گیاه پالایی(phytoremediation) فناوری استفاده از گیاهان برای پالایش آلودگی از محیط زیست است که روشی موثر، ارزان قیمت و دوستدار محیط زیست است. آلودگی زمین های کشاورزی و مراتع به فلزات سنگین باعث انتقال این فلزات به محصولات زراعی، باغی، دامی و نهایتاً غذای انسان می گردد، اصلاح زمین های آلوده به فلزات سنگین جهت جلوگیری از ورود آنها به چرخه غذایی انسان امری ضروری به نظر می رسد. هدف این پژوهش بررسی پتانسیل تربچه در پاکسازی فلزات سنگین از خاک و تأثیر سطوح مختلف فلزات سنگین و تشدید کننده های جذب بر رشد و نمو و غلظت فلزات در گیاه تربچه می-باشد. بدین منظور دو آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه ی بخش خاکشناسی دانشگاه زنجان در مهر ماه سال هشتادو هفت انجام شد، این آزمایش دارای پنج تیمار نوع و مقدار افزودنی-ها که شامل سطوح مختلف اسید سولفوریک و edta (فاکتورa) و هفت تیمار سطوح مختلف سرب و روی (فاکتور b) بود که در سه تکرار انجام شد. سطوح مختلف اسید سولفوریک (1500 و750 میلی گرم بر کیلو گرم اسید سولفوریک غلیظ) و edta (10و20 میلی گرم بر کیلو گرم) از طریق آب آبیاری به گلدان ها اضافه شد و سطوح آلودگی که برای سرب و روی به کار برده شد، عبارتند از 0، 200، 400، 600، 800، 1000 و 1200میلی گرم بر کیلوگرم خاک که در ابتدای آزمایش به خاک گلدانها اضافه شد. نتایج آزمایش روی نشان داد که تاثیر سطوح مختلف روی و نوع ومقدار افزودنی بر غلظت روی ،وزن خشک غده و غلظت سایر عناصر در گیاه تربچه معنی دار است. با افزایش سطح روی در خاک غلظت روی در بخش هوایی و زیر زمینی گیاه تربچه افزایش ولی وزن خشک بخش هوایی و زیر زمینی گیاه کاهش یافت. کاربرد افزودنی های مختلف باعث افزایش غلظت روی در بخش هوایی و زیر زمینی گیاه تربچه شد ولی وزن خشک این قسمت ها را کاهش داد. نتایج آزمایش سرب نشان داد که تاثیر سطوح مختلف سرب و نوع ومقدار افزودنی بر غلظت سرب، وزن خشک غده و غلظت سایر عناصر در گیاه تربچه معنی دار است. با افزایش سطح سرب در خاک غلظت سرب در بخش زیر زمینی گیاه تربچه افزایش ولی وزن خشک گیاه کاهش یافت. کاربرد افزودنی های مختلف باعث افزایش غلظت سرب و وزن خشک گیاه تربچه گردید.

این مطالعه به منظور تهیه نقشه های شوری و قلیائیت خاک با استفاده از داده های ماهواره ای etm+ و همچنین تلفیق داده های ماهواره ای etm+ و liss در جنوب شرق دشت قزوین صورت گرفت.تجزیه های آزمایشگاهی شامل اندازه گیری پارامترهای هدایت الکتریکی، واکنش خاک و محاسبه نسبت جذب سدیم، ماده آلی، آهک و بافت و گچ مطابق با روش های استاندارد بر روی همه نمونه-های جمع آوری شده سطحی و افق های مورد مطالعه صورت گرفت.با استفاده از شاخص های oif و pca، باندهای 4، 2-6 و 7 به عنوان بهترین باندها در سنجنده etm+ و باندهای lissiii، 4 و 2-6 حاصل از تلفیق سنجنده های liss و etm+ به منظور انجام عملیات طبقه بندی انتخاب گردیدند.دقت بدست آمده نشان داد که اگرچه دقت کلی از دقت کاربرد سنجنده etm+ به تنهایی پایین تر می باشد، اما تلفیق این دو سنجنده به خوبی توانسته دقت کلاس های 0s و 1s را افزایش دهد. بنابراین پیشنهاد می گردد به منظور تفکیک خاک های با کلاس شوری پایین از تلفیق این دو سنجنده استفاده گردد. همچنین تلفیق این دو سنجنده به منظور تهیه نقشه قلیائیت، باعث کاهش دقت کلی نقشه تهیه شده (94/54 درصد) نسبت به نقشه قلیائیت تهیه شده با استفاده از سنجنده etm+ تنهایی گردید. بنابراین تلفیق این دو سنجنده در تفکیک خاک هایی با کلاس های متفاوت قلیائیت پیشنهاد نمیشود.

توده های عظیم مواد زاید و کنستانتره های معدنی در مجاورت کارخانجات سرب و روی استان زنجان که اکثراً فاصله ی کمی با زمین های کشاورزی دارند، موجبات آلودگی بخش وسیعی از این زمین ها را فراهم ساخته است. از آنجا که آلودگی زمین های کشاورزی و مراتع به فلزات سنگین باعث انتقال این فلزات به محصولات زراعی، باغی، دامی و نهایتاً غذای انسان می گردد، پاک سازی این اراضی یا غیر قابل جذب نمودن فلزات سنگین برای گیاهان امری لازم و ضروری می باشد. یون های فلزات زمانی که در سطوح بالایی در محیط وجود داشته باشند به وسیله ی ریشه ی گیاهان جذب و به اندام های هوایی منتقل می شوند که این امر موجب اختلال در متابولیسم گیاه و کاهش رشد می گردد. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر اصلاح کننده های آلی و معدنی مختلف بر کاهش غلظت قابل جذب zn،pb، cd وni در خاک می باشد. چهار نوع اصلاح کننده شامل ورمی کمپوست، گئوتیت و بنتونیت با سطوح صفر، 5/2 و 5 درصد و سوپر فسفات تریپل با سطوح صفر، 05/0 و 1/0 به دو نوع خاک با آلودگی متفاوت به فلزات سنگین اضافه گردیدند. نمونه های تیمار شده با مواد اصلاحی در گلدان های پنج کیلوگرمی ریخته و به مدت دو ماه در رطوبت ظرفیت مزرعه خوابانیده شدند. پس از گذشت مدت زمان مذکور از خاک گلدان های خوابانیده شده نمونه برداری به عمل آمد و سپس در گلدان ها ذرت کشت شد. گلدان ها به مدت دو ماه در شرایط گلخانه و ظرفیت مزرعه نگهداری شدند. پس از گذشت مدت زمان مذکور گیاهان کاشته شده برداشت و پس از شستشو و خشک کردن آن ها در آون توزین شدند. سپس نمونه های گیاهی تهیه از تیمارهای مختلف هضم و در عصاره ی گیاهی تهیه شده غلظت عناصر توسط دستگاه جذب اتمی قرائت گردید. مقایسه میانگین ها بر اساس آزمون دانکن نشان داد که بهترین غیر متحرک کننده برای عنصر روی قابل جذب، کاربرد سوپر فسفات تریپل، برای عنصر نیکل و سرب کاربرد پنج درصد گئوتیت و برای کادمیوم کاربرد پنج درصد بنتونیت بود.