فخر و رثا از دیرباز مورد توجه و اقبال شاعران و ادیبان عرب بوده است ، به طوریکه گویا از ابتدای خلقت عرب این دو فن با گوشت و خون آنان عجین گشته است . فخر و رثا از فنون پرکاربرد شعری در ادب عربی هستند ، تا آنجا که هیچ دیوان شـعری را نمی توان یافت که از این دو فـن ، رنگ و بویی نداشته باشد . در این پایان نامه که در پنج فصل تدوین یافته است ، به بررسی فخر و رثا در دیوان شریف رضی ، شهسوار ادب عربی و دانشمند بلامعارض جهان اسلام ، پرداخته ام که به اعتراف همه ناقدان و ادیبان منصف ، در هر دو فن یگانه دوران و بلکه سرآمد روزگار بوده ، مراثی وی جانسوز و فخریات وی سرکوب کننده مدعیان می باشد . به دلیل آنکه اشعار رضی رنگ و بوی سیاست داشته و ضمن دفاع از حریم اهل بیت (ع) چه در فخر و چه در رثا ، بر حق از غصب شده خود که همان خلافت بوده ، پافشاری می نماید ، مورد بی انصافی ناقدان و ادیبان متعصب عرب قرار گرفته است . وی در این دو فن با شاعران بسیاری زورآزمایی می نماید ، تا جائیکه حتی متنبی این اسطوره ادبیات عرب را به هماوردی طلبیده و در مواردی بر او نیز برتری می یابد .

ابن منیر یکی از شاعران شیعه ی شام در قرن پنجم هـق است که پژوهشگران حق وی را ادا نکردند و نام او چنان که بایسته اش بود در کتب تاریخ ادبیات ذکر نگردید .وی به دلیل مذهب تشیع و زبان گزنده اش زندگی پر کشاکشی را تجربه کرد .او زاده ی طرابلس بود طرابلسی که در زمان خاندان بنی عمار در زمینه های علمی و ادبی در اوج قرار داشت . وی به دلیل مهاجرت بسیار،دربارهای مختلفی رادرک کرده است چون خاندان منقذ در شیزرو خاندان زنگی. او در جنگهای صلیبی همراه نورالدین زنگی بود و شجاعت او را در پیکار علیه صلیبی می ستود. شعر ابن منیر برگرفته از ذوق ادبی و مهارت بیانی بالا ی او دارد تصاویری که ارائه می دهد جذاب و قابل فهم است او در موضوعات شعری قدیم طبع آزمایی کرده و از موضوعات جدید زمانه اش چون شعر جنگ و وصف اجزاءطبیعت غافل نبوده است. مسئله ای که او را از سایر شاعران معاصرش متمایز می کند ،درقالب موضوعات شعری،غدیریه ی اوست که با عنوان تتریه در تاریخ نگارهای شیعه وسنی بیان شده است و در زمینه ی مسائل فنی کاربرد جناس است. او چون ابو تمام از جناس و طباق بسیار بهره برده است.وفور کاربرد جناس و طباق گاه سروده های او را دچار تکلف می کند وی از این آرایه بیشتر در اشعار جنگ و جهاد بهره می گیرد،آنجا که صحنه های سخت نبرد را توصیف می کند. ابن منیر طرابلسی هرچند در بین اهل فن شهره نیست اما این مسئله از مهارت های زبانی او نمی کاهد او را می توان همطراز ابوتمام دانست . با بررسی تطبیقی بین سروده های آن دو می توان به این مسئله پی برد و امید است بررسی گسترده تر این تطبیق در برنامه ی تحقیقات نگارنده قرار گیرد.

اصل تعادل یکی از ارکان علم جدید ترجمه به شمار می اید که یک تحول کیفی در ترجمه به وجود اورده است وتمامی اشکالات ناشی از ترجمه تحت اللفظی یا ازاد را پشت سر گذاشته است به همین دلیل لازم است ابتدا به پیشینه تاریخی این اصل سپس به علل ظهور ان پرداخته وبنیانگذاران ان را معرفی کنیم وانواع تعادل و ویژگی های هر نوع را را مشخص سازیم سپس اشکالات وارد بر این اصل ونقد انرا بیان کنیم همچنین دستاوردهای ان را که در بوجود امدن یک مفهوم نوین از اصالت امانت وپدید امدن تعاریف گوناگون از ترجمه ولحاظ سبک خاص نویسنده در ترجمه وابداع روش نوین در ترجمه شعری بررسی می کنیم .در این پژوهش از روش تحلیلی برای اثبات این اصل استفاده شده همچنین ار تحلیل زبان شناسی مقایسه ای وتحلیل متنی برای بررسی متون مختلف وبیان ارزش ترجمه وسبک هر کدام بهره گرفته شده است.

این پایان نامه پژوهشی پیرامون بررسی فنی هجویات حطیئه می باشد که در سه بخش تنظیم شده است ، بخش اول به تعریف هجو و مباحث مرتبط به آن اختصاص دارد . در بخش دوم زندگی و شخصیت حطیئه مورد بررسی قرار گرفته است. بخش سوم که اساسی ترین قسمت پایان نامه است، هجویات حطیئه و مباحث مربوط به آن چون تاثیر اسلام بر هجویات او، علل و انگیزه های ترغیب حطیئه به هجو، بیان اسلوب سبکی هجو حطیئه و تحلیل آن در سه سطح زبانی ، فکری و ادبی و غرض غالب بر هجویات او را مورد بررسی و کنکاش قرار داده است. نتیجه کار نشان می دهد که تاثیر اسلام بر هجویات او هویدا است ، عقده های درونی او را به سرایش هجو ترغیب نموده است ، هر چند صور خیال در هجویات او اندک است ولی در نهایت دقت بکار رفته است و هجویات او بیانگر ضد ارزش های موجود در جامعه است، الفاظ هجایی او عاری از فحش و ناسزا بوده و دارای اساسی استوار و متین و موسیقی متناسب با معنا می باشد و همچنین هجای اخلاقی غرض غالب بر شعر اوست.

این رساله تحقیقی پیرامون مبحث «فراز و نشیب های شعر عربی در صدر اسلام» می باشد. نگارنده در این تحقیق ابتدا به مسأله ی «دیدگاه قرآن به شعر» می پردازد و با آوردن نظریات دانشمندان و محققان، ابتدا مسأله را شرح داده و در نهایت دیدگاه قرآن به شعر را روشن می سازد. و در پی آن نگارنده برای روشن شدن بیشتر مباحث، سیره و روش پیامبر گران قدر اسلام(ص) و همچنین خلفای راشدین را در برخورد با شعر و شاعران، در پژوهشی نسبتاً جامع بیان می کند و علاوه بر آن آراء گوناگون علماء را در این زمینه مورد بررسی و کنکاش قرار می دهد. و همچنین نگارنده به مسأله ی «ضعف شعر» در این دوره می پردازد تا ابهاماتی را که در این زمینه سایه افکنده است، رفع شود.

شعر جاهلی از مقام ومنزلت والالیی در تاریخ ادبیات برخوردار است. لبید بن ربیعه یکی از شاعران برجسته ی شعر جاهلی است .او یکی از اصحاب معلقات به شمار می آید و معلقه ی او چهارمین معلقه در میان سایر معلقات است.در شعر او مضامین مختلفی چون حکمت، رثا، فخر، وصف و... یافت می شود.پژوهش پیش روی به بررسی زندگی، شخصیت، آثار لبید و مهم ترین مضامین شعری او پرداخته است.

