نام پژوهشگر: مسعود هوشمند
مهرناز نارویی نژاد الهه الهی
گلوکوم بیماری پیچیده چشم معمولا" همراه با افزایش فشار داخل چشم و آسیب عصب بینایی و فنجانی شدن سر عصب بینایی است ، بطوریکه می تواند در اثر عدم یا تاخیر درمان مو جب از دست رفتن بینایی گردد. گلوکوم بر اساس اتیولوژی (اولیه یا ثانویه) ،آ ناتومی اتاقک قدامی (زاویه باز یا بسته) و زمان بروز علایم (کودکی و بزرگسالی) به سه دسته گلوکوم زاویه باز اولیه، گلوکوم زاویه بسته اولیه و گلوکوم مادرزادی اولیه تقسیم می شود. اطلاعات محکم گواه نقش عوامل ژنتیکی در بروز این بیماریها است، از جمله وجود تعداد قابل توجهی از خانواده ها که دارای بیش از یک فرد بیمار هستند. تا بحال جایگاههای ژنی (genetic loci) و تعدادی ژن در ارتباط با انواع گلوکوم شناخته شده اند. در این پژوهش تاکید بر گلوکوم مادرزادی اولیه (primary congenital glaucoma) یا pcg بوده است که گزارش شده شیوع آن در خاورمیانه بالاتر از کشور های غربی است. در رابطه با گلوکوم اولیه مادرزادی سه جایگاه ژنی glc3a ، glc3b و glc3c تا بحال شناخته شده و تنها ژنcyp1b1 دراین رابطه در جایگاه ژنی glc3a در کروموزوم 2p21 شناسایی شده بود. قبلا" معلوم شده بود که علت ژنتیکی بیماری در حدود 70% از بیماران pcg ایرانی جهش در همان ژنcyp1b1 است. در اینجا 21 خانواده pcg که جهش در ژنcyp1b1 در آنها مشاهده نشده بود، برای پیوستگی به دو جایگاه ژنی glc3b و glc3c با استفاده از نشانگر های microsatellite مطالعه شدند. تعداد 3 خانواده با پیوستگی به glc3b در کروموزوم 1p36 و 5 خانواده با پیوستگی به glc3c در کروموزوم 14q24 شناسایی شدند. از آنجائیکه خانواده های پیوسته به glc3b کوچک بودنداز ادامه مطالعه آنها صرف نظر شد. سه خانواده پیوسته به glc3c پیگیری شدند. ابتدا پیوستگی با رویکرد genome wide linkage analysis و با استفاده از ریزآرایه های(microchip) حاوی حدود 400000 مارکر snp تائید و منطقه پیوستگی به فاصله 55/4 مگاباز محدود شد. سپس در اثر غربالگری ژنها در منطقه پیوسته ، ژن ltbp2 بعنوان ژن جدید عامل بیماری pcg شناخته شد. نبود پیوستگی به دو جایگاه ژنی glc3b و glc3c در خانواده های بدون جهش در ژنcyp1b1 گواه بر وجود جایگاههای ژنی ناشناخته برای بیماری pcg است. تفاوت فنوتیپی آشکاری میان بیماران با جهش در انواع ژنها یا با پیوستگی به انواع جایگاهها مشاهده نشد. در ادامه برای شناخت هرچه بهتر چهره ژنتیکی بیماری pcg در بیماران ایرانی، ژن myoc که اغلب باعث بیماری گلوکوم زاویه باز می شود ، ولی گاه در بیماری pcgدر جوامع دیگر نیز گزارش شده است ، میان بیماران pcg غربالگری شد اما جهش در این ژن یافت نشد.
زهرا قادری اردکانی مسعود هوشمند
شامل گروهی از اختلالات متنوع ژنتیکی نورودژنراتیو پیشرونده هستند که در آن عملکرد مسیرهای تعادلی مختل می شود. آتاکسیا که یک نشانه است و نه یک بیماری خاص، به مفهوم اختلال هماهنگی حرکت است به گونه ای که می تواند هماهنگی انگشتان، دستها، بازوها و حرکات چشمها را تحت تاثیر قرار دهد و معمولا همراه با آتروفی cerebellum می باشد، بدین ترتیب گرچه ظرفیت مغزی کل ثابت باقی می ماند ولی بیمار بطور پیشرونده ای کنترل فیزیکی خود را از دست می دهد. اولین ژن آتاکسیا در سال 199? برای یک نوع غالب معرفی شد وsca1 نامیده شد سپس ژنهای غالب دیگری کشف شدند که به ترتیب توالی کشفشان شماره گذاری شده اند و اکنون حداقل 27 نوع موتاسیون ژنی مختلف یافت شده است. این گروه از بیماریها در اثر تکرارهای نوکلئوتیدی بوجود می ا.....
