به منظور تعیین مکان کروموزومی ژن های کنترل کننده برخی صفات زراعی- مورفولوژی در شرایط تنش و بدون تنش خشکی و تعیین شاخص های تحمل به خشکی مناسب برای تشخیص ژنوتیپ های مطلوب، سری کامل لاین های جایگزین شده کروموزومی گندم هوپ در زمینه ژنتیکی بهاره چینی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط مطلوب و تنش رطوبتی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد مورد آزمایش قرار گرفتند. با استفاده از مقایسات میانگین و با توجه به اختلاف معنی دار بین والدین، کروموزوم های حامل ژن های موثر بر صفات در دو شرایط تنش و بدون تنش تعیین شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس اختلاف معنی داری را بین لاین ها از نظر کلیه صفات مورد آزمایش به جز تعداد پنجه نابارور نشان داد که دلالت بر وجود تنوع ژنتیکی و امکان تعیین کروموزوم های حامل ژن های موثر بر صفات مورد مطالعه می باشد. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین ژن های کنترل کننده عملکرد دانه و اجزاء آن در شرایط بدون تنش و تنش به ترتیب بر روی کروموزوم های1a, 2a, 2b, 3a, 3b, 3d, 4b, 5a, 6a, 6b, 7d و 7d 1a, 2a, 2b, 3d, 5a, 6a, 6d, 7b, قرار دارند. علاوه بر آن، بیشترین ژن های کنترل کننده خصوصیات فنولوژیکی در شرایط بدون تنش و تنش به ترتیب بر روی کروموزوم-های 1b, 3b, 4d, 5a, 5d, 6d, 7a و 2d, 3b, 5d, 6d, 7a, 7d قرار دارند. از طرفی بیشترین ژن های کنترل کننده خصوصیات روزنه ای در شرایط بدون تنش و تنش به ترتیب بر روی کروموزوم های 1b, 1d, 2a, 3a, 5d, 6b و1a, 2a, 2b, 2d, 3b, 6b قرار دارند. بر مبنای عملکرد دانه در شرایط بدون تنش آبی(yp) و تنش آبی(ys) شاخص های تحمل به خشکی از قبیل: میانگین بهره وری (mp)، شاخص تحمل (tol)، میانگین هندسی بهره وری (gmp)، شاخص حساسیت به تنش (ssi) و شاخص تحمل تنش (sti) محاسبه گردیدند. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین شاخص ها و میانگین ها در شرایط تنش و بدون تنش نشان داد که مناسب ترین شاخص ها برای غربال کردن لاین ها سه شاخص میانگین بهره وری، میانگین هندسی بهره وری و شاخص تحمل تنش می باشد. مطالعه نمودار های سه بعدی نشان داد که بیشتر ژن های کنترل کننده شاخص های تحمل به خشکی ذکر شده بر روی کروموزوم های1a, 2a, 2b, 3d, 4d, 6a, 7a و7d قرار دارند. بررسی نمودار بای پلات وجود ژن های مرتبط با شاخص های تحمل به خشکی بر کروموزوم های2b, 3d, 6a, 7a, 7b و 7d را تائید نمود. تجزیه خوشه ای لاین ها نیز نشان داد که لاین های 2b, 6a, 3d و والد هوپ در یک گروه قرار گرفته اند و می توان از آنها برای اصلاح ژنتیکی تحمل به خشکی در گندم بهره جست.

