این پایان نامه به بررسی (واقع گرایی در داستان های کوتاه نجیب کیلانی با تکیه بر مجموعه داستانی «الکابوس») اختصاص داده شد .انتخاب این اثر به دلیل طرح مسایل اجتماعی مبتلابه جامعه اسلامی مصر در آن است که نویسنده در بیشتر موارد با طرح آنها قصد ارائه راه حل و حداقل به فکرواداشتن مخاطب و ارائه داستانی هدفدار است بدین گونه ادب دوستان و فعالان در عرصه ادبیات عرب نیز با چهره ای که در زمینه داستان کوتاه از چشم ناقدان و مترجمان مهجور مانده است ، بیشتر آشنا شده و به اهمیت پرداختن به نقد و تحلیل داستان هایی هدفمند و ارزشی آن هم در جامعه ای که تقریباً به خاطر تهاجم غرب از فضای اسلامی فاصله گرفته بود ، آشنا می شوند. در این پژوهش سه فرضیه بررسی می شود: نخست اینکه کیلانی با انتخاب سبک واقع گرایی و تمسک به اسلوب اسلامی به ارائه مشکلات جامعه مصر می پردازد و طی آن ذهن خواننده را به تلاش برای حل آن معطوف می سازد. دوم، کیلانی با توجه به تطبیق قوانین نگارش داستان کوتاه و به خدمت گرفتن عناصر این نوع داستانی، به سه عنصر زاویه دید ، شخصیت و پیرنگ بیش از سایر عناصر بهامی دهد و سوم، مسایل عقیدتی اسلامی محور اصلی داستان های کوتاه نجیب است که وی با استناد به آموزه های دینی، مفاهیم اصلی اخلاق را یادآور می شود. فصل نخست «واقع گرایی در ادبیات داستانی» نام دارد که طی آن مکتب واقع گرایی، عوامل زمینه ساز برای ظهور آن، مهمترین موضوعات این مکتب، انواع آن و سپس ظهور آن در ادبیات عربی به ویژه در رمان و داستان کوتاه و در آخر ویژگی های عمومی عناصر داستانهای واقع گرایانه مورد بررسی قرارمی گیرد. «نجیب کیلانی؛ پیشرو در داستان نویسی اسلامی به سبک واقع گرایانه در مصر» عنوان فصل دوم این تحقیق است که به زندگی نامه کیلانی، ورود او به عرصه ادبیات، فعالیتهای سیاسی و ادبی، ادبیات اسلامی و قضیه شکل و مضمون از دیدگاه کیلانی، گرایش نجیب کیلانی به مکتب واقع گرایی و فعالیت در عرصه ادبیات اسلامی، وجه تمایز آثار واقع گرایانه کیلانی نسبت به معاصران پرداخته و جایگاه کیلانی نسبت به معاصران تعیین و نقاط قوت و ضعف او در داستان نویسی تبیین می شود.همچنین فصل سوم با نام «بررسی واقع گرایی در داستان های کوتاه کیلانی» عناصر ادبی 16 داستان کوتاه مجموعه داستانی «الکابوس» اثر این نویسنده مصری مورد بررسی قرارمی گیرد.فصل چهارم این تحقیق نیز با نام «انعکاس واقع گرایی نجیب کیلانی در مجموعه کابوس» درحقیقت به چگونگی تلاش نویسنده برای به خدمت گرفتن عناصر داستانی به سبک واقع گرایانه می پردازد.در این پایان نامه مشخص می شود که تجیب کیلانی موضوعاتی را که رنگ و بوی اسلامی و پیام اخلاقی دارند، به عنوان محوریت داستانهای واقعگرایانه خود به خدمت می گیرد و با پردازش سه عنصر داستانی زاویه دید، شخصیت و پیرنگ بیش از سایر عناصر، داستانی کوتاه اما هدفمند را به رشته تحریر درمیآورد.

تاثیر صوت برمخاطب در اشکال و صورتهای شگفت آورش قابل انکار نمی باشد همچنان که علمای زبان شناس به این مساله اعتراف دارند . درعصر کنونی ، مسلمانان توجه زیادی به کتاب گرانقدر قرآن دارند و یکی از زوایای این اهتمام مساله صوت و موسیقی در قرآن کریم می باشد. به همین خاطرهدف از این رساله کشف اسرار در معنای کلمات در آیات قرآن کریم می باشد ، این پایان نامه آیات انذار و تبشیر را از جهت صوت در زوایای مختلف مورد بررسی قرار می دهد ، و آن را از لحاظ صفات حروف ، مخارج حروف ، تقارب و تباعد مخارج ، حرکات کوتاه و بلند و تأثیر آن برروی مخاطب مورد تحلیل قرار می دهد و موسیقی آیات را از حیث شدت و نرمی و اختیار حروف مناسب با توجه به صفات و شمارش آنها در آیات انذار و تبشیر مورد بررسی قرار می دهد . این پایان نامه تنها به صفات قوی یا ضعیف در آیات انذار و تبشیرو تفاوت آنها با یکدیگر نمی پردازد بلکه آنرا در ارتباط با حرکات و مدها و جایگاه آن در کلمه و کلام مورد بررسی قرار می دهد . تفاوت در مخارج حروف و تقارب و تباعد آنها و تنوع مخارج و صفات وتوالی و تعدد حرکات و مدها در آیات انذار بیشتر از تبشیر می باشد . کیفیت چینش حروف ، حرکات ، مخارج و صفات در آیات انذار موسیقی شدید و در آیات تبشیر موسیقی آرامش بخش و ملایمی را به مخاطب القا می کند که صفت به تنهائی القا کننده این مطلب نمی باشد ؛ بلکه مخارج حروف و تقارب و تباعد آنها و حرکات و مدها نیز در این امر موثر می باشند . روش مورد استفاده در این رساله روش وصفی – تحلیلی می باشد همچنان که اسلوب فنی و آماری نیز در تبیین زیبایی های آیات قرآن و در تحلیل نهائی آیات انذار و تبشیر مورد استفاده می باشد. این پایان نامه تلاش دارد که به تبیین اختلاف صفات و مخارج و حرکات در آیات انذار و تبشیر بپردازد و تأثیر آنرا بر مخاطب در جزء 30 قرآن کریم مورد بررسی قرار دهد .

