ژن کیتیناز chis جداشده از bacillus pumilus sg2 دارای سه ناحیه ژنی شامل دامنه کاتالیتیک گلیکوزیل هیدرولاز18، دامنه فیبرونکتین3 و دامنه اتصال به کیتین، به گیاه آرابیدوپسیس منتقل و قابلیت آن در ایجاد مقاومت در برابر بیماری های قارچی مورد ارزیابی قرارگرفت. دو ساختار ژنی شامل توالی کامل ناحیه کدکننده ژن chisو همچنین توالی دامنه کاتالیتیک گلیکوزیل هیدرولاز18(gh18) که با حذف دو دامنه دیگر از ژن chis ایجاد شده بود، بطور جداگانه به گیاهان منتقل شدند. صحت انتقال و ادغام ژن ها توسط آزمون های pcr و سادرن بلات تأیید و نسخه برداری از ژن های انتقالی نیز با روش rt-pcr اثبات شد. بررسی هایelisa و وسترن بلات نشان دادند اکثر لاین های تراریخت که ژن مربوطه را رونویسی کرده بودند پروتئین آن را نیز تولید کرده اند. بررسی آنزیمی نشان داد که با حذف ناحیه اتصال به کیتین، فعالیت کیتینازی پروتئینgh18 در مقایسه باchis تغییری نکرده است. همچنین بررسی های ضد قارچی در شرایط آزمایشگاهی نشان داد با حذف ناحیه اتصال به کیتین فعالیت ضدقارچیgh18 در مقایسه با chis شدیداَ کاهش یافته است. عصاره پروتئینی گیاهان دارای ژنchis توانست رشد قارچ های بیماریزای گیاهی, rhizoctonia solani, sclerotinia sclerotiorum, botrytis cinerea, bipolaris sp., alternaria raphani, alternaria brassicicola, trichoderma reesei, و fusarium graminearum را کنترل کند، در حالی که عصاره پروتئینی گیاهان واجد gh18 تنها رشد هیف های a. brassicicola را به صورت محدود کنترل کرد. همبستگی مثبتی بین میزان بیان پروتئین نوترکیب لاین های تراریخت و اثر بازدارندگی آنها روی رشد قارچ ها مشاهده شد. ارزیابی مقاومت گیاهان کامل نیز نشان داد گیاهان لاین تراریخت achis11 که بیشترین بیان chis را دارا بودند در مقایسه با گیاهان شاهد غیر تراریخت، مقاومت بالاتری در برابر r. solani و a. brassicicola نشان داده و توانستند خسارت بیماری را کاهش دهند. بررسی های مرفولوژیک لاین های تراریخت شده با chis نشان داد در مقایسه با گیاهان شاهد و گیاهان واجد gh18، سرعت رشد، ارتفاع گیاه و طول ریشه در آنها افزایش یافته و سریع تر وارد فاز زایشی شده اند. این تحقیق اولین گزارش از انتقال یک ژن کیتیناز از bacillus pumilus به گیاه می باشد.

در این تحقیق 13 نمونه از گیاه دارویی آویشن، 10 نمونه متعلق به گونه بومی thymus daenensis و نمونه های دیگر مربوط به گونه های t. migricus, t. pubsence و t. fedtschenkoi مورد ارزیابی های مورفولوژیکی و ژنتیکی قرار گرفتند. بر اساس تجزیه واریانس 14 صفت مورفولوژیک تفاوت معنی داری بین نمونه های آویشن مشاهده شد. با توجه به دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای صفات مورفولوژیک نمونه ها در دو دسته قرار گرفتند. به منظور ارزیابی تنوع مولکولی نمونه های آویشن، dna ژنومی به صورت بالک با اسنفاده از روش ctab گیاهان دارویی با کمی تغییرات، استخراج گردید. برای انجام واکنش pcr از20 آغازگرrapd استفاده گردید که تنها 8 آغازگر باندهای واضح و تکرار پذیر را نشان دادند. از مجموع 97 باند تولید شده 61% باندها چند شکل بودند. آنالیز داده ها با برنامه های popgene و ntsys انجام و دندروگرام بر پایه upgma ترسیم شد. دندروگرام ترسیم شده در فاصله ژنتیکی 80% دو گروه اصلی را بین 13 نمونه مشخص کرد. نتایج به دست آمده از مقایسه ماتریس های مورفولوژیکی و مولکولی تطابق چندانی با یکدیگر نشان ندادند. به طور کلی بررسی تنوع در ژنوتیپ های آویشن با استفاده از نشانگر rapd نشان داد که این مارکر در شناسایی نواحی چند شکلی و تخمین فاصله ژنتیکی و مدیریت ژرم پلاسم می تواند مفید باشد.