هدف این پژوهش بررسی نقش سبک رهبری تحولی مدیران در پیش بینی کارآفرینی اجتماعی کارکنان و همچنین تطبیق و مقایسه دانشگاه-های دولتی با دانشگاه های غیردولتی شهر مشهد از این حیث بود. روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی (رگرسیون) بود. این تحقیق دارای دو جامعه آماری بود که جامعه های آماری آن شامل کلیه کارکنان رسمی و قرارداد مشخص شاغل در واحدهای ستادی دانشگاه-های دولتی و دانشگاه های غیردولتی شهر مشهد بود که در سال تحصیلی 1389-1390 دارای حداقل 3 سال سابقه کاری و 6 ماه سابقه کار با مدیر مافوق خود بودند. نمونه تحقیق شامل دانشگاه فردوسی به عنوان یک سازمان جامع از میان جامعه دانشگاه های دولتی و دو دانشگاه خیام و سجاد از میان جامعه دانشگاه های غیردولتی بود که به روش هدفمند انتخاب شدند. آزمودنی های مورد مطالعه نیز در دانشگاه دولتی فردوسی به روش تصادفی ساده و در دانشگاه های غیردولتی خیام و سجاد به روش سرشماری براساس داده-های دفتر آمار و اطلاعات هر دانشگاه انتخاب شدند. در نهایت تعداد آزمودنی های نمونه دانشگاه های دولتی (فردوسی) برابر با 145 نفر، و تعداد آزمودنی های نمونه دانشگاه های غیردولتی 44 نفر (25 نفر در دانشگاه غیردولتی خیام و 19 نفر در دانشگاه غیردولتی سجاد) بودند. ابزار مورد استفاده پژوهش دو پرسشنامه سنجش رهبری تحولی بس و اولیو (1985) و پرسشنامه محقق ساخته کارآفرینی اجتماعی براساس نظریه دیز (1998) بود. با انجام یک مطالعه مقدماتی ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه رهبری تحولی و کارآفرینی اجتماعی به ترتیب 98/0 و 94/0 به دست آمد و روایی تحلیل عاملی هر دو پرسشنامه به تأیید رسید. داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون های مقایسه میانگین با ارزش ثابت، رگرسیون ساده، و آزمون مقایسه میانگین برای گروه های مستقل و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مهمترین نتایج تحقیق نشان دادند که: 1) میزان انطباق رفتاری مدیران با سبک رهبری تحولی و همچنین میزان کارآفرینی اجتماعی کارکنان در دانشگاه فردوسی و دانشگاه های غیردولتی خیام و سجاد بالاتر از حد متوسط بود. 2) بین سبک رهبری تحولی و کارآفرینی اجتماعی رابطه معنی داری وجود داشت و سبک رهبری تحولی مدیران قابلیت پیش بینی کارآفرینی اجتماعی کارکنان را در دانشگاه فردوسی و دانشگاه های غیردولتی خیام و سجاد داشت. 3) بین میزان کارآفرینی اجتماعی دو گروه دانشگاه دولتی (فردوسی) و غیردولتی (خیام و سجاد) تفاوت معنی داری مشاهده نشد. 4) تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی جنسیت و سن کارکنان روی میزان انطباق رفتاری مدیران با سبک رهبری تحولی و همچنین تأثیر رشته تحصیلی کارکنان روی میزان کارآفرینی اجتماعی کارکنان در هر دو گروه دانشگاه ها معنی دار نشد. 5) اما دو متغییر جنسیت و سن کارکنان روی میزان کارآفرینی اجتماعی آنان در دانشگاه های غیردولتی خیام و سجاد تأثیرگذار بود. در حالی که تأثیرگذاری این دو متغییر روی کارآفرینی اجتماعی کارکنان دانشگاه فردوسی مشاهده نشد.

بشار بن برد شاعر نابینای دوره ی عباسی است که علی رغم محدودیت حسی خود توانسته، توصیفات بدیعی مبتنی بر حس بینایی ارائه کند و به وصف پدیده های دیداری و رنگ و شکل آن ها بپردازد. با مطالعه شعر شاعر، آنچه شگفتی خواننده را برمی انگیزد، این است که «وی با وجود آنکه هرگز نور را درک نکرده و نابینایی مادرزاد بوده، چگونه توانسته به بیان تصاویر دیداری در قصاید خود بپردازد؟». نگارنده در راستای پاسخ به سوال مذکور تلاش نموده، با تکیه بر روش های تحلیلی-توصیفی و گاه روانشناختی-آماری به مطالعه ی موضوع بپردازد. بی شک بشار با تکیه بر حس شنوایی و شنیده های خود از توصیف شاعران دیگر در زمینه ی تصاویر دیداری، توانسته است پرنده ی خیال خود را به پرواز درآورد. در جستاری که در پیش روست، نگارنده، این موضوع را در دو باب مورد مطالعه قرار داده است. در باب اول به مطالعه ی خیال شاعر و عوامل غنای آن پرداخته و در این زمینه سعی شده که چگونگی عملکرد تخیل شعری بشار و درک بصری او از فضا بررسی شود و در ادامه نقش موسیقی و جایگاه سازه های شعری شاعران دیگر در وسعت بخشی به تخیل شعری وی تبیین گردد. در باب دوم، پس از آشنایی با عملکرد خیال شاعر، محصول آن یعنی تصویر شعری مورد کاوش قرار می گیرد و به اهمیت و کارکرد آن اشاره می شود. سپس انواع تصاویر حسی-خصوصا- تصویرهای دیداری از قبیل: زیبایی، رنگ و حرکت بررسی می گردد.

این پایان نامه پژوهشی پیرامون "شخصیت پیامبر(ص) درشعر معاصر عرب در 50 سال اخیر" است که در دو بخش تقسیم شده .بخش اول به تعریف مدح و مباحث مرتبط به آن از جمله مدح نبوی درعصور مختلف ادبیات عرب اختصاص داده شده است. بخش دوم که اساسی ترین قسمت این پایان نامه است به صفات باطنی و ظاهری پیامبر(ص) و همچنین فضائل و کرامات اخلاقی او از خلال روایات و احادیث و قرآن و اشعار شاعران 50 سال اخیر مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است. نتیجه کل بحث نشان می دهد که شاعران و ادبای معاصر در اشعارشان بیشتر به ذکر صفات باطنی و معنوی پیامبر اسلام (ص) که در احادیث و روایات و قرآن اشاره شده ، روی آوردند و به صفات ظاهری پیامبر(ص) توجه ای نکرده اند.

ایران و تصویر آن موضوعی است که از دیرباز جایگاهی خاص را در ادبیات دیگر ملّت ها به خود اختصاص داده است. در این میان با توجّه به روابط تنگاتنگ تاریخی، فرهنگی، مذهبی و جغرافیایی که میان دو کشور ایران و عراق وجود داشته و نیز به دلیل رفت و آمدهایی که میان ادبای این دو ملّت صورت می گرفته است بی شک ایران و آثار فکری و فرهنگی آن بر روی بسیاری از ادبای عراقی تأثیر نهاده و در آثار آنان بازتاب ویژه ای یافته است. این بازتاب در زمینه هایی همچون توجه به آثار برخی از ادبای نامدار ایران و سرودن اشعاری در وصف این کشور و طبیعتش و همچنین بهره گیری از نمادهای فرهنگی، ادبی و عرفانی آن در سروده هایشان جلوه گر است. این پژوهش کوششی است، برای بررسی و تحلیل چگونگی تصویر ایران و فرهنگ و ادبیات آن در اشعار سه شاعر معاصر عراق: محمّد مهدی جواهری، عبدالوهاب بیّاتی و احمد صافی نجفی.

