نام پژوهشگر: قاسم آهنگری
غلامرضا شریعتی قاسم آهنگری
مقدمه: گیرنده های دوپامینی و سروتونینی در بروز بسیاری از علائم اسکیزوفرنی دخیل هستند. در این مطالعه الگوی بیان و تغییرات ساختاری ژنهای گیرنده دوپامین و سروتونین در سلولهای خون محیطی بیماران اسکیزوفرنی قبل و بعد از درمان و بیماران مبتلا به دیسکینزی تاخیری در مقایسه با افراد سالم بررسی گردید. همچنین بیان این ژنها در دوگروه درمانی هالوپیریدول و الانزاپین مقایسه گردید. مواد و روشها: جامعه مورد بررسی شامل افراد سالم و اسکیزوفرنی قبل وبعد از درمان و بیماران دیسکینزی تاخیری بودند. دو گروه درمانی با داروهای هالوپیریدول و الانزاپین مورد بررسی قرار گرفتند. سلولهای تک هسته ای خون محیطی با شیب غلظتی فایکول جدا شد و rna از این سلولها استخراج و cdna ساخته شد. سپس با استفاده از روش real timeمیزان بیان ژنهای پنج گیرنده دوپامینی و ژن گیرنده سروتونینی 5ht3a تعیین و بیان ژن بتا اکتین هم بعنوان کنترل داخلی تعیین گردید. همچنین تغییرات ساختاری این گیرنده ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: این مطالعه بیان ژنهای پنج گیرنده دوپامینی و ژن گیرنده سروتونینی 5ht3a را در سلولهای تک هسته ای خون محیطی نشان داد. پروفایل بیان این ژنها در افراد مبتلا به اسکیزو فرنی و دیسکینزی تاخیری با افراد سالم متفاوت بود. در مورد گروههای درمانی بیان ژن گیرنده سروتونینی در گروه الانزاپین و بیان گیرنده های d2 , d4 در گروه هالوپیریدول متفاوت بود. که این تغییرات با نوع درمان و بهبود نمایه cgi متناسب بود. بحث: نتایج این مطالعه نشاندهنده بیان ژنهای پنج گیرنده دوپامینی و ژن گیرنده سروتونینی 5ht3a در سلولهای تک هسته ای خون محیطی بود .علاوه بر این امکان دارد که پروفایل بیان ژنهای گیرنده های دوپامینی و سروتونینی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی با افراد سالم متفاوت بوده و با بهبود علائم کلینیکی متناسب می باشد.
محمد صابری انوار قاسم آهنگری
لوپوس اریتروماتوزوس یک بیماری خود ایمنی مرتبط با بافت همبند میباشد. لوپوس یک بیماری مزمن، بهبود یابنده، بالقوه کشنده و عود کننده میباشد که میتواند سیستمهای مختلف بدن را درگیر نماید و با فراوانی بیشتری در زنان نسبت به مردان رخ میدهد. پراکندگی سنی ابتلا به لوپوس عمدتاً 15 تا 45 سال میباشد. فاکتورهای متعدد بسیاری شناخته شده است که با بروز لوپوس همرهای نشان داده اند از آن جمله می توان hla هورمونها، سایتوکائینها، اختلالات سیستم ایمنی و فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی را نام برد، که در سالهای اخیر به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته اند. نوروایمونواندوکرینولوژی علمی است که به بررسی ارتباط سیستم عصبی و سیستم ایمنی به عنوان 2 سوپر سیستم بدن انسان و سیستم غدد درون ریز و ارتباط این سیستمها از طریق نوروترینسمیترها، سیتوکاینها و هورمونهای غدد درون ریز میپردازد. در این تحقیق،ابتدا گویچههای سفید خون محیطی افراد سالم و بیمار استخراج گردید و پس از سنتز cdna به روش reverse transcriptase ، با استفاده از محصول pcr برای ژن beta actin مرود تایید قرار گرفت و در ادامه با استفاده از دستگاه light cycler غلظت mrna نمونه ها در افراد سالم و لبمار اندازگیری شد. در انتها برای بررسی وجود جهش در نمونه ها توالی آنها از طریق توالی یابی مورد تایید و بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصل از آزمایشات صورت گرفته اولا نشان داده شد که گیرنده نوع 3 سروتونین در سطح سلول های ایمنی موجود در خون محیطی بیان می شوند و ثانیا بعد از بررسی های آماری که بر روی داده های حاصل صورت گرفت نشان داد که بیان این گیرنده در این سلول هادر افراد بیمار در مقایسه با افراد سالم افزایش می یابد و جهش هایی نیز در این گیرنده ها یافت شد که در مقایسه با جهش های گزارش شده در پایگاه های مربوطه جدید بودند. طی بررسیهای صورت گرفته از طریق جستجو پایگاه دادههای موجود در اینترنت تحقیقی مبتنی بر انجام کاری مشابه تحقیق حاضر مشاهده نشد ، با توجه به این نکته میتوان نتایج حاصل از این پروژه تحقیقاتی را نه تنها برای کاربردهای بالینی گسترش داد بلکه میتوان نتایج آن را در سایر بیماریهای خودایمنی نیز بررسی نمود و با استفاده از آگونیستها و آنتاگونیستهای اختصاصی این نوع از گیرنده سروتونین به رویکرد درمانی جدیدی نائل آمد.
