نام پژوهشگر: محمد علی رضایی اصفهانی

اخلاق جنسی از منظر قرآن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه معارف اسلامی قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1389
  محمدهادی منصوری   علی نصیری

خداوند بر اساس نظام احسن و مصلحت اجتناب ناپذیر بقاء نسل و ایجاد آرامش و نشاط در زندگی، غریزه جنسی را در انسان به ودیعه نهاده است. از آنجا که پایبندی به اخلاق به عنوان اکسیـر نجات بخش بشریت امری ضروری است؛ قرآن آموزه های اخلاقی در زمینـه تعامل با نیاز جنسی و چگونگی پیشگیری و مقابـله با نابـه-هنجارهای آن ارائه نموده که مشتمل بر راهکارهای تأمین، مهار و تعدیل غریزه جنسی است. موثرترین راهکاری که قرآن برای تأمین این نیاز پیش بینی کرده، پدیده ازدواج شامل ازدواج دائم و ازدواج موقت می باشد که فوائد متعددی بر آن مترتب است. از منظر قرآن، غریزه جنسی در صورتی که در مسیر صحیح قرار نگیرد، می تواند بنیاد عقیده و اخلاق را از هر جهت آسیب رساند. قرآن با تأکید بر خطر و آفت غریزه جنسی، در عین تسهیل راههای تأمین، نسبت به انحرافات آن بسیار حساس بوده و انواع شیوه ها و کیفرها را برای مهار و تعدیل این غریزه بیان کرده است. آنچه پیش رو دارید پژوهشی است با عنوان «اخلاق جنسی از منظر قرآن» که سعی دارد دیدگـاه قرآن دربـاره نحـوه تعامـل بـا غریزه جنسی و چگونـگی مقابلـه با نابه هنجارهای آن را تبیین نماید. این پژوهش بر شش فصل بنا شده است: فصل اول: کلیات؛ فصل دوم: ماهیت غریزه جنسی و چگونگی پیدایش و رشد آن؛ فصل سوم: رفتارشناسی اخلاق جنسی؛ فصل چهـارم: ازدواج؛ اصلی تریـن راهکـار تأمین غریزه جنسـی؛ فصل پنجم: آسیب شناسی جنسی؛ فصل ششم: نتیجه گیری.

مرجعیت علمی اهل بیت (ع) نزد غیر شیعه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1390
  محسن رفیعی   محمد علی رضایی اصفهانی

چکیده مسأله ی مرجعیّت علمی، از مسائل دراز دامن میان مسلمانان – به ویژه مسلمانان أهل سنّت – پس از رسول خدا? بوده؛ به گونه ای که ذهن بسیاری از مفسّران، محدّثان، متکلّمان و مورّخان را به خود معطوف داشته است. مراد از «أهل بیت» - در این رساله- عبارت است از خاندان رسول خدا?، یعنی امام علی، فاطمه ی زهرا، امام حسن، امام حسین و نُه فرزند معصومش?. این دیدگاه دارای پشتوانه ی قرآنی و روایی است. مراد از «مرجعیّت علمی أهل بیت? نزد غیر شیعه»- در این پژوهش - عبارت است از صلاحیّت أهل بیت? به عنوان افرادی أعلم و صاحب نظر، برای مورد رجوع قرار گرفتن در موضوعات علمی- همچون سنّت نبوی?، تفسیر قرآن، قضاوت، فقه و... - نزد مسلمانان أهل سنّت؛ به گونه ای که برخی از دانشمندان ایشان، به این صلاحیّت و برتری های علمی، اعتراف کرده اند. بدیهی است، مراد از «غیر شیعه»، عموم أهل سنّت است؛ نه صرفاً دیدگاه های کلامی یا فقهی یا مذهبی یا آرای یکان – یکان از افراد آنان. درباره «حجیّت سنّت أهل بیت?» به آیاتی از قرآن و سنّت رسول خدا? می توان استناد کرد که برخی از آنها عبارت است از: آیات «تطهیر»، «مباهله» «أولی الأمر» و أحادیث «ثقلین»، «سفینه» و «أمان از اختلاف»؛ همچنان که درباره «أدلّه مرجعیّت علمی أهل بیت?» نیز این گونه است. برخی از این آیات و روایات عبارت است از: آیات «علم الکتاب»، «أهل الذکر»، «أذن واعیه»، « لکل قوم ها» و ذیل حدیث «ثقلین». افزون بر مبانی و أدلّ? نقلی نزد أهل سنّت – که بر گرفته از قرآن و سنّت است – شواهد و مستندات تاریخی نیز بیانگر صلاحیّت مرجعیّت علمی أهل بیت? می باشد؛ هر چند که درباره گستره مرجعیّت علمی أهل بیت?، دیدگاهی یکسان میان مسلمانان وجود ندارد. میان باورمندی و اعتقاد به صلاحیّت أهل بیت? در مرجعیّت علمی، با التزام و تمکین در برابر این باور، تفاوت وجود دارد و بررسی درباره چگونگی های این تمکین و موانع آن را در پژوهش هایی ویژه باید جستجو کرد.

