چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

این پژوهش از یک فصل مقدماتی و سه بخش اصلی تنظیم گردیده است . فصل مقدماتی نگاهی اجمالی به زمینه های انقلاب مشروطیت و علل و عوامل زمینه ساز این حادثه مهم تاریخی دارد. بخش اول تحقیق اختصاص دارد به معرفی انجمن های فعال پیش از صدور فرمان مشروطیت که در واقع زمینه ساز ظهور انجمن های دوره حیات مجلس اول گردیدند. در کنار این معرفی به چگونگی شکل گیری، ترکیب اعضاء و اهداف و عملکرد آنها در راستای اهداف اعلام شده پرداخته خواهد شد. در بخش سوم نیز طی فصولی به تشریح فعالیت انجمن ها در محدوده زمانی استبداد صغیر پرداخته می شود و علی رغم کمبود اخبار و گزارشات در این مورد در منابع این دوره، نحوه حیات و عملکرد مجامع مبارز دوره فترت مشروطه به رشته تحریر کشیده می شود.

این پایان نامه شامل سه فصل می باشد: فصل اول در واقع مقدمه ای است بر فصول دیگر، که به بررسی تحولات ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران، می پردازد. در این فصل سعی شده است تا ریشه های نابرابریهای اجتمایی و اقتصادی رو به تزاید عصر قاجار مورد بررسی قرار گیرد. زیرا تشدید این نابرابریهای اقتصادی، اجتماعی بود که مهاجرت ایرانیان به قفقاز را شکل بخشید. در قسمت دیگر از فصل اول، تحولات اقتصادی و سیاسی قفقاز در اواخر قرن 19 میلادی مورد بحث واقع شده است تا زمینه های جذب مهاجران ایرانی در این مناطق روشن گردد. در فصل دوم پیرامون دیدگاههای تاریخی مهاجرت ایرانیان به قفقاز و علل و ریشه های این مهاجرت مورد نقد و بررسی واقع شده و در انتها نیز مختصری از میزان مهاجرتها و مراکز جذب و فعالیت مهاجران ایرانی آورده شده است . در فصل سوم ضمن اشاره به محیط فرهنگی و مطبوعاتی قفقاز، تاثیرپذیری مهاجران از تحولات فکری جدید قفقاز، از فعالیت روشنفکران ایرانی مقیم قفقاز از جمله "طالبوف " و "آخوندزاده" در بیداری و به حرکت درآوردن توده های مردمی و انتقال افکار سیاسی و اجتماعی به متن جامعه ایرانی توسط منورالفکران مذکور صحبت شده است . فصل چهارم که آخرین بخش این پژوهش را تشکیل می دهد فعالیت مهاجران ایرانی قفقاز بعد از بازگشت به وطن را در زمینه های تشکیل و عضویت در انجمنها دوره مشروطیت و گروههای انقلابی، چگونگی شکل گیری تشکلهای "سوسیال دموکرات " و اجتماعیون عامیون و نحوه ورود و پراکندگی آن در ایران و شیوه عمل و اقدامات آنها در شهرهای مختلف ایران، از جمله تبریز، تهران، و رشت و بطور کلی فعالیت مهاجران پس از بمباران مجلس اول تا هنگام فتح تهران را مورد پژوهش قرار گرفته است . بررسی تاریخ این دوره نشان می دهد که حاکمیت خودکامه، محمدعلیشاه قاجار که با براندازی نظام مشروطیت و مجلس ملی و دست بردن به کودتا، حیات و موجودیت مشروطه خواهان را پایان یافته تلقی می کرده با مقاومت سازمان یافته و پردامنه انقلابیونی مواجه شد که عمدترین کانونهای آنها در ولایتی چون تبریز و رشت به وقوع پیوست که تعداد مهاجران در آنها از نفوذ و سازماندهی قابل ملاحظه ای برخوردار بود.

این رساله از یک بخش مقدماتی و دوبخش اصلی تشکیل شده است .بخش مقدماتی عنوان کلیاتی درباره خوارج مشتمل بر چهار فصل:ظهور خوارج در صحنه تاریخ، اصول عقاید خوارج، جایگاه اجتماعی خوارج و مخاطبین آنها می باشد.بخش اول با عنوان خوارج و ایران (عصر بنی امیه) از دوفصل تشکیل شده است .فصل اول، جامعه ایران در قرن اول هجری.فصل دوم، سیر تاریخی و مراحل مختلف قیامهای خوارج درایران. بخش دوم رساله خوارج در ایران (عصر بنی عباس) را در پنج فصل مورد بررسی قرار می دهد که رئوس فصول آن عبارتند از:انتقال خلافت به عباسیان و پی آمدهای آن، خوارج و قیامهای روستائی در شرق ایران، قیام حمزه بن آذرک خارجی، خوارج در مواجهه با حکومتهای محلی، آخرین بقایای خوارج در ایران .