سمیه سادات قاسمی قاسم آهنگری
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی پوستی است که به صورت مزمن و غیر عفونی سبب ایجاد لکه های قرمز رنگ روی پوست می شود. فراوانی این بیماری که زمینه ژنتیکی نیز دارد در جمعیت بطور نسبی 2.5% می باشد. فاکتورهای متعدد بسیاری شناخته شده است که با بروز پسوریازیس همراهی نشان داده اند از جمله میتوان هورمون ها، سایتوکاین ها، اختلالات سیستم ایمنی و فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی و تغییرات محیطی را نام برد، که در سال های اخیر به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته اند.از طرف دیگر یکی از دلایل ابتلا به پسوریازیس منشا عصبی دارد که از این طریق ارتباط بارزی با یکسری از نوروترانسمیتر ها نشان می دهد. نوروایمونواندوکرینولوژی علمی است که به بررسی ارتباط سیستم عصبی، سیستم ایمنی به عنوان دو سوپر سیستم بدن انسان و سیستم غدد درون ریز و ارتباط این سیستم ها از طریق نوروترینسمیترها، سیتوکاین ها و هورمون های غدد درون ریز می پردازد. بر اساس نتایج تحقیق johan h van heerden می توان این گونه نتیجه گرفت که بیان ژن های مختلف در سلول های خونی تصویری عینی از بیان آنها در سلول های عصبی می باشد. تحقیقات ahangari et. al. نیز وجود گیرنده نوع 3 سروتونین را در لوکوسیت های خون محیطی به اثبات رساند. این تحقیق نیز در حیطه نوروایمونواندوکرینولوژی قرار می گیرد که در آن ابتدا rna گویچه-های سفید خون محیطی 30 فرد سالم و 30 فرد بیمار استخراج گردید. پس از سنتز cdna از روی mrna به روش reverse transcriptase pcr، با استفاده از الکتروفورز محصول pcr، برای ژن beta actin (ba) و 5-ht3ar صحت عملکرد تا این مرحله مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از دستگاه light-cycler غلظت mrna نمونه های سالم و بیمار برای ژن 5-ht3ar، بعنوان ژن هدف، و ژن beta actin (ba)، بعنوان ژن reference ، اندازه گیری و مقایسه شد. در انتها نمونه ها برای بررسی وجود جهش های احتمالی در ژن گیرنده نوع 3 سروتونین مورد توالی یابی قرار گرفتند. بعد از بررسی های آماری که بر روی داده های حاصل صورت گرفت نشان داده شد که بیان این گیرنده در لوکوسیت های خون محیطی کاهش می یابد (p< 0.001) و بررسی نتایج حاصل از توالی یابی هیچگونه تغییر قابل ملاحظه ای را در این ژن نشان ندادند. نتایج حاصل از این پروژه تحقیقاتی را نه تنها برای کاربردهای بالینی میتوان گسترش داد بلکه میتوان نتایج آن را در سایر بیماری های خود ایمنی نیز بررسی نمود و با استفاده از آگونیست ها و آنتاگونیست های اختصاصی این نوع از گیرنده سروتونین به رویکرد درمانی جدیدی برای بیماران مبتلا به پسوریازیس نائل آمد.
ملیحه محمدیان دلویی قاسم آهنگری
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی پوستی است که زمینه ژنتیکی نیز دارد. فراوانی آن در جمعیت بطور نسبی 2.5% می باشد . نظر به گسترش وسیع پسوریازیس در جمعیت های مختلف و عدم وجود درمان قطعی برای آن، نیاز به انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه ضروری است. علت این بیماری هنوز ناشناخته است، اما عوامل ژنتیکی و محیطی هر دو در ایجاد آن نقش دارند. دوپامین نوروترانسمیتری است که گیرنده های آن در پاتوژنز بیماری های التهابی همچون پسوریازیس نقش دارند. در این مطالعه الگوی بیان ژنهای گیرنده های دوپامین در سلول های خون محیطی بیماران پسوریازیس در مقایسه با افراد سالم بررسی گردید. مواد و روشها: جامعه مورد تحقیق شامل افراد سالم و بیماران پسوریازیس بودند. سلول های تک هستهای خون محیطی با شیب غلظتی فایکول جدا شد و rna از این سلولها استخراج و cdna ساخته شد. سپس با استفاده از روش real time pcr میزان بیان ژنهای گیرنده دوپامینی d1-d5 تعیین و اطلاعات حاصله با استفاده از نرم افزار های آماری مقایسه وتحلیل و تغییرات ساختاری این گیرنده ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: مطالعه ی حاضر نشان میدهد که گیرنده های دوپامین بر روی سلول های تک هستهای خون محیطی بیان میشوند؛ علاوه بر آن الگوی بیان ژنهای گیرنده های دوپامین در افراد مبتلا به بیماری پسوریازیس در مقایسه با افراد سالم متفاوت است. بحث: در این تحقیق ثابت شد که تفاوت کمّی معنیداری در بیان بعضی از ژنهای گیرنده های دوپامین بیماران مبتلا به پسوریازیس در مقایسه با افراد سالم وجود دارد که این تفاوت در همه ی ژنهای گیرنده های مورد مطالعه یکسان نیست. از طرف دیگر این اختلاف بیان و الگو میتواند در زمینه ی تشخیص، درمان و پایش بیماری کمک کند.
سونا مظفری قاسم آهنگری
آلودگی هوا مخلوطی از ذرات و الاینده های گازی شکل است که از منابع بی شماری برمی خیزد.درمعرض آلودگی هوا قرار گرفتن تاثیر زیادی در سلامتی دارد که شامل 1-سختی تنفس و بیماری های قلبی-عروقی 2- کاهش عملکرد شش ها 3- افزایش تعداد و شدت علائم تنفسی مثل سختی نفس کشیدن و سرفه کردن 4- افزایش خطر قرار گرفتن در معرض عفونت های ویروسی 5- تاثیر روی عملکرد سیستم عصبی مثل مغز شامل از دست دادن iq و تاثیر روی یادگیری حافظه و رفتار. 6- سرطان و 7- مرگ زودهنگام می باشد .در حقیقت آلودگی هوا یک مشکل سلامتی عمومی در حال رشد می باشد. واضح است که بیماری های آلرژیک در دهه های اخیر در دنیای صنعتی افزایش یافته است. ذرات سوخت های فسیلی از طریق تولید مولکول هایی که رادیکال های اکسیژن واکنش پذیر نامیده می شوند در مسیرهوائی شش ها عمل می کنند و در پاسخ,سیستم ایمنی موادی را به خارج پمپ می کند که نشانه های الرژی نامیده می شود. ازطرفی یکی دیگر از دلایل ابتلا به آسم و آلرژی در ارتباط با یکسری از نوروترانسمیترها از جمله 5ht3a می باشد. 5ht3a یک نوروترانسمیتر درگیر در میانکنش های عصبی-ایمنی می باشد.سطح سروتونین پلاسما در بیماران مبتلا به اسم افزایش می یابد.هرچند نقش سروتونین در آسم هنوز واضح نیست مدارکی وجود دارد که پیشنهاد می کند این نوروترانسمیتر پاسخ های ایمنی را میانجی گری می کند. توجه کمی به تاثیر آلودگی هوا روی متابولیسم سروتونین شده است در حالی که تاثیرات نامطلوب این آلاینده ها می تواند دلایل مهمی در سلامتی انسان باشد. برای مثال تشدید آسم به وسیله ی آلودگی هوا به احتمال خیلی زیاد به دلیل اختلال در سیستم سروتونرژیک-آدرنرژیک شش صورت می گیرد. بر اساس نتایج تحقیق johan h van heerden می توان این گونه نتیجه گرفت که بیان ژن های مختلف در سلول های خونی تصویری عینی از بیان آنها در سلول های عصبی می باشد. تحقیقات ahangari et. al. نیز وجود گیرنده نوع 3 سروتونین را در لوکوسیت های خون محیطی به اثبات رساند. این مطالعه در راستای بررسی بیان ژن های گیرنده5ht3a در افراد در معرض آلودگی هوای شهر تهران می باشد. این تحقیق در حیطه نوروایمونواندوکرینولوژی قرار می گیرد و در آن ابتدا rna گویچه های سفید خون محیطی 18 فرد سالم و 18 فرد بیمار استخراج گردید. پس از سنتز cdna از روی mrna به روش reverse transcriptase pcr، با استفاده از الکتروفورز محصول pcr، برای ژن beta actin (ba) و 5-ht3ar صحت عملکرد تا این مرحله مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از دستگاه corbbet غلظت mrna نمونه های سالم و بیمار برای ژن 5-ht3ar، بعنوان ژن هدف، و ژن beta actin (ba)، بعنوان ژن reference ، اندازه گیری و مقایسه شد. بعد از بررسی های آماری که بر روی داده های حاصل صورت گرفت نشان داده شد که بیان این گیرنده در لوکوسیت های خون محیطی افزایش می یابد.(p <0.022) نتایج حاصل از این پروژه تحقیقاتی را نه تنها برای کاربردهای بالینی میتوان گسترش داد و با استفاده از آگونیست ها و آنتاگونیست های اختصاصی این نوع از گیرنده سروتونین به رویکرد درمانی جدیدی برای بیماران مبتلا به آسم و آلرژی نائل آمد.