پسوروز یک از بیماری های ویروسی مهم مرکبات در برخی از مناطق دنیا بوده و عامل آن،,(cpv) citrus psorosis virus یک ویروس چند قطعه ای با آر.ان.ای تک رشته ای است که موجب پوسته پوسته شدن تنه درختان مسن و بروز نقش میخی در برگ های جوان می شود. روش های سنتی تشخیص بیماری های پسوروز شامل مشاهده علائم در برگ ها و تنه و انجام آزمون های حفاظت تقاطعی و نیز نموده سازی درختان مظنون بر روی نهال های شاخص می باشد. در مواردی علیرغم وجود علائم بارز پوستی پسوروز، آلودگی درختان به پسوروز منفی بوده است. روش های مولکولی راه را در جهت شناسایی دقیق تر عوامل مولد بیماری های مختلف و نیز مقایسه جدایه ها با یکدیگر هموار ساخته است. در این تحقیق برای تشخیص ویروس پسوروز مرکبات از آزمون نسخه برداری معکوس واکنش زنجیره ای پلی مراز (rt-pcr)، و کاربرد آغازگرهای اختصاصی ویروس پسوروز مرکبات استفاده شد. بدین منظور، تعدادی از نهال های بذری لیموترش سالم ( (citrus aurantifolia8 تا 12 ماهه، با دو منبع آلوده به ویروس پسوروز (p1و ,(p4از دو درخت پرتقال آلوده در ساری پیوند، و در شرایط گلخانه oc)21-30( نگهداری شدند. در نهال های آلوده، خطوط نامنظم سبزردی و کوتاه و نقش میخی بر روی رگبرگ ها، و موازی با آن ها دیده شد. در این تحقیق سه روش استخراج آر.ان.ای امتحان شد. روشی که از بافر گوانیدین تیو سیانات همراه با فنول/کلروفرم برای استخراج آر.ان.ای کل از بافت برگ استفاده شده بود، مناسب تر از سایر روش ها بود و کیفیت اسیدنوکلئیک استخراجی بالاتر بود. از rt-pcrو با بکار گیری آغازگرهای خاص پروتئین پوششی برای تشخیص ویروس پسوروز استفاده شد. یک قطعه 300 نوکلئوتیدی در نمونه های آلوده و دارای علائم نقش میخی با بکارگیری آغازگرشماره 5 (cpv1,cpv2) قابل ردیابی بود. طول قطعه بدست آمده با قطعه ایکه از تکثیر جدایه های خارجی پسوروز گزارش گردیده است (600 نوکلئوتیدی) کوتاهتر بود و این میتواند نشانگر عدم شباهت کامل جدایه های کشورهای دیگر باشد. بکار گیری روش مناسب تر در استخراج آر.ان.ای از بافت های آلوده که در این بررسی با بکارگیری گوانیدین تیو سیانات حاصل شد برای حصول قطعه مورد انتظار، تأثیر قابل توجهی داشت.