ساختار طبقاتی جامعه ایران عصر ساسانی، ضعف ایدئولوژیکی، ظهور بحران و تشنج در دین زرتشت ، رشد نظام فئودالی بویژه پس از اصلاحات کسری انوشیروان، کاهش تولیدات کشاورزی، بیمار شدن اقتصاد ایران بر اثر نارضایتی توده های مردم و جنگ های بلندمدت ایران و روم، تجمل گرایی و عشرت زدگی شاهنشاهان ساسانی و بزرگان تیسفون از مهمترین علتهایی هستند که دولت ساسانی را به تجزیه و تفرقه دچار ساختند. پیامدها و نمودهای این مسائل را در اختلافات سیاسی و مذهبی سردمداران مداین، شکستن سدهای دجله به علت بی توجهی، شیوع بیماری طاعون، رواج خرافات و اوهام، کشتار خاندان سلطنت و تصرف شدن پی در پی پایتخت می توان رویت کرد. "فره ایزدی" و "مساله از تخمه ساسان بودن" از موانع عمده ای بود که اجازه نمی داد مردی هشیار و سیاستمدار زمام امور ایران را دست بگیرد. ساختار پیچیده و بسته ایران مانعی بود که حتی اصلاحگری چون مزدک نتوانست آن را دگرگون سازد. برخلاف سیر جامعه ایران در سده ششم میلادی در عربستان دنیا رو به سویی دیگر داشت در این زمان دولت جوان و نیرومند اسلامی بر محور یک "جهان بینی روشن" و "ایدئولوژی پویا" شکل گرفت و قبایل عرب را از کثرت به وحدت رساند و شمشیرهای آنان را همسو ساخت به سخن دیگر در روزگاری که تیسفون مداین گشته بود یثرب مدینه می شد. جهاد در اسلام ارزش والایی داشت ، جهاد غنیمت دنیایی و سعادت اخروی را بدنبال داشت و هر مسلمانی آن را وظیفه شرعی خود می دانست . در این عصر عربستان از نظر مذهبی، سیاسی، اقتصادی و نظامی به مرحله ای رسیده بود که بایستی پای از جزیره العرب فراتر می نهاد. برخورد مسلمانان با حکومتهای پیر و فرسوده ایران و روم امری اجتناب ناپذیر بود و برای آنان یک ضرورت تاریخی و حیاتی بود. در روزگار خلافت ابوبکر مسلمانان به ایران حمله کردند و در مدتی کمتر از نیم قرن سرتاسر جهان ایرانیان را به تصرف درآوردند. در این تحقیق به بررسی و توضیح فتوحات مسلمانان تا سال 21 ه.ق یعنی سال فتح نهاوند پرداختیم. اعراب در تمام پیکارها باستثنای پل برنده میدان کارزار بودند. افزون بر گفته های پیش عواملی مانند عصبیت قبیله ای و قومی، مهارت در تیراندازی، توانایی در جنگهای تن به تن، وجود فرماندهان شایسته و دلیر، داشتن اطلاعات دقیق جغرافیایی، سبکباری، سرعت زیاد در جابجایی و نقل مکان از علتهای پیروزی اعراب بودند.