چکیده: موضوع ادبیات مقاومت به عنوان ادبیاتی پویا و سیال، یکی از مباحثی است که امروزه مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است، و با محور قرار دادن عزت، پایداری و برانگیختن روحیه امید به خوبی توانسته است در عرصه ی اجتماعی نقش بر جسته ایی را ایفا نماید. این پایان نامه تحت عنوان «ادبیات مقاومت ایران و فلسطین در شعر محمود درویش و قیصر امین پور» به بررسی مولفه های مشترک و متفاوت ادبیات مقاومت در شعر این دو شاعر پرداخته است. یکی از مسائل دنیای کنونی در عرصه بین الملل فلسطین و اشغال آن است. جنگ تحمیلی ایران نیز به نوبه خود طی چند دهه ی اخیر در محافل بین المللی مطرح بوده است بنابراین بیان فرهنگ مبارزه دو کشور از طریق معرفی عناصر اصلی مقاومت گامی به سوی پیشبرد مناسبات ادبی دو کشور محسوب می شود. فصل اول پژوهش به بررسی کلی سیر ادبیات مقاومت در شعر ایران و فلسطین پرداخته است. این گونه ادبی دعوت به کرامت و استبداد ستیزی، امید به پیروزی و حفظ هویت در برابر دشمن را سر لوحه کار خود قرار داده است و می توان از آن به عنوان مرجعی برای شناخت حوادث سیاسی و تاریخی استفاده کرد. با نگاهی اجمالی در فصل بعدی در می یابیم در شعر دو شاعر مورد بحث ، مسائل خاصی برای آنها حائز اهمیت بوده است. در جامعه فلسطینی مهمترین مسأله، وطن و اشغال آن توسط دشمن است، که باعث شده شاعر نیز همانند سایر مردم به این امر توجه بیشتری داشته باشد، اما شاهد نقش پررنگ تر شهادت در شهر قیصر هستیم. فصل سوم نماد و تجلی آن در شعر دو شاعر را بررسی می کند. از بررسی نمادهای مشترک و متفاوت به نظر می رسد که درویش به سبب اختناق سیاسی حاکم بر جامعه، برای بیان بهتر انتقادهای سیاسی و اجتماعی خود، بیشتر از این شیوه ادبی بهره گرفته است. میراث فرهنگی و فلکلور به عنوان عوامل تشکیل دهنده ی هویت ملتها توجه هر دو شاعر مورد نظر را به خود جلب نموده است. از آنجایی جامعه ی هر دو شاعر دین مدار است، بنابراین در اشعار خود میراث دینی را از مهمترین منابع خود بهره برده اند. درویش و امین پور با توانایی های شعری و نیز اطلاعات دینی که از ادیان مختلف داشته اند، توانسته اند میان سه عنصر مسیح، یهود و اسلام را باهم در آمیزند و این چیزی است که امروزه جوامع بشری به وجود آن نیازمند، تا در سایه سار آن بنوانند مسائل خود را حل و فصل کنند. از ویژگیهای برجسته ادبیات مقاومت در شعر درویش و امین پور می توان به عاطفه صادقانه دو شاعر، استفاده از موسیقی، کناری، درونی و موسیقی حروف و مخصوصا موسیقی معنوی نام برد. «ناتورالیسم» نیز صفت برجسته دیگری است که در اکثر اشعار درویش و امین پور موج می زند. کلمات کلیدی: ادبیات مقاومت، مولفه های ادبیات مقاومت، محمود درویش، قیصر امین پور