ایلیا ابوماضی، شاعر معاصر لبنانی، در سال 1889 در روستای المحیدثه به دنیا آمد. او ابتدا به مصر و سپس به آمریکا مهاجرت نمود. از بارزترین فعالیت های ادبی ابوماضی در نیویورک، پیوستنش به انجمن قلم، مجموعه ی برگزیدگان ادب معتقد به آزادی و نوآوری در زمینه شعر بود. شعر وی پس از پیوستنش به انجمن قلم، از مرحله ی کلاسیک قدیم به رومانتیک متحول شد و همراه با آن اوزان، قافیه ها، الفاظ، مفاهیم افکار و دیدگاهش نسبت به زندگی و وجود دستخوش تغییر شد. در دیوان الجداول که طلاسم نیز از شاهکارهای او، در این دیوان است و دیوان الخمائل، می بینیم که شاعر با جهان بینی خاص خودش زیست می کند و در دوردست های افق شعری سیر می کند. طلاسم مجموعه ای از تأملات و اندیشه هایی است که در پی یافتن حقیقت است که عقلی پرعمق و دامنه این تأملات را استخراج می کند که به ماندن در ظواهر و پوسته ها قانع نمی شود بلکه تلاش می کند به عمق آن ها نفوذ کند. ابوماضی در این قصیده به اسرار وجودی انسان و چگونگی آفرینش او اشاره می کند و علت آفریده شدن و مردن را زیر سوال می برد. این قصیده مطوله مشتمل بر هفتاد و یک بند است که همگی با عبارت «لست أدری» پایان می یابد.

بیگانگی از جمله مسائلی است که ریشه ی انسانی دارد و در حوزه های مختلف مطرح گردیده اما تاکنون تعریف واحدی از آن ارائه نشده است. از نظر لغوی، بیگانگی به معنای تنفر، گریز، فرار، جنون و بی هنجاری است. هر یک از متفکران، دلایل مختلفی را برای بروز بیگانگی ذکر کرده اند اما هیچ یک، ساختار جامع و همه جانبه ای را برای آن ارائه نکرده اند. از این رو در این مطالعه سعی شده به ابعاد و تقسیم بندی های مختلف بیگانگی و آرای فلاسفه و جامعه شناسان و روانشناسان غربی و شرقی پیرامون این موضوع پرداخته شود، سپس انواع مختلف بیگانگی و موسیقی های مرتبط با آن در اشعار بلند حیدری و عبدالوهاب بیاتی بررسی شود. دلیل انتخاب این دو شاعر گرایش های سیاسی و اجتماعی موجود در اشعارشان و تبعیت از مکتب رئالیسم بوده است. نتایج بررسی ها حاکی از این است که از بین انواع بیگانگی، بیگانگی سیاسی، بیگانگی از دیگران و ازخودبیگانگی و بیگانگی اجتماعی و بیگانگی روحی در اشعار این دو شاعر نسبت به سایر انواع بیگانگی بارزتر است. بیگانگی سیاسی و بیگانگی از دیگران در اشعار بیاتی قوی تر از اشعار حیدری است و بیگانگی اجتماعی در قصاید حیدری پررنگ تر از قصاید بیاتی است و بیگانگی روحی تنها در اشعار حیدری موجود است و در اشعار بیاتی به چشم نمی خورد و ازخودبیگانگی در قصاید هر دو شاعر به یک نسبت وجود دارد.

مقامات به داستان هایی با نثر مسجّع و متصنّع اطلاق می گردد که توسط بدیع الزمان همدانی (358هـ)به وجود آمد و ادامه و پرورش آن، توسط حریری(446هـ) صورت گرفت. سپس با ظهور زمخشری (467هـ)، مقامات با سبکی متفاوت از مقامات آن دو به نگارش درآمد. سعی ما بر این است تا با مقایسه مقامات زمخشری با قبل از خود، وجوه اشتراک و افتراق مقامات و میزان تأثیرپذیری آن نمایان گردد. در فصول اولیه، ابتدا از مقامه و مقامه نویسی یاد شده و سپس با بیان زندگی نامه آن ها، وجوه بیانی و بدیعی مقامات مورد مقایسه قرار گرفت. در فصل چهارم با بررسی موضوع، اسلوب و اغراض در مقامات و مقایسه آن ها با یکدیگر، قابلیت های نمایشی مقامات بررسی شد. در فصل پنجم با بررسی تطبیقی مقامات، جنبه های اخلاقی و اجتماعی و نحوه انعکاس آن در مقامات بیان شده است. در فصل ششم با ذکر نکاتی از ساختار دستوری مقامات به مقایسه دایره واژگان آن پرداخته شده که هر یک از این فصول به طور کلی به بررسی مباحث جدید می پردازد. نتایج بحث حاکی از آن است که زمخشری با شکستن اسلوب رایج مقامه نویسی، بر مقامه نویسان بعد از خود نیز تأثیر گذاشته و اسلوب او مورد تقلید قرار گرفته است.

در دوران پایانی عصر انحطاط ادبی شخصیتهای بارزی پابه عرصه وجود نهادند وتوانستند سیاهی شبی را بزدانید که جهان عرب را در بر گرفته بود وشاعران عراق به طور کلی، وشاعران حلّه به طور ویژه از پیشگامان شعر عربی در عصر انحطاط به شمار می روند واین شاعران با توجه به قریحه های ذاتی وویژگی های شخصیتی برجسته ی خویش توانستند نقش موثری در بیدار کردن جامعه از خوابی عمیق وطولانی داشته باشند بطوری که تحولی در کالبد اسلام وتکاپویی در احساسات شیعه وروشنایی چشم گیری در مسیر ادبیات عربی بوجود آوردند، واز مهم ترین شاعران این دوره بی تردید شاعر برجسته عراق سید حیدر حلّی می باشد. علاوه بر این که خانواده ی آل قزوینی توانستند زمینه ی مناسبی برای بیشرفت وی فراهم کنند وآنها از جمله خانواده های هستند که اصالتاً فرهنگشان عربی نبوده ولی در شرایط فرهنگی جامعه عراق ذوب شدند وبه مانند فرزندی مهربان در جامعه به فرزند خواندگی بذیرفته شدند، وبدین سان بود که تحقیق نسخه خطّی کتاب >الأشجان فی مراثی خیر إنسان< را انتخاب نمودیم تا بتوانیم برای کسی که این حقایق تاریخی بر او پوشیده مانده یا برای کسی که به عمد در صدد تجاهل این حقایق بیان شده است بادلیل برای وی این حقائق را اثبات می کنیم. واین پزوهش که مشتمل بر مقدمه ای در تعریف شهر حلّه ونقشهای که در طول تاریخ به خود دیده، وهمچنین دو باب که در باب اول آن به شرح حال مطوّلی از شاعران وبزرگانی که ذکر شان در نسخه خطی آمده اشاره نمودیم، ودر باب دوم به تحقیق نسخه ی خطی پرداختیم.