بررسی آیات نجومی با تاکید بر پاسخ به شبهات
thesis 0 1391
  سید عیسی مسترحمی   محمد علی رضایی اصفهانی

قرآن کریم، کتاب هدایت و معجزه الاهی است. این کتاب مقدس در راستای هدایت انسانها، شیوه های گوناگونی را به کار برده، که از جمله آن، اشاره به برخی نکات علمی است. دانش نجوم از جمله دانشهای تجربی است که قرآن کریم به مجموعه ای از گزاره های آن اشاراتی نموده است. موضوعات و مسائلی در ارتباط با آسمان، زمین، خورشید، ماه، ستارگان و دیگر اجرام آسمانی در آیات قرآن طرح شده اند که می توان آنها را به اشارات، شگفتیها، اعجازها و [با تسامح در تعبیر به] نظریه پردازیهای نجومی قرآن تقسیم بندی کرد. در قرآن کریم از آفرینش جهان هستی و برخی ویژگیهای آسمان و اجرام آسمانی، همچون شکل، حرکت و نور آنها سخن به میان آمده است و هر یک به عنوان نعمتی الاهی و نشانه ای از او معرفی شده اند. آیات قرآن پیرامون حرکتهای خورشید و جاذبه عمومی را می توان نمونه ای از اعجاز علمی قرآن شمرد و بیان قرآن پیرامون وجود هفت آسمان و موجودات زنده فرازمینی را می توان، از نظریه پردازیهای نجومی قرآن به حساب آورد. مفسران و دانشمندانی که به تفسیر آیات نجومی قرآن پرداخته اند، هر یک گوشه ای از اسرار این آیات را آشکار نموده اند ولی در عین حال، برخی از آنان به دلیل عدم رعایت معیارها و ضوابط تفسیر علمی، گرفتار لغزشهایی شده اند که این رساله به دنبال اصلاح آن است. در این میان برخی ادعاهایی را مبنی بر تعارض قرآن با یافته های دانش نجوم مطرح کرده اند که در این رساله به بسیاری از این ادعاها و شبهات نیز پاسخ داده شده است.

روش تفسیر روایی از منظر فریقین
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1384
  احمد جعفری   محمد علی رضایی اصفهانی

