جنس گون با داشتن تقریباً 3000 گونه، بزرگ ترین جنس از تیره حبوبات می-باشد. گون های خاردار (تراگاکانتیک) گیاهانی چوبی هستند و در مناطق کوهستانی و نیمه کوهستانی خشک رویش دارند. به لحاظ تعداد گونه، گون های خاردار با داشتن 300 گونه در 17 بخشه یکی از بزرگ ترین گروه ها در جنس .astragalus l هستند. در مطالعات سیستماتیکی حاضر، به منظور تعیین روابط بین گونه ای و قرابت گونه-ها، ویژگی های ریخت شناسی، کروموزومی و ریز ریخت شناسی در 12 بخشه از گروه گون های خاردار مورد مطالعه قرار گرفت. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار-های mvsp 3.1 وspss 9.0 مورد آنالیز قرار گرفت. در مطالعه ریخت شناسی، 82 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های زایشی و رویشی در گونه های متعلق به 12 بخشه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج توانست یگ گروه بندی مناسبی را بین بخشه های مختلف از گون های خاردار ارائه کند، به طوری که بخشه هایی با کاسه متورم و دارای دمگل آذین کوتاه یا بلند در کنار یکدیگر در یک گروه جداگانه و سایر بخشه ها در گروه واجد کاسه غیر متورم و بدون دمگل آذین قرار می-گیرند.به طور کلی بر اساس مطالعات انجام شده دراین پایان نامه، مجموعه گون های خاردار را در یک زیر بخش تحت عنوان tragacantha معرفی کنیم.چند گونه ازa. sect . hymenostegis bunge مانند گونه هایa. chrysostachys boiss., a. lagopoides lam., a. pereshkhoranicus massuuomi & f. ghahremani, a. glumaceus boiss. and a. chehreganii zarre & podlech, به صورت جمعیتی مورد بررسی قرار گرفتند و به دلیل تعلق به زیستگاه های مختلف تنوع بسیار بالایی را نشان دادند. گروه بندی حاصل از مطالعات ریز ریخت شناسی دانه گرده در سطح گونه تا حدودی تایید کننده مطالعات ریخت شناسی است. سه ویژگی طول قطبی، طول شیار، طول و عرض گرانول ویژگی های ارزشمندی برای تفکیک گونه های مختلف این گروه از گون ها از یکدیگر هستند. مطالعه میوزی حالات تری پلوئیدی و تترا پلوئیدی و اکتاپلوئیدی را برای چند گونه از بخشه-های hymenostagis، rhacophorus، macrophyllium و platonychium نشان داد و برای سایر گونه های مورد مطالعه حالت دیپلوئیدی مشاهده شد. نتایج بدست آمده از مطالعه رفتار های میوزی جمعیت ها وگونه های مختلف، نتایج به دست آمده از آنالیز داده های ریخت شناسی و ریز ریخت شناسی دانه گرده را در سطح گونه تائید می-کند.

جنس گون با حدود 2500 گونه بزرگ ترین جنس گیاهان گل دار در دنیا است. ایران به تنهایی با داشتن 850 گونه یکی از مراکز اصلی تنوع این جنس است. بخشdc. incani یکی از بزرگ ترین و متنوع ترین بخش ها در میان گون های کرک دو شاخه است که تقریبا دارای 135 گونه در سراسر دنیا می باشد. این بخش با 73 گونه در ایران که 57 گونه آن انحصاری است، یکی از مهم ترین مراکز گونه زایی و تنوع خود را در این کشور دارد و از این رو یکی از پیچیده ترین بخش ها به لحاظ سیستماتیکی در این کشور است. در این بررسی ویژگی های ریخت شناختی, ریز ریخت شناختی, کروموزومی مورد مطالعه قرار گرفت و در نهایت داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتری spss 9.0 و هم چنین mvsp آنالیز و تجزیه به مولفه های اصلی pco)) جهت بررسی نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای بکار رفت و روابط میان گونه های بخش مطالعه گردید. بدین منظور در رده بندی فنتیکی، خوشه-بندی گونه ها با استفاده از ضرایب عدم تشابه euclidean و average taxonomic distance انجام شد و قرابت بین گونه ها مشخص گردید. در این مطالعه ریخت شناختی 84 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی برای 252 فرد از 40 گونه مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس داده های حاصل در مورد گونه های تحت بررسی در این بخش 8 گروه شناسایی شد و در آنالیزدر 3 سری مورد بررسی قرار گرفت. سری اول شامل گونه های دارای گل بنفش, سری دوم شامل گونه های دارای گل زرد با میوه ی کوتاه و سری سوم شامل گونه های دارای گل زرد با میوه ی بلند بود. در مطالعه موارد فوق، آنالیز به طور جداگانه برای 8 گروه شناسایی شده انجام گرفت. دانه های گرده پس از فرایند استولیز با میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. گروه بندی حاصل از مطالعات ریز ریخت شناسی دانه گرده در سطح گونه و گروه ها تا حدودی تایید کننده مطالعات ریخت شناسی است. مطالعه میوزی حالات اتوتتراپلوئیدی و آلو تتراپلوئیدی را برای چند گونه نشان داد و برای سایر گونه های مورد مطالعه حالت دیپلوئیدی مشاهده شد. نتایج بدست آمده از مطالعه رفتار های میوزی جمعیت ها وگونه های مختلف، نتایج به دست آمده از آنالیز داده های ریخت شناسی و ریز ریخت شناسی دانه گرده را در سطح گونه و گروه ها تائید می کند.

جنس onobrychis یکی از جنس های بزرگ تیره fabaceae است که از 9 بخش تشکیل شده است. گیاهان این جنس اساساً در نواحی معتدل شمالی پراکنش دارند، لیکن مرکز اصلی تنوع آنها نواحی شرق مدیترانه و غرب آسیا است. بسیاری از گونه-های این جنس بدلیل ارزش تغذیه ای بالا و نیز ارزش زینتی شان بسیار مورد توجه هستند. مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی گونه-های مختلف جمع آوری شده این جنس به منظور تعیین روابط درون و بین گونه ای و نزدیکی گونه ها با استفاده از ویژگی های ریخت شناسی، گرده شناسی و کروموزومی صورت گرفت. داده های حاصل از این مطالعات توسط نرم افزارهای mvsp 3.1 و spss 9.0 مورد آنالیز قرار گرفت. در مطالعه ریخت شناسی 72 ویژگی کمی و کیفی مختلف در جمعیت ها و گونه های مختلف بخش های lophobrychis، heliobrychis، afghanicaو laxiflorae مورد ارزیابی قرار گرفت. مطالعه ریخت شناسی گونه های مورد مطالعه را در دو گروه اصلی قرارداد: گروه اول شامل جمیت های مختلف گونه های o. melanotricha، o. atropatana، o. scorbiculata، o. heterophyla، o. gaubae، o. andalanica، o. psoralifolia و o. laxiflora از بخش های laxiflorae وheliobrychis است. این گونه ها همگی چند ساله هستند، گوشواره در گیاهان این گروه برگی و جام، درفش، ناو و بال آنها نسبت به گروه دیگر بلندتر است. گروه دوم جمعیت های مختلف گونه های o. micrantha، o. pulchella، o. crista-galli، o. caput-galli، o. aequidentata، o. aucheri، o. iranensis، o. heliocarpa و o. tavernieraeolia از بخش های heliobrychis، lophobrychis و afghanica را در بر می گیرد که همگی یکساله هستند و به علت داشتن گوشواره غشایی و کاغذی و کوتاه بودن جام، درفش، ناو و بال از گروه 1 جدا شده است. گروه 1 خود به سه زیر گروه تقسیم می شود. ویژگی اصلی زیرگروه اول دارا بودن میوه تخت، نیم دایره ای و فاقد سیخک است. زیرگروه دوم دارای میوه محدب، بیضی شکل و سیخک دار است. گیاهان زیرگروه سوم بی ساقه یا دارای ساقه کوتاه هستند. گروه 2 خود به دو زیرگروه تقسیم می شود: زیر گروه اول دارای برگچه های خطی - مستطیلی و تعداد جفت برگچه بیشتر (9-3) و همچنین طول گیاه بلندتر هستند. زیرگروه دوم شامل سایر گونه های یکساله است. کوتاه بودن طول گیاه و3-1جفت برگچه ای بودن و برگچه های بیضی، واژتخم مرغی و دایره ای شکل از ویژگی اعضای این گروه است. در بررسی گرده شناسی، بر اساس طول استوایی، سه گروه اصلی تشخیص داده شد که این نتایج کاملاً با گروه بندی حاصل از داده های ریخت شناختی منطبق است. به نظر می رسد که سه ویژگی طول قطبی، قطر استوایی و طول شیار می توانند ویژگی های نسبتاً ارزشمندی برای جدا کردن گروه های فنتیکی این جنس باشند. مطالعه میوزی عدد کروموزومی 8 =n را برای دو گونه o.melanotricha و o. aucheri نشان داد. به طور کلی بر اساس رفتار میوز و آنالیز های به دست آمده می توان دو گروه اصلی را مشخص نمود. در گروه اول جمعیت های مختلف گونه o. melanotricha و گونه o. aucheri قرار می گیرند و گروه دوم سه جمعیت از گونه o. melanotricha را در بر می گیرد.

جنس مریم گلی (l. salvia) بزرگترین جنس تیره lamiaceae است. این جنس با 800 گونه، پراکنش وسیعی در سرتاسر دنیا دارد. مراکز اصلی تنوع این جنس نواحی مدیترانه ، آسیای مرکزی، آمریکا و جنوب آفریقا می باشد. این جنس در ایران 58 گونه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 17 گونه آن انحصاری است. اکثریت اعضای این جنس را گیاهان دارویی تشکیل می دهند و متابولیت-های ثانویه آنها دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد باکتری و ضد قارچی هستند. مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی250 جمعیت متعلق به 29 گونه از این جنس به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، ریزریخت-شناختی دانه گرده و رفتار میوزی انجام شد. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتری spss 9.0 و mvsp آنالیز شد. در مطالعه ریخت شناختی، 79 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس داده های حاصل به ویژه ویژگی های جام گل، 7 گروه شناسایی شد. مطالعه ریز ریخت شناسی دانه های گرده پس از فرایند استولیز با میکروسکوپ نوری انجام شد. گروه بندی حاصل از مطالعه ریز ریخت شناسی دانه گرده در سطح گونه تا حدودی تاییدکننده مطالعه ریخت شناسی است. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود 5 عدد پایه کروموزومی 12و 11، 10، 9، 8، 7 x =و دو سطح پلوئیدی (2n = 2x و 2n = 4x) در گونه های مورد مطالعه است، گرچه حالت تتراپلوئیدی تنها در یک جمعیت از گونه s. multicaules مشاهده شد. نتایج حاصل از مطالعه رفتار میوزی در جمعیت ها وگونه های مختلف، نتایج به دست آمده از آنالیز داده های ریخت شناختی و ریزریخت شناختی دانه گرده را در سطح گونه تائید می کند.