از دیر باز در ادبیات عرب قصه و داستان توجه محققان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. در این میان ابن شهید اندلسی و ابوالعلاء معری بیشتر از دیگران مورد توجه قرار گرفته اند. چرا که این دو با نوشتن سفرنامه‏ی خیالی خود در قالب داستان نقشی ابتکاری در عرصه داستان نویسی ادبیات عرب رقم زده اند. در این پزوهش که بررسی رساله التوابع والزوابع ابن شهید و مقایسه آن با رساله الغفران معری می باشد؛ ابتدا زندگی و سیره ابن شهید را بیان و سپس در فصل دوم به بررسی رساله التوابع و الزوابع ابن شهید که سفری خیالی به عالم و دنیای جن‏ها می باشد پرداخته ایم. در فصل آخر پژوهش هم ابتدا به صورت مختصر زندگینامه ابوالعلاء و توضیحاتی در باره رساله الغفران که سفرنامه ای خیالی به جهان آخرت می باشد؛ ذکر شده. و بعد از این به مقایسه تاثیر وتاثر دو رساله التوابع والزوابع و رساله الغفران معری و وجوه اشتراک و اختلاف دو رساله پرداخته ایم. کلمات کلیدی: ابن شهید، ابوالعلاء معری، التوابع

سمبولیسم به مفهوم عام آن به معنای بیان موضوعی به شکل غیر مستقیم و به واسطه ی موضوعی دیگر و به مفهوم خاص آن مکتبی ادبی است که ابتدا در شعر ظهور کرد و سپس به قلمرو نثر کشیده شد . داستان کوتاه یکی از انواع ادبی است که سمبولیسم را در دامان خود رشد و نمو بخشید . این نوع ادبی به معنای فنی آن که شامل عناصری مانند : پیرنگ ، درونمایه ، زاویه دید ، شخصیت ، صحنه ، لحن ، فضا ، زبان و تکنیک است در دهه ی دوم قرن بیستم در ادبیات عرب ظهور پیدا کرد . یوسف ادریس نویسنده ی مصری در میان نویسندگان معاصر عرب جایگاه برجسته ای را در این زمینه به خود اختصاص داده است . در داستان های کوتاه یوسف ادریس سمبولیسم در دو نوع موضوعی و فنی قابل بررسی است. همچنین نمادهای موجود در داستان های وی در سه سطح سیاسی ، اجتماعی و فلسفی قابلیت تأویل دارند . پژوهش حاضر چهار داستان : الطابور ، الشیخ شیخه ، أ الاحرار و مسحوق الهمس از مرحله موضوعی و سه داستان : الأورطی ، المرتبه المقعره و الخدعه از مرحله فنی را برگزیده و می کوشد پس از تطبیق عناصر داستانی بر این داستان ها ، به بررسی این دو نوع نمادگرایی و رابطه ی متقابل نماد با عناصر داستانی در این داستان ها بپردازد .

پرسش ها، موضوعات، و شبهات در زمینه هایی چون: ثابت و متغیر در اسلام، خوانش های کاملا متفاوت از متن دینی، قبض و بسط تئوریک شریعت، مقاصد و اهداف شریعت، چگونگی تعامل اسلام با زمان، نوگرایی، مدرنیسم، نظام ربوی، دموکراسی غربی، آزادی، حقوق بشر و ارزش های انسانی، وهم چنینتهاجم همه جانبه غرب بر اسلام و مسلمانان، رابطه علم و دین و شکل گیری نزاع ساختگی بین علم و دین، نقش عقل و جایگاه آن در دین و اسلوب صحیح بکارگیری عقل را، می توان از مهم ترین چالش های اندیشه ی اسلامی معاصر دانست. در این نوشتار تمامی این موضوع ها مورد بررسی و نقد قرار گرفته است . برای هر موضوع یا مساله و شبهه ی پاسخ هایی عقلی و علمی آورده شده است. دستاورد این نوشتار که ترجمه کتاب «حوارات حول فهم النص» است، پاسخگویی به سوالات و شبهات و چالش های مهم مطرح در عرصه ی اندیشه اسلامی معاصر می باشد.

کتاب" مفاهیم قرآنیه" اثر دکتر محمد احمد خلف الله نویسنده ی برجسته ی مصری می باشد . وی در این کتاب به بررسی مفاهیم قرآنی و مشتقات آن با استناد از قران کریم پرداخته است و معانی مختلف مفاهیمی چون نبوت،شریعت،بیعت،امت،مشورت،ولایت،سیادت،مسئولیت،حق و باطل،و حلال و حرام و ... را در آیه های متعدد قرآن مورد بررسی قرار داده است . او ضمن تبیین قوانینی که واضع آن خداوند است، به تببین قوانینی پرداخته که به تفکر و عقل بشری سپرده شده است . قوانین و دستوراتی که چه بسا با پیشرفت تمدن و تفکر و فرهنگ آدمی و درزمان ها و مکان های مختلف قابل تغییر می باشد و فقط خاص مردم و زمانی که قرآن نازل شده نمی باشد.

حنین به وطن یکی از امور غریزی است که در وجود آدمی نهادینه شده و ارتباط تنگاتنگی با مسائلی همانند: هجرت و دوری از وطن دارد. این موضوع از ابتدای دوره جاهلی در ادب عربی مشاهده می‏شود و رفته رفته معانی گسترده‏ای به خود گرفت. در این میان آنچه باعث گسترش این امر در ادب اندلس شد: سفر های داخلی یا خارجی شاعران، هجرت اجباری بدنبال سقوط شهرهای اندلس، عوامل سیاسی، زندان وتبعید بود. در پژوهشی که تحت عنوان «حنین به وطن در شعر شاعران اندلس» فرا روی ما قرار دارد، سعی شده با تحلیل و بررسی پاره‏ای از اشعار جایگاه شعر حنین در اشعار آنان تبیین شود. مطالب این پایان نامه در یک مقدمه و چهار فصل تنظیم شده و به شرح ذیل است: سیر تاریخی شعر حنین به وطن در ادب عربی و حیات سیاسی و علمی اندلس، علل رواج شعر حنین در اندلس، مضامین شعر حنین و در بخش پایانی ویژگی های فنی شعرحنین مورد بررسی قرارگرفته‏است.

قرآن کریم کتاب آسمانی مسلمانان، معجزه ی جاوید پیامبر گرامی اسلام (ص) است. قرآن از جهات مختلف معجزه است. یکی از جنبه های اعجاز آن که کمتر مورد توجه قرار گرفته، اعجاز رسم الخط و اعجاز تلاوت آن می باشد. در این پایان نامه که ترجمه ی کتاب «اعجاز رسم القرآن و اعجاز التلاوه» محمد شملول است، مولف در پی آن است تا اثبات کند که خداوند خود شیوه ی نوشتن کلمات و نیز نوع حروف و ترتیب و قرارگرفتن حروف و کلمات قرآنی را مشخص فرموده تا معانی جدید و دقیقی را به مخاطبین القا نماید به گونه ای که اگر غیر از این بود، این معانی و ظرافت های آن فهمیده نمی شد و بدین وسیله می خواهد اثبات کند که قرآن کریم از لحاظ رسم الخط و تلاوت هم دارای اعجاز می باشد و ضمن اشاره به نوشتار غیر عادی کلمات و قرائت غیر عادی آن، معنا و مفهوم مطلوب و اعجاز آن را تبیین نماید.