با گسترش مطالعات میان رشته ای، زبان شناسی به عنوان دانشی که کاربرد های مختلفی در علوم انسانی دارد، در حوزه پژوهش های قرآنی نیز، جایگاه ویژه ای یافت. یکی از رویکرد های زبان شناختی مطالعات قرآنی، ساخت گرایی است. ساختار به معنای چارچوب تعیین کننده مناسبات درونی اجزای یک اثر است. فهم ساختار، جهت فهم عمیق متن، دارای اهمیت است. از آنجا که سوره های قرآن، دارای ساختار هندسی هستند؛ هر سوره دارای یک هدف اصلی است و محتوای سوره، با محور های فرعی، قابل تفکیک است. هر دسته از آیات سوره، به لحاظ ارتباطی که با هم دارند، ذیل یک محور فرعی قرار می گیرند. این محورها در یک نکته اساسی که همان هدف سوره است، مشترک هستند. ساخت گرایی نقش هر یک از سه رویه زبانی (سطح آوایی- سطح واژگانی-سطح نحوی)، در رساندن پیام سوره، بررسی می کند. با تحلیل سطوح آوایی، واژگانی و نحوی، نتایجی حاصل می شود که جنبه دیگری از اعجاز قرآن را بر پایه اصول نقد، نمایان می سازد. در این پژوهش با روشی توصیفی-تحلیلی، ساختارهای آوایی، واژگانی و نحوی سوره حاقه، به عنوان سوره ای با موضوع اصلی قیامت، بررسی شده و با ترسیم نمودارهای متعدد و تحلیلهای آماری، لایه های پنهانی از ساخت ها نمایان شد. نتایج بررسی های انجام شده نشان می دهد، وجود شباهت های آوایی، واژگانی و نحوی، می توانند دلیلی برای وجود ارتباط معنایی میان آیات باشند. به علاوه، میان صفات و مخارج حروف و معنی آیات ارتباط مستقیمی وجود دارد. از طرفی، با عبور از مفاهیم گذار به سمت قیامت، از نقش فعل کاسته شده و جملات بیشتر به صورت اسمیه بروز می نماید. با محور بودن زمین، برخی آثار قیامت به گونه ای بیان شده است که گویا زمین اولین نشانه های قیامت را تجربه نموده و به دنبال آن بقیه آثار مشاهده می شود. در این موارد نوع فعل استفاده شده و باب استفاده از فعل، تفاوت قابل ملاحظه ای خواهد داشت. در نهایت مشخص گردید که برخی ساختارها، قابلیت تعمیم به سوره هایی با موضوع قیامت و بعضی دیگر، قابلیت تعمیم به کل قرآن را دارند.

چکیده: "خودی"و"دیگری" از مسائلی است که امروزه در عرصه های مختلف علم مورد توجه و بررسی قرار میگیرد. با وجود کاربرد زیاد این اصطلاح و پژوهش های گوناگون در این رابطه ، در بسیار ی از موارد تعریف معین و جامعی از آن وجود ندارددر حوزه ی ادبیات و زبان و به خصوص زبان و ادبیات عربی، با وجود پژوهش های بسیار در این باب، هنوز تعریف جامع و مانعی از این اصطلاح ارائه نشده است. غاده السمان یکی از ادبای معاصر است که در سال های اخیر پاریس را به عنوان وطن خویش برگزیده و آثار مکتوب خویش را از قلب اروپا برای خوانندگان عرب زبان خویش می نگارد و تلاش می کند رابطه ی خود را با وطن اصلی پایدار نگه دارد.وی در سال 1942 در دمشق متولد شده و حدود پنجاه سال است که با آثار ادبی خویش نظر خوانندگان و منتقدان را به خود جلب نموده است.آثار وی که از تنوع موضوعی و ظاهری برخوردار است شامل 6مجموعه داستان ،8 مجموعه شعر، 5 سفرنامه، مجموعه ای با نام "آثار ناتمام" که تا کنون 15 جلد از آن به چاپ رسیده و در قالب مصاحبه های مطبوعاتی در برگیرنده ی دیدگاه های وی در خصوص مسائل مختلف می باشد و 5 رمان (به ترتیب زمانی:بیروت75، کوابیس بیروت، لیله الملیار، الروایه المستحیله و سهره تنکریه للموتی)است.وی در رمان های خود،به تقابل های فکری و فرهنگی میان "خودی ها" و "دیگری ها" ی متنوعی میپردازد و سعی در از بین بردن شکاف های فرهنگی و طبقاتی دارد. رمان «سهره تنکریه للموتی»( بالماسکه مردگان) که از آخرین آثار اوست نمایانگر احساسات و افکار و فرهنگ یک لبنانی فرانسوی شده است که از یک سو به ظواهر غرب دل باخته و اسیر آن شده و از سوی دیگر هم چنان به لبنان عشق می ورزد و به اصل خویش می بالد و برای یافتن نشانه های فرهنگ اصیل خویش به جست و جو دردنیای درون و بیرون خود میپردازد و همواره در حال مقایسه میان این دو فرهنگ متعارض است..نویسنده در رمان مورد پژوهش ماهمچنین سعی دارد به نوعی نگرانی خویش را از اوضاع موجود در لبنان در قالب قصه بیان دارد. در این پژوهش پس از تبیین مفهوم "خودی" و" دیگری" و بررسی جایگاه غاده السمان و رمان های وی، این دو مفهوم را در رمان پیش گفته، مورد مطالعه و تحلیل قرار داده ایم. واژگان کلیدی: خودی و دیگری، غاده السمان، رمان بالماسکه مردگان

تاریخ خلافت فاطمیان یکی از موضوعات قابل اعتنا و دارای جاذبه های تحقیقاتی فراوان در تاریخ اسلام است. اکثر منابع موجود بر علل استقرار آنها و یا عوامل استمرار این خلافت تاکید دارند.و کمتر منابعی است که علل سقوط و زوال قاطمیان را مورد بررسی قرار داده باشد.این نوشتار با توجه به منابع این دوره،به دلایل سقوط فاطمیان با توجه به تاثیر عملکرد وزراء نظامی بر تحولات سیاسی این دوره پرداخته است. نویسنده بر این اعتقاداست که اقتدار وزراءنظامی،موجب کاهش اختیارات امام فاطمی و نهادهای وابسته به خلافت و تبدیل شدن منصب خلافت به مقام تشریفاتی شد.ودر نتیجه شرایط را برای رکود سیاسی و اضمحلال خلافت فاطمیان فراهم آورده است. این نوشتار که دوره حکومت فاطمیان در مصر را از سال 358 تا 567 مورد بررسی قرار داده است بر روش تحقیق توصیفی-تحلیلی استوار است. واژگان کلیدی:فاطمیان،مصر،نهادوزارت،وزراءنظامی،وزارت تنفیذ و تفویض