گل داوودی (chrysanthemum morifolium ramat.) که به خانواده چتریان تعلق دارد دومین محصول باغبانی مهم از نظر اقتصادی در سطح دنیا می باشد اما اکثر ژنوتیپ های این گیاه به شته حساس می باشند. در این تحقیق ژنوتیپهای 1581 و 4043 گل داوودی با استفاده از اگروباکتریوم نژاد agl-0 دارای ناقل دوگانه pbin حامل ساختارهای ژنی افزایش بیان اکوستاتین شقایق دریایی (sae) و گاما کادینن سنتاز (gcs) با راه انداز رابیسکو تراریخت گردیدند. گیاهان باززایی شده بر روی محیط کشت انتخابی با استفاده از تکنیکهای pcr، qrt-pcr , lc-ms , gc-ms و وسترن بلات مورد ارزیابی قرار گرفتند و به محیط کشت ms حاوی آنتی بیوتیکهای لازم منتقل شده و ریشه دار گردیدند. فراوانی تراریخت سازی برای sae برای ژنوتیپهای 1581 و 4043 بترتیب 75/8% و 5% بود. فراوانی تراریخت سازی برای gcs برای ژنوتیپهای 1581 و 4043 بترتیب 25/6% و 5% بود. در ارتباط با ژن gcs در گیاهان تراریخت فنوتیپهای غیر طبیعی مثل نازک بودن برگ ها و کوتاه قدی مشاهده شد. در آزمون qrt-pcr ژنهای منتقل شده بیان بالایی نشان دادند اما بر اساس آنالیز lc-ms و gc-ms گاماکادینن تشخیص داده نشد و تفاوتی بین گیاه طبیعی و تراریخت مشاهده نشد. بنظر می رسد فراورده این ژن برای گیاه سمی بوده و در مرحله پیش از ترجمه, ژن مورد نظر سرکوب شده است. ارزیابی زیستی بر روی گیاه تراریخت کامل و دیسک های کوچک برگ جهت تأیید گیاهان تراریخت و اثرات زیان آور اکوستاتین بر روی رشد جمعیت شته انجام شد. لاینهای تراریخت با بیشترین میزان بیان اکوستاتین بیشترین مرگ و میر و کاهش رشد جمعیت را بترتیب در شته پنبه و شته هلو نشان دادند. در ارزیابی زیستی گیاه کامل پس از 7 روز جمعیت شته m. persicae نسبت به کنترل 69-25% کمتر بود. پنج روز پس از تلقیح, مرگ و میر شته پنبه در لاینهای کنترل 11% و در لاینهای تراریخت 32-16% بود.

دارواش گیاهی انگلی و متعلق به خانواده viscaseae می باشد که در طب سنتی از آن استفاده های فراوان می شود. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی گیاه دارواش در استان های گلستان، مازندران و گیلان، 17 جمعیت از جنس l. viscum و 10 جمعیت از جنسm.b. arceut hobium از نقاط مختلف جمع آوری گردید. در این پژوهش از 13 پرایمر rapd استفاده شد. در بررسی جنس viscum، 169 باند قابل امتیازدهی حاصل شد که حدود 38/83 درصد باندها چند شکل بودند. میزان متوسط pic برای این جنس 27/0 و mi 7/20 برآورد گردید. همچنین در جنس arceuthobium ، تعداد 165 باند مشاهده شد که بیش از 84 درصد باندها چند شکل بودند و مقدار pic و mi به ترتیب 26/0 و 7/23 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل کلاستر بر مبنای ضریب تشابه دایس و الگوریتم upgma نشان داد که تنوع گسترده ای در نمونه های جمع آوری شده وجود دارد به نحوی که متوسط ضریب تشابه برای جنس viscum، 45/0 و برای جنس arceuthobium، 44/0 بود. تنوع بسیار وسیعی در این دو جنس مشاهده گردید.