قرآن کریم کتابی سرشار از مفاهیم راز آمیز و دارای نکته های بلاغی وادبی فراوان است و در طول تاریخ همواره منبع تحقیق و پژوهش اندیشمندان اسلامی بوده است. کتاب اسلوب المقابله فی القرآن الکریم اثر دکتر کمال عبدالعزیز ابراهیم است که ایشان در سال 1985 توانستند با نوشتن این رساله مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشکده ادبیات دانشگاه الزقازیق با درجه ممتاز کسب کنند. نویسنده در این کتاب اسلوب مقابله را مورد بررسی قرار داده و مطالب را بر اساس ترتیب تاریخی تهیه و تدوین نموده که در این زمینه کتابی بسیار با ارزش است و آنچه که به این کتاب اهمیت زیادی بخشیده و آن را ممتاز ساخته این است که مولف متناسب با پژوهش در بسیاری از موارد از آیات قرآن و شعر استفاده کرده است و با مهارت و ظرافت به این کار پرداخته است. نویسنده در این کتاب بین پدیده ی تقابل در تمام هستی و پدیده ی تقابل در اسلوب قرآنی رابطه برقرار می کند و مشخص می کند که این دو گانگی متضاد دلیل و برهانی بر یگانگی خداوند و وحدانیت اوست؛ چرا که این تقابل سراسر هستی را سامان داده است. انگیزه ی من از انتخاب این موضوع ناشی از علاقه ای بود که به مفاهیم و مسائل قرآنی داشتم؛ بنابراین تصمیم گرفتم پژوهشی انجام دهم که هم دارای مسائل قرآنی باشد و هم نکته ای بلاغی و هنری بیاموزد. از این رو پس از مطالعه این کتاب سعی کردم آن را به فارسی برگردانم تا برای استادان، دانشجویان و ... که در پی فرا گیری این مسائل هستند مفید باشد. همچنین در زمینه پژوهش های قرآنی نیاز مبرمی به بررسی و مطالعه است و موضوع مقابله جز در برخی تعریفات در بحثی مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است؛ بنابراین باید پدیده تقابل در قرآن به طور کامل بررسی شود. این کتاب دارای دو باب است، باب نظری و تطبیقی. و همچنین دارای مقدمه، پیشگفتار و نتیجه گیری است که در این پژوهش فقط به باب اول پرداخته شده است. در مقدمه ی اثر انگیزه های پژوهش و اهمیت و شیوه ی آن و روش پرداختن به موضوع مطرح می شود. در فصل اول مقابله از دیدگاه ناقدان و بلاغیون مورد بررسی قرار می گیرد که مقابله را با آوردن استشهادهایی از شعر و نثر مورد بررسی قرار می دهند و اندیشه های خود را در مورد مقابله بیان می کنند. در فصل دوم این باب مفهوم مقابله در پژوهش هایی که به بلاغت قرآن می پردازد مطرح می شود و دیدگاه گروهی از بزرگان و دانشمندان بیان می شود که با ذکر شواهدی از قرآن مقابله و سایر انواع بدیعی وامکان امتزاج بین آنها را بیان می کنند و در پایان نتایجی که امکان اقتباس آن از این بخش نظری وجود داشت عرضه می شود. بنابراین این نوشته ای که پیش روی شماست تنها تلاشی در جهت آشنایی با اسلوب مقابله در قرآن و شعر است و گامی است، هر چند کوتاه که در این راه دشوار و بلند برداشته شده است، در این نوشته تلاش بر آن بوده است که ترجمه از ساختار زبان اصلی دور نشده باشد و به گونه ای وفاداری به متن رعایت شده باشد و حتی الامکان سعی کردم نه این ترجمه تحت اللفظی باشد و نه بسیار آزاد بلکه ترجمه ای بسیار روان و مناسب با فهم خواننده انجام گیرد. سعی و تلاش من در تهیه و ترجمه این کتاب بر آن بوده است که این مباحث علوم قرآنی و بلاغی را با بیانی روشن و فصیح به رشته تحریر درآورم. و به خاطر هماهنگی و تناسب بین آیات قرآن از یک نوع ترجمه و آن هم ترجمه استاد فولادوند استفاده کردم و کتاب های تفسیر را هم مد نظر داشتم و از آنجا که نویسنده ارجاعاتی در حاشیه ی متن ذکر کرده من هم ارجاعات را در پاورقی آورده ام و فهرست منابع را در پایان ذکر کرده ام. از آنجا که هیچ نوشته ی بشری خالی از اشکال نیست چنانکه لغزش و خطایی در این ترجمه می بینید تذکر دهید و مرا بدان راهنمایی کنید، در اندیشه ی آن هستم که در اولین فرصت به دست آمده به بازنگری گسترده ی آن بپردازم و راهنمایی ها و پیشنهادات شما را می پذیرم و خدا را بر این توفیق سپاسگزارم. در پایان بر خود فرض می دانم که از تمامی عزیزانی که در تهیه و تنظیم این مجموعه مرا یاری کردند تقدیر و تشکر کنم و از درگاه حق تعالی توفیق و بهروزی روزافزون تمامی این بزرگواران را خواستارم.

این پایان نامه به توصیف و تحلیل جریان های ادبی مدرنیسم و پست مدرنیسم و تحول این دو در شعر معاصر عرب پرداخته است. فصل اول به تعریف و توضیح مدرنیسم و پست مدرنیسم می پردازد. فصل دوم به نقد و تحلیل دوجریان کلاسیک و رومانتیک دوره ی اول در شعر عمودی،نقدمسائل فنی و تحول عناصر شعری این دو مکتب ادبی و هم چنین به مهم ترین شاخصه های مدرنیسمی شعر عمودی در ادبیات معاصر عرب پرداخته است. در فصل سوم به شعر نوی عرب ، اهمیت آن ،مفهوم شعری و تحول عناصر شعری در این شکل و مهمترین تکنیک های آن پرداخته شده است. فصل چهارم به نقد و تحلیل مسائل فنی قصیده نثر عرب مانند شکل شعری ، تحول عناصر و ریشه های رومانتیکی آن می پردازد. فصل پنجم به پست مدرنیسم در شعر عربی ،عدم اصالت ریشه های فکری ، اجتماعی ، فرهنگی و أدبی آن در شعر عربی می پردازد و اشاره ای مختصربه آینده شعر عربی با توجه به مهمترین رویدادهای اکنون شعر عربی دارد

قرآن کریم کتاب آسمانی مسلمین و کلام ربّ العالمین و مشتمل بر تمامی حقایق و معارف الهی است. در این پایان نامه که ترجمه-ای از کتاب »اعجاز الکلمه فی القرآن الکریم» به قلم حسام البیطار می¬باشد، به بررسی ریشه لغوی کلمات قرآن کریم پرداخته شده است و نویسنده ادعا می¬کند که تمام زبان¬های دنیا به زبان قرآن کریم برمی¬گردد و این امر را به عنوان یکی از معجزات این کتاب آسمانی برمی¬شمارد و به منظور اثبات این ادعا بسیاری از واژه¬های زبان انگلیسی را با زبان عربی تطبیق می¬دهد. اعتقاد نویسنده در مورد ریشه¬های کلمات، این گونه است که تمام ریشه¬های ثلاثی در اصل برگرفته از ریشه¬های ثنائی می¬باشند و ریشه ثنائی، معنای مجرد و مطلقی را دربردارد که هاله¬ای از آن معنا را در تمامی کلماتی که با آن ریشه آغاز می¬شوند، وجود دارد.