فهیمه پیریایی زهراسهیلا سهیلی
اُتیسم، یک اختلال چند عاملی مربوط به تکوین عصبی، تمامی یا بسیاری از سیستم های عملکردی مغز را تحت تأثیر قرار می دهد و از نقص عملکرد میتوکندریایی که به متابولیسم انرژی آسیب میرساند متأثر می گردد. از آنجایی که جهش هایی مرتبط با بیماری های عصبی مختلفی در ژن های میتوکندریایی شناخته شده است، در این مطالعه ژن های atpase 6/8 با توجه به نقش اصلی آن ها در تولید انرژی و ژن trnalys به عنوان نقاط داغ جهش از نظر وجود جهش های احتمالی مرتبط با اُتیسم بررسی شدند. هم چنین همراهی برخی بیماری ها با هاپلوگروپ های خاص گزارش شده است. بر همین اساس توزیع دو گروه کنترل و بیمار در هاپلوگروپ های مختلف بررسی و hvs iی ناحیه d-loop نیز از نظر افزایش جهش در نتیجه ی افزایش گونه های اکسیژن فعال مطالعه گردید. قطعات mtdna (trnalys و atpase 6/8) در گروه 24 نفره بیمار و hvs i، trnathr و trnapro این گروه و گروه 100 نفره کنترل ایرانی تبار تکثیر شد و از نظر جهش ها و پلی مورفیسم ها با استفاده از تعیین توالی امپلیکون مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که جهشی مرتبط با پیشرفت اُتیسم در ژن های atpase 6/8 و نیز trnalys و trnathr وجود ندارد. a15973g به عنوان جهش جدید در ژن trnapro در یک بیمار مشاهده شد. داده های حاصل از بررسی حساسیت هاپلوگروپ ها در بروز اُتیسم بین دو گروه تفاوت معناداری نشان نداد. تغییر c16223t به طور معنی داری در گروه کنترل افزایش نشان داد. به منظور اثبات c16223t به عنوان عامل کاهش خطر در بروز اُتیسم، به تعداد نمونه بیشتر و تعیین هاپلوگروپ ها با استفاده از بررسی پلی مورفیسم ها در مناطق کدکننده mtdna در مطالعات آینده نیاز است. برای روشن ساختن ارتباط a15973g و اُتیسم می بایست روش هایی حساس تر از تعیین توالی جهت بررسی هتروپلاسمی بودن این تغییر در مادر بیمار صورت گیرد.
امید راضی افشار جعفری
دوچرخه سواری جاده به عنوان یک نوع خاصی از فعالیت استقامتی می تواند در بهبود سلامت فیزیولوژیکی و کاهش فشار موثر باشد. به طوری که، بسیاری از پزشکان دوچرخه سواری را به علت اثرات فراوانی که بر سلامتی دارد به بیماران خود تجویز می کنند. دوچرخه سواری رقابتی جاده، ورزش سنگینی است که نیازمند توان هوازی و بی هوازی است. به عبارت دیگر دوچرخه سواری در سطح رقابتی نیازمند دوچرخه سوارانی است که توانایی تولید برون ده توان نسبتا بالایی در مدت زمان کوتاه در آغاز و پایان مسابقه هستند. با این حال، فعالیت نسبتأ سنگین مانند دوچرخه سواری ممکن است از طریق افزایش فشار مکانیکی- متابولیکی موجب اختلال در تعادل زیستی سلول و در نتیجه افت ظرفیت های عملکرد یا خستگی و پیامدهای بعدی آن شود. محققین معتقدند که با استفاده از برخی مکمل های خوراکی می توان از بروز این پدیده ها جلوگیری کرده و یا دست کم به پایین ترین میزان ممکن برساند. تحقیقات متعددی و متناقضی در رابطه با مکمل های ضداکسایشی، ضدالتهابی و نیروزا از جمله یوبی کینون (کوآنزیم q10) در رشته های مختلف و در بیماران صورت پذیرفته است. با این حال، با توجه با عدم دسترسی به نتایج قطعی و تناقضات موجود، تحقیق حاضر به منظور تعیین تاثیر مکمل دهی کوتاه مدت (14 روزه) یوبی کینون بر پاسخ برخی شاخص های زیست شیمیایی و نیمرخ های لیپیدی خون محیطی مردان دوچرخه سوار متعاقب یک جلسه تمرین نسبتأ شدید انجام شد. روش شناسی: 14 مرد دوچرخه سوار داوطلب (میانگین سنی 2±1/20سال، درصد چربی 6/0±7/5% و اکسیژن مصرفی بیشینه 7/3±7/66 میلی لیتر/کیلوگرم/دقیقه) به طور تصادفی و دوسویه کور در دو گروه مکمل کوآنزیم q10 (7 نفر) و شبه دارو (7 نفر) تقسیم شدند. سپس هریک از آزمودنی ها روزانه 5 میلی گرم کوآنزیم به ازای هر کیلوگرم ورزن بدن به مدت 14 روز متوالی (دو هفته) دریافت