جنس گون بزرگ ترین جنس گیاهان گل دار بوده و دارای 3000-2500 گونه و حدود 250 بخش در جهان است. بخشcaprini dc. با حدود 120 گونه یکی از بزرگترین بخش های این جنس می باشد. گیاهان متعلق به این بخش به واسطه دارا بودن گل های زرد و فرم رویشی بدون ساقه از سایر بخش های این جنس مجزا می شوند. در این بررسی ویژگی های ریخت شناختی، ریزریخت شناختی و کروموزومی موردمطالعه قرار گرفت و در نهایت داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزارهای کامپیوتری spss 9.0 وهمچنین mvsp آنالیز وتجزیه به مولفه های اصلی(pco) جهت بررسی نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای به کاررفت و روابط میان گونه های بخش مطالعه گردید. بدین منظور در رده بندی فنتیکی، خوشه بندی گونه ها با استفاده از ضرایب عدم تشابه euclidean و average taxonomic distance انجام شد و قرابت بین گونه ها مشخص گردید. در مطالعه ریخت شناسی ،75 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی وزایشی برای 108 جمعیت از 40 گونه مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس داده های حاصل در این بخش 5 گروه شناسایی شد که در آنالیز در 4سری مورد بررسی قرار گرفت. دانه های گرده پس از فرایند استولیز با میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرارگرفتند. گروه بندی حاصل از مطالعات ریزریخت شناسی دانه گرده در سطح گونه و گروه ها تایید کننده مطالعات ریخت شناسی است. نتایج بدست آمده ازمطالعه رفتار میوزی در جمعیت ها و گونه های مختلف ، نتایج به دست آمده از آنالیز داده های ریخت شناسی و ریز ریخت شناسی دانه گرده را درسطح گونه و گروه ها تایید می کند.

جنس onobrychis millerبا بیش از 70 گونه در ایران پس از جنس گون بزرگ ترین جنس از تیره fabaceae است. گیاهان این جنس به دلیل ارزش غذایی بالا، اغلب به عنوان علوفه مورد استفاده قرار می گیرند. بخش های onobrychis، hymenobrychis و heliobrychis از بخش های مهم این جنس در ایران می باشند که سه گونه از این 3 بخش، o subnitens، o. viciifolia و o. melanotricha در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت. اندام زایی و رویان زایی بدنی با استفاده از قطعات جداکشت مختلف حاصل از دانه رست (محور زیرلپه، محور روی لپه و لپه) در گونه های o. viciifolia و o. melanotricha مورد مطالعه قرار گرفت. رویان های بدنی و نوشاخه ها در محیط کشت ms واجد غلظت های مختلفی از هورمون های kin، bap و 2,4-d القاء شده و با انتقال به محیط کشت ms حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر naa و 1 میلی گرم در لیتر bap به گیاهچه باززایی شدند. بعلاوه اثر تنش شوری (شامل ?(شاهد)، ??، ??? و mm nacl ???) بر روی برخی پارامترهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در سه گونه اسپرس مورد مطالعه قرار گرفت. شوری یکی از مشکلات در حال افزایش جهان است که سطح وسیعی از اراضی کشور ما را نیز دربرمی گیرد. با توجه به افزایش سطح اراضی شور و کمبود اراضی مطلوب در کشور شناسایی گیاهان مرتعی مقاوم به شوری اهمیت زیادی دارد. پارامترهای مختلف رشد در هر سه گونه به طور عمده توسط سطوح شوری بویژه در غلظت های بالاتر تحت تاثیر قرار گرفت. درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن تر و خشک کل، محتوای نسبی آب و میزان رشد نسبی بویژه درغلظت 200 میلی مولار کاهش یافت. محتوای پروتئین کل به روش اسپکتروفتومتری, page-sds و page مورد مطالعه قرار گرفت. سنتز پروتئین ها طی تنش افزایش یافته و پروتئین های 50، 55، 120 و 170 کیلودالتونی در غلظت های بالای نمک (200 میلی مولار) مشاهده گردید. فعالیت آنزیم های پراکسیداز, پلی فنل اکسیداز, کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز به روش های اسپکتروفتومتری و page بررسی شد. نتایج حاکی از کاهش فعالیت این آنزیم ها با افزایش غلظت نمک می باشد. محتوای پرولین آزاد طی تنش شوری در دانه رست های هر سه گونه افزایش یافت.

جنس ترشک ((rumex l. متعلق به تیره polygonaceae و دارای حدود ?00 گونه در دنیاست که اساسا در نیمکره شمالی می رویند. این جنس در ایران ?? گونه گیاه یک ساله و چندساله دارد که از میان آن ها ? گونه بومی ایران هستند. دیگر گونه ها علاوه بر ایران در قفقاز، آسیای مرکزی، عراق، آناتولی و ارمنستان می رویند. این جنس دارای گیاهان افراشته و اغلب ریشه های انتهایی طویل هستند. برگها گوشتی و چرمی و به شکل روزت در سطح خاک گسترده شده اند. گوشواره ممکن است در آن ها موجود بوده یا نباشد، رگبرگ های برگی اغلب ضعیف و حاشیه پهنک ها کند است. گل آذین به صورت گرزن مطبق، گل ها زایا و اغلب دوجنسی هستند. در اکثر گونه ها گل ها سبز رنگ و در برخی گونه ها گل ها و ساقه به رنگ قرمز تیره می باشند. گیاهان این جنس از جنبه غذایی و دارویی ارزشمند هستند. برگ های گیاهان جنس ترشک دارای محتوای بالای اسید اگزالیک و تانن و نیز مقادیر قابل توجه کلروفنامین می باشد که خاصیت آنتی هیستامینی قوی دارد. به همین علت از برگ های تازه و خشک شده این گیاهان علاوه بر غذا به صورت خام و پخته، به عنوان عامل مدر، ملین ، تصفیه کننده خون، اشتها آور و تب بر استفاده می شود. عصاره ریشه این گیاهان جهت درمان یرقان و سنگ های مثانه و کلیه کاربرد دارد. همچنین به دلیل محتوای بالای اسید آسکوربیک، در درمان اسکوروی و خارش های پوستی و عفونت های قارچی نیز بکار می رود. در زمینه کشت درشیشه گونه rumex tuberosus l. و اثر ترکیبات محیط کشت بویژه تیمارهای مختلف هورمونی بر اندام زایی، رویان زایی بدنی و باززایی گیاهچه و نیز از تغییرات محتوای ترکیبات در طی رویان زایی بدنی گزارشی وجود ندارد. نظر به اهمیت دارویی این گونه، در این تحقیق سعی می شود ضمن بررسی امکان ریزازدیادی این گیاه از طریق اندام زایی و رویان زایی بدنی از یک سو، تغییرات الگوی پروتئینی در گیاهچه های باززایی شده به روش های اسپکتروفتومتری و sds-page مورد مطالعه قرار گرفت. بعلاوه فعالیت آنزیم های پلی فنل اکسیداز وپراکسیداز طی مراحل رویانزایی بدنی به روش اسپکتروفتومتری بررسی شد. همچنین محتوای فنل و فلاونویید کل و نیز فعالیت آنتی اکسیدانی آن ها در کالوس ها و گیاهچه ها مورد مطالعه قرار گرفت.

کاربرد تنظیم کننده های رشد می تواند به منظور کنترل رشد و واکنش های فیزیولوژیک گیاه در هنگام مواجهه با تنش های محیطی مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی اثر تنظیم کننده ی رشد گیاهی سایکوسل بر رشد و عملکرد کتان روغنی تحت تنش خشکی، آزمایشی گلدانی در گلخانه ی تحقیقاتی دانشگاه یاسوج در بهار سال 1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. عوامل آزمایش شامل تنش خشکی در 3 سطح بدون تنش، تنش ملایم و شدید و تنظیم کننده ی رشد گیاهی سایکوسل در 6 غلظت که 4 سطح محلول پاشی صفر، 500، 1000 و 1500 میلی گرم در لیتر در هنگام رشد سریع بوته و دو سطح بذرمال 5-10 و 6-10 میلی مولار به مدت 24 ساعت قبل از کاشت بودند. نتایج نشان داد هر سه سطح محلول پاشی در شرایط تنش، موجب افزایش پرولین و قندهای محلول کتان روغنی نسبت به شاهد گردید. تنش توانست پروتئین دانه را افزایش معنی داری دهد و سطح بذرمال 6-10 میلی مولار در شرایط تنش افزایش پروتئین را در پی داشت (20%). با افزایش غلظت در سطوح اصلی محلول پاشی و تنش، درصد روغن کاهش نشان داد. در تیمار بدون تنش، سطح بذرمال 6-10 میلی مولار سایکوسل توانست اثر مثبت معنی داری در میزان اسید چرب لینولنیک ایجاد کند؛ صفت اسید لینولئیک، با افزایش سطح محلول پاشی از صفر به بالا، کاهش معنی داری نشان داد (15%). تنش خشکی سبب افزایش اسیدهای چرب اشباع اولئیک، پالمتیک و استئاریک شد. ارتفاع بوته در تیمار بدون تنش و در سطح محلول پاشی 500 میلی گرم در لیتر بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد. تنش شدید این صفت را 14% کاهش داد. تنش خشکی، سایکوسل و اثر متقابل آن ها در صفت تعداد شاخه فرعی تاثیری نداشت. ولی تنش توانست تعداد کپسول را کاهش دهد (10%). وزن هزار دانه ی کتان روغنی به شدت تحت تاثیر تنش قرار گرفت و شرایط بدون تنش، افزایش مثبت و معنی دار این صفت را در پی داشت و تنش شدید، به شدت کاهش آن را نشان می دهد. سایکوسل نیز توانست با افزایش غلظت، وزن هزاردانه را افزایش دهد و سطوح 1500میلی گرم در لیتر و 5-10 میلی مولار بذرمال افزایش مثبت و معنی داری را نشان می دهد. تنش با افزایش سطح خود توانست وزن شاخساره را به شدت کاهش دهد به طوریکه شرایط بدون تنش، این صفت را مثبت و معنی دار کرد. تنش خشکی با افزایش تا سطح ملایم، وزن ریشه را افزود و تنش شدید کاهش این صفت را در پی داشت. اثر اصلی تنظیم کنند ه ی رشد سایکوسل با افزایش غلظت محلول پاشی تا سطح 1000 میلی گرم در لیتر، افزایش عملکرد دانه در بوته را شاهد بودیم و سپس این صفت کاهش نشان داد. برهمکنش تنش و سایکوسل بر این صفت، بیشترین میزان عملکرد بذر مربوط به تیمار بدون تنش، سطوح بدون محلول پاشی، 500 و 1000 میلی گرم در لیتر و کمترین میزان صفت در تیمار تنش شدید با محلول پاشی با آب مقطر بود. تنش عملکرد بیولوژیک را کاهش داد. به طوریکه تنش شدید 15درصد کاهش این صفت را نشان داد.

جنس teucrium متعلق به تیره lamiaceae است. این جنس با 200 گونه در دو منطقه از جهان به طور گسترده انتشار یافته که شامل اروپای جنوبی و مرکزی ، شمال غربی آسیا است. این جنس در نقاط مختلف ایران دارای 11 گونه با چندین واریته است. جنس stachys متعلق به تیره lamiaceae است. این جنس با 300 گونه در سه منطقه از جهان به طور گسترده انتشار یافته که شامل آمریکا ، اروپا و آسیا است. این جنس در ایران 33 گونه دارد که به طور پراکنده در بیشتر نقاط آن می رویند. مطالعه سیستماتیکی بر روی حدود 307 جمعیت از 158 جمعیت متعلق به سه گونه جنس teucrium و 149 جمعیت از ده گونه جنس stachys به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، ریزریخت شناختی دانه گرده و رفتار میوزی انجام شد. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتری spss ver 9.0 و mvsp آنالیز شد. در مطالعه ریخت شناختی، 59 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی جنس teucrium و 79 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی جنس stachys مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که گونه های مطالعه شده از جنس teucrium در 3 گروه و گونه های stachys در 10 گروه قرار می گیرند. مطالعه ریز ریخت شناسی دانه های گرده پس از استولیز با میکروسکوپ نوری انجام شد. گروه بندی حاصل از مطالعه ریز ریخت شناسی دانه گرده در سطح گونه تا حدودی تاییدکننده مطالعه ریخت شناسی است. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود عدد پایه کروموزومی 13 x =و سطح پلوئیدی (2n = 2x) برای جنس teucrium و عدد پایه کروموزومی 16 x =و سطح پلوئیدی (2n = 2x) برای جنس stachys در گونه های مورد مطالعه است. نتایج حاصل از مطالعه رفتار میوزی در جمعیت ها وگونه های مختلف، نتایج به دست آمده از آنالیز داده های ریخت شناختی و ریزریخت شناختی دانه گرده را در سطح گونه تائید می کند.

