که از مبارزات دوران پیش از استقلال سخن می گویند از تیپو سلطان به عنوان قهرمان جنگ و ستیز با استعمار، به بزرگی یاد می کنند.

چکیده عباسیان از سال 132 ق. تا 656 ق. زمام خلافت جهان اسلام را بدست گرفتند. آنان با شعار طرفداری از اهل بیت علیهم السلام و یادآوری ظلم امویان نسبت به آنان، توانستند مردم را به خلافت فرد نامعلومی از خاندان پیامبر (ص)، دعوت کنند. آنان با دعوت سرّی خود که کاملاً حساب شده و محتاطانه بود، سرانجام موفق به تشکیل حکومت شدند. چون عباسیان از ابتدا همراه با علویان بودند و هر دو جزئی از بنی هاشم به حساب می آمدند، تا حدود سال 100 هجری اختلافی بین آنها نبود ولی رفته رفته با تشکیل حکومت، عباسیان رسماً قدرت را بدست گرفته و برای حفظ قدرت با نهایت بی رحمی به مقابله با علویان برخاستند. اما در طول چند قرن حکومت آنان، برخی از خلیفگان به تشیع متمایل شده و اقدامات مفیدی انجام دادند که باعث گسترش تشیع شد. به نظر می رسد برخی از آنان دارای تشیع محبتی، و برخی دارای تشیع معتزلی و حتی برخی دارای تشیع امامی بوده اند. البته برخی از آنان در باطن چندان گرایشی به تشیع نداشته اند ولی فضای موجود در جامعه به گونه ای بوده که برای حفظ حکومت خود اظهار تشیع می کردند که به آن تشیع سیاسی گفته می شود. اثبات گرایش شیعی خلفا و تعیین نوع آن از اهداف اصلی این پژوهش می باشد. کلید واژه ها: خلافت عباسی، گرایش های شیعی، مأمون، الناصر.

چکیده تحقیق درباره ی دین اسلام، از اساسی ترین و مهم ترین موضوعات، درحیطه ی دین پژوهی محسوب می شود و مهم تر از آن پژوهش درباره ی فرقه ها و مذاهب اسلامی است؛ که مذهب تشیّع با توجه به ویژگی های خاص خود، همچون: اعتقاد به امامت و ولایت، اعتقاد به مهدویت، عقلایی برخورد کردن با مسائل، اعتقاد به اصولی مانند تقیه، جهاد وپیوند دین وسیاست، بیش از سایر مذاهب اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. پرداختن به تشیّع به نسبت تسنن، بسیار اندک بوده است؛ با این حال، از ورای مطالعات اسلام شناسی درغرب، می توان سیری را برای شیعه شناسی در غرب ارائه نمود که انقلاب اسلامی ایران یکی از مراحل بسیار تأثیرگذار در بین این مراحل محسوب می شود. آنچه مطالعه درباره ی اسلام و بویژه تشیّع را بیش از پیش دارای اهمیت می نماید، حضور اقلیت های مسلمان شیعه درکشورهای غیراسلامی و لزوم توجه به ویژگی ها، چالش ها وفعالیت های آنان است که علیرغم تعداد اندکشان، نمی توان آنان را نادیده انگاشت. مسأله ی اصلی درپژوهش حاضر، بررسی مراکز شیعه پژوهی در بریتانیا بین سال های 1950 تا2010 میلادی است که به طور کلی شامل مواردی از این قبیل است. اول اینکه؛ شناخت اسلام شناسان و شیعه پژوهان این کشور و شاخصه های دیدگاه های آنان پیرامون مذهب تشیّع ومسائل مرتبط با آن، که البته، طیف وسیعی از نظرات را شامل می شود که این رساله تلاش نموده آنها را با تقسیم بندی های مناسب، ارائه نماید. دوم اینکه؛ وضعیت شیعیان ساکن در کشور بریتانیا؛ هر چند اغلب شیعیان بریتانیا، مسلمانان مهاجری هستند که عمدتاً از کشورهای اسلامی مانند ایران، لبنان، عراق، سوریه، پاکستان به این کشور مهاجرت نموده اند؛ اما نمی توان از دیگر شیعیان نیز غفلت نمود. بررسی مراکز شیعه پژوهی، وضعیت و هویت فرهنگی ومذهبی این شیعیان وخدماتی که آنان در راستای تبلیغ اصول شیعی واسلامی انجام داده اند، واجد اهمیت بسیار می باشد. بدین لحاظ، رساله ی حاضر به روش توصیفی وتحلیلی و با استناد بر منابع در دسترس، سعی دارد تا ضمن بررسی مسأله ی فوق، به مطالعه وبررسی وضعیت مساجد، مراکز شیعه پژوهی، دانشگاهها و موسسات اسلامی در کشور بریتانیا، مصائب و چالش های مسلمانان و اثر گذاری و دیدگاه ها درباره ی انقلاب اسلامی ایران نیز بپردازد. کلید واژه: شیعه پژوهی ، شرق شناسی، تشیّع ، مطالعات اسلامی، بریتانیا.

