نام پژوهشگر: محمد جلودارممقانی

شناسایی بخشهای کلیدی بر مبنای زنجیره های تولید تجزیه شده
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده اقتصاد 1388
  سمیه شریفی   علی اصغر بانویی

یکی از رایج ترین استراتژی های توسعه ، استراتژی رشد نا متعادل است که طبق آن نقش اصلی درتوسعه بر عهده بخشهای کلیدی اقتصاد می باشد . بخشهای کلیدی بخشهایی هستند که از پیوند های پسین و پیشین بیشتری نسبت به سایر بخشها برخوردارند .در نیم قرن اخیر ، پژوهشگران روش های مختلفی را برای اندازه گیری نقش و اهمیـت بخشـها ، جهت شناسایی بخشهای کلیدی بکارگرفته اند.روشهای مذکوربا توجه به ماهیت روش شناسی به دو رویکرد تفکیک می گردد، که عبارتند از: روش سنتی و روش نوین . این در حالی است که تحقیقات انجام شده درایران اغلب درقالب رویکرد سنتی بوده وتنها تعداد معدودی از پژوهشگران تلاش کرده اند به ابعاد کلی جنبه های نظری رویکرد نوین اشاره نمایند . رویکرد سنتی با دو چالش اساسی زیر روبرو است . اول ، تحمیل وزن یکسان واحد تقاضای نهایی یا ارزش افزوده و دوم،وجود همپوشانی همزمان بخش تقاضا کننده و بخش عرضه کننده . لذا دراین رساله برای رفع چالشهای مذکور در ابتدارویکرد نوین روش حذف فرضی معرفی می گردد . هر چند روش فوق قابلیت بر طرف کردن برخی از نارسایی های روش سنتی را دارد ، با این حال نمی تواند همپوشانی های مستتر در روش سنتی را برطرف نماید.از اینرو ، در این رساله برای رفع این چالش از روش نوین حذف فرضی که بر مبنای زنجیره های تولید تجزیه شده به چهار مولفه مستقل از هم شامل : اثر داخلی، اثر مختلط ، پیوند پسین خالص و پیوند پیشین خالص ، استفاده شده که تا کنون در ایران مورد توجـه پژوهشـگران قرار نگرفتـه است . مشاهده نتایج حـاصل ازاین رویکرد تصـویری هر چه شفـاف تـر و واقـع بینانه تـر نسبت به رویکردهای سنتی ونوین دیگر جهت سیاستگذاری بخشی ارائه می دهد. براساس این مشاهدات 9 بخش زراعت ، دامداری ،استخراج نفت و گاز طبیعی ، ساخت سایر محصولات غذائی و انواع آشامیدنی ها ،ساخت فرآورده های نفتـی تصفیه شده و ذغال کک و عمل آوری سوختهای هسته ای ، ساخت مواد و محصولات شیمیائی ،ساخت محصولات فلزی فابریکی بجزماشین آلات و تجهیزات ، عمده فروشی و خرده فروشی و حمل و نقل جاده ای بارجزو بخشهای کلیدی محسوب می شوند.به علاوه، ترکیب بخشهای کلیدی بدست آمده نشان از کاهش نقش گروه انرژی و صنایع اساسی و برجسته شدن نقش گروه خدمات و کشاورزی دارد .