چکیده: جنس شب بوی وحشی (matthiola r. br.) یکی از جنس های تیره کلمیان (brassicaceae) است. این جنس با 48 گونه چوبی و علفی در حوزه مدیترانه، شمال شرق آفریقا-آسیا پراکنش یافته است و دو منطقه تنوع این جنس در ترکیه و منطقه ایران و توران می باشد. در فلور ایرانیکا برای این جنس 17 گونه معرفی شده است که 7 گونه آن انحصاری ایران هستند. مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی 80 جمعیت متعلق به 17 گونه از این جنس به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، ریزریخت شناختی دانه گرده و رفتار میوزی انجام شد. جنس فیبیژیا (fibigia medik) یکی دیگر از جنس های تیره brassicaceae است. این جنس در ایران 5 گونه گیاه علفی چندساله دارد که علاوه بر ایران در عراق، قفقاز، ترکمنستان، شمال سوریه، شرق آناتولی و ارمنستان نیز می روید. مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی 21 جمعیت متعلق به 5 گونه از این جنس به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، ریزریخت شناختی دانه گرده و رفتار میوزی انجام شد. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتری spss 9.0 و3.2 mvsp آنالیز شد. در مطالعه ریخت شناختی، 71 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی هر دو جنس مورد بررسی قرار گرفت در جنس شب بوی وحشی بر اساس داده های حاصل به ویژه ویژگی های برگ، 6 گروه تشخیص داده شد. در جنس فیبیژیا بر اساس داده های حاصل به ویژه ویژگی های گلبرگ و ابعاد میوه 3 گروه مشخص شد. مطالعه ریز ریخت شناسی دانه های گرده پس از فرایند استولیز با میکروسکوپ نوری انجام شد. گروه بندی حاصل از مطالعه ریز ریخت شناسی دانه گرده در سطح گونه تا حدودی تاییدکننده مطالعه ریخت شناسی است. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود عدد پایه کروموزومی 8 و 7، 6 x =و دو سطح پلوئیدی (2n = 2x و 2n = 4x) در گونه های جنس شب بوی وحشی و عدد پایه کروموزومی 8 و7= x و یک سطح پلوئیدی در جنس فیبیژیا است. واژه های کلیدی: استولیز، تیره شب بو، دانه گرده، ریخت شناسی، رفتار میوز، عدد کروموزومی ، matthiola r.br، fibigia medik.

خواص بسیار متنوع و مهمی مانند خاصیت داروئی، حشره کشی، زینتی و خوراکی در گیاهان تیره asteraceae وجود دارد. tanacetum l. از جنس های مهم این تیره محسوب میشود که در طایفه anthemideae قرار دارد. این گیاهان این جنس کاربردهای زیادی در صنایع دارد و از گیاهان دارویی ایران به شمار می آید. این پژوهش با هدف مطالعه و بررسی سیستماتیکی جنس tanacetum l. در ایران (بررسی مورفولوژیک، گرده شناسی) وهمچنین بررسی وجود تنوع درون وبین گونه ای در دو گونه t. polycephalum و t. parthenium در استان همدان بااستفاده از روش تعیین زیستگاه ویژه (d.s.s) استفاده انجام شد. بر این اساس با مراجعه به فلورها، منابع موجود، متخصصین و مراکز تحقیقاتی لوکالیته های گونه های مورد بررسی مشخص شدند. به طوری که ?? زیستگاه ویژه برای parthenium t. و?2 زیستگاه ویژه برای t. polycephalum تعیین گردید. در این بررسی زیستگاه های ویژه گونه های همباش شناسایی شدند. سپس با استفاده از نرم افزار anaphyto داده-های فلوریستیک، به روش fca آنالیز گردید و گروه بندی زیستگاه های ویژه با استفاده از مارکر فلوریستیک انجام شد. سپس بررسی شرایط اکولوژیکی زیستگاه های مورد مطالعه و چگونگی تأثیر عوامل اکولوژیک مورد بررسی، در گروه بندی زیستگاه ها انجام شد. داده های اکولوژیک با استفاده از نرم افزار mvsp و با روش cca و نرم افزار anaphyto آنالیز گردید. به منظور تعیین سطح و نوع تنوع زیستی گروه های حاصل از بررسی های فوق، از مطالعات الکتروفورزی پروتئین-های ذخیره ای بذر، سیتولوژیک و مورفولوژیک، آناتومیک و گرده شناسی استفاده شد. سپس آنالیز داده های حاصله با استفاده از نرم افزارntsys با روش coefficient و نرم افزار mvsp با روش های upgmaو pcoانجام گرفت. نتایج مطالعات کروموزومی درجمعیت زیستگاه های مورد بررسی نشان داد درهر دو گونه t. polycephalum و parthenium t. عدد کروموزومی پایه x=9 می باشد. داده های حاصل از شمارش کروموزوم های متافازی بدست آمده از زیستگاه های ویژه گونه-های مورد بررسی با نرم افزارmvsp به روش upgma مورد آنالیز قرار گرفتند و منجر به تعیین سه سیتوتیپ 2n=4x=36، 2n=5x=45 و 2n=6x=54 برای گونه t. polycephalum، همچنین سه سیتوتیپ 2n=4x=36، 2n=2x=18 و 2n=5x=45 برای گونه parthenium.t تعیین گردید. نتایج الکتروفورزی پروتئین های ذخیره ای بذر با گروه بندی های فلوریستیک، اکولوژیک و سیتولوژیک ونتیجه حاصل از بررسی گرده شناسی هم خوانی دارد. بررسی های بیشتر برای هر گروه چند صفت متمایزکننده نشان می دهد که می توان وجود آن را در اثر تنوع دانست. در مطالعات آناتومیک ساقه درون گونه ای تفاوت چشمگیری مشاهده نشد. اما در بررسی های بین گونه ای اختلاف هایی بین دو گونه مشاهده شد. همچنین علیرغم وجود باندهای مشترک حاصل از الکتروفورز پروتئین های ذخیره ای بذر گونه های مورد بررسی، تفاوت در شدت و تعداد باندها مشاهده شد که می تواند بیانگر تفاوت ژنتیکی درون گونه ای و بین گونه ای آن ها باشد.

تیره fabaceaeکه با حدود 600 جنس و بیش از 12000 گونه معرفی می شود، سومین تیره بزرگ در بین گیاهان گلدار است. جنس گون بزرگ ترین جنس گیاهان گلدار بوده و دارای 3000-2500 گونه و حدود 250 بخش در جهان است. بخش anthylloidei شامل 39 گونه می باشد، که اغلب آن ها اندمیک ایران هستند و گیاهانی چند ساله، بوته ای، خارپشتی، بالشتکی می باشند.بخش microphysa گیاهانی چندساله، بوته ای، در قاعده چوبی و بالشتکی می باشند. مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی110 جمعیت متعلق به 24 گونه از این جنس ومتعلق به 2بخش anthylloidei و microphysa به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، ریزریخت شناختی دانه گرده و رفتار میوزی انجام شد. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتری spss 9.0 و mvsp آنالیز شد. در مطالعه ریخت شناختی، 104 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس داده های حاصل به ویژه اندازه اجزای زایشی و جام گل، گروه ها شناسایی شدند. مطالعه ریز ریخت شناسی دانه های گرده پس از فرایند استولیز با میکروسکوپ نوری انجام شد. گروه بندی حاصل از مطالعه ریز ریخت شناسی دانه گرده در سطح گونه تا حدود زیادی تاییدکننده مطالعه ریخت شناسی است. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود عدد پایه کروموزومی 8 x =و دو سطح پلوئیدی (2n = 2x=16 و2n = 4x=32 ) در گونه های مورد مطالعه است، گرچه حالت تتراپلوئیدی تنها در یک جمعیت از گونه a. carmanicus از بخش microphysa مشاهده شد. نتایج حاصل از مطالعه رفتار میوز در جمعیت ها وگونه های مختلف، نتایج به دست آمده از آنالیز داده های ریخت شناختی و ریزریخت شناختی دانه گرده را در سطح گونه تائید می کند.

جنسdianthus l. با نام میخک از خانواده caryophyllaceae دارای حدود 300 گونه است که در مناطق مدیترانه و خاورمیانه گسترش یافته است. در ایران نیز از این جنس 43 گونه شناسایی شده است. بعضی از گونه های میخک از دیرباز در طب سنتی مورد استفاده قرار گرفته اند. از ویژگی های مطرح این جنس وجود ترکیبات ساپونینی در اندام هوایی آن است. در این پژوهش، اندام هوایی 6 گونه میخک ایران از 8 منطقه مختلف جمع آوری شد. با بررسی چهار روش مختلف عصاره گیری و کاربرد 8 سیستم حلالی، محتوای ترکیبات ساپونینی، فنلی و فلاونوئیدی عصاره های d. orientalis (جمعیت لواسان) سنجش شد. فعالیت آنتی اکسیدانی آنها با استفاده از دو روش آزمون 2 و?2- دی فنیل 1-پیکریل هیدرازیل (dpph) و آزمون مهار بی رنگ شدن -?کاروتن اندازه گیری و نتایج با استاندارد bht مقایسه گردید. میزان پایداری ساپونین های استخراج شده از این گونه تحت تاثیر شرایط مختلف مانند تغییر دما و ph در طول زمان ذخیره سازی بررسی شد. نتایج مشخص نمود که فعالیت آنتی اکسیدانی و میانگین محتوای سه گروه مواد شیمیایی فوق بسته به نوع حلال مورد استفاده و روش استخراج تفاوت معنی داری را نشان داد. توزیع ترکیبات ساپونینی جمعیت های مختلف میخک روی صفحات کروماتوگرافی لایه نازک یک بعدی و دو بعدی، تفاوت های بین گونه ای و درون گونه ای بین آنها را به خوبی به علت شرایط اکولوژیکی منطقه رویش و ژنوتیپ متفاوت آشکار نمود. همچنین 9 ترکیب ساپونینی به کمک کروماتوگرافی ستونی از عصاره آگلیکونی d. orientalis (جمعیت لواسان) تفکیک شد. در بخش دیگری از این پژوهش اثر ضد میکروبی عصاره های n- بوتانلی و آبی حاصل از روش سوکسله بر روی تعدادی از باکتری ها و همچنین اثر عصاره اتانلی هیدرولیز شده بر روی قارچ ها به روش رقت در آبگوشت با تعیین مقدار mic، mbc و mfc تعیین گردید. این عصاره اثر مهار کننده قوی بر رشد باکتری ها و قارچ ها داشت. کلمات کلیدی: dianthus l.، ساپونین، کروماتوگرافی لایه نازک و ستونی، ph، دما، آنتی اکسیدان

جنس astragalus l. با بیش از 850 گونه در ایران بزرگترین جنس از تیره fabaceae است. بخش های malacothrix bunge و stereothrix bunge دو بخش از این جنس می باشند که به زیرجنس hypoglottis تعلق دارند. مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی گونه های مختلف این دو بخش به منظور تعیین روابط بین گونه ای و قرابت گونه ها با استفاده از ویژگی های ریخت شناسی، ریز ریخت شناسی و کروموزومی صورت گرفت. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار های mvsp 3.2 و spss 9.0 مورد آنالیز قرار گرفت. در مطالعه ریخت شناسی60 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعه ریخت شناسی بر روی 150 جمعیت از 36 گونه از بخش malacothrix نشان داد که صفت اندازه طول ساقه نقش مهمی در تفکیک 5 گروه مختلف حاصل از آنالیز pco گردید. گونه های متعلق به چهار گروه دارای طول ساقه بلند و یک گروه بدون ساقه یا با ساقه کوتاه قرار می باشند. در مطالعه ریز ریخت شناسی دانه های گرده گونه های بخش malacothrix سه گروه ارائه گردید که این گروه بندی تا حدودی تایید کننده مطالعه ریخت شناسی است. مطالعه بر روی 9 جمعیت از 4 گونه از بخش stereothrix صورت گرفت و نشان داد که جمعیت های مختلف بر اساس صفاتی نظیر طول گیاه، طول ساقه، طول برگ و محور برگی، تعداد جفت برگچه، طول گل آذین و دمگل آذین و نیز ابعاد درفش از یکدیگر جدا می شوند. در این بررسی مطالعه بر روی رفتار میوزی، عدد پایه کروموزومی و سطوح پلوئیدی گونه های بخش malacothrix در ایران صورت گرفت و عدد پایه 8 = x را برای 28 جمعیت از 17 گونه و نیز چهار سطح پلوئیدی دیپلوئید، آلو تتراپلوئید، آلو هگزاپلوئید و یک گونه آنیوپلوئید ارائه شد. در بخش stereothrix نیز عدد پایه 8 = x برای 4 جمعیت از 3 گونه و با تنها یک سطح پلوئیدی (دیپلوئید) مشاهده شد.