این تحقیق در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکردروی هشت ژنوتیپ خارجی (flip97، precoz، flip98، l236، l830، sehor، lc74، l3685) و دو توده ایرانی (محلی کرمانشاه و محلی فارس), به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر کمیت و الگوی الکتروفورزی پروتئین ها و برخی صفات فیزیولوژیک ارقام عدس(lens culinarismedik)، اجرا گردید. ژنوتیپ های مورد مطالعه در این بررسی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در دو شرایط تنش (بدون آبیاری) و بدون تنش رطوبتی (آبیاری بر اساس نیاز هر7 تا10روز یک بار) در کرت های آزمایشی کشت گردیدند. پس از نمونه برداری از شروع تا پایان غلاف دهی صفات محتوای نسبی آب در برگ ها, غلظت کلروفیل و کارتنوئید در برگ ها, غلظت پروتئین کل در برگ ها, درصد پروتئین دانه ها و کیفیت پروتئین برگ ها و دانه ها در تیمارهای شاهد و تنش مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که تنش خشکی تمام صفات مورد بررسی به جز الگوی پروتئین های ذخیره ای بذر را تحت تاثیر قرار داد. محتوای نسبی آب, غلظت کلروفیل و کاروتنوئید در کلیه ارقام بر اثر تنش خشکی کاهش یافت اما میزان کاهش نسبت به شرایط بدون تنش شدید نبود که شاید بتوان دلیل این امر را مقاومت به خشکی ارقام مورد مطالعه دانست. ولی میزان کاهش در لاین l830 نسبت به سایر ارقام بیشتر بود که شاید دال بر مقاومت کمتر آن به خشکی باشد. غلظت کل پروتئین محلول در برگ ها و درصد پروتئین دانه بر اثر تنش خشکی افزایش یافت که افزایش غلظت کل پروتئین محلول در تمام ارقام مانند صفات فیزیولوژیک مذکور می تواند دلیل مقاومت به خشکی ارقام عدس تلقی شود. افزایش کل پروتئین محلول در لاین l830 نسبت به دیگر ارقام کمتر بود که می توان آن را به مقاومت کمتر این رقم به خشکی نسبت داد. افزایش درصد پروتئین دانه را نیز می توان به کمتر شدن عملکرد طی تنش, بیشتر بودن سوبستراهای فتوسنتزی در تیمار شاهد و یا تجمع مواد غذایی بعد از مرحله گلدهی در دانه نسبت داد. الگوی الکتروفورزی پروتئین های محلول برگ نشان داد که در شرایط تنش در کلیه ارقام باندهای پروتئینی 20 و 30 کیلودالتنی ایجاد می شود که در تیمار شاهد چنین باندهایی وجود نداشت. همچنین باند پروتئینی 55 کیلودالتنی در تمام ارقام تحت شرایط تنش افزایش بیان نشان داد که در تیمار شاهد چنین افزایش بیانی مشاهده نشد و می تواند بیانگر مقاومت یکسان ارقام عدس به خشکی باشد. الگوی الکتروفورزی پروتئین های ذخیره ای بذر بر اثر تنش خشکی تغییر نکرد که می توان آن را به حفاظت شدگی پروتئین های ذخیره ای نسبت داد. ضرایب همبستگی ساده بین صفات نشان داد خصوصیات فیزیولوژیکی مهم و موثر در رشد گیاه مثل محتوای آب نسبی, محتوای کلروفیل, غلظت کاروتنوئید و میزان پروتئین های محلول برگی با یکدیگر همبستگی مثبت و بالایی دارند

با توجه به روند افزایشی توسعه اراضی شور و کمبود اراضی زراعی مطلوب برای کشاورزی، شناسایی گیاهان مقاوم به شوری از اهمیت زیادی برخوردار است. درصد بالایی داروهای مورد استفاده مردم کشورهای پیشرفته منشا گیاهی دارد. شنبلیله و ریحان به عنوان گیاهان داروئی و همچنین سبزی تازه مورد استفاده قرار می گیرند. به منظور بررسی اثر تنش شوری (کلریدسدیم) بر روی سه توده از هر دو گیاه شنبلیله و ریحان دو آزمایش جداگانه در دو مرحله به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار به ترتیب در اتاقک رشد و گلخانه دانشکده کشاورزی شهرکرد در سال 1389 انجام شد. تیمارهای مورد آزمایش شامل: کلریدسدیم با غلظت 0،40،80،120 و 160 میلی مولار و تودهای شنبلیله شامل: شیراز، هند، یزد و تودهای ریحان شامل: سبزجهرم، بنفش و سبز اصفهان (قهجاورستان) بود. آزمایش اول به مدت یک هفته به منظور اندازه گیری خصوصیات رشد اولیه و آزمایش دوم تا چند هفته بعد از اعمال تنش به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی مورد نظر ادامه داشت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش شوری بر کلیه صفات مورد بررسی کاملا معنی دار بود. در مرحله جوانه زنی در شنبلیله، شوری درصد و سرعت جوانه زنی را به طور معنی داری کاهش داد و اثر متقابل رقم در شوری برای سرعت جوانه زنی معنی دار شد. همچنین در این مرحله طول ریشه چه و ساقه چه و وزن خشک گیاهچه با افزایش شوری به طور معنی داری کاهش پیدا کردند. اثر متقابل رقم در شوری برای هر سه صفت معنی دار گردید. بیشترین کاهش طول ریشه چه و ساقه چه و وزن خشک گیاهچه در توده هندی مشاهده گردید. در ریحان نیز شوری درصد و سرعت جوانه زنی را به طور معنی داری کاهش داد ولی اثر متقابل رقم در شوری معنی دار نشد. همچنین طول ریشه چه، ساقه چه و وزن خشک گیاهچه با افزیش شوری به طور معنی داری کاهش پیدا کرد. اثر متقابل رقم در شوری برای طول ساقه چه معنی دار شد. بیشترین کاهش در طول ریشه چه، ساقه چه و وزن خشک گیاهچه در توده بنفش مشاهده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در آزمایش دوم نیز شوری تاثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده داشت. شوری باعث کاهش ارتفاع گیاه، طول ریشه، تعداد برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه و ازطرف دیگر شوری باعث افزایش محتوای سدیم و کاهش یون های پتاسیم، کلسیم و نسبت های پتاسم به سدیم و کلسیم به سدیم در اندام هوایی و ریشه هر دو گیاه شد. در شنبلیله توده یزدی و در ریحان توده بنفش در بیشتر صفات میانگین بالاتری از خود نشان دادند. محتوای اسانس در گیاه ریحان با افزایش شوری افزایش پیدا کرد و توده ی سبز جهرم بیشترین میزان اسانس برابر با 80/492 میکرولیتر در 100 گرم ماده خشک را دارا بود.