کردند. گروه کوآنزیم کپسول های حاوی یوبی کینون و گروه شبه دارو بسته های حاوی دکستروز را دریافت کردند. آزمودنی ها هر یک از کپسول ها را پس از صبحانه و قبل از تمرین مصرف کردند. در طول مدت دو هفته آزمودنی ها پس از دو ساعت از مصرف کپسول ها به تمرین های برنامه ریزی شده با شدت های متوسط و بالا می پرداختند. با این حال، آخرین روز از دو هفته تمرینات اردویی همراه با تمرین با شدت مسابقه ای با درک شدت بالاتر از 17 بود. خون گیری در سه مرحله: 1- حالت پایه (قبل از قرارداد مکمل و تمرین)، 2- بعد مکمل دهی و قبل تمرین، 3- بعد مکمل دهی و بعد تمرین(18 ساعت پس از آخرین جلسه ی تمرینی انجام شد. شاخص های خستگی (لاکتات)، زیست شیمیایی (کراتین کیناز تام و لاکتات دهیدروژناز سرمی)، نیمرخ های لیپیدی (تری گلیسرید، کلسترول تام، کلسترول-لیپوپروتئین پرچگال، نسبت کلسترول تام/کلسترول-لیپوپروتئین پرچگال و کلسترول-لیپوپروتئین کم چگال) در هر دو گروه طی این سه مرحله اندازه گیری شد. داده های حاصله به صورت میانگین و انحراف استاندارد با استفاده از آزمون های پس تعقیبی بونفرونی و تی مستقل با کمک نرم افزار spss در سطح معنی داری 05/0 بررسی شد. یافته های تحقیق: یک جلسه فعالیت هوازی شدید موجب افزایش معنی دار در شاخص های لاکتات مویرگی، کراتین کیناز تام و لاکتات دهیدروژناز سرم و کاهش در تری گلیسرید سرمی شد. از طرفی، فعالیت بر میزان کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز پایه تاثیر معنی داری داشت. در حالی که پاسخ ناشی از فعالیت شاخص های کلسترول تام، کلسترول-لیپوپروتئین پرچگال، نسبت کلسترول تام/کلسترول-لیپوپروتئین پرچگال و کلسترول-لیپوپروتئین کم چگال در هر دو گروه معنی دار نبود. از طرفی، تغییرات فزاینده کراتین کیناز تام، لاکتات دهیدروژناز در گروه کوآنزیم به طور معنی داری پایین تر از گروه شبه دارو بود. با این حال، تفاوت معنی داری بین دیگر شاخص های نیمرخ لیپیدی به استثنای تری گلیسرید که در گروه کوآنزیم روند روبه کاهشی را طی می کند، وجود ندارد. نتیجه گیری: یافته های این تحقیق نشان داد مکمل دهی کوتاه مدت کوآنزیم q10 (5 میلی گرم/هر کیلوگرم از وزن بدن در روز به مدت 14 روز) پس از یک جلسه تمرین فعالیت هوازی شدید باعث کاهش آثار نامطلوب برخی از شاخص های آسیب سلولی(کراتین کیناز، لاکتات دهیدروژناز) و خستگی (لاکتات) در مردان دوچرخه سوار می شود. بنابراین، بر طبق نتایج مطالعه ی حاضر، مکمل دهی کوتاه مدت کوآنزیم q10 ممکن است میزان خستگی و آسیب سلولی را به دنبال تمرین فعالیت دوچرخه سواری کاهش دهد.
بهرام گلستانی ایمانی مسعود هوشمند
زمینه و هدف: این یک مطالعه مورد- شاهدی بوده که هدف آن بررسی تغییرات بیان و نوکلئوتیدی ژن bax و ارتباط بین آنها در مردان مبتلا به کارسینوم سلولهای ترانزیشینال مثانه (tcc) و گروه کنترل و همچنین ارتباط نسبت بیان bcl-2/bax با عود تومورهای درجه پایین بود . مواد و روشها: سطح بیان ژن bax در بافتهای تومورال، به ظاهر سالم مثانه و خون 31 بیمار و 24 فرد سالم به وسیله realtime pcr اندازه گیری شده و توالی آن از طریق تعیین ترادف در 36 بیمارمورد بررسی قرار گرفت. نسبت بیان bcl-2/bax نیز به روش ??ct در 32 بیمارمحاسبه گردید. نتایج: هتروزیگوتی در موقعیت پلی مورف snp در پروموتر bax با کاهش بیان آن ارتباط معناداری داشت. علاوه بر این، وابستگی نسبتbcl-2/bax>1 با زمان کوتاه فراغت از بیماری مشاهده گردید. نتیجه گیری: یافته های این تحقیق نشان می دهد کاهش بیان ژن bax در بافت تومورال می تواند مربوط به هتروزیگوت بودن در موقعیت تک نوکلئوتیدی ناحیه پروموتری آن باشد (p=0.047). همچنین نسبت bcl-2/bax در بافت تومورال می تواند بعنوان یک فاکتور پیش بینی زمان عود بیماری بعد از درمان مورد استفاده قرار بگیرد.