جنس silene یکی از بزرگترین جنس های تیره میخکیان (caryophyllaceae) با بیش از 2200 گونه است که اغلب در نیمکره شمالی گسترش دارند. دو مرکز اصلی تنوع این جنس آسیای جنوب غربی (بخصوص نواحی مدیترانه و خاورمیانه) و منطقه جنوب بالکان می باشند. در حدود 110 گونه از این جنس در محدوده جغرافیایی ایران می رویند که حدود 35 گونه آن انحصاری هستند. از متابولیت های ثانویه فراوان در این گیاه ترکیبات ساپونینی هستند. مطالعات نشان داده است که گیاهان این تیره و بویژه جنس silene دارای مقادیر قابل توجهی ساپونین در بخش هوایی و ریشه خود می باشند. ساپونین ها کاربرد های دارویی، تجاری و غذایی فراوانی دارند. در این پژوهش، ساپونین چهار گونه مختلف silene (s. bupleuroides، s. chlorofolia، s. noctiflora و s. spergulifolia) که از نواحی شمال شرق و غرب ایران از استان های خراسان، زنجان و آذربایجان شرقی جمع آوری شده بودند، به صورت کمی و کیفی توسط روش های اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی لایه نازک مطالعه شد. نتایج نشان داد که گونه s. bupleuroides دارای پنج نوع ساپونین است و لکه شماره 2 با 33.0=rf ، اصلیترین ترکیب ساپونینی آن می باشد. محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و نیز خواص آنتی اکسیدانی آن ها در چهار گونه مورد بررسی به روش اسپکتروفتومتری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از حضور ترکیبات فنلی با فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجه در این چهار گونه بود. اثرات ضدباکتریایی ساپونین گیاهان مورد بررسی در برابر 4 سویه و اثرات ضدباکتریایی عصاره های آن ها در برابر 6 سویه باکتری گرم مثبت و منفی به روش انتشار دیسک مورد بررسی قرار گرفت و خاصیت ضدباکتریایی عصاره ها و ساپونین در برابر برخی از باکتری های گرم مثبت و منفی مشاهده شد

: طایفه hedysareae شامل همه لگوم های پاپیونیده با نیام های بند بند و مسطح، شامل سرده های مهم از مانند hedysarum l.، onobrychis mill. و. alhagi adansمی باشد. این طائفه با صفاتی مانند گلبرگ بال کوتاه یا تحلیل رفته، نیام ها نا شکوفا و دارای یک یا دو دانه با عدد پایه کروموزومی 7 یا 8 معرفی می شود. بعد از هدیزاروم با تقریباً 160 گونه، اسپرس با حدود 130 گونه دومین جنس بزرگ این طائفه به شمار می آیند. به دلیل تعداد زیاد گونه ها، اعضای هر دو جنس اختلاف نسبتاً قابل توجهی را نشان می دهند. مهمترین تفاوت بین دو سرده در تعداد لوب های میوه است. در اسپرس و هدیزاروم تعداد بند های میوه تک بخشی و یا دو بخشی به ترتیب می باشد. هدف از این مطالعه بررسی اونتوژنی گل در دو سرده اسپرس و هدیزاروم و همچنین alhagi به عنوان گونه ای با اهمیت تاکسونومی بالابه منظور بررسی مجدد طائفه hedysareae بوده است. جهت انجام مطالعات آزمایشگاهی، انتهای شاخه ها در مرحله گل دهی در اندازه ها و سنین مختلف جمع آوری و در فیکساتور faa تثبیت گردید. پس از طی مراحل تثبیت، شستشو و رنگ آمیزی نمونه ها فلس زدایی شدند. در نهایت مطالعه آن ها با استفاده از میکروسکوپ نوربازتابشی انجام گرفت. مطالعات انجام گرفته بر روی اونتوژنی گل در این سه سرده نشان داد که الگوی آغازش کاسبرگ ها در هر سه گونه تک جهتی و گلبرگ ها از سمت ابکسیال شروع به آغازش می کنند، با این حال الگوی آغازش تک جهتی و دو جهتی در حلقه پرچم ها مشاهده شد. فقدان همپوشانی در زمان آغازش بین حلقه ها، وجود براکتئول های بزرگ و نبود آغازه های مشترک باعث شده تا خارشتر از دو گونه اسپرس و هدیزاروم جدا شود. به عبارت دیگر اسپرس و هدیزاروم بر اساس صفات اونتوژنی گل به هم شبیه هستند. polhill(1981c)، در این طبقه بندی سرده خارشتر را به دلیل داشتن صفات متفاوت از صفات معمول در طائفه hedysarea از جمله داشتن گلبرگ ناو با رأس کند و الگوی رگبندی سطح نیام از طائفه hedysarea جدا کرده و به طائفه galegeae انتقال داده است. به هر حال تجزیه و تحلیل بر اساس داده های مولکولی نشان می دهد که خارشتر متعلق به طائفه هدیسره که از طائفه گالژه مشتق شده است می باشد. مطالعات اونتوژنی گل تایید می کند که خارشتر در بخش کناری هدیسره و به عنوان گروه خواهری گالژه قرار می گیرد.

جنس فراسیون (marrubium l.) متعلق به تیره lamiaceae است و شامل اجتماع جهان وطنی از 40 گونه است. این جنس بومی مناطق معتدله اروپا و آسیا می باشد. این جنس دارای 11 گونه در ایران است که تنها 1 گونه آن انحصاری می باشد. جنس گوش بره (.phlomis l) متعلق به تیره lamiaceae است و شامل اجتماع جهان وطنی از 100 گونه است. این جنس بومی شرق مدیترانه و سراسر آسیای مرکزی تا چین می باشد. این جنس دارای 17 گونه علفی پایا در ایران است که 9 گونه آن انحصاری می باشد. مطالعه سیستماتیکی بر روی64 جمعیت متعلق به جنس marrubium l. و 132 جمعیت متعلق به جنس .phlomis l به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، آناتومی و رفتار میوز انجام شد. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتریspss 9.0 و mvsp 3.1 آنالیز شد. در مطالعه ریخت-شناختی، 54 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی جنس marrubium l. و 68 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی جنس .phlomis l مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل نشان داد که همه گونه های marrubium l. در 4 گروه و گونه های .phlomis l در 4 گروه قرار می گیرند. مطالعه آناتومی پس از فرایند برش گیری و رنگ آمیزی با میکروسکوپ نوری انجام شد. گروه بندی حاصل از مطالعه آناتومی در سطح گونه تا حدودی تاییدکننده مطالعه ریخت شناسی است. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود 3 عدد پایه کروموزومی 17و 12، 10 x =و یک سطح پلوئیدی (2n = 2x) در جنس marrubium l. و 4 عدد پایه کروموزومی 14و ، 10، 9، 8 x =و یک سطح پلوئیدی (2n = 2x) در جنس phlomis l. می باشد. نتایج حاصل از مطالعه رفتار میوز در گونه های مختلف، نتایج به دست آمده از آنالیز داده های ریخت شناختی و آناتومی را در سطح گونه تائید می کند.

هدف از این پژوهش بررسی فیتوشیمیایی اثرات دارویی برخی گونه های دو جنسverbascum l. و l. silene می باشد. تیره اسکروفولاریاسه دارای 180 جنس با 1900 گونه است که در سرتاسر جهان و بیشتر در نواحی سرد و معتدل پراکنده اند. اعضای جنسverbascum با گل های زرد رنگ و برگ های اکثرأ کرک آلود و ضخیم خود مشخص می شوند. این جنس در نقاط مختلف ایران بیش از 30 گونه دارد. گونه های verbascum حاوی ترکیبات و اجزاء فعالی بوده که می توانند فعالیت سیکلواکسیژنازی را کاهش دهند. در عصاره این گیاهان موادی مانند بیواکتیوساپونین گلیکوزید، فنیل اتانوئید گلیکوزید و ورباسکوزید وجود دارد، که دارای فعالیت ضد عفونی کنندگی و ضدالتهابی می باشند، هر چند ورباسکوزید دارای قدرت ترمیم زخم نیز می باشد. جنس sileneیکی از بزرگترین جنس های تیره میخکیان (caryophyllaceae) با بیش از 2200 گونه است که اغلب در نیمکره شمالی گسترش دارند. دو مرکز اصلی تنوع این جنس آسیای جنوب غربی (بخصوص نواحی مدیترانه و خاورمیانه) و منطقه جنوب بالکان می باشند. در حدود 110 گونه از این جنس در محدوده جغرافیایی ایران می رویند که حدود 35 گونه آن انحصاری هستند. ترکیبات ساپونینی از متابولیت های ثانویه فراوان در بخش های هوایی و ریشه این گیاه هستند. ساپونین ها کاربرد های دارویی، تجاری وغذایی فراوانی دارند. در این تحقیق ضمن بررسی امکان ریزازدیادی گونه های v. sinuatum و v. speciosum از طریق اندام زایی و رویان زایی بدنی در شیشه، الگوی پروتئینی در طول مراحل رویان زایی بدنی در دو گونه v. sinuatum مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین، ساپونین حاصل از بخش های هوایی و ریشه سه گونه مختلف verbascum (v. nudicaule، v. sinuatum و (v. speciosumو سه گونه مختلف silene (s. ginodioca، s. swertiifoliaو s. spergulifolia) ، به صورت کمی و کیفی به روش های اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی لایه نازک مطالعه شد. نتایج حاصل نشان داد که از بین گونه های مورد مطالعه دو جنسverbascum و silene، گونه های v. speciosum و s. swertiifolia به ترتیب دارای پنج و سه نوع ساپونین می باشند. محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و نیز خواص آنتی اکسیدانی هر دو جنس به روش اسپکتروفتومتری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از حضور ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجه در این شش گونه بود. اثرات ضدباکتریایی عصاره گیاهان مورد بررسی در برابر سه سویه باکتری گرم مثبت و منفی به روش انتشار دیسک مورد بررسی قرار گرفت و خاصیت ضدباکتریایی عصاره ها در برابر این سه سویه باکتری آشکار شد.

