به منظور شناسایی گونه های جنس heterodera در مزارع چغندرقند و گونه های جنس meloidogyne در مزارع گوجه فرنگی استان خراسان رضوی، طی سال های 1388-1387 تعداد 74 جمعیت ازجنس heterodera از خاک و ریشه های چغندرقند و 21 جمعیت ازجنس meloidogyne از روی ریشه های گوجه فرنگی ، ریحان، خیار و علف هرز قیاق جمع آوری گردید. بر اساس خصوصیات مرفولوژیکی و مرفومتریکی مخروط انتهای بدن سیست ها و مشخصات لاروهای سن دو از جنس heterodera ،3 گونه h. schachtii، h. trifolii و h. filipjevi شناسایی شدند. با توجه به اینکه تنوع مرفولوژیکی زیادی بین جمعیت های مختلف دو گونه h. schachtii و h. filipjevi وجود داشت، برای تایید شناسایی مرفولوژیکی از روش its-pcr-rflp استفاده شد. ناحیه مذکور از rdna ، با استفاده از آغازگرهای tw81 و ab28 تکثیر شد. باند تولید شده در جمعیت های مختلف h. schachtii با استفاده از آنزیم برشی mvai و در جمعیت های مختلف h. filipjevi با استفاده از آنزیم های برشی alui? hinfi? taqi bsthhi? psti? tru9i هضم شدند. الگوهای برشی تولیدی توسط این آنزیم ها، شناسایی های مورفولوژیکی را تایید کردند. آنالیز خصوصیات مرفولوژیکی در جمعیت های مختلف گروه avenae که گونه h. filipjevi هم از این گروه است، همپوشانی زیادی را بین جمعیت ها نشان می دهد. همچنین موقعیت فیلوژنتیکی دو جمعیت از h. filipjevi ، بعد از توالی یابی تعیین گردید. لازم به ذکر است که تنوع مرفولوژیکی زیادی بین جمعیت های مختلف گونه h. trifolii مشاهده نشد. در جمعیت های مختلف meloidogyne ، شناسایی مورفولوژیکی با استفاده از خصوصیات شبکه کوتیکولی انتهای بدن ماده ها و مشخصات لاروهای سن دو، نشان داد که تمام جمعیت ها متعلق به گونه m. javanica هستند. آنالیز خصوصیات مورفولوژیکی تنوع 16% را بین جمعیت های مختلف این گونه نشان داد. برای بررسی کارایی شناسایی مورفولوژیکی از آغازگرهای اختصاصی گونه و برای بررسی تنوع ژنتیکی از روش rapd استفاده شد که آغازگرهای اختصاصی گونه باند اختصاصی 670 جفت باز را تولید کردند و واکنش rapd نیز 164 باند تولید نمود. دندروگرام ترسیم شده بر اساس داده های rapd نتوانست جمعیت های مختلف را بر اساس منطقه جغرافیایی یا گیاه میزبان تفکیک کند.