المیرا دیداری مسعود هوشمند
بیماری lhon شایعترین بیماری میتوکندریایی می باشد که از طریق وراثت مادری انتقال می یابدو شاخصه ی آن بروز نابینایی حاد و یا نیمه حاد در طول دهه ی دوم و یا سوم زندگی میباشد.در حدود 90% از بیماران دارای یکی از سه جهش میتوکندریایی: g3460a t14484c, g11778a, که به ترتیب در ژن های nd6,nd4,nd1 رخ می دهند،می باشند.همچنین در این بیماران وجود complex i deficiency درزنجیره تنفسی میتوکندری نیز اثبات شده است . هدف از انجام این پایان نامه بررسی ارتباط میان سطح بیان ژن های nd6,nd4,nd1 با بیماری زایی lhon می باشد. در این پژوهش کل محتوایrna سلول های سفید خونی از نمونه ی خون کامل وتازه (fresh blood)15 بیمار و 20 فرد سالم استخراج شد.پس از سنتز cdnaاختصاصی،سطح بیان ژن های nd6,nd4,nd1 توسطreal time pcr به طور کمی ارزیابی شد.در این پژوهش ازژنgapdh به عنوان ژن مرجع استفاده شد.نتایج به دست آمده، کاهش بیان را تنها در ژن nd4نشان دادند. (p< 0.05). بر اساس این تحقیق، پیشنهاد می شود که کاهش سطح رونوشت های حاصل از ژن می تواند در بروز فنوتیپ مخرب نقش اساسی داشته باشد. . لذا پیش بینی می شود که بتوان از این ژن به عنوان یک بیومارکر برای تشخیص زود هنگام lhon استفاده کرد. در پژوهش حاضر هیچ تغییر معناداری در بیان ژن های nd1 , nd6 مشاهده نگردید. در نتیجه انجام پژوهش های بعدی برای بررسی ساختار structure))و عملکرد (function)پروتئین های کد شونده از ژن های دارای جهش های بیماری زایlhon ضروری به نظر می رسد.
علی باقری مسعود هوشمند
مقدمه: ژن cyp2d6 عضوی از خانواده ژن های سیتوکروم p450 است که حدود 7 واریانت دارد. در بین این واریانت ها آلل cyp2d6*10 در بین آسیایی ها شایع است که فراوانی این آلل حدود 33% - 69% می باشد . وجود این آلل با کاهش متابولیسم سوبستراهای مختلف cyp2d6 در ارتباط است. دو واریانت شناخته شده از آلل cyp2d6*10 وجود دارد که شامل cyp2d6*10a و cyp2d6*10b میباشد. جهش در آلل cyp2d6*10a شامل ) c100t,g1749c,g4268c ( و جهش در آلل cyp2d6*10b شامل ) c1127t ( می باشد که این تغییرات در اگزون 1 از ژن cyp2d6 وجود دارد. بطور کلی موتاسیون c100t اصلی ترین جهش در هر دو واریانت cyp2d6*10 محسوب می شود. هدف: در این تحقیق ما بدنبال تخمین درصد حضور پلی مورفیسم c100t در آلل cyp2d6*10 در بین اقوام مختلف ایرانی می باشیم. از آنجایی که این آلل، دارای اثرات متفاوت بر متابولیسم دارو است لذا این آلل جهت بررسی ژنوتیپی انتخاب شده است. روش آزمایش:به منظور شناسایی پلی مورفیسم c100t و بررسی اثرات دارویی آن از 77 نفر فرد سالم که از اقوام مختلف بودند نمونه خون تام گرفته شد و برای بررسی وجود این پلی مورفیسم در افراد در این مرحله از تکنیک rflp و sscp استفاده شد. نتایج: بعد از بررسی نمونه ها و تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که حدود 24.3% از ایرانیان دارای آلل هموزیگوت موتانت cyp2d6*10 ، 15 % هتروزیگوت و 7700 % دارای آلل وحشی از ژن cyp2d6*10 می باشند.که از این تعداد، حدود 30 % از زنان و 52 % از مردان برای این آلل هموزیگوتند. بحث: از آنجائی که فراوانی آلل cyp2d6 * 10 در ایران حدود 3.42 % است و وجود این آلل هم باعث کاهش متابولیسم و هم باعث واکنش های مضر داروئی میشود پس باید افراد دارای این آلل شناسائی شوند تا هم اثر بخشی دارو در این افراد با تجویز دز داروئی خاص بیشتر شود و هم از اثرات مضر داروئی کاسته شود. از طرفی هم با این کار می توان از خروج بیش از اندازه ارز از ایران جلوگیری کرد.