أسامه بن منقذ ( 488هـ - 584هـ) یکی از شخصیت های ادبی و سیاسی بزرگ در دوره انحطاط است. وی در طی زندگی طولانی خویش، شاهد حوادث و رویدادهای فردی و تاریخی مهمّی بوده، که از او شاعری با تجربه و حکیم ساخته است. از جمله این حوادث می توان به دوری او از وطن، مسافرتهای زیادش به بلاد اسلامی، مشارکت او در جنگهای صلیبی و وقائع سیاسی عصر، کشته شدن خانواده اش در زلزله و... اشاره نمود. هدف این پژوهش تبیین حکمت و اخلاق عملی از زبان چنین شاعر حکیم و دنیا دیده ایست که با سرودن اشعار حکمت آمیز و نیز با تأکید بر مسائل اخلاقی مختلف، وضعیت اخلاقی جامعه زمان خود را به تصویر می کشد، و به بیان راهکار هایی برای رفع مشکلات اخلاقی در جامعه می پردازد، بنا بر این بررسی حکمت های او ضروری به نظر میرسد؛ چرا که می تواند راهگشای سایر جوامع بشری نیز باشد. این پایان نامه پس از بیان زندگی أسامه و نیز حیات علمی و فرهنگی او، به بیان شاعریت و مهمترین اغراض شعری او می پردازد، سپس حکمت های شاعر را به دو بخش نظری و عملی تقسیم کرده و موضوعات مربوط به هر بخش را به طور جداگانه بررسی می نماید، همچنین در کنار موضوعات حکمی، به آیات قرآنی مرتبط با اشعار، و نیز به زیباییهای بدیعی ابیات اشاره می شود. بنابراین با مطالعه این پایان نامه، مسائل زیر برای خواننده روشن خواهد شد: 1- چگونگی وضعیت اخلاقی جامعه عرب در عصر شاعر 2- علّت تأکید فراوان شاعر بر مسأله «صبر» 3- چگونگی تأثیر پذیری شاعر از حکمت های قرآنی 4- شناخت أسلوب شاعر در بیان معانی حکمت آمیز روش اصلی مورد استفاده در این پایان نامه روش متکامل، ضمن تکیه بر روش های تاریخی- اجتماعی و فنّی می باشد. نتائج پژوهش: 1- أسامه جامعه زمان خود را به انحطاط اخلاق و شیوع رذائل اخلاقی متصف کرده، و آن را ناشی از سست شدن باورهای دینی و دور شدن از معنویات می داند. 2- جزع و فزع مردم و فقدان صبر آنها به علّت رویارویی با مصائب مختلف، شاعر را به تأکید برمسأله صبر واداشته است. 3- حکمت های شاعر درلفظ و درمعنی بسیار متأثر از قرآن است. 4- صدق عاطفه،کثرت به کار گیری تصاویر وآرایه های بدیعی از ویژگیهای فنّی شعر حکمی أسامه است.

چکیده عبدالرحمن منیف در سال 1933 میلادی در اردن دیده به جهان گشود. او دکترای علوم اقتصادی دارد که مدتی هم در شرکت نفت سوریه کار کرده، سپس در سن چهل سالگی به نوشتن رمان روی آورد. به کشورهای اروپایی و عربی بسیاری سفر کرده از جمله: یوگسلاوی، فرانسه، بغداد، قاهره، بیروت و دمشق. منیف در کتابهای خود که تعداد آنها به بیست و دو عدد می رسد، برنادیده گرفتن حقوق انسانها در همه زمینه ها تکیه می کند. ـ عوامل موثر در شکل گیری شخصیت منیف 1. فعالیتهای حزبی 2. آشنایی با روشنفکرانی همانند: احمد بهاء الدین، محمود امین..... 3. شهرهای مختلفی که به آنها سفرکرد. ـ افکارمنیف 1. پرده برداشتن از ساختارهای ناکارآمد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی 2. بررسی جایگاه انسان در برابر ظلم 3. مخالفت با اندیشه استبدادی و میل شدید به جنبش اصلاح گرایانه 4. توجه به زندگی کریمانه و مبتنی بر پایه عدالت و برابری انسانها 5. آگاه سازی مردم در برابر نقاط فساد و خودکامگی حاکمان زمان ـ جایگاه ادبی نویسنده 1. نوآوری او از دایره ی رمان عبور کرده وبه دستاوردهای فرهنگی رسیده؛ زیرا تجربه ی روایی ایشان از دیدگاهی فراگیر برخوردار است. ـ سباق المسافات الطویله، جنگ امپریالیستی را که با هدف سیطره بر ثروت های نفتی شرق شکل گرفته است، به تصویر می کشد. نتایج رمان «سباق المسافات الطویله» یک رمان سیاسی است که نویسنده با بیان یک موضوع عاطفی سعی می کند ازسنگینی فضای سیاسی حاکم در رمان بکاهد. ـ در این رمان نویسنده فقط مشکلات شرق (چپاول ثروتهای نفتی ازطرف استعمارگران) را مطرح می کند وهیچ راه حلی ارائه نمی دهد. ـ علت استفاده از تک گویی درونی، حساسیت مأموریتی است که قهرمان رمان در پیش دارد. ـ عبدالرحمن منیف با استفاده از ویژگیهای مکالمه همچون: صراحت، طفره روی، به بیان حالات روحی وخلقی شخصیت ها در دو بخش روایت و گفت وگو می پردازد. - زبان منیف در طول رمان فصیح بوده، هیچ کلمه عامیانه ای در این رمان به چشم نمی خورد، با وجود اینکه مسلط به لهجه های عراقی، خلیجی وشامی بوده است. ـ شخصیت های زن این رمان، آدمهایی بی بند وبار، خوش گذران وغیر متعهد به مسائل اخلاقی هستند. ـ ویژگیهای مشترک شخصیت های پیترو راندلی شرابخواری وزن باره گی است. پیتر قهرمان رمان و عباس شخصیت هایی پویا هستند. اما میرزا واشرف شخصیت هایی ایستا هستند. ـ منیف در ترسیم شخصیت های ایرانی موفق نبوده است؛ زیرا بی طرفی خودش را حفظ نکرده و بیشتر به ویژگیهای ظاهری آنها توجه کرده است. اما در پردازش شخصیت پیتر قهرمان رمان موفق بوده است. ـ هر یک از عنصرهای مکان، زمان، و زاویه دید در بیان ویژگیهای شخصیتی ونحوه عملکرد آنها بکار گرفته شده است. کلید واژه ها: گفت و گو، روایت، سباق المسافات الطویله، عبدالرحمن منیف.