لیلا محمدی امیراباد قاسم آهنگری
آسم یک بیماری التهابی مزمن مسیر تنفسی است که در افراد مستعد، منجر به خس خس سینه، تنگی نفس و سرفه به خصوص در اوقات شب یا صبح زود می شود. این بیماری همچنان یک بیماری رایج در جهان می باشد که هم کودکان و هم بزرگسالان به آن مبتلا می باشند و بسته به موقعیت جغرافیایی و جنس و حتی زمان، فراوانی آن متغیر است به طوری که در سال های اخیر فراوانی ابتلا به این بیماری در کشورهای در حال توسعه رو به رشد است. فاکتورهای بسیاری شناخته شده اند که با بروز آسم ارتباط مستقیم دارند؛ از جمله ی آنها می توان هورمون ها، سایتوکاین ها، اختلالات سیستم ایمنی، آلودگی های محیطی، تغییرات محیطی و فصلی، و ژنتیک را نام برد. از طرف دیگر یکی از دلایل شروع آسم استرس می باشد که این نشان دهنده اختلال در عملکرد بخش ارتباطی(از جمله انتقال دهنده های عصبی) سیستم عصبی و سیستم ایمنی می باشد. بر اساس تحقیقات حاصله می توان این گونه نتیجه گرفت که بیان ژن های مختلف در سلول های خونی تصویری عینی از بیان آنها در سلول های عصبی می باشد. در مطالعات مشخص شده که میزان غلظت سروتونین خون در بیماران آسمی افزایش می یابد. مطالعات دیگر نشان می دهد که گیرنده ی 5-ht3a سطح گلبول های سفید خون منجر به ترشح یک سری سایتوکین هایی همچون il-6 وil-1? و سایر فاکتور هایی می شود که نقش مهمی در ایجاد عوارض التهابی آسم دارند. در مطالعه ای دیگر مشخص شده که سایتوکین هایی که ترشحشان توسط گیرنده 5-ht3a افزایش می یابد، در ایجاد علائم التهابی آسم دخیل اند. به این ترتیب، این یافته ها ما را بر آن داشت تا میزان گیرنده 5-ht3a را در این بیماران مورد بررسی قرار دهیم که به این طریق مکانیسم عمل این گیرنده را بیشتر مورد آنالیز قرار دهیم. این تحقیق در حیطه نوروایمونواندوکرینولوژی قرار می گیرد که در آن ابتدا rna گویچه های سفید خون محیطی 30 فرد سالم و 30 فرد بیمار استخراج گردید. پس از سنتز cdna از روی mrna به روش reverse transcriptase pcr (rt-pcr)، با استفاده از الکتروفورز محصول pcr، برای ژن ?-actin و 5-ht3a صحت عملکرد تا این مرحله مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از دستگاه rotor gene(corbett research) غلظت mrna سلول های تک هسته ای خون محیطی(pbmc ) افراد سالم و بیمار برای ژن 5-ht3a ، بعنوان ژن هدف، و ژن ?-actin بعنوان ژن reference ، اندازه گیری و مقایسه شد. بعد از بررسی های آماری که بر روی داده های حاصل صورت گرفت نشان داده شد که بیان این گیرنده در pbmc افزایش می یابد (p< 0.022) . با توجه به افزایش بیان گیرنده 5-ht3a در سلول های pbmc و نقش التهابی این گیرنده در ایجاد عوارض بیماری آسم، احتمالا استفاده از آنتاگونیست های این گیرنده را می توان یک راهکار درمانی جدید برای کاهش علائم بیماری آسم در نظر گرفت، البته این کار نیاز به مطالعات بیشتر دارد. بعلاوه با استفاده از نتایج حاصل از این پروژه تحقیقاتی می توان به میزان هر چند اندک به مکانیسم عملکردی این گیرنده روی سلول های pbmc در بیماران آسمی پی برد.