مهشید ده بزرگی مسعود هوشمند
فارماکوژنتیک علم مطالعه دارو ها و بررسی اثر متقابل دارو ها و ژنوتیپ افراد است ، دارو های واحد اثرات متفاوتی در افراد مختلف دارند، برخی افراد برای دستیابی به اثر درمانی مشابه با دیگران به دوز کمتر یا بیشتری از دارو نیاز دارند. گاهی یک دارو هیچ اثر درمانی در برخی ندارد، گاهی دارویی که بیشتر مردم بدون مشکل مصرف می کنند برای اندکی از بیماران سبب واکنش های مضر می شود، گروهی از این واکنش های مضر دارویی و عدم پاسخ به یک دارو در نتیجه سرعت های متفاوت متابولیسم دارو هایی است که وارد بدن می شوند. گروهی از دارو ها به صورت پیش دارو مصرف می شوند که باید در کبد متابولیزه شده و به فرم فعال دارو تبدیل شوندتا اثرات درمانی خود را بگذارند و بعضی دارو ها به صورت فعال وارد بدن می شوند که باید به سرعت در کبد متابولیزه و از بدن دفع شوند. وجود snp ها و آللهای متفاوت در افراد مختلف سرعت این واکنش های متابولیسم را تغییر می دهد و باعث عدم تاثیر دارو یا اثرات جانبی مضر مثل over dose می گردد. snp ها از نسلی به نسل دیگر قابل به ارث رسیدن هستند بنابراین قومیت های مختلف می توانند الگوی وراثتی مشابهی از نظر آللی یا snpبرای یک ژن داشته باشند. snpها علاوه بر تعیین پاسخ ویژه به دارو به عنوان مارکرها بیولوژیکی عمل می کنند که به دانشمندان در پیدا کردن مکان ژنهای عامل بیماری، تعیین ریسک بیماری هایی مثل بیماری های قلبی، دیابت و سرطان، بررسی الگوی توارث از نسلی به نسل دیگر، و در امور جنایی و قضایی مثل رابطه پدر و فرزندی کمک می کند. در این پژوهش ما 300 نفر از قومیت های مختلف ایرانی را جهت یافتن آلل cyp2c19*3 مورد بررسی قرار دادیم. در این پژوهش برای یافتن پلی مورفیسم) 636 g>a ( ، dna را از خون استخراج کردیم ، سپس اگزون 4 از ژن cyp2c19 را تکثیر و سپس با دو تکنیک rflp و sscp این پلی مورفیسم را جستجو کردیم و در نهایت برای تائید نتایج دو تکنیک قبل از روش sequencing استفاده کردیم، که همه این روش ها یک نتیجه را تائید کردند که در هیچ یک از این افراد و قومیت های ایرانی snp یافت نشد و تمام نمونه ها نرمال گزارش شدند. مشابه این نتایج در شمال هندوستان، عربستان، و در نژاد قفقازی مثل امریکا، کانادا، دانمارک، آلمان ، پرتغال، استرالیا و زیمبابوه گزارش شده است .
زهره پورکرمی مسعود هوشمند
چکیده: فارماکوژنتیک رشته رو به رشد و جدیدی است که به مطالعه ارتباط بین ساختار ژنتیکی یک فرد و پاسخ به دارو می پردازد. در واقع با شناسایی ژن های موثر بر متابولیسم داروها و بررسی بیان و پلی مورفیسم آنها در افراد مختلف می توان گامی به سوی فردی کردن سیستم درمانی و تجویز دارو برداشت. snp ها نزدیک به 90 درصد پلی مورفیسم های ژنتیکی انسان را تشکیل می دهند.پاسخ به دوز یکسان از یک داروی تجویز شده، در میان افراد مختلف، بسیار متنوع است. علت این تنوع، هم فاکتورهای محیطی و هم ژنتیکی است. آنزیم های خانواده سیتوکرومp450 از مهمترین آنزیم های متابولیزه کننده داروها هستند. سیتوکروم p450 خانواده گسترده ای از آنزیم هموپروتئینی است که در تمام موجودات زنده وجود دارد. بخش بزرگی از آنزیم های p450 وظیفه کاتالیز کردن روند اکسیداسیون ترکیبات آلی را به عهده دارند. ژن cyp2d6 یکی از اعضای خانواده سیتوکروم p450 است. این ژن بر روی بازوی بلند کروموزوم22 و درموقعیت 1/13 قرار دارد. این ژن دارای 9 اگزون و 8 اینترون است و حدود 70 واریانت دارد. هدف: دراین تحقیق به بررسی فراوانی و پراکنش واریانت cyp2d6*41 در میان قومیت های مختلف ایرانی و پیش بینی ارتباط این پلی مورفیسم و پاسخ دارویی براساس داده های مورد تائید fda (سازمان جهانی غذا و دارو)پرداختیم. این واریانت بیشترین فراوانی را در منطقه خاورمیانه و جنوب غربی آسیا داراست از این رو احتمال دیده شدن آن در جمعیت ایرانی بسیار بالاست. جهش مورد بررسی(2988g> a) در اینترون 6 این ژن رخ می دهد. این پلی مورفیسم باعث کاهش فعالیت آنزیمی نسبت به تایپ وحشی می شود.این واریانت جز دسته متابولیزه کننده های متوسط قرار دارد. روش: بر روی نمونه خون 300 فرد سالم ژنوتایپینگ انجام شد و جهت این کار از روش های pcr، rcp-rflp و sequencing استفاده شد. نتایج: در نهایت پس از بررسی مشخص شد فراوانی این پلی مورفیسم در جمعیت ایرانی 7/20% است که از این میان بیشترین فراوانی در قومیت ها نیز متعلق به قومیت لر بود. از نظر پراکنش جغرافیایی نیز بیشترین فراوانی در نواحی جنوبی کشور دیده شد. با توجه به این داده ها میزان دوز دارویی بالاتری برای افرادی که این پلی مورفیسم را نشان می دهند نسبت به افراد نرمال باید در نظر گرفته شود.