در طول تاریخ ایران، بنیانگذاران سلسله های حکومتی سعی نموده اند با استفاده از تمامی نیروهای بالقوه خود و اوضاع مساعد سیاسی و نقطه ضعف هیاتهای حاکمه وقت ، در پهنه سیاسی جامعه خود را مطرح کرده و قدرت را به دست گیرند. امکانات و عوامل دستیابی به قدرت در مقاطع مختلف تاریخی، نسبت به دوره های قبلی یکسان نبوده است ، زمانی خاستگاه قبیله ای و زمانی دیگر انگیزه های مذهبی و اقتصادی، زمینه ساز تشکیل حکومتها شده اند. بعد از نهضت مشروطیت ، شیوه ها و امکانات دستیابی به قدرت در جامعه ایران در مقایسه با دورانهای قبل تحول چشمگیری پیدا کرد. حاکمیت نظام مشروطه سلطنتی بر کشور، ایجاد سیستم پارلمانی و آزادیهای اعطا شده، باعث شد، تا اشخاص و گروههای طالب قدرت ، جلب حمایت اکثریت نمایندگان مجلس ، افکار عمومی و مطبوعات را در صدر اولویتهای خود قرار دهند. علیرغم اینکه در پرتو نهضت مشروطه آزادیهای فراوانی اعطا شد و فضای بازی برای برخورد اندیشه ها به وجود آمد، به خاطر اختلافاتی که بین دیدگاهها و اهداف گروههای شکل دهنده این نهضت وجود داشت ، نتوانست به تمامی اهداف مورد نظر دست یابد. نظام حکومتی جدید (مشروطه) در واقع بسیاری از شیوه ها و عادات نظام قبلی را در خود داشت . چهره های برجسته نظام استبدادی گذشته در پوشش مشروطیت ، دوباره مناصب کلیدی کشور را در اختیار گرفتند. اوضاع اقتصادی به علل داخلی و خارجی بدتر شد، استقلال طلبی برخی از مناطق و ایالات به سرعت به گسترش کینه های ایلیاتی و راهزنی سازمان یافته بدل شد، و دخالتهای آشکار و نهان قدرتهای امپریالیستی گرایشهای فوق را تشدید کرد و به دسته بندی و فساد نخبگان سیاسی جدید منجر شد. جنگ جهانی اول که با بحران سیاسی - اقتصادی ایران متقارن شده بود، وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور را بحرانی تر ساخت . هیات حاکمه وقت به علت ضعف و عدم آگاهی از اوضاع بین المللی، نه تنها هیچگونه استفاده ای از کشمکش قدرتهای بزرگ ننموده، بلکه از حفظ موضع بیطرفانه ایران نیز عاجز ماند و آتش جنگ پهنه کشور را فرا گرفت . این جنگ برای ایران نتیجه ای جز ویرانی، قحطی، یاس و ناامیدی مردم و اضمحلال ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور در پی نداشت . موضعگیریهای سیاسی - اقتصادی روسیه و انگلستان در قبال ایران، که بعد از قرارداد 1907 اکثرا با توافق بر سر تقسیم منافع شکل گرفته بود، در اواخر جنگ جهانی اول و با پیروزی بلشویکها در روسیه، شکل تازه ای به خود گرفت . انگلستان به دلیل منافعی که در ایران و هندوستان داشت ، برخلاف سیاستهای قبلی خود، مصمم به حمایت از تشکیل دولتی متمرکز و نسبتا قدرتمند در ایران شد تا سد محکمی را در برابر بلشویکها ایجاد کند. رضاخان سوادکوهی فرمانده لشکر قزاق، که پس از عزل فرماندهان روسی آن لشکر توانسته بود به این مقام دست یابد، در چنین شرایطی راه خود را به سوی سلطنت ایران هموار کرد. فقدان خاستگاه اشرافی، همراه با قدرت فرماندهی رضاخان در اعاده نظم و سرکوب جنبشهای انقلابی، آشوبهای محلی و حرکتهای تجزیه طلبانه، از او چهره ای مقبول در نزد مردم ایران و سیاستمداران انگلستان و شوروی ارائه داد. رضاخان با اقداماتی که انجام داد، بالاخره توانست حکومت قاجارها را منقرض ساخته و خاندان پهلوی را به حکومت برساند. پژوهش در دوره رضاخان، به دلیل انتقال سلطنت از قاجار به پهلوی و بروز تحولات سیاسی و اقتصادی مهم در کشور، از اهمیت ویژه ای برخوردار است . با این وجود، پژوهشهایی که در این زمینه صورت گرفته، بی طرفانه نبوده است .