هاجر شیخ ها قاسم آهنگری
یکی از بیومارکرهایی که در مبتلایان به آلرژی سطح سرمی آن افزایش می یابد سروتونین است. سروتونین از شناخته شده ترین نوروترانسمیترهاست که در نحوه کارکرد دستگاه های مختلف بدن تاثیر گذار است. سروتونین یکی از مولکول هایی است که به نوعی وجه مشترک سیستم ایمنی، سیستم عصبی و سیستم اندوکرین است. سروتونین یک مونوآمین ترشحی با نام علمی 5- هیدروکسی ترپتامین از مشتقات تریپتوفان است. این نوروترانسمتر گیرنده های متفاوتی دارد که هر کدام مسیر بیوشیمیایی خاصی را در سلول القا می کنند(lechin et al., 1998, lechin et al., 1996, cazzola and matera, 2000, m?ssner and lesch, 1998). یکی از این گیرنده ها نوع 2a است که از انواع گیرنده های متصل به پروتئین g می باشد. برانگیخته شدن این گیرنده بسته به رده سلولی و علت برانگیختگی، مسیرهای درون سلولی مختلفی را القا می کند که در نهایت منجر به تغییرات بیانی در ژن های کد کننده پروتئین های متفاوتی می شود. یکی از مهار کننده های سروتونین آنزیم مونوآمین اکسیداز (mao) واقع در غشای خارجی میتوکندری است. mao یک فلاوپروتئین مهار کننده مونوآمین ها می باشد که با تاثیر بر گروه آمین عملکرد این مولکول ها را مهار می کند. این پروتئین دارای دو ایزوزیم a,b است که هم سوبستراهای مشترک دارند و هم دارای سوبستراهای اختصاصی هستند. ایزوزیم نوع a (mao-a) نسبت به سروتونین تمایل بیشتری دارد. بنابراین ژن های کد کننده mao-a و 5htr2a از ژن های کلیدی درگیر در مسیرهای عملکردی سروتونین هستند. از اهداف اصلی این پژوهش اثبات این فرضیه بود که" با استفاده از نمونه خون افراد در معرض آلودگی هوا می توان شانس ابتلا به ناراحتی تنفسی آسم آلرژیک را در این افراد مورد بررسی قرار داد". امید است با اثبات صحت این فرضیه، گامی هرچند کوچک در جهت تکمیل نقشه عملکرد نوروترانسمیترهای مختلف و نحوه اثرگذاری آنها برداشته باشیم؛ به علاوه اثبات این فرضیه از طریق دوژن هدف ما می تواند علاوه بر علوم پایه در بخش تشخیصی و درمانی نیز مورد استفاده قرار گیرد. همانطور که پیشتر اشاره کردیم واکنش آسم آلرژیک توسط واسطه های التهابی ایجاد می شود که ترشح سروتونین یکی از عوامل تحریک کننده ترشح این واسطه ها می باشد(lechin et al., 1998, lechin et al., 1996, cazzola and matera, 2000, m?ssner and lesch, 1998). با توجه به اینکه سروتونین قادر است به صورت چند جانبه و از طریق سیستم اندوکرین، سیستم عصبی و سیستم ایمنی در بروز آسم آلرژیک موثر باشد به نظر می رسد مطالعه در زمینه ژن های بیان کننده عوامل موثر در روند اثرگذاری سروتونین بتواند پژوهشی بنیادی و کارآمد باشد به ویژه که تحقیقات دیگر ارتباط تغییر ات بیانی ژن های کد کننده گیرنده های سروتونین و بروز آلرژی و آسم آلرژیک را نشان می دهند(bayer et al., 2007, k?nigshoff et al., 2010, idzko et al., 2004) . شایان ذکر است که با توجه به مطالبی که تاکنون به آن ها اشاره کردیم و با استناد به مقاله های گوناگون موجود در پایگاه های مختلف مطالعات گسترده ای در مورد ارتباط سروتونین و بروز انواع بیماری های آلرژیک و آسم صورت گرفته است که از جمله آن ها مقالاتی است که به بررسی تغییرات بیانی ژن های کد کننده گیرنده های سروتونین پرداخته اند. اخیرا نیز در پژوهشی که توسط خانم "محمدی امیرآباد"صورت گرفته افزایش معنادار بیان ژن کد کننده 5htr3a در مبتلایان به آسم اثبات شده است. با این وجود مطالعات محدودی در زمینه تغییرات بیانی گیرنده های سروتونین و ارتباط آن با بروز آسم در افراد در معرض آلودگی هوا انجام شده است. یکی از این پژوهش ها، پژوهش اخیر خانم "مظفری" است که افزایش بیان ژن کد کننده 5htr3a را در افراد در معرض آلودگی هوا نشان می دهد. در پژوهش انجام گرفته تغییرات بیانی ژن های کد کننده 5htr2a و mao-a ، که اولی گیرنده سروتونین واقع در سطح سلول هاست که به پروتئین g متصل است و دومی یک آنزیم مهار کننده مونوآمین هایی مثل سروتونین است، مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا 5 ml نمونه خون وریدی از افراد در معرض آلودگی هوا تهیه شد، سپس سلول های تک هسته ای نمونه خون به وسیله شیب چگالی حاصل از حضور فایکول جداشد. در مرحله بعد محتوای rna این سلول ها توسط کیت استخراج شد و سپس با استفاده از کیت سنتز cdna ، از روی محتوای mrna موجود در rna استخراجی dna سنتز شد. بر روی cdna های سنتز شده، با استفاده از پرایمرهای اختصاصی طراحی شده واکنش real-time pcr انجام گرفت. پرایمرهای مورد استفاده علاوه بر پرایمرهای دوژن هدف، پرایمر ژن مرجع بیان کننده بتا اکتین را هم شامل می شد. داده های حاصل از محصولات real-time pcr را که به صورت خام و اولیه در نرم افزار rotor gene 6000 ثبت شده بودند توسط نرم افزارهای آماری مخصوص نتایج real-time pcr آنالیز کردیم. با مقایسه تغییرات بیانی ژن های هدف با تغییرات بیانی ژن مرجع بتا اکتین که توسط نرم افزار rest-2007 انجام گرفت مشخص شد: در افراد در معرض آلودگی هوا بیان ژن کد کننده 5htr2a در مقایسه با گروه شاهد افزایش معناداری نشان می دهد (p< 0.001)؛ در حالیکه ژن کد کننده mao-a تغییرات معناداری نشان نمی دهد. با توجه به اینکه در افرادی که در معرض آلودگی هوا قرار دارند، سیستم تنفسی به طور مستقیم با آلودگی در تماس است و آلاینده های هوا به طور مداوم سیستم ایمنی را در دستگاه تنفسی تحریک می کنند، انتظار می رود نرخ ابتلا به بیماری هایی چون آسم آلرژیک در این افراد بالا باشد. با در نظر گرفتن این مطلب که یکی از شاخصه های ابتلا به بیماری های آلرژیکی مانند آسم آلرژیک افزایش سطح سرمی سروتونین است، انتظار داریم در گروه هدف مورد مطالعه ما نیز سطح سروتونین در نمونه خون محیطی نسبت به گروه شاهد افزایش معناداری نشان دهد. از سویی همانطور که در مطالب قبلی توضیح دادیم آنزیم mao یک آنزیم کلیدی در متابولیسم مولکول های مختلف است و بنابراین عوامل گوناگونی در تنظیم بیان آن نقش دارند و تغییر غلظت سروتونین به تنهایی نمی تواند عامل تعیین کننده در میزان بیان آن باشد، لذا عدم تغییرات معنادار در بیان ژن کد کننده mao-a طبیعی به نظر می رسد. افزایش سطح سرمی سروتونین منجر به افزایش بیان گیرنده های سروتونینی در سلول های هدف می شود بنابراین انتظار داریم بیان ژن کد کننده سروتونین در سلول های مونوسیت که از سلول های کلیدی در بروز نشانه های آسم است افزایش معناداری را نسبت به مونوسیت های خون محیطی گروه شاهد نشان دهد. در نهایت تجزیه و تحلیل داده های حاصل از محصولات real-time pcr ژن های بیان کننده 5htr2a و mao-a در دو گروه هدف و شاهد و مقایسه آن با نتایج حاصل از real-time pcr ژن بیان کننده بتا اکتین در دو گروه نشان می دهد که: در افرادی که در معرض آلودگی هوا قرار دارند گرچه بیان ژن کد کننده mao-a تغییرات معناداری را نشان نمی دهد اما بیان ژن کد کننده 5htr2a در مقایسه با گروه شاهد افزایش معناداری را نشان می دهد که می توان به این نتیجه رسید که در این افراد احتمالا شانس ابتلا به آسم آلرژیک بیش از سایرین است.