پونه آبی با نام علمی (mentha aquatica)نوعی گیاه معطر از خانواده lamiaceaeمی باشد که قسمت های مختلف آن دارای تانن، مواد رزینی، پکتیکی، قند و اسانس است. مقدار اسانس و مواد موثره گیاه بر حسب واریته های مختلف گیاه و شرایط محیطی متفاوت است. بر اساس تحقیقات انجام شده، افزایش در سطح پلوئیدی اغلب منجر به افزایش ماده خشک گیاه و متابولیت های ثانویه می شود، همچنین با توجه به آنکه بیشترین مواد موثره، در برگ ها و ساقه ها وجود دارد به نظر می رسد تغییرات مورفولوژیک خاص در این قسمت ها که گاه با پلی پلوئیدی همراه است، موجب تغییر در میزان مواد موثره گیاه شوند. به همین دلیل در این تحقیق به منظور بررسی پلی پلوئیدی و تغییرات مورفولوژیک وتاثیر آن بر تغییر در میزان ماده موثره پونه آبی، با توجه به اثرگذاری ماده شیمیایی کل شی سین مطالعه ای در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و دانشگاه پیام نور مرکز کرج انجام شد. این بررسی بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد که در آن فاکتور اول شامل تیمار کل شی سین در 4 سطح (غلظت های صفر،1/0 ،2/ 0و4/0درصد) و فاکتوردوم شامل تیمارزمان در 4 سطح (در زمان های4،8، 16و 32 ساعت) با تعداد 4 تکرار انجام گرفت. با مطالعه سطوح پلوئیدی توسط فلوسایتومتری ایجاد پلی پلوئیدی در نمونه ها تائید شد و با بررسی میزان اسانس نمونه های تیمار شده به وسیله گازکروماتوگرافی(gc)، اختلاف بین سطوح مختلف القا کننده و همچنین اثر متقابل غلظت و زمان معنی دار تشخیص داده شد و بیشترین تغییر مربوط به سطوح غلظت 2/ 0و4/0درصد کلشی سین در مدت زمان16 ساعت به دست آمد.

جنس cyperus (cyperaceae) و datura (solanaceae) دارای خواص دارویی بوده و دارای اثر آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد میکروبی و ضد سرطانی می باشند. c.longusیک گونه از جنس cyperus و بومی ایران می باشد که تاکنون تحقیقی بر روی آن صورت نگرفته است، ¬¬¬¬d.stramonium هم یک گونه از جنس datura و بومی ایران می باشد که تحقیقات چندانی بر روی گونه بومی مازندران آن صورت نگرفته است. در این بررسی فعالیت آنتی باکتریایی عصاره ها به روش انتشار در آگار توسط دیسک ها (agar¬¬¬ disc diffusion) و در برابر باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس (ptcc 1431)، باسیلوس سرئوس (ptcc 1015)، لیستریا مونوسیتوژنس(ptcc 1298)، انتروباکتر آئروژنز (ptcc 1221) سالمونلا انتریکا (ptcc 1709) و اشریشیا کلای (ptcc 1399) بررسی شد. mic و mbc سه عصاره ی داتوره با استفاده از محیط کشت مولرهینتون براث تعیین شد. جهت آشکار شدن رشد باکتری ها از نمک تترازولیوم کلراید استفاده گردید. با توجه به نتایج، بهترین اثر مربوط به عصاره ی متانولی گیاه داتوره بر روی b.cereus بوده است. این میکروب تقریبا به تمام عصاره ها حساس بوده و کمترین mic را داشت (mic=0.024 mg/ml). همچنین mbc مربوط به این میکروارگانیسم از سایر