چکیده این رساله پژوهشی در شکل و مضمون رمان " لیله الملیار " اثر نویسنده سوری ، غاده السمان می باشد . این نویسنده زن در زمینه های مختلف ادبی : شعر ، مقاله ، روزنامه نگاری ، قصه ، و همچنین رمان فعالیت داشته است ، که رمان مورد پژوهش جزو برجسته ترین آثار این نویسنده به شمار می رود . این رمان در برگیرنده ی زندگی مجموعه ای لبنانی است که جنگ داخلی کشورشان و مسائل پیرامونش بر آنها تأثیر فراوانی گذاشته و باعث مهاجرت ایشان می شود ، که غاده سعی داشته با دقت در شخصیتها و طرح دیدگاههای متفاوت ، به تحلیل جامعه ی دهه ی هشتاد میلادی عرب ، بپردازد و به انتقاد از آنها چه در داخل و چه در خارجش پرداخته است . این پژوهش به بررسی رمان " لیله الملیار " با تکیه بر روش پژوهش اجتماعی – فنی و روانشناسی پرداخته است ، و شامل دو فصل می باشد ، که فصل اول به معرفی غاده به عنوان نویسنده ای صاحب سبک و نویسنده ای با تجارب فراوان در زمینه های مختلف ادبی از جمله رمان ، اشاره شده است و همچنین نگاهی به رمان به عنوان گونه ای ادبی افکنده شده و خلاصه ای از رمان مورد بحث بیان شده است ، و در فصل دوم عناصر تشکیل دهنده ی رمان از لحاظ شکل و مضمون مورد بررسی قرار گرفته است . پژوهش مورد نظر نتایج زیر را در برمی گیرد : - نویسنده ، جنگ را به عنوان محور اساسی رمان قرار داده ، و از این طریق به تصویر کشیدن جنگ داخلی لبنان ، از هموطنانش انتقاد به عمل آورده است . - غاده ، نقطه نظرهای متفاوت را از زبان شخصیتهای رمانش بیان نموده است . - نویسنده در رمانش ، زنانی را به تصویر کشیده که بر آداب و رسوم جامعه ،طغیان می کنند، و عامل طغیان ایشان را ناشی از باورهای غلط جامعه و انعکاس این باورها بر زن می داند. واژگان کلیدی : غاده السمان – رمان – جنگ – زن – وطن

فصل وصل ازموضوعات مهم بلاغت استمه در قرآن از اهمبیت زیادی برخوردار است ودر این پژوهش به فصل و وصل د رسوره طه می بردازد.