در سده های یکم و دوم هجری، خلاقیت اموری و پس از آن خلافت عباسی با شورشها و جنبشهایی مردمی از قیبل شورش خوارج، کیسانیه، زیدیه و خردمیان در گشوه و کنار قلمرو وسیع اسلامی روبرو شدند. این جریانات مخالف که نشان دهنده نارضایتی های سیاسی و اجتماعی بودن، در اغلب موارد در قالبی مذهبی به ظهور می رسیدند. نهضت اسماعیلیه تیز یکی از این جریلات سیاسی - مذهبی مخالف بود. اسماعیلیان در تاریخ اسلام و در ایران به دلیل فعالیتهای سیاسی فکری، فرهنگی و عقیدتی شان دارای اهمیت بودند. روند رو به رشد مذهب اسماعیلی نزاری، در سده های پس از سقوط الموت و حضور قابل توجه دستگاه رهبری نزاریان در صحنه تاریخ ایران در اوایل عهد قاجار پس از سقوط الموت تا پایان اقامت آقا خان دوم قرار گیرد. البته با تاکید و توجه بیشتر نسبت به موقعیت و وضعیت آنان در دهه های نخستین عهد قاجار. هدف این پژوهش ، علاوه بر بیان آنچه، در دوران پس از سقوط الموت بر نزاریان ایران گذشته، آن است که نشان دهد نزاریان ایران پس از تهاجمات مغولان، چگونه خود را باز یافتند و به بازسازی خویش پرداختند، و سرانجام دوبراه در سده های نوزدهم و بیستم میلادی به یکی از معتبرترین جمعیت های اسلامی، در ابعاد اجتماعی و اقتصادی به ویژه در سرزمین هند مبذل شدند. دامنه و محدوده پژوهش حضار که صرفا به بررسی حیات سیاسی و اجتماعی نزاریان ایران می پرازد از آغاز فعالیت های جانشینان خورشاه شروع شده و با بررسی احوال و آقاعلیشاه مشهور به آقامحمدخان دوم پایان می گیرد. در این محدوده آنچه بیشتر مورد نظر بوده، بررسی اوضاع و احوال ایران در دوران قاجاریه تا هنگام، انتقال مرکز امامت اسماعیلیه به هند می باشد.

در این پژوهش به بررسی شخصیت و آثار یکی از کارگزاران سیاسی و ترقی خواه ایران بنام حسنعلی خان امیرنظام گروسی پرداخته شده است . حسنعلی خان امیرنظام به مدت شصت و چهار سال بطور مستمر در سطوح مختلف سیاسی و نظامی ایران خدمت کرده و مشاغل مهم و پراهمیتی چون وزارت فواید عامه ، سفارت در کشورهای اروپایی و وزارت ایالت بزرگ آذربایجان را برعهده داشته است . از این لحاظ وی جز رجال پرنفوذ و کارگزار دوره دوم ناصری است که با در ک عام از تجددخواهی و برداشت نوین در اداره مملکت ، توانست به اقداماتی دست زند که شرایط مساعد را برای گسترش تفکر نوین و تحولات اجتماعی فراهم آورد. همچنین وی نقش بسزایی در شکل گیری و تحقق بخشیدن به تفکرات تجددگرانه عصر سپهسالار داشت.

ایل بچاقچی از جمله ایلاتی است که تاکنون پژوهش جامعی در مورد آن انجام نگرفته است، گذشته از آنچه برخی پژوهشگران رشته علوم اجتماعی در مورد مبانی جامعه شناسی ، نوع معیشت ، نحوه کوچ ، مکانیابی ییلاق و قشلاق ، جمعیت ، کارکرد فرهنگی و تولیدات شبانکاره ای این ایل انجام داده اند ، به جز آنچه استاد ارجمند ، جناب آقای دکتر باستانی پاریزی در مقدمه مفصل پیغمبر دزدان به فعالیتهای سیاسی سران ایل آن هم در دوران پس از مشروطه اختصاص داده است ، هیچ پژوهش بنیادی در شناخت نقش تاریخی ایل مذکور در جنوب ایران انجام نگرفته است. حتی پیشینه تاریخی ایل کاملا مبهم و پیچیده مانده است. ناشناخته بودن گذشته ایل و فعالیتهای سران ایل در دوران مشروطیت ، جنگ جهانی اول و پس از آن، واکنش برخی از سران این ایل در مقابل سلطه گریهای استعمار پیر(انگلیس ) ، دو دلیل عمده ای بودند که نگارنده را به سمت پژوهش بنیادی در مورد این ایل سوق داده اند.