جنس allium l. متعلق به تیره alliaceae است و دارای حدود 75 گونه در ایران است. خاستگاه این جنس را ایران و افغانستان ذکر کرده اند که اغلب در مناطق کوهستانی می رویند. برخی گیاهان این جنس از سه هزار سال قبل از میلاد مسیح در مصر کشت می شده اند. آنها گیاهانی هستند دو ساله با رشد بوته ای ضعیف، برگ های استوانه ای شکل توخالی که در سال اول با توجه به طول روز مورد نیاز خود تشکیل سوخ یا پیاز داده که در سال دوم با کشت آن ها و پس از ظهور ساقه های گل دهنده تولید بذر می نمایند. گیاهان مختلف این جنس از دیرباز در طب سنتی کاربرد وسیعی داشته اند. آزمایش های بالینی نشان می دهد که آلیل پروپیل دی سولفید موجود در گیاهان این جنس، مسئول کاهش قند خون بوسیله افزایش انسولین موجود در خون و نیز کاهش چربی خون می باشد. در این تحقیق محتوای ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی و نیز فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره پیاز و برگ عصاره دو گونه allium (a. iranicum و a. ampeloprasum) با پروتوکل های مختلف به روش اسپکتروفتومتری مورد بررسی قرار گرفت. همچنین اثرات ضدباکتریایی عصاره پیاز و برگ دو گونه فوق با استفاده از روش انتشار دیسک در برابر دو سویه باکتری گرم مثبت و دو سویه باکتری گرم منفی مطالعه شد. نتایج نشان داد که بخش پیاز گونه a. ampeloprasum بیشترین محتوای فنل و فلاونوئید کل را داراست. بررسی فعالیت ضدباکتریایی مشخص کرد که پیاز دو گونه مورد مطالعه فعالیت بسیار قابل توجهی را در برابر باکتری b. cereus و h. influenza نشان می دهند.

: زرشک گیاهی بومی ایران است و نوع بی‏دانه آن در برخی از نواحی جنوب خراسان به ویژه قاین و بیرجند مشهور است. تیره زرشک (berberidaceae) به صورت گیاهان علفی، چندساله با برگ‏های همیشه‏سبز و زود افت، اغلب خاردار و گاهی به صورت درختچه یا حتی درخت‏های کوچک مشخص می‏شوند. معمولاً انواع مختلفی از بنزیل‏ایزوکینولین در اعضای این تیره موجود بوده و بافت‏های آن ها به علت داشتن بربرین (یک نوع ایزوکینولین) زرد رنگ است. این تیره شامل 15 جنس و 650 گونه بوده و بیشتر در مناطق معتدله نیمکره شمالی پراکنده است. مهمترین جنس‏های تیره زرشک عبارتند از زرشک، ماهونیا و پودوفیلوم که در هر سه آن ها عدد پایه کروموزومی 7 می باشد. زرشک بزرگترین جنس در تیره زرشک می‏باشد. در تمام قسمت‏های این گیاه آلکالوئید‏های بربرین، اکسیاکانتین و بربامین وجود دارد. مقدار آلکالوئید در پوست ریشه زرشک بیشتر از قسمت‏های دیگر این گیاه است .میوه زرشک دارای حدود 4 درصد مواد قندی، 65 درصد اسید مالیک و اسید تارتاریک و مقداری صمغ می‏باشد. سایر آلکالوئیدهای مختلف زرشک شامل بربامین، بربروبین، ژاتوریزین، اکسیاکانتین، پالماتین، برولیسین، کلومبامین، والرسین و ترکیبات دیگر هستند. به دلیل اهمیت فراوان ترکیبات موثر موجود در گیاهان مربوط به این جنس، در این پژوهش ترکیبات فنلی و خواص آنتی‏اکسیدانی عصاره متانولی حاصل از بخش های مختلف پنج تاکسون از جنس berberis l. از جمعیت‏های مختلف در ایران، (دو جمعیت از گونه b. vulgaris l.، دو جمعیت از گونه b. integerrima bunge، یک جمعیت از هیبرید b. vulgaris × b. integerrima، یک جمعیت از گونه b. khorasanica browicz & ziel و یک جمعیت از گونه b. thunbergii dc.) مورد مطالعه قرار گرفت. محتوای فنل و فلاونوئید کل در گونه ها و خواص آنتی اکسیدانی آن ها به روش اسپکتروفتومتری مورد بررسی قرار گرفت. همچنین اثرات ضد -باکتریایی عصاره گونه‏های فوق با استفاده از روش انتشار دیسک در مقابل سه گونه باکتری مطالعه شد. نتایج حاصل از آزمایش های انجام شده در ساقه گونه های مورد مطالعه نشان داد که بیشترین مقدار فنل مربوط به گونهberberis integerrima 2 و در برگ مربوط به گونه berberis thunbergii می باشد. بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی گونه ها نشان داد که تقریباً همه گونه ها در روش های آنتی اکسیدانی مورد آزمون، دارای فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجهی هستند. همچنین بررسی فعالیت ضدباکتریایی گونه ها در دو بخش ساقه و برگ مشخص کرد که هر چند قسمت های مختلف گونه های مورد بررسی دارای فعالیت ضدباکتریایی در برابر اکثر باکتری های مطالعه شده می-باشند، لیکن عصاره بخش ساقه گونه ها فعالیت ضد باکتریایی قابل توجه تر است.

?جنس اسپرس ((onobrychis miller، با حدود 130 گونه، فقط در اوراسیا پراکنش دارد و مرکز تنوع آن در مناطق معتدل گرم و قاره ای ناحیه ایران و توران است. بخش onobrychisبا حدود 15 گونه در ایران یکی از بخش های مهم این جنس است. مطالعه سیستماتیکی بر روی گونه های مختلف این بخش به منظور تعیین تنوع درون و بین گونه ای با استفاده از مارکرهای فلوریستیک، مورفولوژیک، مولکولی و اکولوژیک صورت گرفت. در این مطالعه ابتدا تنوع درون-گونه ای در هر یک از گونه های بال کوتاه بخش مورد بررسی قرار گرفت. جمع آوری گیاهان از طبیعت به روش d.s.s انجام شد. در این روش پس از تعیین زیستگاه های ویژه، اقدام به جمع آوری داده های فلوریستیک-اکولوژیک از هر زیستگاه ویژه شد. سپس داده های فلوریستیک (ترکیب گونه ای) زیستگاه های وی‍‍ژه، به عنوان مارکر فلوریستیک، با استفاده از نرم افزار anaphyto به روش ?fca آنالیز و زیستگاه ها بر این اساس گروه بندی شدند. تشخیص گروه های فلوریستیک نشان دهنده وجود تنوع در گونه های مورد بررسی است. به منظور تعیین سطح و نوع تنوع از داده های ریخت شناسی و مولکولی استفاده شد. در بررسی های ریخت شناسی 65 ویژگی کمی وکیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی با نرم افزارهای mvsp 3.1 و spss 9.0 مورد آنالیز قرار گرفتند. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی گونه های مورد نظر، از داده های مربوط به توالی نوکلئوتیدی ناحیه its از nrdnaاستفاده شد. داده های مربوط به توالی نوکلئوتیدی جمعیت های هر گونه با نرم افزار mega 5.05 و با دو روش neighbor joining و maximum likelihood مورد آنالیز قرار گرفت. علاوه بر آن چگونگی تأثیر عوامل اکولوژیکی با استفاده از نرم افزار mvsp به روش های pca و cca مورد بررسی قرار گرفت. سپس با توجه به پراکنش محدود گونه های بال بلند بخش، تنوع بین گونه ای در این گونه ها با روش مشابه مورد مطالعه قرار گرفت. داده های حاصل از بررسی تنوع درون و بین گونه ای نشان دهنده انطباق گروه های فلوریستیک، ریخت شناسی، اکولوژیک و تا حدی ژنتیک است. در بسیاری از گونه ها تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه ای در سطح درون گونه ای در ناحیه its مشاهده نشد. در نهایت کلیه گونه های این بخش از نظر ریخت شناسی و فیلوژنتیکی مورد آنالیز قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصله از مطالعه ژنتیکی این بخش، گونه های بخش onobrychis تک نیا نیستند. به عبارتی گونه های بال بلند و بال کوتاه بخش onobrychis، از نظر ژنتیکی هم مجزا هستند و به نظر می رسد دارای منشا متفاوتی باشند. به طور کلی نتایج حاصله از مطالعه ریخت شناسی و ژنتیکی این بخش، تاییدکننده تقسیم شدن گونه-های بخش onobrychis در ایران به دو زیربخش بال کوتاه ( mm6-2/2) و بال بلند ( mm11-6) می باشد. به عنوان نتیجه گیری از این مطالعه سیستماتیکی جامع، کلید شناسایی، شرح تاکسونومیکی و شرح زیستگاه های گونه های بخش onobrychis ارائه شده است.

جنس عسلک (onosma l.) یکی از جنس های تیره گاوزبان (boraginaceae) است. این جنس با 230 گونه چوبی و علفی از اسپانیا و شمال آفریقا تا چین پراکنش دارد که ایران، ترکیه و غرب سوریه به عنوان مراکز تنوع آن به حساب می آیند. در فلور ایرانیکا برای این جنس 55 گونه معرفی شده است که 17 گونه آن انحصاری ایران هستند. جنس onosmaتوسط گیاه شناسان مختلف بررسی شده و رده بندی درون جنسی متنوعی ارایه شده است که همه آنها بر اساس صفات ریخت شناختی شامل: شکل توبرکل کرک، حالت کرک، نحوه ی اتصال پرچم و سایر صفات گیاه بود ه اند. مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی بیش از 150 جمعیت متعلق به 28 گونه از این جنس به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، ریزریخت شناختی دانه گرده و رفتار میوزی انجام شد. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتری spss 9.0 و3.2 mvsp آنالیز شد. در مطالعه ریخت شناختی، 85 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی جنس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که همه گونه ها به ویژه بر اساس کرک و پرچم در 6 گروه قرار می گیرند. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود عددهای پایه ی کروموزومی 8، 9 و 10 x =، در دو سطح پلوئیدی (2n = 4x و 2n = 2x) و b کروموزوم در گونه های جنس onosma هستند. مطالعه ریز ریخت شناسی دانه های گرده پس از فرایند استولیز با میکروسکوپ نوری انجام شد. گروه بندی حاصل از مطالعه ریز ریخت شناسی دانه گرده در سطح گونه تا حدودی تاییدکننده مطالعه ریخت شناسی است

جنس centaurea l. با داشتن 200 تا 250 گونه یکی از بزرگترین جنس های تیره asteraceae در جهان محسوب می شود. این جنس دومین جنس بزرگ تبار cardueae به شمار می آید و از مشکلات تاکسونومی زیادی برخوردار است. در این تحقیق بخش phaeopappus hoffmann بطور کامل برای اولین بار در جهان مورد بررسی و بازنگری قرار گرفته وتعدادی ترکیب و نام جدید همراه با شرح های کامل ارائه شده است. مطالعه ریخت شناسی بر روی گونه های مختلف بخش cynaroides boiss. ex walp.،psephellus وجنسcyanus mill. صورت گرفت. در این بررسی مطالعه ریز ریخت شناسی کرک بر روی بخش psephellusدر ایران انجام شد و 4 نوع کرک برای آن تعیین گردید. مطالعه ریزریخت شناسی سطح بذر بر روی 10 جمیت از 4 گونه از جنس cyanus نشان داد که تزئینات سطح بذر در این جنس دارای 4 الگو است. در ادامه این بررسی مطالعه میتوزی بر روی 5 گونه از بخش cyanroides صورت گرفت و عدد کروموزومی 2n= 18 با تنها سطح دیپلوئیدی ارائه شد. در بخش phaeopappus عدد کروموزومی 2n= 18 برای دو جمعیت از گونه c. albonitens و عدد کروموزومی 2n= 24 برای گونه c. phaeopappa مشاهده شد.

