نام پژوهشگر: کریم نیرنیا
مریم شاهعلی کریم نیرنیا
piwil2، متعلق به خانواده piwi/argonate، پروتئینی است که از طریق مسیر سیگنالینگstat3/bcl-xl باعث مهار اپوپتوز و القاء تکثیر می شود و در تنوع وسیعی از فرایندهای سلولی از جمله خودبازسازی سلول های بنیادی زایا دخیل می باشد. بیان اکتوپیک piwil2 که در شرایط فیزیولوژیکی به صورت عمده تنها در بیضه پستانداران قابل مشاهده است، در بسیاری از سرطان ها محرز شده است و در مراحل مختلف سرطان پستان به ویژه در سلول های بنیادی (پیش) سرطانی دارای بیان پایدار می باشد. با این حال، هنوز نقش سببی این پروتئین در ایجاد و پیشرفت سرطان مشخص نشده است. با توجه به اینکه نقش(های) سببی piwil2 در فرایند سرطانزایی مورد بررسی قرار نگرفته است، می توان انتظار داشت که با ایجاد یک مدل مناسب برای این پروتئین، از یک سو، قابلیت piwil2 را به عنوان یک بیومارکر در تشخیص، پیشگیری و درمان به اثبات رساند و از سوی دیگر، نقش سببی این پروتئین را در ایجاد و پیشرفت سرطان پستان مورد بررسی قرار داد. در این تحقیق، با ایجاد رده های سلولی mef-piwil2 (سلول های فیبروبلاست جنینی موش بیان کننده piwil2) و mmec-piwil2 (سلول های اپی تلیالی بافت پستان موش بیان کننده piwil2)، تاثیر بیان این پروتئین بر تغییر رقتار سلول های مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی های مولکولی تایید کننده نقش پرولیفراتیو و آنتی اپوپتوتیک این پروتئین و افزایش بیان pcna، stat3، bcl-xl در هر دو رده سلولی مذکور بود؛ همچنین بیان piwil2 در این سلول ها، باعث تغییر الگوی بیان بیومارکرهای بنیادی سرطانی (افزایش بیان cd44 و کاهش بیان cd24) شد. بنابراین، piwil2 در ایجاد سلول های بنیادی سرطانی (شروع سرطان) ایفای نقش می کند. در ضمن، در سلول های مذکور الگوی بیان snail، e-cadherin و vimentin یعنی بیومارکرهای تبدیل سلول های اپی تلیال به مزانشیال و بالعکس (epithelial to mesenchyal transition/mesenchyal to epithelial transition) نیز دچار تغییر شد که این موضوع حاکی از مداخله این پروتئین در مراحل پیشرفت سرطان به سمت وضعیت متاستاتیک می باشد. بعلاوه، سرطانزا بودن سلول های mef-piwil2، در شرایط in vitro و in vivo نیز به اثبات رسید. همچنین، طبق مشاهدات به عمل آمده در این تحقیق مشخص شد که piwil2 در شرایط مناسب قادر به القاء پرتوانی (induced pluripotent stem cells) در رده سلولی mef-piwil2 می شود؛ البته اثبات قطعی این موضوع نیازمند بررسی های بیشتر و دقیق تری است. ذکر این نکته شایان توجه است که احتمالا پروتئین مذکور بسته به نوع سلول، میزان بیان و شرایط محیطی سرنوشت های متفاوتی را برای سلول ها رقم می زند. درکل بر اساس نتایج حاصل از مطالعات مولکولی و نیز آزمون های عملکردی، می توان گفت که piwil2، در ایجاد جمعیت سلول های بنیادی سرطانی و در نتیجه شروع و پیشرفت سرطان به سمت وضعیت متاستاتیک دارای نقش(های) سببی مهمی می باشد.