این پژوهش که تحت عنوان ؛روابط سیاسی ایران و آمریکا از سال 1320 تا 1332؛ انجام شده به منظور پر کردن یکی از خلاهای موجود در مطالعات تاریخ دیپلوماسی دو کشور ارائه می گردد. تاکنون این بخش از سیاست آمریکا در این مقطع تاریخی، یا مورد توجه پژوهشگران واقع نشده، یا اگر هم شده، متون عمومی به ندرت از این موضوع بحث نموده اند. لذا خلا موجود این ضرورت را ایجاد می کرد که پژوهشی که در این زمینه به صورت جداگانه و مشخص صورت پذیرد. بدین جهت پژوهشی که در پیش رو دارید. کاری است که روابط سیاسی دو کشور ایران و آمریکا را به صورت اختصاصی طی یک دوره حساس دوازده ساله به بحث گذاشته است. شاید بتوان گفت که یکی از ویژگیهای منابع نوشته شده این پژوهش، اتکا بر اسناد و مدارک زنده دوره مورد بحث است، که استخوان بندی اصلی این تحقیق را شکل میدهد و بر اساس این اسناد و مدارک و منابع نگارنده تلاش نموده که با تدقیق در خلا های تاریخی مورد نظر بخشی از شواهد مسلم جهت تجزیه و تحلیل مناسب از رویدادهای و سیاسی بین دو کشور را در این پژوهش ذکر نماید. با این توضیح که تحلیل مفصل سیاست خارجی آمریکا در این دوره و نحوه اجرای این سیاست در شرایط خاص بین المللی باید مورد توجه قرار گیرد، اما با توجه به گستره موضوع پژوهش، سعی شده که مسائل سیاسی به صورت کلی مورد بحث قرار گیرد. به عبارت دیگر، به منظور جلوگیری از وسعت یافتن موضوع مورد نظر، سعی شده که واکنش و نظریات وزارت امور خارجه آمریکا نسبت به مسائل ایران به بحث گذاشته شود. لذا امید آن می رود که با ارتباط دقیق این مطالب، روابط دیپلوماتیک دو کشور ایران و آمریکا در جایگاه صحیح تاریخ خود قرار گیرد و مورد عنایت پژوهندگان تاریخ معاصر واقع شود. شایسته است یادآوری شود که در این تحقیق به مسائل و موضاعاتی اشاره شد که نیازمند بررسی و تحقیق بیشتری هستند، لذا تا آنجا که به روابط سیاسی دو کشور مربوط می شود به آن مطالب اشاره شد. ولی جای تحقیق پیرامون برخی از مسائل این موضوع همچنان باقی است. نکته دیگر که یادآوری آن ضروری است، این است که شناخت همه علل و عوامل موثر در مناسبات دو کشور تقریبا کاری مشکل و طاقت فرسا و نیازمند منابع معتبر است. لذا سعی شده که بخشی از آنها را در این پژوهش جای داده یا حتی الامکان بخش بیشتری از این علل و عوامل مورد بحث قرار گیرند. بنابراین، هدف پژوهش، دفاع، یا هواخواهی از یک موضوع سیاسی یا حتی یکی از دو کشور نیست، بلکه هدف، توضیح و تحلیل مستندی از یک دوره دوازده ساله از تاریخ ایران در حد بضاعت علمی است تا بدون تعصب و جانبداری به داده های دقیقی از واقعیت تاریخی دست یابد. در این رهگذر باید به این موضوع اشاره شود که: گوناگونی، تفاوت و حتی تضاد در تحلیل ها ی مختلف حتی روایتهای متفاوت گره باعث زحمت نگارنده شده است، با این همه بر این باور است، که عامل غنی تر شدن و پویایی یک پژوهش تاریخی در همین است که به لحاظ منطقی بازسازی و بازنمایی یک مرحله تاریخی نقطه کمال و پایانی ندارد و هیج محققی نمی تواند پرونده تاریخی یک دوره را به بایگانی بسپارد و کار خود را دقیق ترین گزارش از عینیات تاریخی موضوع مورد بحث خویش قلمداد کند.