چکیده بخش عمده هر فرهنگ و تمدن محصول تفکر و دستمایه علمی پیروان آن است که شجره علمی و هویت معرفتی آنان را به نمایش می گذارد. با این وصف که هر چه این معرفت و تفکر سابقه کهن تری داشته باشد ریشه ها و لایه های آن بهتر قابل ترسیم است. از این رو بحث و بررسی آن در میان رهبران نخستین یا نسل اول از پیروان آنان، از اهمیت بسزایی برخوردار است. شکوفایی علوم اسلامی از همان قرن نخست در یک تلاش همگانی مبتنی بر آموزه ها و تعالیم دینی، همراه با درک صحیح از شرایط اجتماعی و نیازهای آن عصر، سبب بالندگی تمدن اسلامی در قرون نخستین شد. اما در خصوص این که اصحاب امامان شیعه(ع) به عنوان رهبران و عالمان دینی در این باب چه نقشی ایفا نموده اند، پرسشی است که به ویژه در قرن اخیر، برخی را به انکار و برخی را به اثبات اساسی ترین نقش و بنیادی ترین تأثیر در عرصه فرهنگ و تمدن اسلامی وادار کرده است. پژوهش حاضر برآن است که با رویکردی علمی تحلیلی نقش آنان را در فرهنگ و تمدن اسلامی بدون افراط و تفریط، در بازه ی زمانی قرن های دوم و سوم و با توجه به گستردگی بحث، در دامنه دانش تاریخ و جغرافیا مورد بررسی قرار دهد. این بررسی براساس گزاره های تاریخی موجود در کتب تاریخی، تمدنی، ادبی، تراجم، رجال، جغرافیایی انجام می شود و در مقام داوری با آمیزه ای از توصیف نقلی و تحلیل عقلی دامنه تحقیق را جمع می کند. ناپیدا بودن کتب و بیشتر اخبار اصحاب امامان(ع) از دشواری های رسیدن به این بررسی است. ذهن شناسی فکری و علمی اصحاب، مقایسه ی آثار و کتب اصحاب با دیگر آثارشان و نیز آثار دیگران و هم چنین انعکاس اخبار آنان در میان نسل های بعدی سه شیوه ی کاربردار برای رسیدن به محتوای آثار مفقود اصحاب است. پژوهش پیش رو در محورهای سیره ی نبوی، سیره ی اهل بیت(ع)، وقایع نگاری و جغرافیانگاری سامان یافته و به مسایلی مانند بنیان گذاری یا استمرار بخشی حرکت علمی اصحاب امامان(ع) در حوزه ی تاریخ و جغرافیا، جایگاه علمی آنان، انعکاس اخبار آنان در نسل های بعدی، بستر حرکت علمی اصحاب، گونه شناسی فکری، صنف شناسی نگارشی، نوع شناسی تعامل آنان با دیگران و فرایند شناسی انتقال علوم به اصحاب و از آنان به آیندگان می-پردازد. واژگان کلیدی: اصحاب، امام، شیعه، فرهنگ، تمدن، تاریخ، جغرافیا

چکیده جیرفت به عنوان یکی از بزرگترین ولایات کرمان، به جهت موقعیت خاص جغرافیایی و اقلیمی و شرایط طبیعی و ارتباطی، در زمینه ها و تحولات مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی این ایالت نقش مهمی را ایفا نموده است. اسلام به این شهر در سال 23 ه.ق وارد شد. در دوران حکومت های صفاریان، آل بویه، سلاجقه و غیره، این شهر در تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، ... منطقه تأثیرگذار بود. ساکنین این شهرستان بارها مورد هجوم، قتل و غارت توسط اقوام مهاجم عرب، ترک، دیلم، غز و مغول قرار گرفتند. وضعیت جغرافیایی، بعد مسافت از مراکز خلافت اسلامی، سبب گردید تا فرق مذهبی این ناحیه را برای ادامه ی حیات و فعالیت خویش برگزینند. از این رو جیرفت مدت ها کانون خوارج ازارقه بود. همچنین، عبور جاده ی ابریشم از جیرفت و همجواری با بندر هرمز، جایگاه تجاری خاصی را برای این شهرستان پدید آورد تا جایی که در عصر سلجوقیان قمادین به مرکز تجاری کرمان، سیستان و خراسان تبدیل شد. سرانجام هجوم اقوام غز و مغول به مرکزیت تجاری آن خاتمه داد. این شهرستان با سابقه تاریخی و تمدن کهن خویش و نیز اقوام و طوایف مختلف همچون قفص و بلوچ، زط، بارز، جرمان و اوغان و نیز طبقات اجتماعی گوناگون نقش مهمی در تحولات و دگرگونی های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی تاریخ کرمان بطور خاص و سرزمین ایران به طور عام ایفا نموده است. کلید واژه ها: کرمان، جیرفت، قمادین، غز، سلجوقیان، خوارج، کوفج