کرفس کوهی با نام علمی kelussia odoratissima m. گیاهی مهم از خانواده چتریان با ارزشهای دارویی، اقتصادی و اکولوژیکی در منطقه زاگرس مرکزی است. متاسفانه این گیاه به علت برداشت غیرمجاز در معرض انقراض می باشد. بذور این گیاه نیز مانند بذر اغلب گونه های دارویی به جهت سازگاری اکولوژیکی با شرایط محیطی دارای خواب می باشد. بنابراین شناخت عوامل اکوفیزیولوژیکی موثر بر خواب و ایجاد شرایط بهینه برای جوانه زنی بذر این گیاه دارویی جهت تولید، پرورش و جلوگیری از انقراض آن یک امر ضروری است. به همین منظور از دو روش کشت جنین درون شیشه و اعمال تیمارهای مختلف در کشت بذر جهت بررسی جوانه زنی، شکست خواب بذر و برخی ویژگی های مورفولوژی این گیاه استفاده شد. در این مطالعه، کلیه آزمایشات بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد انجام شد. در آزمایش کشت جنین به بررسی اثر عوامل سه محیط کشت (ms، ms2/1 و ms4/1)، سه توده (سرآقاسید و فریدونشهر مربوط به دو سال برداشت 1388و 1389 و توده شیخ علیخان مربوط به سال برداشت 1389) و سه دما (4، 8 و 22 درجه سانتی گراد) پرداخته شد. نتایج نشان داد، کلیه صفات بررسی شده در محیط کشت ms بالاترین میزان را داشتند. بالاترین درصد جوانه زنی و تولید گیاهچه مربوط به دو توده سرآقاسید 1388 و فریدونشهر 1388 در دو دمای 4 و 8 درجه سانتی گراد بود. بلندترین طول ریشه چه، محور زیر لپه و برگ لپه ای از توده شیخ علیخان 1389 و در دمای 22 درجه سانتی گراد بدست آمد. در بررسی شکستن خواب بذر که در سه قسمت اجرا شد، در هر سه آزمایش زمان (25، 50، 75 و 100 روز پس از کشت) یکی از عوامل مورد بررسی بود و در کلیه صفات زمان 100 روز پس از کشت بهترین عملکرد را داشت. سایر عوامل در آزمایش اول شکستن خواب بذر شامل توده (سرآقاسید و فریدونشهر مربوط به دو سال برداشت 1388و 1389)، دما (4، 8 و 22 درجه سانتی گراد) و هورمون bap(0، 75/0 و 5/1 میلی گرم در لیتر) بودند که بالاترین درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی مربوط به توده سرآقاسید 1388، در دمای 4 درجه سانتی گراد بود و وجود 75/0 میلی گرم در لیتر bap، سرعت جوانه زنی را به طور معنی داری افزایش داد. بلندترین طول ریشه چه و محور زیر لپه نیز مربوط به دو توده سرآقاسید 1388و فریدونشهر 1388، در دمای 8 درجه سانتی گراد بود که طول ریشه چه در شرایط فاقد هورمون عملکرد بهتری نشان داد. در آزمایش دوم شکستن خواب بذر علاوه بر زمان به بررسی هورمون های bap (0، 75/0 و 5/1 میلی گرم در لیتر) و ga3 (0، 250 و 500 میلی گرم در لیتر) و نحوه اعمال هورمون (خیساندن بذور در محلول هورمونی و هورمون محلول در محیط کشت) پرداخته شد. درکل در حضور 75/0 میلی گرم در لیتر bap، درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی میزان بیشتری نشان دادند و اعمال هورمون ga3 با غلظت 500 میلی گرم در لیتر باعث افزایش طول ریشه چه و محور زیر لپه شد. همچنین در شرایط هورمون