نماتد مولد غده، meloidogyne spp.، انگل بسیاری از محصولات زراعی و باغی از جمله کیوی می باشد. به منظور بررسی تأثیر عوامل بیولوژیک روی مرگ و میر لاروها و تفریخ تخم نماتد در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه، 100 جدایه از فراریشه باغ های کیوی فروت شمال کشور جداسازی شد. شناسایی باکتری های آنتاگونیست با استفاده از ویژگی های ریخت شناسی، فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و مولکولی صورت گرفت و علاوه بر این ناحیه 16sdna آنها توالی یابی شد. در شرایط آزمایشگاهی جدایه های bacillus sp.، pseudomonas chlororaphis subsp. aeurofaciens و pseudomonas flourescens با افزایش درصد مرگ و میر لاروها به ترتیب 27/60، 04/53 و 23/52 درصد بیشترین تأثیر را از خود نشان دهند. همچنین در شرایط گلخانه با کاهش تعداد گال به ترتیب به 66/46، 28و 66/41 عدد در مقایسه با شاهد( 66/85 عدد) و کاهش تعداد کیسه تخم به ترتیب به 29، 6/10 و 16 عدد در مقایسه با شاهد ( 3/78عدد) عملکرد بسیارخوبی از خود نشان دادند. جدایه pseudomonas chlororaphis subsp. aeurofaciens توالی یابی شد و با شماره شناسایی jx477174 در بانک ژن ثبت شد. در مورد جدایه های اکتینومیست پنج جدایه در شرایط آزمایشگاهی با کاهش میزان تفریخ تخم در مدت هفت روز و مرگ و میر لاروها در مدت پنج روز، قابلیت آنتاگونیستی از خود نشان دادند. جدایه های streptomyces sp3.، streptomyces sp4.، streptomyces sp5.، streptomyces sp7. و streptomyces sp8. با کاهش تفریخ تخم به ترتیب 29/16، 99/19، 11/27، 22/20 و 41/18 درصد و افزایش مرگ و میر لاروها به ترتیب 45، 30/33، 53/37،01/35 و50/37بیشترین درصد تأثیر را از خود نشان دادند. همچنین در شرایط گلخانه با کاهش تعداد گال به ترتیب به 36، 30، 66/46، 33/29 و 38 عدد در مقایسه با شاهد (66/85 عدد) و کاهش تعداد کیسه تخم به ترتیب به 6/12، 10، 16، 10 و 3/12 عدد در مقایسه با شاهد (3/78 عدد) عملکرد بسیارمطلوبی داشتند. به استثنای bacillus sp. که از میزان اثربخشی مشابهی با نماتدکش برخوردار بود، جدایه های موثر در شرایط گلخانه موفق تر از نماتدکش عمل کردند.

به منظور شناسایی نماتدهای انگل گیاهی مراتع سبلان در طی سال های 90 و 91 تعداد 120 نمونه خاک و ریشه گیاهان جمع آوری و به آزمایشگاه دانشکده منتقل گردید. با استفاده از روش تکمیلی تری (سینی) و سانتریفیوژ نماتدها استخراج و بر مبنای روش دگریسه تثبیت و به گلیسیرین خالص منتقل شد. پس از تهیه اسلاید دائمی و برش عرضی لازم از بخش های مختلف نماتدها، تمام نمونه ها با استفاده میکروسکوپ نوری مجهز به لوله ترسیم از نظر ریخت سنجی و ریخت شناسی مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از منابع و کلید های معتبر برای شناسایی گونه های نماتدهای جمع آوری شده، 58 گونه متعلق به 33 جنس به شرح زیر شناسایی گردید: aglenchus agricola filenchus discrepans paratylenchus nanus amplimerlinius macrurus filenchus facultativus paratylenchus neoamblycephalus aphelenchoides bicaudatus filenchus misellus paratyenchus similis aphelenchoides spicomucronatus filenchus sandneri paratylenchus tatae aphelenchus avenae filenchus vulgaris pratylenchoides crenicauda boleodorus thylactus helicotylenchus digonicus pratylenchoides variabilis coslenchus costatus hemicycliophora vaccinium pratylenchus crenatus coslenchus franklinae hirschmanniella gracilis pratylenchus neglectus coslenchus leiocephalus heterodera trifolii pratylenchus thornei coslenchus multigyrus longidorus elangatus psilenchus curcumerus coslenchus polonicus malenchus exiguus psilenchus terextremus coslenchus oligogyrus merlinius brevidans rotylenchus basiri criconemoides informis macroposthonia antipolitanum scutylenchus rugosus criconemoides myungsugae macroposthonia curvatum trichodorus persicus ditylenchus myceliophagus miculenchus salvus tylenchorhynchus dubius eutylenchus excretorius nagelus hexagrammus tylenchorhynchus maximus filenchus afghanicus nagelus leptus tylenchus naranensis filenchus andrassyi neodolichorhynchus judthae xiphinema montenegrinum filenchus baloghi neopsilenchus magnidens filenchus cylindricaudus paraphelenchus micoletzkyi در میان گونه های شناسایی شده چهار جنس aglenchus، eutylenchus، malenchus، miculenchus برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. گونه های coslenchus leiocephalus، c. oligogyrus، neodolichorhynchus judthae، psilenchus curcumerus، tylenchusneranensisبرای اولین بار از ایران گزارش می گردد. همچنین نر دو گونه coslenchusoligogyrus و nagelusleptusبرای اولین بار در دنیا گزارش می شوند. همچنین در طی این تحقیق با استفاده از پرایمر های d2/d3 قطعه ای در حدود 800 جفت باز از ژنوم 28s rrna از 9 گونه طی فرآیند واکنش زنجیره های پلیمرازی تکثیر گردید. پس از توالی یابی این قطعات تکثیر یافته با استفاده برنامه فیلوژنی mrbayes درخت فیلوژنی ترسیم و به بررسی و بحث آن پرداخته شد.