چکیده شخصیت و شخصیت پردازی یکی از عناصر برجسته ی داستان محسوب می شود؛ تا آن جا که حیات داستان بدان وابسته است. در داستان های عائشه عبدالرحمن، شخصیت اهمیت ویژه ای می یابد. این پژوهش تلاش می کند این عنصر برجسته را با رویکرد به شخصیت و انواع آن، نمودهای شخصیت و پروتوتیپ شخصیت ها در داستان نویسی بنت الشاطئ بررسی و تحلیل نماید؛ بدین ترتیب خواننده ی این پژوهش با تکنیک های شخصیت پردازی بنت-الشاطئ و تحلیل پیچیدگی و تحول شخصیت ها در داستان های او آشنا می شود. چگونگی تحول شخصیت ها به دو صورت عبور از بحران و تغییر دوره ی سنی شکل می گیرد. هدف اصلی بنت الشاطئ در این دو مجموعه، زنان، نقش و جایگاه آنان در دو اجتماع متفاوت است که یکی جامعه ی خود نویسنده و دیگری اجتماع زنان برجسته ای است که نویسنده، آن ها را به دلیل جایگاه ویژه ای که درطول تاریخ دارند برگزیده است. تحلیل و پردازش شخصیت های داستانی بنت الشاطئ با توجه به زندگینامه او نشان می دهد که منشأ برخی شخصیت های داستان خود نویسنده است. غالب شخصیت های داستانی را زنان تشکیل می دهند، اما این گزینش موجب کمرنگی نقش و حضور مردان نگردیده است. کودکان نیز در بعضی داستان ها شخصیت های فرعی دارند و در بعضی دیگر به دلیل نقشی که در تکوین شخصیت مادرانشان دارند دارای اهمیت ویژه ای می باشند. در میان انواع شخصیت بیشترین درصد متعلق به شخصیت های نوعی است. شخصیت های بنت الشاطئ در سه گروه جای می گیرند.گروه اول متفکر، درون گرا وپیچیده اند. گروه دوم ساده و ایستا هستند و گروه آخر شخصیت های نوعی- قالبی دارند. در شیوه ی شخصیت پردازی نیز، تلاش او بر این است که از نحوه ی اطلاع رسانی غیرمستقیم و نمایشی به صورت ترکیبی از گفتار و زبان، کنش و روایت خطی بهره جوید. کلید واژه ها: داستان کوتاه، شخصیت، شخصیت پردازی، بنت الشاطئ، سرالشاطئ، أم النبی.

پایان نامه حاضر قصد دارد مصادر و مراجعی را که در زمینه آواها توسط زبان شناسان از قدیم تا به عصر حاضر نوشته شده را معرفی نماید (12 مصدر و 7 مرجع) سپس آوا معنایی را در کتاب های زبان شناسان از قرن دوم تا عصر حاضر را در میان دو دسته از زبان شناسان مورد بررسی قرار دهد: گروه اول افرادی که آوا معنایی را پدیده ای ذاتی می پندارند و گروه دوم کسانی که آوا معنایی را پدیده ای وضعی و قرارداری به حساب می آورند.

این پایان نامه با عنوان " مقایسه حوزه معنایی شادی و اندوه در دیوان های شاعران معلقات عشر و قرآن کریم" به موارد زیر می پردازد: - بررسی مباحث تئوری مرتبط با علم معناشناسی، مانند انواع معنا، توسعه معنایی، و روابط موجود بین واژگان از جمله: ترادف، مشترک لفظی، تضاد، و غیره. - بررسی ساختار واژگان حوزه شادی و اندوه در دواوین شاعران معلقات عشر، و قرآن کریم. - بررسی ساختار واژگان این دو حوزه، و معنای حقیقی، مجازی، و سیاقی آن. - پی بردن به آنچه که قرآن موجب توسعه در معنا، و ساختار حوزه"احساسات درونی" گردیده است. - آماده کردن زمینه برای تألیف معجم موضوعی بر اساس روش تاریخی. محورهای پژوهش: فصل اول: به مباحث تئوری مانند تعریف علم معناشناسی، جایگاه آن در میان مؤلفان قدیم و جدید، و توسع معنایی می پردازد/ فصل دوم: واژگان حوزه شادی (الفرح، السرور، الحبور)، و آثار آن (الطمأنینة، الأمن، الأنس، الراحة، السعادة، السکون، القرار، الضحک، الابتسامة، البشارة، البهجة، النضرة، الطرب، المرح) را در بر می گیرد/ فصل سوم: شامل واژگان حوزهاندوه (الحزن، الأسی، الشجی، الهم، الغم، الضیق، الکآبة، الغصة) و آثار آن (البکاء، الدمع، العویل، النحیب، الندبة، النوح، الحسرة، التلهف، الجزع، الفجع، الوجع، اللوعة) می گردد. این پژوهش بر اساس استقراء، استنباط، تحلیل، و جدول به این نتایج دست یافته است: - واژگان حوزه شادی و اندوه دارای تقارب معنایی هستند، بدون اینکه مترادف باشند. - قرآن با استفاده از باب افعال،تفعیل، معنای مجازی،حروف،واژگان هم جوار و ساخت واژگان جامد غیر مصدری موجب توسع معنایی گردیده است، هرچند در مقایسه با دیوانها واژگان محدودی را به کار برده است. روش پژوهش: توصیفی-تحلیلی