محلول در محیط کشت درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و طول ریشه چه به طور معنی داری عملکرد بهتری داشتند. در آزمایش سوم شکستن خواب بذر نیز علاوه بر زمان به بررسی اثر محیط کشت (پتری دیش، ماسه و پیت ماس) و هورمون bap (0، 75/0 میلی گرم در لیتر) پرداخته شد. درصد جوانه زنی در محیط کشت پتری دیش، طول ریشه چه در محیط کشت ماسه و پیت ماس و طول محور زیر لپه در محیط کشت ماسه عملکرد بهتری داشتند. وجود هورمون bap نیز باعث افزایش هر سه صفت شد. بررسی کالوس زایی در سه آزمایش با ترکیبات هورمونی شامل bap(0، 75/0 و 5/1 میلی گرم در لیتر) و هورمون 2,4-d (0، 1/0 و 5/0 میلی گرم در لیتر) در آزمایش اول، bap(0، 75/0 و 5/1 میلی گرم در لیتر) و هورمون naa (0، 5، 10 و 15 میلی گرم در لیتر) در آزمایش دوم و ، bap(0، 5/2، 5 و 5/7 میلی گرم در لیتر) و هورمون iba (0، 25/6 و 5/12 میلی گرم در لیتر) در آزمایش سوم صورت گرفت که در آزمایش اول و دوم از دو بخش ساقه و دمبرگ و در آزمایش سوم از سه بخش بذر با برش عمودی، بذر با برش افقی و جنین استفاده شد که تنها ریز نمونه دمبرگ در محیط کشت bap با غلظت 5/1 میلی گرم در لیتر همراه با 2,4-d با غلظت 1/0 میلی گرم در لیتر قادر به تولید کالوس شد.

چکیده به منظور بررسی اثر کودهای دامی و زیستی بر برخی خصوصیات نخود رقم هاشم در سطوح مختلف تنش خشکی، آزمایش مزرعه ای در سال زراعی 92- 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد اجرا گردید. آزمایش به صورت اسپیلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل سطوح مختلف تنش خشکی در سه سطح (80، 100 و 120 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a) و فاکتور فرعی، شامل کود گاوی در سه سطح 0، 50 و 100 درصد نیاز کامل گیاه (20 تن در هکتار) و تلقیح باکتریایی بذور (mesorhizobium) (در دو سطح تلقیح و عدم تلقیح) بود که به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی به طور معنی داری باعث کاهش صفات مرتبط با رشد گیاه شامل سرعت رشد محصول و شاخص سطح برگ گردید. همچنین تاثیر تنش خشکی بر شاخص های فیزیولوژیک و مورفولوژیکی شامل محتوای نسبی آب برگ، ارتفاع گیاه و همچنین عملکرد دانه، عملکرد زیستی و اجزای عملکرد معنی دار بود به طوری که تنش خشکی سبب کاهش کلیه صفات مورد اشاره به جز سرعت جذب خالص و تعداد شاخه فرعی گردید. تیمار کود گاوی 20 تن در هکتار افزایش معنی داری را در صفات ارتفاع، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن خشک بوته، میزان پروتئین دانه، عملکرد دانه و عملکرد زیستی نسبت به تیمار شاهد داشت. همچنین تیمار تلقیح باکتریایی در اکثر صفات مورد مطالعه تاثیر مثبت و معنی داری داشت. علاوه بر این در اثر متقابل تنش خشکی و تلقیح باکتریایی، تلقیح باعث تعدیل اثرات تنش خشکی گردید و در تیمار اثر متقابل کود گاوی و تلقیح باکتریایی، تلقیح باکتریایی تاثیر بیشتری نسبت به کود گاوی از خود نشان داد.