میکروارگانیسم ها کمتر بوده است (mbc=0.024 mg/ml). بررسی اثر آنتی اکسیدان عصاره ها به روش روبش رادیکال کروموژنیک (dpph) مورد بررسی قرار گرفت. در این روش از vit c و bht به عنوان کنترل مثبت استفاده شد. با توجه به نتایج بدست آمده، قدرت مهار اکسیداسیون عصاره ی متانولی ریشه ی اویارسلام (c.longus) از سایر عصاره ها بیشتر بوده، بطوریکه در روش dpph میزان مهار اکسیداسیون (ic50) برای این عصاره 953/0 بود، اما اثر عصاره ی مذکور کمتر از استانداردهای مورد استفاده بود. درنتیجه شاید بتوان پیشنهاد کرد گیاهان c.longusو d.stramonium میتوانند به عنوان منابع جدیدی دارای اثرات ضدمیکروبی و آنتی اکسیدان مورد بررسی بیشتر قرار گیرند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

برنج از جمله غذای اصلی و یکی از گیاهان مهم زراعی ایران محسوب می شود. این گیاه دارای تنوع وسیع ژنتیکی و دامنه سازگاری بالائی می باشد. از آنجائی که تنوع، ماده خام اصلاح نباتات می باشد، لازمه اتخاذ روش های مناسب در جهت اصلاح و معرفی ارقام کیفی با عملکرد بالا شناخت و درک صحیحی از تنوع و ماهیت آن می باشد. بنابراین در این مطالعه از نشانگر رپید، به لحاظ مزایا و سودمندیهای آن نسبت به سایر نشانگرها (سرعت، مقدار کم ‏‎dna‎‏ی مورد نیاز و عدم نیاز به مواد رادیواکتیو) استفاده گردید. تعداد 54 رقم از منابع مختلف جمع آوری و تنوع ژنتیکی آنها بوسیله مارکرهای مورفولوژیکی (9 صفت کیفی) و مولکولی رپید مورد مطالعه قرار گرفت. از 66 آغازگر رپید مورد استفاده 12 آغازگر پلی مورفیسم بهتری را در ژنوتیپ های مختلف برنج نشان دادند. در این بررسی 5014 باند شمارش گردید که 78% باندها پلیمورف بود. دامنه باندهای حاصله بین 4000-500 جفت باز قرار داشت. این باندها در مقایسه با نشانگر وزنی ‏‎(1kb-ladder)‎‏ به صورت ماتریس (0 و 1) که به ترتیب عدم حضور و حضور باند بود، امتیازبندی شدند. ماتریس حاصله توسط نرم افزار ‏‎spss9.1‎‏ و به روش ‏‎upgma‎‏ تجزیه گردید. فواصل ژنتیکی با استفاده از روش جاکارد محابه و در نهایت به صورت کی دندروگرام درآمد. ارقام مطالعه شده در 6 گروه اصلی طبقه بندی شدند حداکثر شباهت بین آنها 7/91% بین ارقام بانک ژن ‏‎kc-80-339‎‏ و ‏‎kc-80-388‎‏ (به ترتیب صدری تنکابنی و غریبک جعفرآبادی) و حداقل 8/44% بین سنگ طارم و ‏‎tn-03-1199‎‏ (با مبدا بویراحمد) بود. در این پژوهش مارکرهای مورفولولژیکی نتوانست الگوی مناسبی را در طبقه بندی و تعیین تنوع ژنتیکی ارائه نماید. بهتر است که در مطالعات بعدی از طریق محاسبات عددی مثل تجزیه و به عامل ها، تجزیه و مولفه های اصلی و تجزیه علیت انجام شود. نتایج حاصل از مارکرهای مولکولی حاکی از این است که نه تنها تنوع ژنتیکی در بین ارقام موجود در بانک ژن شایان توجه می باشد، بلکه این تنوع در بین ارقامی که در یک محل کشت می شوند، نیز محرز گردید. لذا می توان از آن راهکارهای مناسبی را در گزینش های مطلوب و تلاقی ها ارائه نمود.