چکیده جنس . scutellaria lبا داشتن 425 گونه یکی از بزرگترین اعضای خانواده lamiaceae به شمار می رود که به زیر خانواده scutellarioideae تعلق دارد و در دنیای جدید (قاره امریکا) و قدیم می روید. یکی از مشخصات اشکار این جنس، شکل کاسه با دو لوب برابر و وجود یک (scutellum) در لوب بالایی است. کاسه دارای تنوع بالایی در گونه های مختلف است و ممکن است فاقد زائده باشد و یا ممکن است در لوب بالایی متورم باشد. منطقه ایرانی-تورانی یکی از مراکز اصلی تنوع این جنس به شمار می رود به طوری که در آسیای مرکزی و افغانستان دارای بالاترین میزان تنوع است، مدیترانه شرقی دومین مرکز تنوع است. این جنس در قاره آمریکا دارای تنوع کمتری نسبت به دنیای قدیم است. این جنس دارای 40 گونه در محدوده فلورا ایرانیکاست که 21 گونه آن در ایران حضور دارند و از میان آنها 10 گونه انحصاری ایران هستند گونه های این جنس که در سراسر کشور پراکنده اند، به طور عمده در کوهستان ها یافت می شوند، اما تعداد اندکی از آنها در مناطق مرطوب، رویشگاه های آبی و جنگل ها نیز حضور دارند. جنس scutellaria توسط گیاه شناسان مختلف بررسی شده و رده بندی درون جنسی متنوعی ارایه شده است که همه آنها بر اساس صفات ریخت شناختی شامل: گل آذین، کاسه گل، برگ، براکته و شکل رویشی و سایر صفات گیاه بود ه اند. مطالعه سیستماتیکی بر روی حدود 155 جمعیت از 16 گونه از این جنس به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، ریزریخت شناختی دانه گرده و رفتار میوزی انجام شد. داده های حاصل از این مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتری spss ver 9.0 و mvsp آنالیز شد. در مطالعه ریخت شناختی، 64 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که گونه های مطالعه شده در 7 گروه قرار می گیرند. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود عدد پایه کروموزومی 11 x = و سطح پلوئیدی (2n = 2x) در گونه های مورد مطالعه است. نتایج حاصل از مطالعه رفتار میوزی در جمعیت ها و گونه های مختلف، نتایج به دست آمده از آنالیز داده های ریخت شناختی و ریزریخت شناختی دانه گرده را در سطح گونه تائید می کند. مطالعه ریز ریخت شناسی دانه های گرده پس از استولیز با میکروسکوپ نوری انجام شد.

جنس trigonella l. یا شنبلیله یکی از بزرگترین جنس ها در تبار trifolieae می باشد و شامل نزدیک به ???گونه است که به طور گسترده در نواحی خشک اطراف شرق مدیترانه، غرب آسیا، جنوب اروپا، شمال و جنوب آفریقا، با تنها یک گونه در جنوب استرالیا توزیع شده است. ?? گونه از این جنس در مناطق جغرافیایی مختلف ایران حضور دارند که ?? گونه آن اندمیک بوده و از این تعداد ?? گونه شامل گیاهان چندساله ای است که به بخش بزرگ ellipticae تعلق دارند. اطلاعات بسیار کمی درباره گونه های جنس trigonella و روابط تاکسون های متفاوت آن وجود دارد. بنابراین، این اولین مطالعه جامع از جنس trigonella در ایران به منظور آشکار نمودن روابط درون و بین گونه ای با استفاده از داده های متنوعی مانند ریخت شناسی، ریزریخت شناسی دانه گرده، سیتوژنتیک و آناتومی می باشد. کلیه داده های بدست آمده در نهایت با استفاده از نرم افزار mvsp ver. 3.1 آنالیز شدند.گونه ها در دوبخش گیاهان یکساله و چندساله مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج مطالعه ریخت شناسی در گیاهان چندساله، دو گروه اصلی حاصل شد: گونه های واجد میوه کوتاه که جام گل زرد-بنفش دارند و گونه های میوه بلند که دارای جام گل زرد هستند. گونه های چندساله در ویژگی های دانه گرده همپوشانی زیادی دارند. در مقابل تنوعی از اندازه و تراکم منفذ را در مطالعه دانه گرده به روش sem نشان می دهند. بر اساس مطالعه سیتوژنتیک همه گونه های چندساله دیپلوئید با عدد کروموزومی 2n=2x=16 بوده که در توافق با عدد پایه کروموزومی پیشنهاد شده x=8 می باشند. درصدهای متفاوتی از ناهنجاری کروموزومی در گونه های چندساله وجود دارد.تعداد دستجات آوندی در تفکیک گونه های چندساله مفید می باشد.این گونه ها تنوع قابل ملاحظه ای را در تراکم روزنه های آنموستیک و آنیزوستیک نشان می دهند. در آنالیز داده های ریخت شناسی، گونه های یکساله به خوبی بر اساس بخش هایی که به آن تعلق دارند از هم جدا می شوند. اکثر گونه ها در آنالیز درون گونه ای تنوع بالایی را نشان می دهند. قطر قطبی دانه گرده یک ویژگی اساسی است که جمعیت های اکثر گونه ها را در مطالعه درون گونه ای از هم جدا می کند. تنوعی از عدد کروموزومی شامل سطوح دیپلوئید و پلی پلوئید در گونه های یکساله مشاهده می شود. بر این اساس عدد پایه x=7,8 برای این گونه ها پیشنهاد می شود. تقریبا کلیه گونه های یکساله رفتار منظمی را در تقسیم میوز نشان دادند اگرچه ناهنجاری هایی نیز در مراحل گوناگون دیده شد. بر اساس مطالعه آناتومی، شکل سطح مقطع ساقه برای تفکیک گونه های یکساله مفید می باشد. به منظور آشکارسازی روابط تبارزایی در جنس شنبلیله، کلیه گونه ها شامل یکساله و چندساله بر اساس مجموعه ای از ویژگی های متنوع قطبی شده، با استفاده از نرم افزار paup آنالیز شدند. نتایج این آنالیز تک نیا بودن جنس trigonella را مشخص نمود، بر اساس این نتایج گونه های یکساله با حمایت ??? درصد مجموعه ای تک نیا را تشکیل می دهند. در نهایت، حاصل این پژوهش معرفی ? گونه جدید، یک واریته جدید و یک رکورد برای فلور ایران می باشد. در تمام موارد استفاده از داده های تکمیلی موید داده های ریخت شناختی در معرفی این گونه ها می باشد. شرح اصلاح شده گونه ها همراه با کلید شناسایی برای کلیه گونه های یکساله و چندساله ایران در این پژوهش ارائه شده است.

جنس مریم گلی (l. salvia) بزرگترین جنس تیره lamiaceae است. این جنس با حدود 1000 گونه، پراکنش وسیعی در سرتاسر دنیا دارد. مراکز اصلی تنوع این جنس نواحی مدیترانه و آسیای غربی، آسیای شرقی و آمریکای مرکزی و جنوبی می باشد. این جنس در ایران 58 گونه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 17 گونه آن اندمیک هستند. اکثریت اعضای این جنس را گیاهان دارویی تشکیل می دهند و متابولیت های ثانویه آنها دارای خواص آنتی اکسیدانی، آنتی باکتریالی و آنتی دیابتیک می باشند. مطالعه سیستماتیکی بر روی 108 جمعیت متعلق به 33 گونه از این جنس به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، ریزریخت شناختی دانه گرده و رفتار میوزی انجام شد. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتریmvsp آنالیز شد. در مطالعه ریخت شناختی، 65 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس داده های حاصل به ویژه ویژگی های جام گل، 7 گروه شناسایی شد. مطالعه ریز ریخت شناسی دانه های گرده پس از فرایند استولیز با میکروسکوپ نوری انجام شد. گروه بندی حاصل از مطالعه ریز ریخت شناسی دانه گرده در سطح گونه تا حدودی تاییدکننده مطالعه ریخت شناسی است. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود 4 عدد پایه کروموزومی 11، 10، 8، 7 x =و سطح پلوئیدی (2n = 2x در گونه های مورد مطالعه است،. نتایج حاصل از مطالعه عدد پایه در جمعیت ها وگونه های مختلف، نتایج به دست آمده از آنالیز داده های ریخت شناختی و ریزریخت شناختی دانه گرده را در سطح گونه تا حدی تائید می کند.

جنس شب بوی وحشی( matthiola w.t. aiton) متعلق به تبار anchonieaeو تیره brassicaceaeاست. جنس ماتیولا در اروپا، آسیا و آفریقا رشد می کند. 50 گونه از این جنس از جهان گزارش شده با حدود 23 گونه در نواحی فلور ایرانیکا 10 گونه آن در ایران رشد می کند که بیشتر آنها بومی هستند. جنس فیبیژیا (fibigia medik.) یکی دیگر از جنس های تیره brassicaceae است. این جنس در ایران 7 گونه گیاه علفی چندساله دارد که علاوه بر ایران در عراق، قفقاز، ترکمنستان، شمال سوریه، شرق آناتولی و ارمنستان نیز می روید. این جنس جزئی از تبار alysseae است. فیبیژیا جنس بزرگی نیست ولی از جهت تاکسونومی و نامگذاری خیلی پیچیده می باشد. جنس خاک شیر تلخ (erysimum) متعلق به تبار camelineae و تیره brassicaceaeاست. این جنس در مدیترانه و آسیا از جمله ایران، عراق و سوریه انتشار دارد. از این جنس تقریباً 350 گونه از جهان گزارش شده با حدود 52 گونه در نواحی فلور ایرانیکا، 28 گونه آن در ایران رشد می کند که بیشتر آنها بومی هستند.مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی 64 جمعیت متعلق به 6 گونه از جنس شب بوی وحشی و 44 جمعیت متعلق به 5 گونه از جنس فیبیژیا و 30 جمعیت متعلق به 7 گونه از جنس شب بوی وحشی و 44 جمعیت متعلق به 7 گونه از جنس فیبیژیا به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، باروری گرده، عدد کروموزومی و رفتار میوزی انجام شد. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار کامپیوتری و3.2 mvsp آنالیز شد. در مطالعه ریخت شناختی، 105 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی هر دو جنس مورد بررسی قرار گرفت. در جنس شب بوی وحشی بر اساس داده های حاصل به ویژه ویژگی های برگ، 2 گروه تشخیص داده شد. در جنس فیبیژیا بر اساس داده های حاصل به ویژه ویژگی های پرچم و بال دانه 3 گروه مشخص شد. در جنس خاک-شیر تلخ بر اساس داده های حاصل به ویژه ویژگی های اندازه جام و خامه 6 گروه تشخیص داده شد. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود عدد پایه کروموزومی 14 و 12 ,10 ,9 ,8 ,7 ,6 ,5 x =در گونه-های جنس شب بوی وحشی در حالیکه کل گونه های جنس فیبیژیا عدد پایه کروموزومی 8 و7= x در یک سطح پلوئیدی است. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود عدد پایه کروموزومی 9 و 8 ,7 ,6 x =در گونه های جنس erysimum می باشد. نتایج حاصل از مقایسه بین رفتار کروموزومی و باروری گرده نشان داد به ترتیب چسبندگی کروموزومی، پل و جدا افتادگی کروموزومی بیش ترین اثر را بر کاهش باروری گرده دارد.