به منظور بررسی اثر تنش شوری بر ژنوتیپ های نخود در مراحل هتروتروفیک (جوانه زنی) و آتوتروفیک (رشد رویشی)، دو آزمایش جداگانه یکی در مرحله جوانه زنی و دیگری در مرحله رویشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه زراعت و گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1392 انجام شد. آزمایش مرحله جوانه زنی در سطح شوری صفر (شاهد) و 100 میلی مولار nacl درون پتری دیش هایی شماره ی 10 به مدت یک هفته انجام شد. و ارقام از نظر صفات وزن خشک گیاهچه، طول ریشه چه، طول ساقه چه، سرعت و در صد جوانه زنی مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس ساده بین صفات نشان داد، ژنوتیپ ها از نظر صفات وزن خشک گیاهچه، طول ساقه چه و طول ریشه چه در سطح احتمال 5% اختلاف معنی دار داشتند و وزن خشک گیاهچه و طول ساقه چه با اعمال شوری کاهش یافت. اما طول ریشه چه در محیط 100 میلی مولار شوری نسبت به شرایط نرمال، افزایش نشان داد. برای صفات سرعت و در صد جوانه زنی در سطح احنمال 5% اختلاف معنی داری مشاهده نشد. آزمایش دوم نیزدر دو سطح صفر (شاهد) و 100 میلی مولار nacl در محیط هیدروپونیک اجرا شد. ارقام از نظر صفات طول اندام هوایی، طول ریشه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، تعداد برگ و همچنین میزان عناصر سدیم، کلسیم، پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم و کلسیم به سدیم، در ریشه و اندام هوایی ارقام مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت کشت هیدروپونیک از ترکیب غذایی هوگلند با غلظت 50% استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس بین صفات نشان داد ژنوتیپ ها از نظر صفات وزن خشک اندام هوایی، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، ارتفاع بوته، طول ریشه و تعداد برگ اختلاف معنی دار داشتند. طول ریشه در محیط 100 میلی مولار شوری نسبت به شرایط نرمال، افزایش یافت

مطالعه حاضر در سال 1392 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در 3 تکرار اجرا گردید. در این پژوهش 6 ژنوتیپ شنبلیله در دو شرایط تنش شوری و بدون تنش مورد ارزیابی قرارگرفت. بذور ژنوتیپ¬های مختلف در بستر کاشت شامل مخلوطی ازخاک، شن و کود دامی پوسیده کشت گردید و پس از جوانه زنی و رشد گیاهچه، گیاهچه¬های یکنواخت و دارای دو برگ حقیقی کاملا توسعه یافته به شرایط هیدروپونیک منتقل شد. هر واحد آزمایش مرکب از ده گیاهچه بود. گیاهچه¬ها به مدت دو هفته در شرایط هیدروپونیک رشد نموده و سپس تیمار شوری اعمال شد. گیاهچه به مدت 3 هفته پس از اعمال تنش شوری نگهداری شدند و سپس خصوصیات زیر در آن ها اندازه گیری شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی بادو فاکتور و سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل تیمار آب مقطر (شاهد) و شوری 100 میلی مولار و فاکتور دوم شامل شش ژنوتیپ شنبلیله به نام-های شیراز،اردستان، تیرانجه، یزد، جهرم و هندی بود. نتایج جدول تجزیه واریانس حاکی از تأثیر معنی¬دار اثر شوری، رقم و اثر متقابل شوری و رقم بر آنزیم کاتالاز در اندام هوایی نمونه¬های مورد بررسی بود و نتایج مقایسه میانگین نشان داد آنزیم کاتالاز در شرایط تنش کاهش یافته است و شوری تأثیر معنی¬داری بر آنزیم پراکسیداز نداشته است. نتایج تجزیه واریانس، تأثیر معنی¬دار تیمارهای ازمایشی را بر پراکسید هیدروژن نشان داد. میزان کلروفیل "آ" تحت تاثیر تنش قرار نگرفت. میزان تریگونلین بطور معنیداری (01/0>p) تحت تاثیر شوری، رقم و اثر متقابل آن¬ها قرار داشته بطوری که در شرایط تنش مقدار این ترکیب کاهش نشان داده است. بیشترین مقدار تریگونلین (38/1) متعلق به رقم یزد و کمترین مقدار (9/0) متعلق به رقم شیراز بود. مقایسه میانگین اثرات متقابل نیز نشان داد که ارقام تیرانچه و یزد در شرایط نرمال و رقم یزد در شرایط تنش بیشترین میزان ترگونلین را تولید نمودهاند و همانطور که در جدول 4-3 مشاهده میشود در رقم یزد با وجود تنش، میزان تریگونلین تحت تاثیر قرار نگرفته است، اما در رقم تیرانچه با کاهش قابل توجهی مواجه شده است. نتایج جدول تجزیه واریانس نشان میدهد که شوری و رقم تاثیر معنیداری بر مقدار پروتئین کل داشته است (05/0>p) و اثر متقابل شوری و رقم این صفت را بطور معنیداری در سح 05/0تحت تاثیر قرار نداده است.

چکیده ندارد.