ترکیب پذیری یازده صفت زراعی در پنبه در یک تجزیه دی آلل 6*6 ارزیابی شد. در این طرح شش والد نام های چه کوروا، نازلی 84، تابلادیلا، سای اکرا 324، مهر و ساحل بکار گرفته شد. کلیه تلاقی های ممکن یکطرفه بین انها انجام گرفت سپس کلیه ژنوتیپ ها (والدین و 15 تلاقی ‏‎f1‎‏) در ایستگاه تحقیقات هاشم آباد(گرگان) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در طی سال های 1378 و 1379 کشت شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش 2 مدل 1 گریفینگ (1956) و روش هیمن (1954) استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که سای اکرا 324 و ساحل بهترین ترکیب شونده های عمومی برای اکثر صفات از جمله ارتفاع بوته، تعداد شاخه های رویا، طول شاخه زایا، عملکرد، طول دمبرگ، قطر ساقه، و وزن قوزه بودند. تجزیه واریانس های ترکیب پذیری عمومی و خصوصی نشان داد که در توارث پذیری تعداد و شاخه رویا اثرات افزایشی ژن ها اهمیت بسزایی دارند، در حالیکه هر دو جز، افزایشی و غیر افزایشی در توارث پذیری ارتفاع بوته، طول دمبرگ، قطر ساقه، تعداد قوزه، وزن قوزه، و عملکرد اهمیت دارند. هر چند، برای تعداد و طول شاخه زایا و زودرسی اثرات غیر افزایشی مهم می باشند. هیبرید چه کوروا در سال اکرا 324 از لحاظ زودرسی و تعداد قوزه بهترین ترکیب پذیری خصوصی را نشان داد. هیبرید چه کوروا در نازلی 84 بالاترین اثرات ترکیب پذیری خصوصی مثبت را برای بیشتر صفات کمی نشان داد. دامنه توارث پذیری خصوصی صفات مورد بررسی بین 29/4 الی 75/61 درصد متغیر بوده است. تجزیه و تحلیل گرافیکی واریانس -کوواریانس نشان داد که برای صفت تعداد شاخه رویا غالبیت کامل و برای طول شاخه رویا غالبیت نسبی وجود دارد. ترتیب نسبی نقاط والدین در طول خط رگرسیون نشان داد که برای صفت تعداد شاخه رویا، چه کوروا دارای ژن های غالب بیشتر و نازلی 84، سای اکرا و ساحل دارای ژن های مغلوب بیشتر و بقیه والدین یعنی تابلادیلا و مهر دارای ژن های غالب و مغلوب برابر می باشند. ترتیب نسبی نقاط والدین در طول خط رگرسیون نشان داد که برای صفت تعداد شاخه رویا، چه کوروا دارای ژن های غالب بیشتر و نازلی 84، سای اکرا و ساحل دارای ژن های مغلوب بیشتر و بقیه والدین یعنی تابلادیلا و مهر دارای ژن های غالب و مغلوب برابر می باشند. ترتیب نسبی نقاط والدین در طول خط رگرسیون برای صفت طول شاخه زایا نشان داد که تابلادیلا دارای ژن غالب بیشتر و بقیه والدین یعنی چه کوروا، نازلی 84، سای اکرا، مهر و ساحل دارای ژن های غالب و مغلوب تقریبا برابر می باشند.