زیرتیره boraginoideae در ایران حدود 100 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که در سرتاسر ایران پراکنده اند. ایران در حدود30 گونه انحصاری از زیرتیره را در خود جای داده است. دیگر گونه های آن علاوه بر ایران در افغانستان، پاکستان، شمال آفریقا، عراق، عربستان، ترکمنستان، مصر، بخش های از روسیه، آسیای مرکزی، آناتولی، ارمنستان، جنوب اروپا، آسیای جنوب شرقی، قفقاز، سوریه و هندوستان نیز می رویند. مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی بیش از 120 جمعیت متعلق به 3 جنس paracaryum، mattiastrum و anchusa به منظور تعیین روابط گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی و رفتار میوزی انجام شد. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتری spss 9.0وmvsp 3.2 آنالیز شد. در مطالعه ریخت شناختی، 76 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی جنس ها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان دهنده شباهت زیاد بین دو جنس paracaryum، mattiastrum است. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود عددهای پایه ی کروموزومی 12x=، در دو سطح پلوئیدی ( 2n = 4xو 2n = 2x) و b کروموزوم در گونه های جنس paracaryum، mattiastrum و عدد پایه ی کروموزومی 16x=، برای anchusa هستند. تست باروری دانه های گرده پس از فرایند استولیز با میکروسکوپ نوری انجام شد و نتایج حاصل نشان داد که دانه های گرده نابارور کوچکتر از دانه های گرده بارور هستند و گونه تتراپلوئید درصد ناباروری بیشتری نسبت به گونه دیپلوئید دارد.

جنس onobrychis شامل حدود 170 گونه می باشد که عموماً در شمال غربی آسیا، مناطق مدیترانه ای و مناطق معتدل اروپا و آسیا گسترش دارد. بخش hymenobrychis با حدود 14 گونه یکی از مهم ترین بخش های جنس onobrychis می باشد. در این پژوهش سعی شد تا با استفاده از ویژگی های ریخت شناسی، ریز ریخت شناسی، سیتولوژیک، آناتومی و مولکولی گامی در جهت رفع ابهامات و پیچیدگی های موجود در بین گونه های بخش hymenobrychis برداشته شده و روابط بین و درون گونه ای این تاکسون ها مشخص شده و در نهایت گروه های طبیعی موجود در این بخش معرفی گردد. به منظور تعیین تنوع درون و بین گونه ای در گونه های مختلف بخش hymenobrychis، داده های حاصل توسط نرم افزارهای mvsp و spss مورد آنالیز قرار گرفتند. به طور کلی بر اساس نتایج بدست آمده از ریخت شناسی، گونه های بخش hymenobrychis به دو زیربخش درفش کوتاه (mm 14-9 ) و درفش بلند (mm 27-15) تقسیم بندی می شوند. گونه های o. sintenisii، o. chorassanica، o. kuchanensis، o. meshhedensis و o. ptolemica در زیر بخش درفش کوتاه و گونه های o. oshnaviyehehnesis ، o. michauxii، o. mazanderanica، o. schahuensis، o. talagonica، o. hohenackeriana، o. subnitens و o. alborzensis در زیر بخش درفش بلند قرار می گیرند. در بررسی تنوع در درون هر یک از گونه های مورد مطالعه، تاکسون های دارای اختلافات بارز در ویژگی های ریخت شناسی به عنوان گونه جدید درنظر گرفته شدند. آنالیز داده های حاصل از بررسی دانه های گرده نشان داد که بر اساس اندازه قطر قطبی و قطر استوائی در دانه های گرده می توان گونه های مختلف بخش hymenobrychis را به دو گروه اصلی تقسیم نمود. مطالعه سیتوتاکسونومی صورت گرفته در گونه های مختلف بخش hymenobrychis دو عدد پایه کروموزومی 8=n و 7=n را نشان داد. تمامی تاکسون های مورد مطالعه دیپلوئید بودند و پلی پلوئیدی در آنها دیده نشد. به منظور بررسی کرک و آناتومی گونه های مختلف بخش hymenobrychis برش عرضی از مقطع دم گل آذین صورت گرفت. آنالیز داده های حاصل از این بررسی بیانگر قرارگیری گونه های مختلف در چهار گروه مجزا می باشند. از نظر کرک دو نوع کرک ساده و زگیل دار دیده شد. به منظور بررسی روابط فیلوژنی در گونه های بخش hymenobrychis از داده های مربوط به توالی نوکلئوتیدی ناحیه its از nrdna استفاده شد. درخت حاصل از آنالیز داده ها بیانگر قرارگیری گونه های بخش hymenobrychis در دو گروه اصلی می باشد. به طوریکه گونه های درفش بلند بادرصد اطمینان 91 در یک شاخه و گونه های درفش کوتاه با درصد اطمینان 87 و در شاخه دیگر قرار می گیرند. بر این اساس هر دو زیر بخش تک نیا می باشند و گونه های درفش بلند از نظر تکاملی ابتدائی تر از گونه های درفش کوتاه می باشند. نتایج این مطالعه نشان داد که گونه های بخش hymenobrychis از نظر تنوع ژنتیکی در ناحیه its از nrdna شباهت زیادی به هم دارند. نتایج حاصل از بررسی ریخت شناسی، ریز ریخت شناسی دانه گرده، سیتولوژی و مولکولی در گونه های مختلف بخش hymenobrychis، موید جدائی این گونه ها به دو زیر بخش درفش بلند و درفش کوتاه می باشد. با توجه به وجود 8=n در برخی گونه های کلاد درفش بلند و عدم وجود این عدد پایه در کلاد درفش کوتاه و از طرفی دیگر با توجه به ابتدایی بودن کلاد درفش بلند به این نتیجه می رسیم که 8=n عدد پایه اجدادی می باشد و گونه های دارای 7=n در اثر کاهش آنیوپلوئیدی از 8=n به وجود آمده اند.

تیره fabaceae یکی از بزرگترین تیره های گیاهان گلدار است، این تیره مهم ترین تیره از دو لپه ای ها و دومین تیره مهم از نظر تهیه مواد غذایی در مقایسه با دانه های غلات غنی از پروتئین می باشد. جنس گون (astragalusl.) بزرگترین جنس این تیره می باشد و بزرگ ترین جنس گیاهان گلدار نیز محسوب می شود. این جنس دارای بیش از 2500 گونه و150 بخش است که به دلیل تولید کتیرا و نیز اهمیت مرتعی و مصارف سوختی مورد توجه بوده اند. بخش onobrychoidei dc. متعلق به جنس astragalus ، تیره fabaceae، راسته fabales، زیر رده rosidae، رده magnoliopsia و شاخه magnoliophyta است. مطالعه بیوسیستماتیکی بر روی گونه های مختلف این بخش به منظورتعیین روابط بین گونه ای و نزدیکی گونه ها با استفاده از ویژگی های ریخت شناسی، ریز ریخت شناسی و کاریولوژیک صورت گرفت. داده های حاصل از هر مطالعه توسط نرم افزار mvsp3.1 و spss9.0مورد آنالیز قرار گرفت. در مطالعه ریخت شناسی 51 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی مورد بررسی قرار گرفت که نتایج آن حاکی از قرار گرفتن گونه ها در دو گروه بود: گروه اول گونه هایی با ساقه کوتاه شامل a.lilacinus و a.khoshyellaghensisi گروه دوم گونه هایی با ساقه توسعه یافته شاملa.bervidens، a.arguricus، a.aduncus، a.vegetus، a.cancellatus و a.bijarensis می باشند. بر اساس مطالعات میوزی گونه های بخش onobrychoidei همگی دارای n=8 می باشند. گونه های دیپلوئید شامل a.bijarensis ، a.khoshyellaghensis و گونه های تتراپلوئید شامل a.arguricus،a.lilacinus و a.bervidensمی باشند. از چهار جمعیت مورد مطالعه از a.vegetus سه جمعیت هگزا پلوئید و یک جمعیت تتراپلوئید بودند. از سه جمعیت مورد مطالعه از a.aduncus دو جمعیت دیپلوئید و یک جمعیت تتراپلوئید بودند و در a.cancellatus دو جمعیت دیپلوئید و یک جمعیت تتراپلوئید بودند. در بررسی درصد ناباروری دانه های گرده، گونه ها در دو گروه قرار می گیرند. گروه اول دارای قدرت باروری بالا شامل a.arguricus ، a.bervidens ، a.aduncus و گروه دارای باروری کم شامل a.cancellatus، a.lilacinus، a.bijarensis، a.khoshyelloghensis و a.vegetus می باشند. ناهنجاری های میوزی از جمله هسته های ناهمزمان، سیتومیکسیس، پل، کروموزوم های لاگارد و b کروموزوم در مراحل مختلف تقسیم میوز مشاهده شدند.

هدف از این پژوهش بررسی ترکیبات فنلی و اثرات دارویی برخی گونه های جنس centaurea l. می باشد. تیره آستراسه دارای حدود هزار جنس و بیست هزار گونه است که در سرتاسر جهان و بیشتر در نواحی سرد و معتدل پراکنده اند. اعضاء جنسcentaurea گیاهانی یک ساله، دوساله، چندساله یا گاهی درختچه ای، دارای بافت شیرابه دار یا بدون شیرابه هستند. برگ ها متناوب یا گاهی متقابل، بدون گوشواره (به ندرت گوشواره دار)، ساده، لوب دار و یا دارای بریدگی های گوناگون هستند. گونه های جنس centaurea حاوی ترکیبات و اجزاء فعالی بوده که می توانند فعالیت سیکلواکسیژنازی را کاهش دهند. در این تحقیق محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و نیز خواص آنتی اکسیدانی ? گونه centaurea و ? جمعیت از یک گونه دیگر از این جنس به روش اسپکتروفتومتری مورد بررسی قرار گرفت. به علاوه اثرات ضدباکتریایی عصاره گیاهان مورد بررسی در برابر سه سویه باکتری گرم مثبت و سه سویه باکتری گرم منفی به روش انتشار دیسک مورد بررسی قرار گرفت و خاصیت ضدباکتریایی عصاره ها در برابر این شش سویه باکتری آشکار شد. نتایج حاکی از حضور ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی با خاصیت آنتی باکتریالی قابل توجه در این پنج تاکسون بود.

هدف از این پژوهش بررسی ترکیبات فنلی و فعالیت زیستی برخی گونه های جنس عسلک (onosma l.) در ایران می باشد. جنس عسلک یکی از جنس های تیره گاوزبان (boraginaceae) است. این جنس با 230 گونه چوبی و علفی از اسپانیا و شمال آفریقا تا چین پراکنش دارد و ایران، ترکیه و غرب سوریه به عنوان مراکز تنوع آن به حساب می آیند. در فلور ایرانیکا برای این جنس 55 گونه معرفی شده است که 17 گونه آن انحصاری ایران هستند. تیره گاوزبان اغلب گیاهان علفی، بوته ای، بندرت درختچه ای یا درختی، دارای برگ های متناوب و بدون گوشوارک هستند. در بیشتر گیاهان این تیره اندام های هوایی پوشیده از کرک های خشن و زبر با منشأ اپیدرمی است. گونه های این جنس حاوی متابولیت های ثانویه از قبیل آلکالوئیدها، نفتوکوئینون ها، پلی فنل ها، فیتواسترول ها، ترپنوئیدها و اسیدهای چرب هستند که فعالیت های آنتی اکسیدانی و آنتی بیوتیکی نشان می دهند. در این تحقیق محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و نیز خواص آنتی-اکسیدانی 6 گونه از عسلک به روش اسپکتروفتومتری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از حضور ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجه در این 6 گونه بود. اثرات ضد باکتریایی عصاره گیاهان مورد بررسی نیز در برابر 6 سویه باکتری گرم مثبت و گرم منفی به روش انتشار دیسک مورد بررسی قرار گرفت و خاصیت ضد باکتریایی عصاره ها در برابر این باکتری ها نشان داده شد. همچنین خواص ضد لیشمانیایی عصاره مورد مطالعه به روش mtt مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل با دستگاه الایزا ریدر ارزیابی شد.