سامان جربزه دار قاسم آهنگری
چکیده آسم یک بیماری ازدیاد حساسیت نوع 1 می باشد که به دلیل افزایش ایمونوگلوبولین e در افراد مستعد این بیماری در برخورد با آنتی ژن های بیگانه ایجاد می شود و باعث پیدایش التهاب مزمن مجاری تنفسی شده که نمود آن انقباض برگشت پذیر عضلات صاف این مجاری و افزایش ترشح موکوس می باشد که نهایتاً منجر به تنگی نفس در فرد مبتلا می گردد. این بیماری شیوع بالایی در جمعیت به میزان 7 تا 10 درصد داشته و میزان این شیوع رو به افزایش است و تضعیف نیروی کار و هزینه های بالای درمانی و مراقبتی را نیز باعث می شود. سیستم اعصاب مرکزی از طریق محور هیپوتالموس بر روی غدد درون ریز متعددی اثر می کند که آنها نیز به نوبه ی خود بر سیستم ایمنی تاثیر می گذارند و نکته ی مهمتر این که انتقال دهندگان عصبی که مسئول انتقال پیام در بین اعصاب می باشند، بر روی سلول های سیستم ایمنی گیرنده هایی مشابه با آنچه که در اعصاب وجود دارد را دارا می باشند. بنابراین می توان خیلی از اختلالات سیستم ایمنی را در سیستم اعصاب مرکزی جستجو کرد. یکی از کلیدی ترین انتقال دهندگان عصبی سروتونین می باشد؛ و تنظیم سطح این ماده از طریق تجزیه ی آن توسط آنزیم مونوآمین اکسیداز انجام می گیرد. تغییرات سطوح سروتونین و نیز مونوآمین اکسیداز منجر به بروز بیماری های عصبی شدیدی شده و دارو های بسیاری در زمینه کنترل این دو ماده تا کنون تولید شده اند. از آنجا که ارتباط مستقیم افزایش سطح سروتونین خون محیطی بیماران آسمی با بیماری آنها به اثبات رسیده است، بر آن شدیم که تاثیر مهمترین تنظیم کننده ی این ماده یعنی آنزیم مونوآمین اکسیداز را بر روی بیماری آسم بررسی کنیم. این تحقیق شامل مقایسه کمّی بیان آنزیم مونوآمین اکسیداز در بیماران مبتلا به آسم آلرژیک و افراد سالم می باشد. با نمونه گیری از خون محیطی 30 بیمار آسمی و 30 فرد نرمال و بهره گیری از روش های استخراج rna و سنتز cdna و نهایتا تکنیک با ارزش کمّی و دقیق real time pcr، الگوی بیان ژن این آنزیم را مورد بررسی قرار دادیم. در نهایت از تجزیه و تحلیل داده های حاصل، مشخص شد که میزان آنزیم مونوآمین اکسیداز در بیماران آسم آلرژیک در مقایسه با افراد سالم با ضریب 2.397- و با p-value برابر با 0.190 کاهش می یابد اما به لحاظ آماری این کاهش معنی دار نبوده و تغییر نادیده گرفته می شود. این عدم تغییر در میزان بیان نشان دهنده ی القای قوی سیستم هموستاز عصبی بوده و با وجود اینکه سطح سرمی سروتونین بیماران بالا است، بدن اجازه تغییر الگوی بیان به این آنزیم کلیدی را نمی دهد. تغییر الگوی بیان این انزیم می تواند منجر به تجزیه ی زیاد سایر ناقلین عصبی شده و فرد دچار مشکلات شدید عصبی می شود، در حالیکه افراد مورد مطالعه از نظر بیماریهای عصبی مورد ارزیابی قرار گرفته بودند و از هیچ عارضه ای رنج نمی بردند. ممکن است افزایش سطح سروتونین به دلیل کاهش فعالیت اختصاصی آنزیم mao برای سروتونین باشد. امید است تا بتوان درمان های جدیدی برای بیماری آسم نه بر مبنای تنها سیستم ایمنی، بلکه بر مبنای سیستم عصبی و تنظیم کننده های این سیستم؛ همانند آنزیم مونوآمین اکسیداز ارائه کرد.