در سال های اخیر مطالعات و پژوهش های گوناگونی درباره شهر قزوین صورت گرفته است که بیشتر این مطالعات در زمینه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوران صفویه و معاصر بوده است. اطلاعات ما در مورد تشیع مردم قزوین در دوره قبل از صفویه بسیار اندک است. علی رغم کثرت مطالعات و پژوهش های صورت گرفته پیرامون این شهر، هم چنان ناگفته های بسیاری در مورد این شهر به ویژه در موضوع دگرگونی های فکری و فرهنگی و گرایش مردم این شهر به تشیع با توجه به دارالسنه بودن قزوین وجود دارد. امروزه مذهب قریب به اتفاق مردم قزوین شیعه است. پرداختن به مسأله مذهب و روشن شدن چگونگی گسترش تشیع در قزوین مسأله اصلی این پایان نامه است. با توجه به اینکه شیعیان قزوین در دوره قبل از تأسیس دولت صفویه همیشه در اقلیت بوده و تحت فشار حکومت مرکزی قرار داشته اند؛ بررسی روند توسعه تشیع یکی از جریان های فرهنگی این شهر می باشد که پژوهشی همه جانبه را می طلبد. قزوین از ابتدای ورود اسلام به دارالسنه معروف بوده است و تشیع از همان ابتدا هر چند محدود؛ در قزوین حضور داشته است و شیعیان همیشه به صورت یک اقلیت در تحولات سیاسی و اجتماعی شرکت داشته اند. هدف از این پژوهش، تبیین روند نفوذ تشیع و عوامل موثر در این پیشرفت و چگونگی گسترش و فراگیر شدن آن در قزوین و تبیین نقش شیعیان در دگرگونی های فرهنگی این شهر است. هم چنین بررسی عملکرد شیعیان در زمینه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از زمان ورود اسلام به این منطقه، تا آغاز دولت صفوی است. این پژوهش به دنبال آن است که پس از مروری بر جغرافیای تاریخی قزوین و طریقه بنای آن؛ به بررسی جریان اسلامیت شهر و نقش علماء، دانشمندان، محدثان و یاران قزوینی ائمه در گسترش تشیع؛ هم چنین نقش امامزادگان در تبلیغ و ترویج عقاید مذهبی و پراکندگی بقاع متبرکه و در پایان به بررسی نقش خاندان های شیعی در گسترش تشیع در قزوین بپردازد. روش انجام این پژوهش با استفاده از روش های توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع اصلی بوده است. بدیهی است از تحقیقات نوین در تبیین مسئله سود برده شده است.