آزاده حسن پور فرهاد مشایخی
ژن sry، ژن تعیین جنسیت بر روی کروموزوم y است. این ژن بدون اینترون، نوعی فاکتور رونویسی را کد می کند که عضوی از خانواده ژنی sox9 (sry-like box) از پروتئین های متصل شونده به dna است. این پروتئین یک فاکتور ایجاد بیضه (tdf) است و پروتئین sry نامیده می شود که باعث تعیین جنسیت به سمت جنس مذکر می گردد. جهش در این ژن منجر به ایجاد جنس مونث xy مبتلا به سندرم swyer می گردد و جابجایی قسمتی از کروموزوم y که شامل این ژن است و قرار گیری آن در کروموزوم y باعث ایجاد سندرم مذکر xx می گردد. در دوران بارداری، سلولهای اولیه غده جنسی که در ابتدای مسیر ادراری تناسلی قرار دارند توانایی این را دارند که هم سلولهای مذکر و هم سلولهای مونث را ایجاد کنند.sry با فعال نمودن فاکتورهای رونویسی مختص جنس مذکر تمایز بیضه را آغاز می نماید و تمایز بیضه باعث می شود که این سلولها تمایز یافته و تکثیر شوند. sry این عمل را با افزایش بیان sox9 انجام می دهد که یک فاکتور رونویسی دارای ناحیه متصل شونده به dna است که بسیار شبیه به ناحیه متصل شونده به dna در sry است. sox9 نیز باعث افزایش رونویسی فاکتور رشد فیبروبلاست 9(fgf9) می شود که برای تمایز صحیح سلول سرتولی می گردد. ژن sry ممکن است از مضاعف شدن ژن sox3 که ژنی بر روی کروموزوم x است وعضوی از خانواده sox می باشد ایجاد شده باشد. هدف از این مطالعه ، بررسی جهش های ژن sry در مردانی است که اختلال هویت جنسی دارند. نمونه خون محیطی 20 مرد دارای اختلال هویت جنسی جمع آوری شد. dna ژنومی از لکوسیت ها استخراج گردید و بررسی جهش ژن sry توسط pcr و تعیین توالی مستقیم انجام گردید. در بررسی توالی sry هیچگونه جهشی مشاهده نشد. این نشان می دهد که جهش ژن sry با اختلال هویت جنسی مردانه ارتباطی ندارد.
عباسعلی راز مهدی فروزنده مقدم
چکیده ندارد.
آویسا عباسی مسعود هوشمند
نوروپاتی های محیطی از شایع ترین اختلالات نورولوژیکی محسوب می شوند که پیش زمینه ارثی در بیش از 20 درصد آنها به اثبات رسیده است. نوروپاتی های ارثی از حیث کلینیکی و ژنتیکی بسیار هتروژن می باشند. شارکوت ماری توث (cmt) یک بیماری هتروژن در دستگاه عصبی محیطی انسان با شیوع 1:2500 می باشد. اگرچه امروزه پیشرفت های بسیاری در زمینه شناخت ژنتیکی این بیماری حاصل گشته است ولی همچنان طبقه بندی بر اساس خصوصیات نوروفیزیولوژیکی که cmt را به دو نوع کلی دمیلینه شونده و آکسونال تقسیم می کند، بهترین طبقه بندی برای نزدیک تر شدن به تشخیص صحیح می باشد. علائم cmt در اندام های دیستال به دلیل درگیری بلندترین فیبرهای عصبی همراه با pes cavus وclub foot و سپس با بدشکلی هایی در دست ها به صورت clawhand بروز می یابد. از خون 32 خانواده ایرانی و در مجموع بیش از 150 نفر از اعضای خانواده آنها با تشخیص کلینیکی cmt چه از نوع آکسونوپاتی و چه میلینوپاتی استخراج dna صورت گرفت، سپس با بررسی آنالیز پیوستگی توسط مارکرهای ژنتیکی انتخابی با lod score بالا، احتمال درگیر بودن ژن های pmp22 و mpz به ترتیب توسط مارکرهای d17s921، d17s261،d17s122 و d1s2705، d1s2675، d1s2771 در افراد بیمار بررسی گردید. سپس با مارکرهای dxs6789، dxs981 و dxs7132 پیوسته به ژن gjb1 به بررسی انواع وابسته به x این بیماری پرداخته شد. با رد احتمال درگیر بودن ژنهای مذکور در خانواده های بررسی شده، با استفاده از مارکرهای d8s286،d8s551 و d8s164 نوع اتوزومال مغلوب این بیماری و شایع ترین ژن مرتبط با آن یعنی ژن gdap1 مورد بررسی قرار گرفت. پس از انجام pcr، محصولات بر روی ژل پلی آکریلامید %8 و %12 برده شدند و پس از رنگ آمیزی نقره باندها بررسی گردید. در 6 خانواده مضاعف شدگی (cmt1a) و در یک خانواده حذف در ژن pmp22 مشاهده شد. همچنین یک خانواده وابسته به x تشخیص داده شد. برای اطمینان از نتایج حاصل شده هر شش اگزون ژن های mpz و