سمیه عمادی کوچک قاسم آهنگری
افزایش شیوع و گستردگی آسم در نقاط مختلف دنیا آن را به یک نگرانی جهانی تبدیل کرده است. به دلیل انتخاب شیوه زندگی مدرن و شهری شدن جوامع، آسم هنوز هم در سطح جهان در حال افزایش است. آسم یک اختلال التهابی مزمن در مجاری هوایی است که سلولها و عوامل سلولی بسیاری در آن دخالت دارند. انسداد مجاری هوایی در آسم متشکل از اسپاسم ماهیچه های صاف ریوی و درجات متنوعی از التهاب لوله های هوایی است که با تورم، ترشح موکوز و ورود سلولهای التهابی مشخص می شود. نقش سروتونین در آسم بسیار بحث برانگیز بوده، اما نشانه هایی مبنی بر دخالت احتمالی آن در ایجاد و تشدید بیماری وجود دارد. غلظت پلاسمایی سروتونین آزاد در طی حملات آسم افزایش می یابد و این افزایش با شدت آسم مرتبط است. طبق مطالعات انجام شده برروی خانواده گیرنده سروتونین، نشان داده شده که گیرنده 5-ht2a برای تنظیم بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیکی شامل انقباض عضلات صاف ریوی ضروری است. بنابراین بررسی میزان بیان ژن htr2a در بیماران آسم آلرژیک در مقایسه با افراد سالم مهم و کاربردی خواهد بود. سلولهای تک هسته ای خون محیطی 22 فرد سالم و 22 بیمار آسم جداسازی شد. محتوای کل rna سلولی استخراج و cdna از روی آنها سنتز گردید. سپس با روش real-time pcr و با استفاده از پرایمرهای طراحی شده، ژن htr2a و ژن بتا اکتین (به عنوان یک ژن مرجع) در دو گروه تکثیر شد. آنالیز داده های بدست آمده برای تعیین میزان mrna ژن گیرنده 5-ht2a انجام گرفت. نسبت بیان در گروه نرمال و بیمار نیز محاسبه شد. نتایج حاصل نشان می دهد که ژن htr2a در pbmc بیماران آسم آلرژیک به میزان 4 برابر افزایش بیان داشته است (003/0=p). با توجه به افزایش بیان این گیرنده در pbmc بیماران به نظر می رسد که می توان از آن به عنوان یکی از بیومارکرهای خون محیطی در تشخیص بیماری استفاده کرد. به علاوه با در نظر گرفتن نقش این گیرنده در انقباض عضلات صاف ریوی، پیشنهاد می شود که مطالعات بیشتری در زمینه تأثیر آنتاگونیست های آن در درمان آسم انجام گیرد.
مژگان شیخ پور مجید صادقی زاده
نوروترانسمیتر ها مواد نشانه ای هستند که به عنوان واسطه های پیام رسان بین سلول ها در سیستم عصبی عمل می کنند. از آنجائیکه مکانیسم های تنظیم این نوروترانسمیتر ها ی کلاسیک بخوبی شناخته شده است، اخیراً مدارک جدیدی از نقش های واسطه ای نوروترانسمیتر ها در سیستم ایمنی ، کنترل تکثیر و تنظیم مهاجرت سلول های سرطانی و لوکوسیت ها بدست آمده است.دوپامین یکی از نوروترانسمیترها (انتقال دهنده های عصبی) مهم است. پنج ژن گیرنده دوپامینی) (dopamine receptor به نام های drd1,drd2,drd3,drd4 و drd5 تا کنون شناخته و کلون شده اند. بیان ژن های گیرنده دوپامین در مغز به خوبی شناخته شده است لیکن از بیان این گیرنده ها در سایر بافت ها و ارگان ها گزارشات کم و متفاوتی وجود دارد. تغییرات متعددی در بیان ژن های گیرنده دوپامینی در بیماری های سیستم عصبی ، ایمنی و سرطان ها گزارش شده است و نشان می دهد که دوپامین و رسپتورهایش نقش اساسی در این قبیل بیماری ها دارند. در مطالعه حاضر ابتدا بیان ژن های گیرنده دوپامین در سطح سلول های تک هسته ای خون محیطی افراد سالم مورد بررسی قرار گرفته و سپس پروفایل بیانی این ژن ها در دو گروه افراد سالم و مبتلا به بیماری سرطان ریه و همچنین در سطح خون ، بافت ریه و سلول های سرطانی بیماران مبتلا به این بیماری مقایسه می گردد .سلول های تک هسته ای خون محیطی توسط فایکول از خون جدا شده ، استخراج rna و سنتز cdna انجام می گردد. بررسی بیان ژن ها در نهایت توسط واکنش زنجیره ای پلیمراز real time با استفاده از پرایمر های اختصاصی برای mrna پنج گیرنده به عنوان ژن های مورد مطالعه و ?-actin به عنوان کنترل داخلی انجام می گردد. در این تحقیق احتمال داده می شود که الگوی بیان و ساختمان ژن های گیرنده دوپامین در مبتلایان به سرطان ریه در مقایسه با افراد سالم دچار تغییر شده باشد بنابراین با مطالعه چگونگی بیان و ساختار ژن های مذکور در حالت های سلامت و بیماری و با استفاده ازتکنیک های کشت سلولی و فارماکوژنتیک وقوع آپوپتوز در سلول های سرطانی در محیط in vitro مورد بررسی قرار می گیرد.
نرگس زینال زاده علی هاتف سلمانیان
باکتری enterotoxigenic escherichia coli مهمترین عامل اسهال مسافران و یکی از شایعترین عوامل اسهال در کودکان زیر 5 سال در کشورهای درحال توسعه می باشد. مهمترین عوامل بیماریزایی این باکتری، فاکتورهای کلونیزه کننده و سموم روده ای lt و st می باشند. تا کنون واکسنهای متعددی برای پیشگیری از عفونت etec ارائه شده اند که واکسنهای زیرواحدی از جمله آنها می باشند. در تحقیق حاضر یک واکسن کاندید زیرواحدی طراحی و بیان شده و کارایی آن از نظر القاء ایمنی و نیز مصونیت زایی در حیوان مدل موش مورد بررسی قرار گرفت. در ترکیب این کاندید واکسن، پروتئینهای زیرواحدی فاکتورهای کلونیزه کننده cfa/i و cs6 که شامل پروتئینهای cfab (برای cfa/i) و cssa و cssb (برای cs6) هستند، استفاده شده اند. مشارکت سموم روده ای در ساختار واکسن کاندید منوط به از بین بردن سمیت آنها می باشد. به همین دلیل در مورد سم lt زیرواحد b آن (ltb) که فاقد ویژگی سمی است و یک ادجوانت بالقوه محسوب می شود در ترکیب واکسن کاندید بکار برده شد. سم st علاوه بر سمی بودن، به دلیل کوچک بودن اندازه، توان ایمنی زایی پایینی دارد. بنابراین در این مطالعه با تغییر در ترکیب آمینواسیدی st، ویژگی سمی آن از میان رفته و برای افزایش توان ایمنی زایی اش، توالی st به صورت یک اپی توپ در داخل توالی پروتئین cfab وارد شد. اجزای واکسن کاندید از طریق رابطهای پپتیدی بهم متصل شدند و ویژگیهای مختلف ترکیب کایمریک با آنالیزهای بیوانفورماتیکی بررسی شدند. پروتئین کایمریک و نیز اجزای آن بصورت مستقل در میزبان پروکاریوتی بیان و تخلیص شدند و برای ایمن کردن حیوانات بکار رفتند. بررسی سرم حیوانات ایمن شده حاکی از القاء ایمنی هومورال از نوع igg و iga بر علیه پروتئین کایمریک بود. این سرم در آزمون ایمونوبلات قادر به شناسایی تک تک زیرواحدها بوده و در آزمون بچه موش شیرخوار نیز توانست سم st را خنثی نماید. همچنین ایمنی شکل گرفته برعلیه پروتئین کایمریک در بدن حیوانات ایمن شده آنها را در برابر دز کشنده باکتری بیماریزای etec حفاظت کرد. این پروتئین ترکیبی با اعمال تغییراتی می تواند به عنوان یک کاندید واکسن برای باکتری etec مطرح شود.