این رساله که ترجمه¬ی کتاب «الکتابه العملیه»، نوشته¬ی دکتر عرسان رامینی¬ است، در سه گام به بررسی ساختار نگارش می¬پردازد. گام نخست: جمله¬ی موضوع، گام دوم: جمله¬های محور، و گام سوم: تحول و گسترش در متن. این رساله دارای روشی منحصر به فرد و نوین در فعال نمودن توانایی¬های راکد خوانندگان در زمینه¬ی نگارش است. مترجم در ترجمه¬ی این کتاب سعی کرده است نسبت به عبارت¬های زبان مبدأ مقید باشد و تا حد امکان آن را به شکلی روان ترجمه کند. دستاورد این نوشتار، این است که خواننده در این روش، به تدریج با اصول نگارش آشنا می¬شود و با اتکا بر تمرین، می¬آموزد چگونه از نقطه¬ی صفر یعنی مرحله¬ی نوشتن جمله شروع کند، به طوری که در پایان ¬بتواند مطالب قابل قبولی بنویسد.

در این نوشتار به ترجمه کتاب " القرآن و علم النفس" اثر دکتر مفتاح محمد عبدالعزیز که در سال 1997 میلادی در شهر بنغازی لیبی به چاپ رسیده است، تحت عنوان " قرآن و روانشناسی" پرداخته ایم. مولف در این کتاب مباحث متعدد و مهمی را پیرامون نظریه های روانشناسی و ارتباط آن با رشد شخصیت ، مراحل رشد انسان از نظر قرآن و روانشناسی، نگرانی و اضطراب به عنوان یک انحراف روانی ، تعادل روانی، نقش محیط بر رفتار انسان، عقده ها و مشکلات روانی، نظریه های بیولوژیک در بیان انحراف روانی و روان درمانی دینی و اصول و مبانی و مراحل آن با استناد به آیات قرآن کریم ارائه کرده است.

میّ زیاده ادیب و شاعری ژرف اندیش در زمین? ادبیّات معاصر عربی است که از شهرت بین المللی برخوردار است. این پژوهش در بخش اوّل به شرح مختصری از زندگی، آثار و ویژگی های سبک میّ و در بخش دوم به بررسی افکار و اندیشه های اجتماعی و سیاسی میّ پرداخته است. نکت? مهمّی که در این پژوهش نشان داده شده این است که میان افکار و اندیشه های اجتماعی و سیاسی میّ چنان آمیختگی و ارتباط داخلی وجود دارد که گاه استخراج این دو موضوع به گونه ای مستقل به سختی انجام پذیر است. در بخش سوم افکار و اندیشه های رمانتیک وی همچون تنهایی، غم و اندوه، ناامیدی و ... بررسی شده است. وی در این زمینه هر چند به پای پیشتازان این مکتب از جمله جبران نرسیده است امّا با این حال توانسته آثار ماندگاری از خود برجای نهد. در پایان این پژوهش به این نتیجه رسیده که میّ در زمین? مسایل اجتماعی هرچند در اغلب موارد راه حلّی را پیشنهاد نمی کند امّا توانسته آن را به گونه ای موثّر بیان کند و مخاطب را برانگیزد تا در جستجوی راه حل برآید.

این پژوهش به زیبایی شناسی در شعر نزار قبانی می پردازد، او یکی از شاعران برجسته عصر جدید است که برای عاشقان شعر عربی در حدود سی وپنج مجموعه شعری از خود برجای گذاشته ، مفهوم زیبایی را در انواع مختلف آن بکار گرفته ودر شعر خود از تشبیه ، استعاره و کنایه بهره جسته است ، او هنگامیکه تصویری را در ذهن خود ایجاد می کرد می خواست که هر چیزی را به شعر تبدیل کرده خواننده را همراه وهمسفر خود کند ، پس اوشاعر خیال پرداز وتصویر گر زیبایی است، این پژوهش سعی دارد مفاهیم زیبایی واهمیت آن را در زندگی ما بطور عام نشان دهد ،ونقش اساسی که نزار قبّانی در طول زندگی شعری وادبی خود ایفا نموده است ، بر این اساس به بعضی نمونه ها تا جائیکه دراین پژوهش امکان داشت اشاره کردیم ، مخصوصا تصویرگری زن که ستون فقرات شعر او می باشد ،پس بدین سان شاعر زن و زیبایی نامیده شده است ، زندگی و پیگیری راههایی که در زمینه هنر و اطلاع یافتن از زیبایی شناسی شعر و نثر او می باشد پس به مقدار بضاعتمان خواسته ایم که از آن دریای پر خروش متلاطم از کلمات و استفاده بی نظیر و خاصی که شاعر از آن کرده ،و باعث شده که مدرسه مستقلی از شعر عربی معاصر بوجود آید راتدوین کنیم پس بیهوده نیست که اورا شاعر زیبایی ها بنامیم ، و این نوع از شعر، شاعر را به تقدیس زیبایی در همه ی پدیده های زندگی رهنمون می سازد، پس والاترین الفاظ را درباره آن بکار می گیرد، و اوست که عاشق زندگی است و هر کسی شعرش را بخواند او را دنیای از شوق و شیفتگی که از آن نمونه های از احساس زیبایی شناسی شکفته می شود را می بیند.

این پایان ¬نامه¬ ترجمه¬ی کتاب « افق التحولات فی الروایه العربیه(3) / دراسات » است. این کتاب ، سومین کتاب از مجموعه¬ی کتاب¬هایی است که با محوریت رمان ورمان نویسی و تحولات آن در زبان وادبیات عربی در کشورهای مختلف عربی نوشته شده است و هر کتاب شامل چندین مقاله¬ی علمی پژوهشی است که توسط نویسندگان و ناقدانی از کشورهای مختلف ازجمله مصر ، اردن ، فلسطین و سوریه تألیف و تدوین شده وتوسط موسسه¬ی پژوهش و نشر «العربیه»¬ در لبنان و «داره الفنون» موسسه¬ی «خالد شومان» دراردن منتشر شده است ، کتاب حاضردر سال 2003 میلادی برابر 1424 هجری قمری در 172 صفحه ودر قطع متوسط منتشر شده و شامل هفت مقاله¬ی پژوهشی است و نویسندگان سعی کرده¬اند با یک دید انتقادی و علمی سیر تحولات رمان نویسی در ادبیات عربی را در کشورهای مختلف عربی مورد بحث و واکاوی قرار دهند . شاعر و رمان نویس مشهور، ابراهیم نصرالله، که از پیشروان و سردمداران و از نسل نوی رمان¬نویسان فلسطینی است مقدمه ای با عنوان «تحولات رمان و تحولات نقد» نگاشته است.