عنوان پایان نامه پیوندهای انسجام بخش در سوره محمد (ص) با توجه به رویکرد هالیدی ورقیه حسن (1976م) است. این 2 زبان شناس به بررسی پیوندهای انسجام بخش، در کتابی به نام انسجام در انگلیسی پرداخته اند. انسجام از دیدگاه هالیدی ورقیه حسن رابطه ای معنا شناسی است و زمانی رخ می دهد که تعبیر واحدهای درون متن وابسته به واحدهای دیگر باشد. بدین معنا که این واحدها بدون بازگشت به دیگری قابل درک نمی باشد. این دو زبان شناس به پنج گونه از پیوندهای انسجام بخش اشاره کرده اند، که شامل موارد زیر است:. 1- ارجاع 2- جایگزینی 3- حذف 4- پیوندنما 5- انسجام واژگانی پژوهشگر سعی دارد در این پژوهش به بررسی این پیوندهای انسجام بخش در سوره محمّد (ص) بپردازد تا کشف شود این ها چگونه باعث انسجام سوره شده اند و اینکه آیا این پیوندها به بیان محورهای سوره کمک کرده اند یا خیر؟ سوره حضرت محمد (ص) سوره مدنی ست غیر از آیه «13».در مورد موضوعاتی که این سوره بررسی میکند مفسران دیدگاه های مختلفی دارند، از جمله: بعضی ها مانند سید قطب اشاره به این قضیه دارند که موضوع اصلی سوره، جنگ است. اما بعضی از مفسرین مانند علامه طباطبای تأکید بر این دارند که این سوره وصف دو گروه کافران ومومنان است. وهمچنین به مسائل جنگ پرداخته است. اما پژوهشگر این نظر را دارد که موضوع اصلی سوره «محمد (ص) » است، زیرا سوره اشاره ای ست به پیامبر با التفات وخطاب قرار دادنش، وهمچنین توصیفی از رفتارهای کافران ومومنان با پیامبر (ص) است. و همچنین سوره دو موضوع فرعی را نیز بررسی می کند که این دو موضوع پیرامون موضوع اصلی می چرخد، وآن دو:کافران به محمد (ص) ومومنان به محمد (ص) است. وسوره وصف ویژگی های این دو گروه و پاداش و کیفر آن ها در دنیا وقیامت است. پیوندهای انسجام بخش در سوره محمد (ص): پیوندهای انسجام بخش در سوره حضرت محمد عبارتند از: ارجاع، جایگزینی، حذف، پیوند نماها، انسجام واژگانی . 1-ارجاع: در این سوره از طریق سه عنصر(ضمائر، اسم های اشاره، و ابزارهای مقایسه ای) به انسجام سوره می پردازد. تمام ضمیرهای به کار گرفته شده در سوره ارجاعشان از نوع ارجاع درون متنی پس رو است. غیر از یک ضمیر که ارجاعش درون متنی پیش رو است. همه اشاره های به کار رفته شده ارجاعشان ارجاع پس رو است. ابزارهای مقایسه ای در دو آیه ارجاعشان پس رو است، و در یک مورد ارجاعش پیش رو است. 2-جایگزینی :جایگزینی در این سوره در جایگزینی عبارتی نمود پیدا میکند. 3-حذف: حذف در سوره حضرت محمد (ص) به حذف اسمی و عبارتی تقسیم می شود. 4-پیوند نماها:پیوند نماها درسوره حضرت محمد (ص) در پیوند نمای افزایشی، تقابلی، زمانی، علی نمود پیدا می کند. 5-انسجام واژگانی: انسجام واژگانی در سوره به تکرار وهم ایی تقسیم میشود.

از مباحث مهم در حوزه قرآن شناسی، بحث از علوم بلاغت و از جمله آن علم معانی و نحوه ساختار عبارت-های قرآنی است. گونه¬های مختلف ادای مقصود و بیان معانی ذهنی به سه شکل ایجاز، اطناب و مساوات است. حذف و تقدیر در آیات به عنوان یکی از اقسام ایجاز در کلام، از هدف های علم معانی برای رساندن معنا و مفهوم مورد نظر و ایفای غرض خاص است. با استشهاد به مثال های قرآنی می توان ثابت کرد که در قرآن حذف های فراوان و به جایی در قالب اسم، حرف، فعل یا جمله صورت گرفته است. در بین سوره¬ها سوره آل-عمران از آن جهت که دارای موارد مکرر حذف است مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و در آن ابتدا ایجاز حذف در زبان های عربی و فارسی، بر اساس کتب صرف و نحو عربی و دستور زبان فارسی بررسی و سپس به موضوع حذف در سوره آل عمران پرداخته شد و ضمن یافتن مصادیق ایجاز حذف در آیات این سوره، نقش موارد محذوف مشخص و آنگاه با ترجمه فارسی آن مقایسه گردید. همچنین روش کار بر اساس زبان شناسی قدیم انتخاب شده است. در آیات این سوره که مشتمل بر 200 آیه می¬باشد، بر اساس قواعد زبان عربی، 18 نوع حذف مشاهده شده¬ و تعداد کل محذوفات، حدود650 مورد می¬باشد،که بیشترین مورد محذوف، مربوط به حذف عامل جار و مجرور و کمترین آن، مربوط به حذف قسم است؛ که البته در حدود 95 درصد از آیات این سوره، به لحاظ قواعد نحوی، حذف عامل ظرف و جار و مجرور واجب بوده است. با توجه به تفاوت دو زبان عربی و فارسی، مترجمین به پاره¬ای از این محذوفات توجه داشته و یا با در نظر گرفتن نقش نحوی دیگری برای کلمه، نیازی به تقدیر گرفتن محذوف نداشته¬ و در موارد بسیاری نیز، به کلام محذوف بی¬توجه بوده¬اند، که البته عدم اشاره¬ی به محذوف گاه مشکلی در فهم آیه ایجاد نکرده و گاهی موجب اختلال در فهم آیات شده است که در 45 مورد این امر مشاهده شده است. همچنین مترجمین در ترجمه¬ی آیات وحدت رویه نداشته و در بین آیاتی که به محذوفات آن توجه داشته¬اند، در حدود 20 درصد از آن، به موارد محذوفی در آیات اشاره کرده ¬که در آیات مشابه آن بی¬توجه بوده¬اند .