گیاهان مورد استفاده در این پژوهش از دو سرده phlomis l.با نام فارسی گوش بره یا فتیله ای و peroveskia l. با نام فارسی برازمبل انتخاب شدند که هردو متعلق به تیره نعناعیان می باشند.در پژوهش حاضر چهار نمونه از گونه های ph. elliptica،ph. persica و ph. rigidaجمعآوری و از 1/0 گرم آنهابا استفاده از متانل 80? و دو روش خیساندن و حمام امواج فراصوت عصاره گیری شد. سپس محتوای ترکیبات ساپونینی، فنلی، فلاونوئیدی، تانن و رزمارینیک اسید عصاره ها سنجش شد. هم چنین فعالیت آنتی اکسیدانی اندام های گل و برگ به کمک سه روش سنجش توانایی جاروب کنندگی رادیکال های آزاد dpph، آزمون مهار بی رنگ شدن بتاکاروتن و فعالیت جاروب کنندگی رادیکال نیتریک اکساید مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین روغن اسانسی اندام هوایی سه گونه phlomis توسط دستگاه کلونجر تهیه شد و ترکیب اجزای آنها با روش های gc و gc-ms آنالیز شد. در بخش دوم این پژوهش به بررسی perovskiaabrotanoidesکه از منطقه شاهرود جمع آوری گردید،پرداخته شد.ابتدا برای شکست خواب بذرها، پیش تیمارها و تیمارهای مختلفی اجرا شد. قطعات میانگره و برگ دانه رست های بدست آمده از مرحله شکست خواب بذرها به عنوان ریز نمونه در کشت بافت گیاه مورد استفاده قرار گرفت و پاسخ آنها به غلظتهای مختلف سیتوکینین های2ip، bap، tdz و اکسین های 2,4-d و iba به صورت توام و یا به تنهایی مطالعه گردید. همچنین اسانس اندام هوایی این گونه طی فصل های مختلف با دستگاه کلونجر تهیه شد و اجزای آنها با روش هایgc و gc-ms آنالیز شد.فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس این گونه با دو روش توانایی جاروب کنندگی رادیکال های آزاد dpph و آزمون مهار بی رنگ شدن بتاکاروتن اندازه گیری شد. کلمات کلیدی:ellipticaphlomis.، phlomis. persica، phlomis. rigida، perovskia. abrotanoides، gc،gc-ms، فعالیت آنتی اکسیدانی، روغن اسانسی، کشت بافت.

ژربرا (gerbera jamesonii bolus ex. hook f.) بر اساس آمار جهانی تولید گل در میان ده گل برتر شاخه بریده در جهان جای دارد. مهمترین عارضه پس از برداشت ژربرا علاوه بر پژمردگی، خمیدگی ساقه در ناحیه زیر گل آذین می باشد. به منظور بررسی این عارضه، پژوهشی در قالب سه بخش جداگانه بر روی دوام عمر و خمیدگی ساقه طراحی و اجرا گردید. در بخش اول آزمایش، 10 رقم ژربرا جهت انتخاب دو رقم حساس و مقاوم به خمیدگی در آزمایشگاه پس از برداشت در قالب طرح کاملاً تصادفی غربالگری شدند. آزمایش دوم به منظور بررسی اثر هورمون سالیسیلیک اسید در سه سطح (0، 100 و 200 میکرومولار ( به عنوان محرک آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز (pal) و سدیم نیترو پروساید (snp) به صورت نبضی بر ویژگی های پس از برداشت و همچنین محتوای فنل کل، فعالیت آنزیم pal و محتوای لیگنین در دو رقم مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بخش اول پژوهش نشان داد که بین ارقام مختلف از نظر دوام عمر، خمیدگی ساقه، نشت یونی و جذب آب تفاوت معنی داری وجود دارد. دوام عمر از رقمی به رقم دیگر متفاوت بوده و گستره ای بین 5 تا 15 روز را نشان داد. همچنین درصد خمیدگی ساقه نیز بسیار متفاوت و دامنه ای میان 0 تا 100 درصد را نشان داد. بر اساس نتایج حاصل از بخش دوم پژوهش دوام عمر، خمیدگی ساقه، نشت یونی و تغییرات وزن تر، تحت تأثیر تیمارهای مختلف قرار گرفتند. نتایج حاصل از بخش سوم نشان داد که سالیسیلیک اسید باعث فعالیت بیشتر آنزیم pal و در نتیجه افزایش مقدار لیگنین می شود، اما اثرات افزایش لیگنین بر ویژگی های پس از برداشت و فاکتورهای کیفیت پس از برداشت تحت تأثیر رقم می باشد.

جنس مریم گلی (salvia l.) یکی از بزرگترین جنس های تیره نعناعیان با 1000 گونه، دارای پراکنشی وسیع در سرتاسر دنیا می باشد. این جنس در ایران دارای 59 گونه است که 17 گونه آن انحصاری می باشند. از گذشته های دور، گیاهان مریم گلی به علت داشتن خواص دارویی مورد توجه قرار گرفته اند. در طب مدرن، این گیاه جهت درمان بیماری هایی چون آنفلوآنزا، آلزایمر، بیماری های کبدی و بیماری های گوارشی مورد استفاده قرار می گیرند. گونه های جنس مریم گلی حاوی متابولیت-های ثانویه چون روغن های اسانسی، ترپنوئیدها، انواع ترکیبات فنلی، فلاونوئیدها، اسیدهای چرب و استرول ها می باشند که در صنایع دارویی، غذایی و بهداشتی و آرایشی کاربردهای فراوانی دارند. با توجه به تنوع و انتشار گسترده گونه ها و جمعیت های جنس مریم گلی در ایران و اطلاعات محدود ما در رابطه با آن-ها، اهداف عمده پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای مقدار روغن و ترکیب اسید چرب بذر 40 جمعیت از 17 گونه، استرول های بذر 42 جمعیت از 19 گونه و بررسی تنوع ژنتیکی 25 جمعیت از 16 گونه مریم گلی خودروی ایران تعیین شد. بذرهای رسیده گونه های مورد نظر از رویشگاه های طبیعی آن ها جمع آوری شد و روغن آن ها با استفاده از دستگاه سوکسله و هگزان نرمال به عنوان حلال استخراج گردید. شناسایی اسیدهای چرب با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی انجام شد. پس از استخراج استرول های آزاد و با استفاده از حلال های مناسب و مشتق سازی، تجزیه آن ها به روش کروماتوگرافی گازی انجام شد. استخراج dna از نمونه های گیاهی با استفاده از روش سلامی و همکاران (منتشر نشده است) انجام شد. بعد از تعیین کیفیت و کمیت dna، تنوع ژنتیکی گیاهان مورد مطالعه با استفاده از نشانگرهای issr مورد ارزیابی قرار گرفت. بیش ترین مقدار روغن در بذر s.nemorosa، جمعیت دماوند با 48/42% و کمترین مقدار آن در بذر s. aegyptiaca با 68/6% بدست آمد. پنج اسید چرب اصلی شناسایی شده در روغن نمونه های بذر آلفا-لینولنیک اسید (c18:3n3) (ala)، لینولنیک اسید (c18:2n6) (la)، اولئیک اسید (c18:1n9) (oa)، پالمیتیک اسید (c16:0) (pa) و استئاریک اسید (c18:0) (sa) بود. la و ala به عنوان اسیدهای چرب ضروری چند غیراشباع، در روغن بذر تمام گونه ها و جمعیت های مورد مطالعه شناسایی شدند. بیش ترین و کمترین مقدار ala به ترتیب در روغن بذر s. nemorosa (دیزین) با 35/0±88/55% و روغن بذر s. officinalis 01/0±69/1بدست آمد. بیش ترین محتوای la در روغن بذر s. officinalis (63/0±64/60%) و کمترین محتوای آن در روغن بذر s. sclarea (63/0±04/13%) برآورد شد. همچنین مقدار oa از 42/0±15/6% در بذر s. aegeptica تا 08/0±06/27% در بذر s. hypoleuca متغیر بود. بیش ترین محتوای pa در روغن بذر گونه s. viridis، با 33/0±27/9% و بیش ترین مقدار sa (04/0±31/3%) در روغن بذر گونه s. virgata، جمعیت سرخس سنجش شد. بیش ترین مقدار اسیدهای چرب امگا-6 در روغن بذر s. officinalis (83/60%) و بیش ترین محتوای اسیدهای چرب امگا- در روغن بذر s.nemorosa 3 جمعیت دیزین (96/55%) مشاهده شد. محتوای کل اسیدهای چرب اشباع 09/12%-68/5، اسیدهای چرب تک غیر اشباع 06/27%-15/6 و اسیدهای چرب چند غیر اشباع 32/81%-90/59 روغن بذر نمونه های مورد مطالعه برآورد شد. با توجه به یافته-های حاصل، بیش ترین محتوای اسیدهای چرب غیر اشباع در گونه s. nemorosa، جمعیت دیزین (98/92%) و کمترین مقدار آن در روغن بذر گونه s. aegyptiaca (52/68) بدست آمد. بیش ترین la/ala در گونه های s. officinalis برابر با 88/35 برآورد شد. همچنین نتایج نشان داد که همبستگی معنی داری بین برخی عوامل محیطی از جمله متوسط دمای سالیانه، مجموع بارش سالیانه و ارتفاع از سطح دریا با تغییرات محتوای روغن و اسید چرب بذر جمعیت های برخی از گونه های مورد مطالعه وجود دارد. همچنین فنوگرام حاصل از مطالعه تجزیه محتوای روغن و اسیدهای چرب گیاهان مریم گلی رسم شد. گروه بندی های بدست آمده از این تجزیه را می توان تا حدودی منطبق با تاکسونومی (رده بندی) کلاسیک گیاهان مورد مطالعه در سطوح واحدهای فروجنس دانست. نتایج بررسی ها به روش gc نشان داد که محتوای استرول کل در محدوده 07/52-17/15میلی گرم/100گرم وزن خشک در بذر گیاهان مریم گلی مورد مطالعه تغییر می کرد. استرول های عمده شناسایی شده در روغن بذر این گیاهان را کمپسترول، استیگمااسترول و بتا-سیتواسترول بودند. بیش ترین مقدار کمپسترول کل (آزاد+همیوغ) در بذر s. aegyptiaca با 16/0±04/2 میلی گرم/100گرم وزن خشک بذر برآورد شد. همچنین بیش ترین محتوای استیگمااسترول کل در بذر s. atropatana به مقدار نمونه های مورد مطالعه، بتا-سیتواسترول بود و بیشترین مقدار آن در بذر s. reuterana (جمعیت فشم) با 03/2±63/39 میلی گرم/100گرم وزن خشک گزارش شد. همچنین با توجه به نتایج، بین عوامل محیطی (متوسط دمای سالیانه، میانگین رطویت نسبی، مجموع بارش سالیانه و ارتفاع از سطح دریا) و تغییرات محتوای استرول ها در بذر جمعیت های برخی از گونه های مریم گلی همبستگی وجود داشت. نتایج تجزیه خوشه ای محتوا و ترکیب استرول ها بذر گیاهان مریم گلی نشان داد که این ترکیبات نشانگرهای شیمیایی مناسبی برای رده بندی گونه

هدف از مطالعه ی حاضر تعیین ظرفیت پاداکسیدانی، فعالیت پادباکتریایی و پادسرطانی دوازده تاکسون از جنس گل گندم می باشد

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.