gdap1 و ناحیه پروموتر و اگزون کد شونده ژن gjb1 تعیین توالی مستقیم شد. نتایج حاصل از بررسی آنالیز پیوستگی با مارکرهای x مورد تأیید قرار گرفت و در تعیین توالی ژن مربوطه وقوع یک جهش نقطه ای جدید ( m194i (c.582g>c و پلی مورفیسم جدید( s225s (c.675c>a در اگزون دوم ژنgjb1 که ایجاد کننده بیماری cmtx1 می باشد، برای اولین بار در این خانواده ایرانی دیده شد. بررسی پدر بزرگ مادری بیمار فرد مبتلا و هتروزیگوت بودن مادر وی برای جهش فوق و نظر به اینکه این تغییر اسیدآمینه ای در هیچ یک از گروه های کنترل مشاهده نشد، تأییدی بر صحت یافته های حاصل شده می باشد. در ژن gdap1 نیز یک اضافه شدن نوکلئوتیدی جدیدinst) 99-98(c. در کدون 33 اگزون اول این ژن مشاهده شد. این یافته نیز توسط تعیین توالی پدر و مادر فرد بیمار تأیید گشت. پلی مورفیسم ( s196s (c.507t>g در 4 خانواده در اگزون 4 ژن gdap1 دیده شد. همچنین پلی مورفیسم های ( g200g (c.600g>a و ( s228s (c.684c>a به ترتیب در 2 و 1 خانواده در اگزون های 5 و 6 ژن mpz مشاهده گردید. این تحقیق مؤثر بودن استفاده از مارکرهای ژنتیکی وابسته به x را در تشخیص x-linked بودن بیماری شارکوت ماری توث و استفاده از مارکرهای pmp22 در تشخیص مضاعف شدگی یا حذف این ژن را نشان می دهد. برای ژن mpz که در ایجاد cmt1b، cmt2i و cmt2j نقش دارد و همچنین ژن gdap1 که ایجاد کننده انواع cmt2h، cmt2k و cmt4a می باشد، تعیین توالی مستقیم تمامی اگزون های ژن های مذکور بهترین روش برای تشخیص بیماری شارکوت ماری توث خواهد بود. از نتایج این مطالعه می توان در تشخیص پیش از تولد و تعیین افراد ناقل بهره جست.
شاهین میری لواسانی الهه الهی
dna میتوکندری انسان (mtdna) مولکولی است حلقوی و شامل 16569 جفت نوکلئوتید که کدکننده 13 پروتئین از کمپلکس های آنزیمی زنجیره تنفسی، 22 عدد trna و 2 عدد rrna می باشد. در هر سلول هزاران نسخه از mtdna وجود دارد و یک جهش می تواند در تمام (هموپلاسمی) و یا در تعدادی از مولکول های mtdna (هتروپلاسمی) اتفاق بیفتد. توارث mtdna مادری است یعنی تنها مادر، mtdna را به فرزندان خود منتقل می کند. چنانچه مادرهتروپلاسمی باشد، فرزندان وی در نسل اول ممکن است سهم متفاوتی از mtdna نرمال و یا جهش یافته را به ارث ببرند. جهش های mtdna انواع متفاوتی از بیماریها نظیر بیماری آسیب عصب چشم ارثی لبر (lhon) را سبب می شوند. lhon بیماری است که سبب نابینایی حاد دائمی در جوانان 20-30 سال می گردد. یکی از جهش های بیماریزای زیر در dna میتوکندری (در محل های g11778a، g3460a، t14484c، g14459a) تقریبا در تمام خانواده های مبتلا به lhon دیده شده است . بعنوان اولین تحقیق در ایران، ما 3 جهش نقطه ای در محل های g11778a و g3460a و t14484c را در 12 بیمار مشکوک به lhon با استفاده از روش های pcr و rlfp بررسی کردیم. جهش g11778a در 3 خانواده ایرانی مبتلا به lhon مشخص گردید. اولین بیمار پسری 28 ساله بود که بینایی خود را از سن 24 سالگی بطور پیشرونده از دست داد. وی، چهار برادر و چهار خواهر دارد که همگی این جهش را دارا هستند. برادر کوچکتر وی (21 ساله) نیز مشکل بینایی دارد. تمام اقوام مادری وی نیز جهش مذکور را دارند. دومین بیمار پسری 29 ساله است که از سن 26 سالگی بینایی خود را بصورت پیشرونده از دست داده است . برادر بزرگتر وی (35 ساله) که کاملا نابیناست نیز جهش g11778a را داراست . علائم بیماری وی از سن 25 سالگی آغاز گشته است . مادر آنها نیز همین جهش را داراست . سومین بیمار پسری است 27 ساله که از سن 24 سالگی بینایی خود را بتدریج از دست داد. تمام برادران و مادر وی نیز جهش مذکور را دارند. برادر جوانتر وی (16 ساله) نیز مشکل بینایی دارد. جهش در هر سه خانواده مذکور بصورت هموپلاسمیک بوده است . هیچ زنی با وجود دارا بودن جهش g11778a در این سه خانواده، علائم بیماری را نشان ندادند.