تفسیر قرآن کریم بر اساس روایات، مقوله ای است که به زمان نزول وحی در عصر پیامبر گرامی اسلام( بازمی گردد. تبیین و تفسیر آیات قرآن، وظیفه ای است که از سوی خدا بر عهده پیامبر نهاده شده، و در قرآن کریم نیز به آن تصریح شده است. رسول خدا( نیز قسمت هایی از قرآن را به صورت عمومی، و تمام آن را برای عده ای خاص، تفسیر نمود. پس از رحلت آن حضرت، اهل بیت( و اصحاب پیامبر به تفسیر قرآن اقدام کردند، که در این میان، شیعیان تفسیر اهل بیت( را برگزیدند و اهل سنت تفسیر صحابه را حجت دانستند. شیعیان برای حجیت سخن و تفسیر اهل بیت، به آیات قرآن مانند آیه تطهیر، صادقین و اولوا الامر، و همچنین حدیث ثقلین و حدیث معیت با قرآن، استناد کرده اند. اهل سنت نیز مستنداتی مانند آیات امت وسط، وعده حسنی، بیعت رضوان، و همچنین برخی از روایات را مطرح کرده اند، که پژوهش حاضر تمام نبودن این دلایل را اثبات کرده است. اهل سنت همچنین حجیت خبر واحد معتبر را در تفسیر پذیرفته اند؛ اما علمای شیعه در این زمینه دارای دیدگاه های مختلف هستند؛ عده ای خبر واحد را مطلقاً حجت نمی دانند؛ گروهی آن را فقط در فقه حجت می دانند؛ جمعی دیگر، حجیت خبر واحد را در تفسیر پذیرفته اند، اما آن را در معارف اصول دین حجت نمی دانند؛ و عده ای نیز حجیت خبر واحد را در تفسیر به صورت مطلق پذیرفته اند. از سوی دیگر، علمای فریقین بر این باور هستند که بررسی صحت سند و متن روایت، و ارایه آن بر قرآن، سنت قطعی، علم قطعی، عقل و تاریخ قطعی، ضوابطی است که می تواند روایات اصل را از بدل، و مأثور را از موضوع جدا کند. روایات تفسیری می تواند ما را به مبانی تفسیری اهل بیت( و صحابه رهنمون گردد. همچنین شیوه تفسیر آیات را در چگونگی استخراج قواعد و استخدام منابع و بهره وری از ابزارها به ما می آموزد.

نقش توحید ربوبی در ایجاد آرامش روانی از منظر قرآن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه معارف اسلامی قم 1391
  حسین قلی پور   ابراهیم کلانتری

چکیده مطالب آرامش روحی و بهداشت روانی و دوری از نگرانی ها و اضطراب ها، نیاز اساسی امروز بشر است. انسانها برای رفع این نیاز راههای گوناگونی را پیموده اند ولی در بسیاری از موارد به بیراهه رفته و به هدف خود نرسیده اند. در این میان توجه دادن انسانها به علل ماورای ماده و از آن جمله باور و اعتقاد به توحید و عمل براساس این اعتقاد آیا می تواند انسانها را به این گمشده شان برساند؟ ما در این تحقیق اثرات اعتقاد به توحید ربوبی الهی را در ایجاد بهداشت و آرامش روانی از دیدگاه آیات الهی مورد بررسی قرار دادیم. این همان مطلبی است که شاید از نظر بشر امروزی مورد غفلت قرار گرفته است؛ با توجه به این مطلب که ما این موضوع را از منظر قرآن کریم مورد کنکاش قرار داده ایم؛ زیرا که خداوند متعال خالق و مالک و آگاه به زوایای وجودی مخلوقین خود است.این پژوهش که از نوع تحقیقات توصیفی و همچنین میان رشته ای و تطبیقی می باشد، هدفش ایجاد معرفت دقیقی از توحید ربوبی و عمق بخشیدن به این معرفت در وجود خود و عمل برطبق تعالیم الهی است، تا بتوان با بوجود آمدن شناخت و طرز تفکری صحیح و ایجاد افق فکری وسیع تر نسبت به مسائل دنیوی از گرفتاری و ناراحتی های روحی و روانی، رهایی یافت و به آرامش رسید. نتیجه این تحقیق و پیاده نمودن آن در درون خود کاربرد فراوانی در آرامش بخشی انسان خواهد داشت و می توان از نتایج و یافته های آن در مشاوره های اسلامی و بالاخص در مشورت با جوانان استفاده نمود.نتایج و یافته هایی مانند اینکه اعتقاد و باور به مفهوم توحید ربوبی می تواند در دنیا انسان را در ایجاد بینشی صحیح از زندگی، و عمق بخشیدن به آن و ایجاد مفاهیمی همچون صبر، توکل، رضا، عدم ترس از فقر و مرگ و دوری از حسادت و. .. یاری دهد و در آخرت نیز انسان را از ابرار و در نهایت از بهشتیان و بالاخره مورد رضایت خداوند متعال قرار دهد. واژه های کلیدی : قرآن، توحید، ربوبیت الهی، آرا مش، بهداشت روان، فشارهای روانی

