نام پژوهشگر: رحمان عرفانی مقدم
فاطمه عرفانی مقدم علی مومنی
به منظور بررسی تحمل خشکی واریته های مختلف برنج آزمایشی در سال زراعی 1387 درمرکز تحقیقات برنج معاونت مازندران (آمل) در شرایط مزرعه بصورت طرح کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو تکرار در سه سطح تنش خشکی ( عدم تنش(شاهد)، تنش در مراحل رویشی و زایشی) انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ ها در همه صفات مورد مطالعه، شاخص های مقاومت به خشکی در کلیه سطوح در سطح احتمال 1% اختلاف معنی داری داشتند. ژنوتیپ های کادوس، 15 و شفق در سطح شاهد، ژنوتیپ های ساحل و کادوس در تنش مرحله زایشی و ژنوتیپ های درفک، تابش و نعمت در تنش مرحله رویشی برترین ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه بودند. از نظر شاخص های مقاومت به خشکی ژنوتیپ های دانیال، نعمت و ساحل ژنوتیپ های متحمل و ژنوتیپ های دمسیاه و 30 حساس به تنش در هر دو مرحله رشدی گیاه بودند. در تجزیه به عامل ها برای صفات مورفولوژیک سه عامل اول بیشترین سهم (9/65%) را در توجیه تغییرات داده ها داشتند. بر این اساس تابش، دانیال،کادوس، 8608، ساحل، نعمت، 8 و ندا برترین و دمسیاه و 30 حساس ترین بودند. تجزیه خوشه ای در هر سه سطح آبیاری ژنوتیپ های را در سه گروه قرار داد که ارقام کادوس، 8 و نعمت در هر سه شرایط آبیاری در گروه هایی قرار گرفتند که عملکرد دانه بیشتری نسبت به بقیه ژنوتیپ ها داشتند. این نتایج حاکی از آن است که این ژنوتیپ ها ثبات عملکرد بهتری در محیط های مختلف داشتند. در این مطالعه بین ارقام مورد بررسی تنوع ژنتیکی خوبی از نظر کلیه صفات مورد بررسی مشاهده گردید. بنابراین می توانند به عنوان منبع ژنتیکی در برنامه های گزینش و اصلاح برای مقاومت به خشکی در برنج مورد استفاده قرار گیرند.