رساله حاضر از سه بخش تشکیل گردیده است. از آنجا که شناخت سیاستهای خلفای راشدین جهت ورود در مباحث اصلی لازم به نظر می رسد. فصل مقدماتی به بررسی وضعیت ایران در زمان خلفای راشدین اختصاص یافت. در این فصل ابتدا چگونگی آشنایی اعراب و ورود آنها به سرزمین ایران در زمان ابوبکر به صورت بسیار مختصر مورد بررسی قرار گرفت، و سپس اقدامات سیاسی و اجتماعی خلفای ثلاث و چگونگی برخورد آنها با ایرانیان مورد تدقیق قرار گرفته که هدف از آن آگاهی یافتن از نحوه برخورد خلفای قبل از امویان با ایرانیان و سیاست آنان در ایران می باشد. در بخش دیگر به بررسی سیاستهای امویان شاخه سفیانیان پرداخته است و چگونگی تثبیت قدرت در سرزمینهای خلافت شرقی توسط معاویه بررسی شده است . سیاستها و اقداماتی که معاویه در این سرزمین ها برای بسط قدرت در پیش گرفت و نیز بازتاب سیاستهای وی را در ایران که همانا ورود خوارج به ایران و پیوستن ایرانیان به خوارج و شورشهای آنان بود. در بخش مجزایی نیز دوره فترت یعنی حکومت کوتاه مدت عبدالله بن زبیر وقایعی که در حکومت وی ارتباط مستقیم با اوضاع ایران داشت مورد توجه واقع شد. در بخش آخر نیز به سیاستهای امویان در عصر عبدالملک در ایران پرداخته شد. سیاستهایی که در آغاز گرچه سبب ثبات حکومت امویان شد، اما بازتاب آن منجر به سقوط حکومت امویان در ایران گردید.

بررسی وضعیت سیاسی بلوچستان در دوره قاجار، یکی از مسایل مهم تاریخ ایران است، که کمتر بدان پرداخته شده است.بلوچستان از نخستین مناطق جنوبی ایران بود که در رقابت های کشورهای اروپایی به علت همسایگی با هندوستان و داشتن نقش معبر برای این سرزمین ، مورد توجه آنها قرار گرفت.تحقیق و پژوهش در تاریخ منطقه، نشان می دهد که دولتمردان کشور ما در دوره قاجار چگونه به سرزمین های پیرامونی ایران، نگاه می کردند و چه سیاستی در این نواحی که نفع مادی برای آنها نداشت دنبال می کردند، همچنین بررسی تاریخ بلوچستان در این دوره روشن می سازد که حاکمان و سیاستمداران آن زمان به مسائل سیاسی جهان تا چه اندازه آگاه بودند و چه موضعی در برابر دیپلماسی فعال خارجی داشتند و آیا توانستند در تحولات سریع سیاسی جهان منافع کشور را حفظ کنند؟ مطالعه و بررسی نحوه برخورد حاکمان این دوره با مردم بلوچستان و چگونگی اداره این ناحیه و پیامدهای سیاست های اعمال شده از دیگر مسایلی است که در این پژوهش تا حد امکان روشن می گردد.

در این تحقیق ابتدا در مورد نقش تشیع و تصوف و پیوند آنها و همچنین نقش قزلباشان و مسائل سیاسی و فرهنگی دوره شاه اسماعیل به اختصار بحث شده و سپس این تحقیق به چهار بخش تقسیم شده است: بخش اول ، دوره تثبیت مسائل سیاسی و فرهنگی یعنی دوره شاه تهماسب اول است. بخش دوم ، دوره تغییر مسائل سیاسی و فرهنگی یعنی دوره شاه اسماعیل دوم است. بخش سوم ، دوره بحرانی یعنی دوره سلطان محمدخدابنده است. دوره ای که به علت ضعف بینایی پادشاه و عدم قدرت کافی او و همچنین دخالتهای فراوان مهد علیا در اداره امور کشور ، اوضاع کاملا بحرانی می گردد.در این دوره است که شکاف سیاسی و فرهنگی بین دو عنصر ایرانی و ترک یعنی ایرانیان و قزلباشان به اوج خود می رسد.بخش چهارم، دوره اقتدار و شکوفایی یعنی دوره شاه عباس اول است.دوره ای که با تحول در امور نظامی یعنی سرکوب قزلباشان و کوچ دادن آنها به مناطق مرزی و قدرت گرفتن غلامان گرجی و چرکس همراه است و این خود باعث تحکیم موقعیت پادشاه در جامعه شد. از سوی دیگر، گسترش فقه شیعی و فلسفه توسط علمایی بزرگ مانند شیخ بهایی، میرداماد و ملاصدرا باعث گسترش فرهنگ مذهبی شده است.همچنین در این بخش سعی گردید، که سیاست های فرهنگی برون مرزی و تاثیرات فرهنگ ایرانی در این دوره ، بر کشورهای دیگر به ویژه امپراطوری عثمانی و هند مورد بررسی قرار گیرد.