به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر روی عملکرد و اجزای آن و تعیین بهترین شاخص متحمل به تنش در مرحله پر شدن دانه در ذرت، آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار بر روی 10 رقم هیبرید دیررس ذرت در سال 1378 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب به اجرا درآمد. کرت های اصلی شامل دو سطح آبیاری (آبیاری کامل و تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه) و کرت های فرعی ارقام هیبرید ذرت بودند. هیبریدها در تمام صفات مورد بررسی به غیر از صفت عمق دانه اختلاف معنی داری با هم داشتند که بیانگر تنوع این صفات در میان هیبریدها بود. بر اثر تنش خشکی، عملکرد به میزان 6/13 درصد نسبت به شرایط بدون تنش کاهش پیدا کرد. ارزیابی هیبریدها برای تعیین میزان تحمل به خشکی با استفاده از شش شاخص ‏‎sti,gmp,mp,dri,ssi‎‏ انجام گرفت. شاخص های ‏‎mp, gmp, sti‎‏ در شناسایی هیبریدهای با عملکرد بالا و متحمل به تنش خشکی بهتر از شاخص های دیگر عمل کرده و بعنوان شاخص های برتر معرفی شدند. روابط بین ژنوتیپ ها و شاخص های تحمل به خشکی توسط نمودار بای پلات با استفاده از تکنیک تجزیه به مولفه های اصلی ترسیم گردید و در این بررسی، نمودار بای پلات هیبرید ‏‎mo17‎‏ * ‏‎kl 17/2-1‎‏ را بعنوان رقمی با میانگین عملکرد بالا و حساسیت کم نسبت به تنش خشکی شناسایی نمود. در محیط بدون تنش صفات وزن هزار دانه، طول بلال، تعداد دانه در دریف و ‏‎asi‎‏ همبستگی معنی داری با عملکرد داشتند، در حالیکه در شرایط تنش صفات وزن هزار دانه، درصد پوشش سبز، عمق دانه، طول بلال، تعداددانه در ردیف و تعداد برگ های بالای بلال با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری نشان دادند. تجزیه علیت نشان داد که در شرایط بدون تنش، وزن هزار دانه ‏‎(p=0/633)‎‏ و طول بلال (407/0 =‏‎p‎‏) دارای اثر مستقیم مثبت بر عملکرد دانه بودند. در شرایط تنش، وزن هزار دانه (514/0 =‏‎p‎‏) و پس از آن درصد پوشش سبز (384/0 = ‏‎p‎‏) و طول بلال (359/0 = ‏‎p‎‏) دارای اثرات مستقیم و مثبتی بر عملکرد دانه بودند و ارتفاع بوته اثر مستقیم و منفی برابر با (222/0 = ‏‎p‎‏ ) بر عملکرد داشت.

به منظور بررسی ارتباط ترکیبات گلیادینی و شاخص های کیفی، تعداد 61 رقم بومی گندم بهاره شمال غرب کشور و 16 رقم اصلاح شده بهاره به روش الکتروفورز ‏‎a-page‎‏ تجزیه شدند. کلیه نوارهای گلیادینی در ارقام گندم مورد مطالعه، چند شکلی یا پلی مورفیسم نشان دادند. میانگین فراوانی نوارها در ارقام بومی گندم 81/10+-49/27 و در ارقام اصلاح شده 56/14+-87/27 به دست آمد. این می تواند بیانگر تنوع یکسان گلیادین ها در ارقام بومی و اصلاح شده باشد. میانگین تعداد نور گلیادین در ارقام بومی 65/4+-25و در ارقام اصلاح شده 73/2+-26 بود که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی یکسان بین دو گروه از گندم های اصلاح شده و گندم های بومی است. همبستگی پیرسون و اسپیرمن بین شاخص های کیفی درصد پروتئین، رسوب زلنی، میزان جذب آب، حجم قرص نان و سختی دانه به صورت دو به دو، مثبت و معنی دار بود، به گونه ای که بالا بودن مقادیر هر یک از شاخص هاس تکنولوژیکی اندازه گیری شده در هر رقم نشان دهنده کیفیت نانوایی مطلوب آن رقم است. 8 نوار گلیادین باهر کدام از شاخص های کیفی فوق همبستگی مثبت و 8 نوار همبستگی منفی نشان دادند. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها بر اساس نواری همبسته برای هر کدام از شاخص های کیفی نشان داد که ارقام واجد نوارهای گلیادین 51، 54، 62، 70، 75، 79، 82 و 87 بیشترین میانگین شاخص های کیفی را به خود اختصاص دادند و این نوارها با هر کدام از شاخص های کیفی همبستگی مثبت و معنی دار داشتند. نوارهای گلیادین 29، 59، 60، 61، 78، 80، 83 و 86 دارای کمترین میانگین بودند و با هر کدام از شاخص های کیفی همبستگی منفی و معنی دار نشان دادند. تعیین همبستگی بین شاخص های کیفی مورد مطالعه و زیر واحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا ‏‎(sds-page)‎‏ در 40 رقم بومی گندم نشان داد که بین زیر واحدهای 6+8 با شاخص های رسوبی زلنی و سختی دانه و زیر واحد 9+7 با شاخص های درصد پروتئین و رسوب زلنی همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد. بر اساس نوارهای گلیادین مطلوب، شاخص های کیفی و همچنین نتایج حاصل از بررسی الکتروفورزی گلوتنین های با وزن مولکولی بالا ، می توان رقم 11012 (گردیش) را که دارای چهار نوار گلیادین مطلوب و زیر واحد 9+7 بوده و در ضمن فاقد نوارهای با تاثیر منفی بر کیفیت نانوایی می باشد، به منظور استفاده از ژن های مفید کنترل کننده کیفیت نانوایی در برنامه اصلاحی، معرفی نمود. رقم اصلاح شده تجن با چهار نوار گلیادین با تاثیر مثبت بر کیفیت نانوایی و یکنوار منفی و رقم بومی 11204 با سه نوار مثبت و یک نوار منفی، از نظر استفاده در برنامه های اصلاحی گندم در مرتبه بعدی اهمیت قرار دارد.