تودی المبهمات دورا هاما فی تماسک النص القرآنی ،و الاهتمام بهذا الدور و الکشف عن دلالاتها تساعدنا علی فهم معنی الآیات و تفسییرها. البحث هذا عالج دور المبهمات الثلاثه (الضمیر،الاسم الموصول و اسم الإشاره)فی تماسک النص فی سوره مکیه(الأعراف)و سوره مدنیه(التوبه)و کذلک دلالاتها الأسلوبیه ضمن منهج وصفی قد یمیل إلی المنهج التحلیلی. توصّلت الدراسه علی عده نتائج،منها: - الإحاله وظیفه أساسیه تقوم بها المبهمات الثلاثه ،و من خلالها تستنتج الدلالات الأسلوبیه. - الإحاله بالضمائر أکثر إستخداما فی السورتین و الإحاله بالإشاره أقلها. - یبدو أن الرسول(ص) هو المحور الأساس فی سوره الأعراف و ثمه محاور فرعیه تدور حوله فی السوره: الله ،المومنون به و المکذّبون به. - یبدو أن الله هو المحور الأساس فی سوره التوبه ،و هناک محاور فرعیه تخدم المحور الرئیس:الرسول (ص)،المومنون به،المشرکون به،و المنافقون. • الضمیر فی السورتین یخدم المحور الأساس و المحاور الفرعیه،و دلالاتها الأسلوبیه فی سوره الأعراف : التحبیب ،التعظیم،الإیجاز،التعریض،و التجرید،و فی سوره التوبه هی: التخصیص، التعظیم،التعریض و التأکید. • خدم الموصول فی السورتین المحاور الفرعیه أکثر من المحور الأساس،و له دلالات أسلوبیه فی سوره الأعراف ،منها:الإیجاز، التعظیم، الحصر، التحقیر، التعریض بالذم و الاستعطاف،التعلیل،و فی سوره التوبه علاوه علی هذه الدلالات تشمل أوامر و نواهی خاصه بالمومنین. • الإشاره فی سوره الأعراف تخدم المحاور الفرعیه ،و تعبّر عن التعظیم،التحقیر،التقریب و الاستحضار ،التنبیه و التأکید،و تفسیر التفصیل و الإجمال،و فی سوره التوبه تخدم المحور الأساس و المحاور الفرعیه و تدلّ علی التعلیل،التعظیم،التحقیر،التأکید و التنبیه.

در این پژوهش، عوامل انسجام‏ بخش دستوری و واژگانی معرفی شده از جانب هالیدی و حسن(1976)، در سوره‏ ی هود که در آن اندیشه‏ ی واحدی در اسلوب واحدی به نمایش گذاشته شده؛ بررسی و تطبیق می‏گردد تا مشخص گردد که عناصر زبانی –دستوری و واژگانی- تا چه اندازه در انسجام ‏بخشی آن نقش داشته است و اینکه این عناصر زبانی تا چه اندازه محورهای کلیدی سوره را به پیش می برد.

یکی از مباحث مهم علم معانی،تقدیم و تاخیر است.در پدیده ی تقدیم و تاخیر،اجزای کلام بر خلاف ترتیب اصلی خود،قرار می گیرند. به این معنی که، کلمه ای که باید موخر شود را مقدم می سازند،و آن کلمه ای که باید مقدم شود را ، به تاخیر می اندازند.هدف از این پدیده ی زبانی،گسترش زبان و رسیدن به معانی ثانوی چون:اختصاص،تاکید و بزرگ داشتن...می باشد. از طرفی ترجمه ی قرآن کریم نیز،یکی از مباحث مورد توجه صاحب نظر به شمار می آید ؛چرا که سبک بیانی قرآن کریم از خصوصیات و اختیارات انحصاری برخوردار است که در هیچ نوشته ی بشری همانند آن وجود ندارد

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

بحث شامل تمهید و دو فصل است که اهداف زیر را دنبال می کند: بررسی گسترش عربی به واسطه قیاس، معرب ودخیل ،ترادف، اشتراک لفظی، تضاد، نحت،ابدال لغوی واشتقاق اکبر درجهت تطبیق در کتب اربعه بررسی انواع ابدال و عواملش برای اثبات نقش آن در رشد و گسترش الفاظ که در این راستا اقوال موافقین مانند« ابن جنی» ،«محمد مبارک» ،« ابوعلی فارسی» و غیره و مخالفین مانند« ابراهیم انیس» و« ابراهیم سامرایی» بررسی شده است. درضمن اینکه در ادامه بحث انواع اشتقاق را بررسی می کند زیرا این پدیده قاعده زیبای مطردی است که به آسان شدن زبان و آموزش آن به دانشجویان کمک می کند. این پژوهش کلیه جوانب لغوی در« العین» را ضمن بررسی این پدیده ها در کتب اربعه بخصوص ابدال لغوی و اشتقاق اکبر بررسی می کند. این کتابها شامل «البیان و التبین »جاحظ، «ادب الکاتب »ابن قتیبه «الکامل» مبرد و «امالی» قالی می باشد. رساله «مقاییس اللغه» و «معجم الوسیط» را به شکل آماری بررسی می کند و به این نتیجه می رسد که این نویسندگان در زمینه معرب و دخیل و اشتقاق و ابدال از مؤلفین کتب اربعه تأثیر پذیرفته اند . درضمن بررسی کتابهای مذکوراز «العین» تا «معجم الوسیط» چنین به نظرمی رسد که، تقارب در مخارج بیشتراز تجانس و تباعد مطرح شده است. منهج اصلی این رساله منهج متکامل است ،ضمن تکیه بر منهج لغوی وصفی،منهج لغوی مقارن و منهج تاریخی.