مجید پرنور قاسم آهنگری
سرطان پستان ، جز شایع¬ترین سرطان¬ها در زنان دنیا و شایع¬ترین سرطان در زنان ایرانی می¬باشد. محققین عقیده دارند که استرس مزمن نقش مهمی را در بروز سرطان ها خصوصا سرطان پستان بازی می¬کند و باعث ترشح نوروترانسمیترها می¬شود. همچنین مطالعات زیادی نشان داده¬اند که نوروترانسمیترها با تاثیر از طریق گیرنده های متفاوت¬شان در بروز وگسترش سرطان¬های مختلف نقش داشته باشند. این مطالعه در راستای بررسی تغییرات بیان ژن¬ گیرنده¬های دوپامینی و آنزیم کاتکول آمین o متیل ترانسفراز (comt) در بیماران مبتلا به سرطان سینه و بررسی تاثیرات فارماکوژنومیک آنها برروی سلول¬های سرطانی mcf-7 انجام شده است. برای انجام این مطالعه به طور هم¬زمان از 30 نفر از بیماران مبتلا به سرطان سینه و30 فرد غیر مبتلا خونگیری به عمل آمد. در مرحله بعد از سلول¬های تک هسته¬ای خون محیطی جدا شده rna استخراج شد و سپس حضور گیرنده¬های دوپامین (drd1-drd5) و آنزیم کاتکول آمین o متیل ترانسفراز (comt) در سطح سلول¬های خون محیطی با rt-pcr تایید شد. سپس تغییرات بیان این ژن¬ها در بیماران با میزان بیان آن در افراد سالم با تکنیک real time pcr مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت و در ادامه میزان فعالیت اختصاصی آنزیم comt در نمونه¬های سرم خون بیماران مبتلا به سرطان پستان با گروه افراد غیرمبتلا مقایسه شد. در مرحله بعد، با استفاده از داروهای آگونیست و آنتاگونسیست اختصاصی این گیرنده¬ها بر اساس الگوی بیان گیرنده¬های دوپامین در سلول¬های خون محیطی ، سلول-هایmcf-7 تیمار و میزان viability این سلول¬ها توسط تست mtt سنجیده شد. میزان القای آپوپتوزیس توسط داروها با استفاده از تکنیک¬های رنگ¬آمیزی هم¬زمان با رنگ¬های آکریدین اورنج و اتیدیوم بروماید و تکنیک فلوسایتومتری ارزیابی و میزان کاهش تکثیر در این سلول¬ها توسط سنجش میزان بیان ژن pcna در مقایسه با گروه کنترل تعیین شد. مشاهده شد که بیان گیرنده¬های drd2-drd4 وآنزیم comt در بیماران مبتلا به سرطان سینه دارای افزایش معنی¬دار می¬باشد و میزان فعالیت اختصاصی آنزیم comt موجود در خون بیماران به صورت معنی¬داری بیشتر از خون گروه افراد غیرمبتلا بود. همچنین آگونیست drd2 توانست به طور معنی-داری باعث مهار رشد سلول¬های سرطانی mcf-7 شده و باعث القای بیش از 50 درصد آپوپتوزیس در این سلول¬ها شده بود. این نتایج گویای نقش گیرنده¬های دوپامین در القای آپوپتوزیس در سلول¬های توموری سرطان سینه بوده و می¬تواند به عنوان یک دیدگاه جدید در خصوص به کارگیری آگونیست¬ها و آنتاگونیست¬های مناسب این گیرنده¬ها بعد از تعیین الگوی بیان¬شان در امر درمان بیماران مبتلا به سرطان سینه مطرح شود.
دنا اسفندیاری شاهوار محمدحسین صنعتی
مالتیپل اسکلروزیس یکی از معمول ترین بیماری های التهابی و تحلیل برنده دستگاه عصبی مرکزی است و مجموعه ای از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند. ناحیه کد کننده آنتی ژن گلبول های سفید انسانی(hla) مهمترین ناحیه ای است که با استعداد ابتلا به بیماری ارتباط دارد. تاکنون درمان قطعی برای این بیماری یافت نشده است و اثرات بیماری به کمک داروهای تعدیل کننده بیماری کنترل می شود. یکی از متداول ترین این داروها اینترفرون بتا نام دارد. در این مطالعه با استخراج dna از نمونه خون 61 فرد بیمار مصرف کننده داروی سینووکس، از انواع اینترفرون بتا و 117 فرد سالم، به کمک تکنیک pcr-ssp، وجود یا عدم وجود دو الل hla-drb1*1501 از hlaهای کلاس ii و hla-a*0201 از hlaهای کلاس i بین افراد کنترل و بیمار و همچنین بین بیماران با پاسخ مناسب به دارو و بیمارانی که به دارو پاسخی نداده اند، به منظور یافتن ارتباطی بین این الل ها با استعداد ابتلا به بیماری و نحوه پاسخ دهی به دارو بررسی شد.