آسیب شناسی کرامت انسانی و راههای درمان آن از منظر قرآن و نهج البلاغه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه معارف اسلامی قم 1393
  صمد بهروز   عبدالله نصری

در این تحقیق نخست اصل کرامت انسان و چیستی و مبانی آن تبیین و سپس عوامل و زمینه سازهای آسیب پذیری کرامت انسان و سقوط او از آن مقام رفیع انسانی و جایگاه ویژه در نظام آفرینش و نیز عوامل عجز و ناتوانی او از به فعلیت رساندن آن استعدادهای بالقوه، از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه بررسی شده¬است. برخی از این عوامل و زمینه سازها، به ساختار وجود انسان برمی گردد و برخی دیگر، متأثر از عوامل و زمینه¬سازهای بیرونی است. زمینه سازها و عواملی که به ساختار وجود انسان برمی گردد، برخی جنبه معرفتی و شناختی دارد و باور و شناخت نادرست انسان از خود، دنیایی که در آن زندگی می کند، خدای خود، هدف زندگی و دین حق و نوع تعامل بین عقل و دین در آسیب¬پذیری کرامت انسانی تأثیرگذار است، برخی به نوع مدیریت او بر غرایز و تأمین خواسته های نفسانی برمی گردد و نتیجه عدم تعدیل و مدیریت صحیح بر آن نیازهاست و برخی دیگر، جنبه رفتاری دارد. زمینه¬سازهای رفتاری آسیب¬پذیری کرامت انسان نیز به رفتار و تعامل نادرست انسان با خود، خدای خود، دنیا و آخرت و نحوه به-کارگیری ابزار هدایت عقل برمی¬گردد. عوامل و زمینه¬سازهای بیرونی نیز اموری مانند نقش خانواده، زمینه سازهای فرهنگی- اجتماعی، زمینه سازهای اقتصادی، هم نشینی ها، تأثیر نخبگان و گروه های مرجع را دربرمی گیرد. هم¬چنین در این تحقیق، راه های درمان آسیب های کرامت انسان از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه برررسی شده¬است که شامل اصلاح باورها و نگرش های انسان نسبت به موضوعات مختلف، اصلاح و تربیت گرایش های غریزی و نیز اصلاح رفتار و عمل انسان در ارتباط با موضوعات مختلف است.

نقد وبررسی برخی شبهات یوسف دره حداد در خصوص اعجاز قرآن ( با تاکید بر کتاب نظم القرآن و الکتاب « معجزه القرآن»)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور مرکز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  علیرضا حیدری سه ده   محمد علی رضایی اصفهانی