ریحانه صالحی تبار الهه الهی
اختلالات شنوایی فراوانترین نقص حس در انسان است، از هر 1000 تولد یک مورد دارای نقص شنوایی است . طبق مطالعات انجام شده ، حدود نیمی از ناشنوایی ها منشا ژنتیکی دارند که حدود 70 تا 80 درصد این نوع ناشنوایی به صورت اتوزومال مغلوب ، 15 تا 20 درصد به صورت اتومازول غالب و 2 تا 3 درصد آن از طریق وابسته به کروموزوم x و یا بصورت میتوکندریایی به ارث می رسد. همچنین حدود 30 درصد از اختلالات شنوایی ژنتیکی به صورت سندرومیک و 70درصد به صورت غیرسندرومیک هستند.
مسعود هوشمند خسرو برگی
یکی از بارگذاریهای لازم در طراحی اسکله ها مقدار سربار است که این مقدار با توجه به نوع کاربری در نظر گرفته شده برای اسکله های متفاوت است. اهداف مختلف در بهره برداری و طرح چند منظوره بودن اسکله ها تاثیر زیادی در مقدار سربار دارد.در برخی آیین نامه ها در این مورد تنها به کلیات اشاره شده است. نهایتا مقداری تقریبی جهت این امر توصیه شده که فقط در حد پیشنهاد است و در هر پروژه ای با توجه اهداف بهره برداری باید مقدار دقیق سربار تعیین شود. این عدم قطعیت، امروزه در طراحی اسکله ها اثرات سو بدنبال داشته و هر پژوهشی در این زمینه برای کاهش ابهامات مسئله می تواند مثمرثمر واقع شود. در این راستا دو نوع کلی و اصلی اسکله ها (سپری، شمع و عرشه) برای مطالعه انتخاب شدند و پژوهش در قالب یک مطالعه جامع پارامتریک انجام گردید.اسکله سپری از نوع سپر فلزی با ریشه مفصلی در خاک و پشت بند بتنی و میل مهار، اسکله شمع و عرشه از جنس بتن آرمه باشمعهای در جاریز و دال بتنی و تیرهای عرضی در نظر گرفته شد.پارامترهای اصلی تاثیرگذار بر مسئله عبارت از مشخصات هندسی اسکله، شرایط خاک بستر دریا، شناورهای طراحی و مقدار سربار طرح می باشند که مقادیر متعارفی برای آنها در نظر گرفته شد. برای مشخصات هندسی اسکله ترازهای عرشه مختلف انتخاب شدند (6 تا 17 متر از بستر دریا) جنس خاک دو حالت:الف) خاک رسی با چسبندگی 32/0 تا 1 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع (برای اسکله های شمع و عرشه). ب) خاک ماسه ای با زاویه اصطکاک داخلی 18 تا 36 درجه (برای اسکله های نوع سپری).شناورهای طرح با تناژ جابجایی 500 تا 100000 تن و مقدار سربار که هدف اصلی انجام مطالعات است از 5/0 تا 7 یا 10 تن برمتر مربع تغییر داده شد و بر اساس تغییر پارامترهای فوق، اجزا سازه ای اسکله طراحی و هزینه اجزا اصلی و اجرایی اسکله برآورد گردید. نهایتا نتایج حاصل از مطالعات به صورت نمودارهایی کاربردی طراحی ارائه گردید. دسته ای از نمودارها به عنوان نمودار مبنا در نظر گرفته شده اند که بر روی محور افقی مقدار سربار و محور قائم هزینه مبنا با توجه به شرایط مختلف خاک رسم گردیده است. در این نمودارها شرایط هندسی و شناور طرح ثابت فرش شده است.دسته ای دیگر از نمودارها به عنوان نمودار صلاحی می باشند که بر روی محور افقی مقدار سربار و محور قائم نسبت هزینه موردی به هزینه مبنا با توجه به شناورهای طرح و مشخصات هندسی اسکله ها رسم شده است.