این تحقیق به منظور تعیین روابط علت و معلولی، بررسی اثرات مستقیم و غیر مستقیم ژنتیکی و فنوتیپی صفات کمی وکیفی بر عملکرد دانه در بوته و انتخاب معیار مناسب جهت اصلاح و بهبود عملکرد بر مبنای سایر صفات انجام گرفته است. از این رو تعداد 100 رقم و لاین در سال 1379 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) درقالب طرح لاتیس ساده 10*10 مورد بررسی قرار گرفتند. بین تیمارها از حیث کلیه صفات (کمی و کیفی) اختلاف بسیار معنی دار مشاهده گردید. صفات تعداد کل پنجه و پنجه های بارور در بوته، روزهای تا 50 درصد گلدهی، عرض برگ پرچم، تعداد دانه پر در خوشه و میزان آمیلوز همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه در بوته نشان دادند. در تجزیه رگرسیون گام به گام صفات کمی و کیفی، به طور جداگانه، روزهای تا 50 درصد گلدهی، طول خوشه، تعداد پنجه های بارور، تعداد دانه پر در خوشه، تعداد کل دانه در خوشه، وزن صد دانه و ارتفاع گیاه به عنوان متغیرهای مستقل کمی و عرض دانه قبل از پخت، طویل شدن دانه، میزان آمیلوز، قوام ژل و درجه حرارت ژلاتینی شدن به عنوان متغیرهای مستقل کیفی در مقابل عملکرد دانه در بوته (متغیر وابسته) قرار گرفتند. نتایج تجزیه علیت فنوتیپی و ژنتیکی بر اساس مدل رگرسیون گام به گام نشان داد که تعداد پنجه های بارور در بوته و میزان آمیلوز می توانند به عنوان شاخص های مناسب گزینش به منظور بهبود عملکرد دانه در نظر گرفته شوند.

از آنجائیکه ایران در اقلیم خشک و نیمه خشک واقع است خسارات فراوانی از طریق خشکی متحمل می شود. در این راستا در سال 1380 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب تحقیقی به صورت آزمایش کرتهای خرد شده با اعمال تنش در دو مرحله گلدهی و دانه بستن بر روی هشت ژنوتیپ آفتابگردان و به منظور بررسی اثرات خشکی بر عملکرد و اجزای آن به اجرا در آمد. در این آزمایش کرتهای اصلی طرح، شامل سه سطح آبیاری بود که عبارتند از : 1-آبیاری کامل، 2-تنش در مرحله گلدهی. 3-تنش در مرحله دانه بستن. ارقام مورد بررسی در کرتهای فرعی جای گرفتند.نتایج حاصل از آزمایش پس از تجزیه واریانس تنوع قابل ملاحظه ای را در میان صفات مورد اندازه گیری برای تمامی ارقام نشان داد.