کویت کشوری کوچک در خاورمیانه است که با کشورهای عراق و عربستان سعودی دارای مرزهای خاکی و با ایران از طریق خلیج فارس دارای مرزهای آبی و پایتخت آن، شهر کویت است.تاریخ تاسیس کشور کویت به شیخ «براک بن غریر آل حمید»، شیخ قبیله بنی خالد و حاکم امارت «احسا» بازمی گردد که در اواخر سال 1110 هجری قلعه ای به نام «کوت» برای ذخیره آذوقه و همچنین انبار اسلحه بنا کرد که بعدها نام «کویت» از آن گرفته شد و سپس این شهر در عهد شیخ «سعدون بن محمد آل حمید» به خاندان آل صباح بخشیده شد . این کشور یکی از کوچکترین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با بیش از دو ونیم میلیون نفر جمعیت است که در سال 1962 به استقلال رسید و خاندان آل صباح از 1962م تا کنون بر آن حکومت می کنند .این کشور متشکل از 5 منطقه استکه در تقسیمات کشوری از آنها تحت عنوان العاصمه (پایتخت)، حولی، الاحمدی، الجهراء و الفروانیه یاد شده است.شیعیان بیش از 30 درصد جمعیت کویت را تشکیل می دهند . تراکم شیعیان در مناطق منصوریه، دعیه، سالمیه، دسمه، بنید القار و شرمه بیشتر است . باید توجه داشتوضعیت مناسب اقتصادی موجب شده تا شیعیان در فعالیت های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و دینی حضور داشته باشند لذا سیر بسیاری از تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کویت، از عملکرد شیعیان نشات گرفته است. به طور کلی روند تحولات کویت به گونه ای بوده که حضور و نفوذ شیعیان در این تحولات غیر قابل انکار است. از جمله مهمترین تحولات سیاسی کویت که شیعیان در آن نقش داشتند کسب کرسی هایی در مجلس کویت بود . مشارکت شیعیان در امور اجتماعی کویت به واسطه برگزاری انتخابات ، نوع مناسبات این کشور را از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس متمایز می سازد . برخلاف بسیاری از کشورهای عربی ، در کویت مجلس نمایندگان با انتخاب و رای مردم شکل می گیرد و زنان نیز می توانند در آن شرکت کنند. از لحاظ فرهنگی نیز شیعیان با شرکت خود در تشکل های فرهنگی و سازماندهی برنامه های فرهنگی در راستای اهداف فرهنگی و اجتماعی سعی در هدایت جامعه کویت به سوی ارزش های انسانی را دارند.در این میان شیعیان با حضور مستقیم و غیر مستقیم خود در برنامه های فرهنگی ، سعی در اعتلای فرهنگ شیعی دارند. فضای آزادی نسبی فرهنگی کویت این کشور را در میان کشورهای عربی خلیج فارس از نظر فرهنگی متمایز کرده است. به همین سبب وضعیت فرهنگی کویت نسبت به سایر کشورهای حوزه خلیج فارس، متمایز بوده و سطح و عرصه های فرهنگی در این کشور بالاتر و قوی تر از کشورهای عربی اطراف خود است.مطبوعات در این کشور رونق دارد و نویسندگان با آزادی نسبی به طرح افکار خود می پردازند. وجود مساجد و حسینیه های رسمی و غیر رسمی بستر مناسبی برای فعالیت های فرهنگی شیعیان فراهم نموده است و از این رو بسیاری از برنامه های فرهنگی در مساجد و حسینیه ها سامان مییابد.شیعیان سازمان ها و نهاد های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی گوناگونی دارند و به نسبت جمعیت شان در تحولات کشور کویت نیروی قابل توجهی می باشند. این پژوهش تلاش دارد ضمن بررسی سابقه تاریخی شیعه در کویت در خلال سال های 2012-1961، به چگونگی نقش شیعیان کویت نسبت به دیگر کشورها پرداخته و همچنین نقش نهادهای فرهنگی و اجتماعی شیعیان و نخبگان آنان در دگرگونی های اجتماعی کویت را مورد تبیین و بررسی قرار دهد.

رادیویکی ازرسانه های نوین است که همزمان با ورود فناوری های نوین به ایران وارد شد وبه مرورزمان نهادینه شد واین ابزارفرهنگی مانندابزارهای دیگر باهدف خدمت به نظام سلطنتی وپیشبرد اهداف فرهنگی رژیم پهلوی به کارگرفته شد.دردوره پهلوی اول باتوجه به سیاست های دین ستیزی دولت ،برنامه های مذهبی دررادیو ارائه نشد.دردوره پهلوی دوم ،ازسال 1320ه.ش تاسال 1332 ه.ش با توجه به سیاست های کلی رژیم پهلوی، در رادیوایران پخش برنامه های مذهبی شروع شد ودراین برنامه هااز کارشناسان مذهبی که عمدتا از نیروهای شاخص مذهبی بودند ،استفاده گردیدنیروهای مذهبی هم از فرصت به دست آمده دررادیو، درجهت تبلیغ شعائر مذهبی استفاده کردند. ازسال 1332 ه.ش باتوجه به فضای سیاسی به وجود آمده ناشی ازکودتای 28مرداد 1332 ،حضور نیروهای مذهبی دررادیو بیشتر شد وبرنامه های مذهبی هم ازجهت ساختار ومحتوی رشد بیشری کردند. ازسال 1342ه.ش تاسال 1357ه.ش باتوجه به تقابل نیروهای مذهبی با رژیم پهلوی دوم،حضورآنها دررادیو کمرنگ شد ولی برنامه های رادیو درراستای اهداف سیاسی پهلوی دوم ازجهت قالب ونحوه ارائه متنوع شد تا نبود سخنران مذهبی دربرنامه ها جبران شود. دراین پژوهش به فعالیت ها وکنش ها و واکنش های رژیم پهلوی ،نیروهای مذهبی و طیف مخاطبان درمقابل برنامه های مذهبی رادیو ایران وهمچنین محتوا وساختار برنامه های مذهبی دربرهه تاسیس تا انقلاب اسلامی می پردازیم.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.