موضوع این رساله نقد برخی شبهاتی است که«یوسف دره حداد»درکتاب «نظم القرآن والکتاب،معجزه القرآن» درانکاراعجاز قرآن مطرح کرده است واز روش توصیفی، تحلیلی و انتقادی بهره گرفته ایم.باعنایت به این که قداست قرآن واثبات نبوت پیامبراعظم(ص)منوط به وحیانی ومعجزه دانستن این کلام الهی است برخی از مستشرقان با علم به این مطلب،برای رسیدن به اهداف خود، باپیش فرض «غیر وحیانی وغیرالهی بودن» قرآن واردبحث شده اند.وبخش وسیعی ازتحقیقات خودرا درجهت اثبات این مدعا متمرکزنموده وسعی کرده اند باطرح شبهاتی درجهت زیرسوال بردن معجزه جاوید پیامبراکرم(ص)، نبوت آن حضرت را منکرشوند تادرنتیجه دین اسلام اعتبارخود را ازدست دهد.دره حداد نیزیکی ازاین مستشرقان است.ازجمله اهّم مبانی وی این است که پیامبراکرم(ص)مصلح اجتماعی ونابغه عصرخود بوده وقرآن کریم محصول اندیشه بشری آن حضرت است که درتعامل با محیط وفرهنگ زمانه،بابهره گیری ازکتب مقدس «تورات وانجیل» شکل گرفته است. وی سعی می کند با استناد به آیاتی ازقرآن که دلالت برتصدیق وتفصیل تورات وانجیل داردوهمچنین شباهت دربسیاری ازاخباروقصص قرآن وعهدین مدعای خود را اثبات نماید.حال آن که اشتراک ادیان الهی درکلیاتی همچون توحید،نبوت،معاد،عبادت،عقلانیّت واخلاق ازیک سو،نشانه ی نسخ ناپذیربودن این معارف است وازسوی دیگر،نشانه آن است که همه ادیان الهی منشاء واحد وخاستگاه الهی دارند.لذا انکاراخبار غیبی«قصص قرآن» واقتباس از عهدین با توجّه به تفاوت آنها در محتوا،اهداف و واقع گرایی قصص قرآنی نقض می شود.مبنای وی در خصوص تحریف آیات قرآن «نقیصه،زیادت»نیزبا توجه به اتفاق نظر اکثر مسلمین درانکار هرگونه تحریف در آیات قرآن،رد می شود.ادعای انکاراعجازادبی قرآن باتاکیدوی به غیروحیانی بودن الفاظ قرآن وغیرقابل فهم بودن آیات،نیزموردپذیرش نیست؛زیرا قرآن کتابی است که درهمه جوانب« لفظ ومعنا» وحیانی بوده وبرای همگان قابل فهم می باشد.ازاین رومدعیّات وی درانکاراعجازقرآن براساس تفسیرهای نادرست بوده ومبتنی برهیچ دلیل ومدرک علمی متقنی نیست.

سبک زندگی در محیط خانه از منظر آیات و روایات
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه معارف اسلامی قم 1393
  زکیه مهدی ئی   محمد علی رضایی اصفهانی

بحث سبک زندگی در روانشناسی و اخلاق در عرصه زندگی فردی و اجتماعی مطرح است و سبک زندگی به معنای شیوه زیستن و رفتارهای برخاسته از باورها؛ تمام جنبه های زندگی فردی و اجتماعی انسان را دربر می گیرد که از آن جمله سبک زندگی در محیط خانه است. قرآن کریم و روایات و سیره معصومین (علیهم السلام) سبک و آدابی را در خانه برای سالم زیستی و انسان سازی معرفی می کند که باید به صورت رفتار مستمر انسان شود و متناسب با ویژگی او یعنی «حی متأله» بودن اوست. این آداب در محیط خانه، گاه به چگونگی ساخت و ظاهر خود خانه و گاه به چگونگی ظاهر و روابط افراد داخل خانه مربوط می شود . وجود آشفتگی ها و التقاط ها در رفتارها و اعتقادات و باورها، لزوم توجه به سبک زندگی و تغییر تک تک جنبه های غیر الهی و بر اساس اوهام، خرافات و مقلدانه آن را آشکار می سازد؛ زیرا هر سبکی از زندگی، انسان را به سوی مقصدی می برد. این تحقیق با هدف: واکاوی نظر دین اسلام در این موضوع و بررسی دقت های دین در این مسئله، ارائه الگوی مناسب در جهت بندگی انسان و نقشه راه و مقابله با هجمه ی فرهنگ ارائه شده توسط غرب و جلوگیری از آسیب های اجتماعی و خانوادگی و فردی انجام شده است و به روش تحلیل نقلی- تاریخی بر اساس آیات و سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) نوشته شده است. سبک زندگی در محیط خانه از منظر قرآن و روایات با مبانی و معیارهای قرآنی و روایی سازگار است و تک تک رفتارها و چگونگی ظواهر زندگی در چارچوب آن ها چیده می شود . کلیدواژه: سبک زندگی، روایات، حی متأله، مبانی سبک زندگی، معیارهای سبک زندگی.