قرآن کریم که مجموعه ای از سوره های کوتاه و بلند و هر سوره نیز مشتمل بر آیات تشکیل دهنده آن است، از ابتدا مورد توجه مفسران و محققان اسلامی بوده که بیشتر آنان اقدام به تفسیر آیه به آیه و یا تفسیر بر اساس موضوعات مختلف قرآن نموده اند. عده ای از محققان روش دیگری را در تفسیر برگزیده اند و آن بررسی سوره های قرآن از نظر ارتباط و انسجام درونی سوره است. هرچند برخی گمان می کنند که آیات مختلف که در موقعیت های متفاوتی نازل شده در موارد زیادی ارتباطی با هم ندارد، اما این محققان بر این عقیده اند که چینش آیات در هر سوره ای بر اساس اهداف خاص صورت گرفته و قسمت های مختلف سوره هرچند که طولانی باشد به یکدیگر مرتبط می باشد. کتاب المنهج البنایی فی تفسیر القرآن الکریم نیز در همین زمینه نوشته شده و سوالات مطرح شده در آن که به پاسخ آنان پرداخته عبارتند از: - چرا قرآن کریم در 114 سوره تنظیم شده؟ - چرا پیامبر به کاتبان وحی دستور می داد فلان آیه را در فلان سوره در کنار آیه خاصی قرار دهند؟ - آیا دسته بندی آیات در سوره های مشخص مثلا برای حفظ و نگهداری آن انجام شده یا اهداف دیگری در ورای آن قرار دارد؟ پاسخ نویسنده این است که یک سوره اهداف و محورهای خاصی دارد که سوره حول آن محورها می گردد و چینش آن ها امری اتفاقی نیست. در کتاب حاضر ضمن بیان مقدمه ای در این زمینه چند سوره مورد بررسی قرار گرفته و به اثبات ساختار پیکره مانند آن پرداخته شده است.

قرآن کریم محور بسیاری از پژوهش های ادبی، دینی و... به ویژه در زبان عربی است و زبان عربی اصالت و اعتبار خود را وامدار اوست. چنان که بزرگترین انگیزه تألیف علوم بلاغی بوده و خدمت به این علم خدمت به قرآن محسوب می شود. جنبه ادبی و بلاغی قرآن ابزاری است در بیان مقاصد دینی و اصلاحی؛ چرا که تنها با همین ابزار می توان قفل دل ها را گشود و حقایق دینی را به نحو قانع کننده و موثری به مخاطب القا نمود. قرآن کریم در سطح بسیار بالایی از سبک های بیانی گوناگون بهره جسته است ، به طوری که در ادبیات عربی پیش از نزول قرآن ، چنین چیزی وجود نداشته است ؛ همین امر سبب شده است که این کتاب آسمانی از نظر اسلوب و بیان معجزه باشد وکسی نتواند با آن رقابت کند.از جمله سبک های مذکور، می توان از استعاره یاد کرد که قرآن کریم به صورت وافر در راستای تبیین معانی و رسالت خود و نیز به منظور نزدیک ساختن موضوع به ذهن و ادراک مخاطب از آن استفاده کرده است. در این پژوهش به بررسی مولفه های زیبایی شناسی استعاره درسه سوره از سوره های قرآن کریم یعنی یوسف (ع) ،کهف و طه می پردازیم.

شیوه های امروزی در قرائت قرآن از کجا آمده، چه ربطی به هنر موسیقی دارد؟ چه کسانی در پیشرفتش موثر بوده اند و ما ایرانی ها که هم در موسیقی سابقه درخشانی داریم و هم در علوم قرآنی، چه نقشی در اعتلای این هنر داریم و جایمان در این عرصه کجاست؟ اینکه جایگاه موسیقی عربی در قرائت قرآن چیست؟ و موسیقی که ما در قرائت قرآن استفاده می کنیم صرفا موسیقی عربی است و یا موسیقی دستگاهی ایران هم در آن دخالت دارد نیاز به بحث تأمّل دارد و در این پژوهش سعی داریم به این مقوله ها پاسخ دهیم و در صدد روشن کردن این نکته هستیم که آیا باید موسیقی را آموخت و با هنر یاد گرفته شده به قرائت قرآن پرداخت و یا اینکه مضامین بلند قرآنی ذاتاً دارای موسیقی و آهنگی هستند که می بایست با توجه به محتوای آیات، موسیقی را با آن هماهنگ ساخت؟ آنچه مسلم است این است که قرائت قرآن یک فن یا به بیانی جامع تر یک هنر است شاید بتوان گفت نقط? اوج تلاقی هنر و مذهب است و برای آنکه بشود از آن لذت برد باید کمی در باره اش بدانیم. در واقع فراگیری فنون موسیقی آوازی، پیشوازی است برای فراگیری تلاوت رنگارنگ قرآن. از یک نظر، قرآن لحنی موسیقیایی است و از نظری دیگر، الحان موسیقی در ذات آیات قرآنی و حتی واژگان آن نهفته است که خود بخود ما را وادار می کند آن را آهنگین و با وزن بخوانیم.

این رساله به بررسی مفهوم مرگ در اشعار سه شاعر مقاومت یعنی محمود درویش ، معین بسیسو و فدوی طوقان پرداخته شده است . و موضوعات به کار رفته در شعر آنان در راستای این مفهوم دسته بندی و مورد تحلیل قرار گرفته است . در ابتدای این پایان نامه مفهوم مرگ از سرآغاز تمدن بشر و نیز در ادیان مختلف مورد بررسی قرار گرفته است . همچنین تعریفی از مرگ و ادبیات مقاومت فلسطین نیز در آن ارائه گردیده است .

شعر، کلامی موزون و مقفّی و برخوردار از خیالی بکر، تصاویری بلیغ و تأثیر گذار است. نه تنها از کهن ترین روزگار وجود داشته است بلکه همزاد نیروی احساس بشری، قلمداد می‏شده با ذوق و طبع آدمی ارتباط تنگاتنگ یافته است. بی آنکه بخواهد در چارچوب رشد عقلی ، دانش عمیق یا پیشرفت متمدنانه محدود و محصور گردد. شعر عربی از گذشته تاکنون دوره های مخلتفی را پشت سر گذاشته است و از جمله آن دوره‏ی جاهلی و دوره‏ی اسلامی است که در پژوهش حاضر از رهگذر بررسی اشعار سه تن از شاعران مخضرم یعنی حسان بن ثابت ، کعب بن زهیر و عبدالله بن رواحه بدان پرداخته شده است. تاکید پژوهشگر در اینجا بر شعر دوره‏ی اسلامی و نشان دادن نقش شاعران نامبرده در پیشبرد اهداف پیامبر اسلام(ص) و گسترش شعائر اسلامی است و نیز اینکه چگونه اسلام آورده و عوامل اسلام آوردنشان چه بوده است. این پژوهش مشتمل بر مقدمه و سه بخش اصلی است و هر بخش در سه فصل جداگانه بررسی شده است. شاکله اصلی بحث در حقیقت همان بخش سوم است که در هر فصل آن به طور جداگانه هدف اصلی بررسی شده است .در بخش پایانی نیز ضمن اشاره کوتاه به نقش تبلیغاتی شعر در زمان پیامبر، به تحلیل نظریات مطرح شده در سه بخش اصلی و نتیجه گیری کلی وتحلیلی پرداخته شده است. از نتایج مهم بحث اینکه: شعر عربی در گذر زمان فراز و فرودهایی داشته است و همواره شاعرانی معارض و مدافع وجود داشته اند. شعر کاملاً از نظر پیامبر(ص) مردوده نبوده است بلکه شعرهای غیر اخلاقی و مخل اهداف اسلام را نپذیرفته اند. در میان شاعران مورد بحث، حسان بن ثابت، علیرغم اینکه به سختی و با حساسیت بیشترین در مقایسه با دو همتایش اسلام آورد؛ اما در مبارزه با مشرکان و دفاع از اسلام بیشترین نقش را داشت.