پریناز کاظمی قاسم آهنگری
مطالعات انجام شده در سال های اخیر نشان می دهند که سوراخ کردن مصنوعی بلاستوسیست قبل از انجماد شیشه ای، در بهبود کیفیت رویان های ذوب شده موثر است. اما در این مطالعات، به نقش آب درون حفره و تاثیر آن بر روی تشکیل رده های سلولی بلاستوسیست، توجه نشده است. بنابراین در تحقیق حاضر، علاوه بر ارزیابی نرخ زنده مانی و خروج از زونا، اثر کاهش مایع بلاستوسل قبل از انجماد شیشه ای، بر روی میزان بیان ژن های gata6 و grb2 در بلاستوسیست درون تنی و برون تنی منجمد-ذوب شده و سوراخ شده قبل از انجماد بررسی شد و با گروه کنترل مقایسه گردید. در این مطالعه، میزان خروج از زونا با سوراخ کردن مصنوعی بلاستوسیست قبل از انجماد، به صورت معنی داری افزایش یافت. این در حالی است که میزان زنده مانی در گروه های تحت تیمار، مشابه با گروه کنترل، بالا بود. انجماد شیشه ای موجب افزایش در میزان بیان ژن های gata6 و grb2 شد (p<0.05). اما با کاهش مایع بلاستوسل قبل از انجماد، در بلاستوسیست های درون تنی، میزان بیان این ژن ها نسبت به گروه انجماد شیشه ای به صورت معنی داری کاهش پیدا کرد و به گروه کنترل نزدیک شد (p<0.05). در حالی که در مورد بلاستوسیست های برون تنی، با استفاده از این تکنیک، بیان ژن grb2 افزایش پیدا کرد ولی تفاوت معنی داری در میزان بیان ژن gata6 نسبت به گروه انجماد شیشه ای ایجاد نشد. از آن جایی که هیچ نتیجه ای مبنی بر تاثیر منفی استفاده از این تکنیک مشاهده نگردید و با توجه به افزایش میزان خروج از زونا، کاهش حجم مایع بلاستوسل قبل از انجماد شیشه ای می تواند مفید واقع شود.
محی الدین جعفری قاسم آهنگری
کمتر از 10 % جمعیت کشورها در جهان به بیماری ها ی خودایمنی از جمله لوپوس ار یتماتوز سیستمیک مبتلا می باشند. لوپوس نوع ی ب یماری خود ایمنی, مزمن و بالقوه کشنده است که چند عضو را درگیر می کند . به طور کلی ا ین بیماری دارا ی بار اجتماع ی و اقتصادی قابل توجه ناش ی از طبیعت مزمن و ناتوان ی طولان ی می باشد. اگرچه مطالعات و تحقیقات وسیعی در خصوص پاتوژنز بیماری های اتوایمیون از جمله لوپوس ار یتماتوزسیستمیک انجام گرفته است و در سالها ی اخیر تحقیقات بر پایه ژنتیک سلولی و ملکولی نیز افزون برمطالعات قبل درحال انجام است لیکن هنوز علت این بیماری ها ناشناخته است. با توجه به اینکه ارتباطاتی بین سیستم ایمنی و سیستم عصبی مخصوصاً از طریق انتقال دهنده های عصبی و سایتوکین ها وجود دارد بدون شک نوروترانسمیترها از جمله دوپامین در پاتوژنز بیماری لوپوس که یکی از بیماری های شایع و شاخص اتوایمیون است، حائز اهمیت می باشد. لکوسیت های گردش خون محیطی افراد سالم و بیمار استخراج گردیده و rna در این تحقیق، ابتداسنتز میگردد ، سپس با reverse transcriptase pcr آن توسط پرایمرهای طراحی شده با روش cdna مورد تأیید قرار م یگیرد. در پایان با استفاده از دستگاه ،cdna استفاده از بتااکتین به عنوان کنترل درونی تهیه برای نمونه ها اعم از سالم و مبتلا به بیماری لوپوس انجام، و الگوی cdna real-time pcr, light cycler بیانی ژن های گیرنده های دوپامین مقایسه و تحلیل می شود. d بررسی های آماری نشان داد که در بیماران نسبت به افراد سالم به طور معنی داری بیان ژن ها ی 2 افزایش می ی ابد. این در حالی است که در بررسی های توالی یابی این دو ژن هیچ گونه تغییری d کاهش و 4 مشاهده نگردید. مطالعه تحقیقات انجام گرفته تاکنون حاکی از آن است که علیرغم انجام تحقیقات پیشر فته هیچگونه تحقیقی مبنی بر بررسی نقش گیرنده ها ی دوپامین در ارتباط با پاتوژنز بیماری لوپوس انجام نشده است . لذا نتایج حاصل از این پروژه تحقیقاتی نه تنها می تواند راهی را برای پژوهش بیشتر دراین زمینه بگشاید بلکه باعنایت به اینکه هنوز یک پروتکل درمانی موثر و کم ضرر برای درمان بیمار ی وجود ندارد، امید است بتوان با بهره گیری از آنتاگونیست های مناسب دوپامین رویکرد درمانی جدیدی بنا نهاد.
آرش حسین نژاد شیروانی قاسم آهنگری
هدف: تغییرات ژن گیرنده ویتامین d و تعامل آن با مولکولهای تنظیم کننده ایمنی در استئوپروز موررد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: مجموعا 205 زن در سنین 36 تا 65 سال در این مطالعه شرکت کردند.این افراد بصورت تصادفی از مراجعین به درمانگاههای مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم انتخاب شدند. مقادیر سرمی ویتامین d ، هورمون پاراتیرویید، استئوکلسین و کراس لپس اندازه گیری شد. پلی موفیسم fokiدر اگزون 2 ژن گیرنده ویتامین d با روش rflp تعیین شد.بر اساس ژنوتایپ از هرگروه 20 نفر شامل 10 فرد استئوپوتیک و 10 نفر سالم انتخاب شدند. بیان ژنهای استوپروتگرین و vdr در این نمونه ها اندازه گیری شد. سپس از هرگروه 5 نفر انتخاب شدند و سلولهای تک هسته ای خون محیطی با شیب غلظتی فایکول جدا شده و پس از انکوباسیون با ویتامین d در ساعات مختلف میزان بیان ژنهای استئوپروتگرین وگیرنده ویتامین dاندازه گیری شد. نتایج: شیوع ژنوتایپff, ff وff در جمعیت مورد بررسی به ترتیب 2/34% ، 5/56% و 2/9% بود. تراکم معدنی استخوان در ژنوتایپ ff بالاتر از بقیه ژنوتایپها بود. همچنین در این ژنوتایپ سایتوکاین های التهابی سرم پایین تر از دیگر ژنوتایپها بود و در سلولهای با این ژنوتایپ بیان ژنهای استئوپرروتگرین و vdr در پاسخ به ویتامین d افزایش یافت. سلولهای تک هسته ای خون محیطی افراد سالم نسبت به بیماران استئوپروتیک پاسخ بهتری به القا با ویتامین d نشان داد. بحث: تفاوت در پروفایل سایتوکاینی و بیان ژنهای استئوپروتگرین و گیرنده ویتامین d ممکن است موید نقش مهم پروسه های التهابی در استئوپروز باشد. همچنین تعامل نزدیک گیرنده ویتامین d با سایتوکاین های درگیر در استئوپروز می تواند در بررسی های تشخیصی و درمانی مورد استفاده قرار گیرد.