نماتد سیستی سویا heterodera glycines مهمترین عامل بیمارگر محدود کننده عملکرد سویا (glycine max (l.) merr.) است. کاربرد منابع مقاومت یکی از روش های موثر کنترل نماتد سیستی سویا است. در این مطالعه، به منظور شناسایی لاین های مقاوم، واکنش 63 لاین سویا نسبت بهh. glycines hg type 0 (نژاد 3)در شرایط اتاقک رشد و مزرعه بررسی شد. در بررسی مزرعه ای، واکنش لاین ها در قطعه ای آلوده در کشت و صنعت دشت ناز ساری مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس شاخص ماده (توانایی تکثیر نماتد روی هر لاین نسبت به رقم استاندارد lee 74) حساسیت یا مقاومت لاین ها به-صورت درصد تعیین شد. نتایج این بررسی نشان داد که از بین لاین های بررسی شده، پنج لاین کاملا مقاوم، 14 لاین نسبتا مقاوم، 22 لاین نسبتا حساس و 22 لاین کاملا حساس بودند. با کشت لاین های مقاوم و نسبتاً مقاوم در اتاقک رشد و مقایسه واکنش آن ها نسبت به رقم حساس استاندارد، واکنش حساسیت یا مقاومت لاین ها تایید شد.

سپس از نماتدهای جدا شده به تفکیک جنس، اسلایدهای میکروسکوپی دائم تهیه شد. مشخصات ریخت شناسی و ریخت سنجی نماتدها با استفاده از میکروسکوپ نوری مجهز به لوله ترسیم بر طبق منابع شناسایی مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 27 گونه نماتد از 14 جنس شناسایی گردید. ogma fagini amplimerlinius macrurus ogma menzeli amplimerlinius paraglobigerus ogma murrayi aphelenchoides sacchari paraphelenchus acontioides aphelenchus avenae paratylenchus neoamblycephalus criconemoides informis paratylenchus straeleni criconemoides parvus pratylenchus vulnus criconemoides solivagum rotylenchus buxophilus criconemoides xenoplax rotylenchus iranicus helicotylenchus minzi tylenchorhynchus annulatus helicotylenchus pseudorobustus xenocriconemella macrodora nagelus hexagrammus xiphinema mazandaranense nagelus obscurus xiphinema pachtaicum ogma civellae ogma dryum در این تحقیق گونه های o. dryum، o. murrayi و a. paraglobigerus برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. در میان جنس ها و گونه های بررسی شده، جنس هایogma و criconemoides به ترتیب با پنج و چهار گونه و نیز گونه های c. parvus و o. civellae بیشترین جمعیت را داشتند.

استان همدان با داشتن سهم 8/18 درصد از تولید سیب‏زمینی کشور، مقام اول در تولید این محصول را به خود اختصاص داده است. از چالش‏های عمده تولید سیب‏زمینی در این استان خسارت وارده توسط نماتد سیستی سیب‏زمینی گونهglobodera rostochiensis است که به عنوان مخرب‏ترین و خسارت‏زاترین بیمارگر مزارع سیب‏زمینی در دنیا محسوب می‏گردد. یکی از بهترین راهکارهای مدیریتی این نماتد، استفاده از ارقام مقاوم می‏باشد که برای استفاده صحیح از ارقام مقاوم اطلاع از وضعیت پاتوتایپ‏ نماتد سیستی سیب‏زمینی ضرورت دارد. هدف تحقیق حاضر تعیین پاتوتایپ نماتد سیستی سیب‏زمینی در برخی از جمعیت‏های جمع‏آوری شده از مناطق مختلف روستاهای شهرستان بهار استان همدان و تعیین و مقایسه ترادف ناحیه d2-d3 ژن28s-rdna و آنالیز فیلوژنتیکی جمعیت‏های مورد آزمایش بوده است.

چکیده ندارد.