زبان و ادبیات هر ملت از عواملی هستند که از کوچکترین اجزاء جامعه تأثیر می پذیرند و ادبیات عرب هم که پهنه وسیعی را شامل می شود از این قاعده خارج نیست، چرا که ادبیات عرب و شاعران آن از تحولاتی که در جامعه صورت می گیرد به خصوص تحولات و معضلات اجتماعی و سیاسی جامعه تأثیر می پذیرند و این مسائل، احساسات مثبت و منفی را در آن ها ایجاد می کند که از جمله این احساسات، امید و ناامیدی هستند. محقق در این پژوهش به بررسی موضوع امید و ناامیدی در شعر معاصر عراق پرداخته است و این موضوع از جمله مضامینی است که در حوزه های مختلفی مطرح گردیده اما به صورت مستقل تا به حال بدان پرداخته نشده است. این رساله شامل دو باب و پنج فصل می باشد که در باب اول به کلیات می پردازیم و در باب دوم موضوع ذکر شده را در حوزه های شخصی، سیاسی و اجتماعی مورد بحث قرار داده است و در مجموع شامل بررسی و تحلیل انگیزه ها و مسائل شخصی، سیاسی و اجتماعی موثر در هر یک از این حوزه ها می شود. برای نمونه از انگیزه ها و مسائل شخصی تأثیرگذار در ایجاد این احساس می توان به اندوه، آرزو، اندیشیدن به مرگ و .... و در حوزه سیاسی به وطن، جنگ، آوارگی و .... و در حوزه اجتماعی به فقر، زن، کودک و .... اشاره کرد.

ایران و تصویر آن موضوعی است که از دیرباز جایگاهی خاص را در ادبیات دیگر ملّت ها به خود اختصاص داده است. در این میان با توجّه به روابط تنگاتنگ تاریخی، فرهنگی، مذهبی و جغرافیایی که میان دو کشور ایران و عراق وجود داشته و به دلیل رفت و آمدهایی که میان ادبای این دو ملّت صورت می گرفته است بی شک ایران و آثار فکری و فرهنگی آن بر روی بسیاری از ادبای عراقی تأثیر نهاده و در آثار آنان بازتاب ویژه ای یافته است. این بازتاب در زمینه هایی همچون توجه به آثار برخی ادبای نامدار ایران و سرودن اشعاری در وصف این کشور و طبیعتش و همچنین بهره گیری از نمادهای فرهنگی، ادبی و عرفانی آن در سروده هایشان قابل بحث و بررسی است. این پژوهش کوششی است، برای بررسی و تحلیل چگونگی تصویر ایران و فرهنگ و ادبیات آن در اشعار سه شاعر معاصر عراق، احمد صافی نجفی، عبدالوهاب بیّاتی و محمّد مهدی جواهری.

نهج البلاغه از جمله کتابهایی است که مورد اهتمام قدامی و محدثین قرار گرفته و به خوانش و شرح آن پرداختند. در این رساله به این امر دست یافتیم که مفهوم جهل و جاهلیت در دانشگاهها و مراکز آموزشی از جهت اصطلاح مورد بحث کامل قرار نگرفته است؛ لذا در این بحث در پی آنیم که مفهوم جهل و جاهلیت را از متون استخراج کنیم. امید است که این امر باعث ازاله ی آنچه را که از موارد مردود و بی اساس به آن التصاق و نسبت دادند گردد. و هم چنین رغبت در وارد کردن اصطلاح امیر المومنان به عمل بعد از اینکه در عمل و گفتار مورد بی توجهی قرار گرفت. پس این رساله در پی آشنایی با اصطلاح و شکل گیری آن بوده و هم چنین بیان ارزش آن و امکان تطبیق آن بر متون. و به تبیین مفهوم جهل در لغت و اصطلاح پرداخته؛ و این بحث ارتباط جهل با صفات و مشتقات آن را حاصل کرده و به بررسی مفهوم جاهلیت و تاریخ و خصوصیات و عیوب آن پرداخته و بیان مهم ترین این ارتباط ها، به همراه مهم ترین نتایجی که به آن رسیدیم.

این رساله پژوهشی است در شعر محمد الماغوط شاعر سوری و یکی از پیشگامان قصیده ی نثر عربی . رساله مشتمل بر 4 بخش است؛بخش اول به زندگی ماغوط از جنبه های مختلف می پردازد و در پایان بخش اول سبک ادبی وی به طور مختصر مورد بررسی قرار می گیرد. بخش دوم به قصیده ی نثر اختصاص دارد و شامل 3 فصل است ؛الف) سیر تاریخی قصیده ی نثر ب) ویژگی های قصیده ی نثر ج) موسیقی در قصیده ی نثر. بخش سوم به تکنیک هایی می پردازد که از ویژگی های قصیده ی نثر است و این ویژگی ها در شعر ماغوط بررسی می شود، دراین بخش 4 تکنیک بر شمرده شده و نمونه هایی همراه با تحلیل آنها آورده می شود. بخش چهارم و آخرین بخش رساله هم به صور خیال در شعر ماغوط اختصاص دارد و ویژگی های تصاویر شعری ماغوط تحلیل و بررسی می شود و شامل6 فصل است که در هر فصل یکی از این ویژگی ها همراه با ذکر مثال هایی از شعر ماغوط آورده می شود.

اثر حاضر ترجمه کتاب ارزشمند "الحیاه الادبیه فی عصر صدر اسلام" تالیف : "دکتر محمد عبدالمنعم خفاجی" است که او ادبیات صدر اسلام را مورد بررسی قرار داده است . این کتاب شامل شش فصل می باشد که نگارنده در فصل اول به معرفی این عصر و مضمون کلی ادبیات اسلامی می پردازد و در ادامه تمدن اسلام و غرب را مورد مقایسه قرار می دهد. و فصل دوم را به قرآن اختصاص داده و دو جنبه بلاغت و اعجاز آن را مدنظر قرار می دهد. در فصل بعد پیامبر اسلام (ص) را بلیغ ترین و فصیح ترین اعراب معرفی نموده و نمونه هایی از گفتار ایشان را به عنوان شاهد مثال ذکر می کند. و فصل چهارم و پنجم را به ترتیب به نثر و نظم در صدر اسلام اختصاص داده و با آوردن شواهدی از نثر و نظم این دوره به نقد و بررسی آنها پرداخته و در زمینه نثر توجه خود را به خطابه و نویسندگی معطوف می دارد و در نظم تاثیر بسزای اسلام را در الفاظ و اسلوبهای شعری متذکر می شود و بالاخره در آخرین فصل شرح حسان بن ثابت شاعر اسلام را آورده و به ارزیابی قصیده لامیه وی می پردازد.

حکمت در شعر عرب حکمت شناخت هستی و عمل به مقتضای آن است . از آنجائی که فطرت انسانی تشنه درک حقایق هستی و شنیدن پند و اندرز می باشد، گرچه بدان عمل نمی کند مگر بندرت ، از این رو این موضوع (حکمت در شعر عرب) را برگزیدم. حکمت نزد اعراب جاهلی نتیجه تجارب زندگی است ، که با ظهور اسلام بدان رونق بیشتری داده شد. حکمت همچون دوره های قبل از عصری به عصر دیگر و زبان به زبان و نسل به نسل منتقل شده تا به عصر معاصر رسید، مگر اینکه در عصر معاصر شعرا آنرا با آیات قرآن و احادیث و ضرب المثل در آمیختند. برای یافتن اشعار حکمی، دیوانهای شعر معاصر را جستجو و اشعار حکمی آنرا بیرون آورده و با آیات و احادیث مقایسه کردم، و به تحلیل و بیان ریبائیهای آن و مقایسه اشعار با یکدیگر پرداختم.